مقایسه واتس‌اپ، تلگرام، وایبر و لاین؛ محبوب‌ترین اپلیکیشن‌های پیام رسان اینترنتی

پیش از اپلیکیشن‌های پیام‌رسان، سال‌های سال بود که یاهومسنجر سلطان بی چون و چرای ارتباطات اینترنتی به شمار می‌رفت و مواردی مانند مکالمه‌های زنده و عدم وجود تاخیرها یا محدودیت‌هایی که در ایمیل وجود داشت، آن را به محبوب‌ترین راه ارتباطی کاربران تبدیل کرده بود. اما چیزی که از دنیای تکنولوژی یاد گرفته ایم این است که آدمی، هیچ وقت قانع نخواهد بود و حتی در صورت وجود بهترین و جالب‌ترین گجت‌ها و ابزارها، بازهم به‌دنبال چیزی فراتر از آن می‌رود.

نرم افزار پیام‌رسان یاهو نیز دچار چنین وضعیتی شد و با گسترش اینترنت در سرتاسر دنیا، بهتر بود که این ارتباط همیشه و همه جا دردسترس باشد و برای استفاده از آن، نیاز به انجام مراحلی خاص یعنی ساخت یک یاهو آی‌دی وجود نداشته باشد تا تمام کاربران، حتی آن‌هایی که از داشتن کامپیوتر محرومند، یا دانش کافی برای کار با آن را ندارند نیز بتوانند به این جمعیت اینترنتی بپیوندند.

Whatsapp به‌عنوان یکی از اولین اپلیکیشن‌های پیام‌رسان موبایلی، کار خود را در سال ۲۰۰۹ شروع کرد و رفته رفته کاربران بسیاری را به خود جذب کرد، به‌طوری‌که امروز، بیش از ۸۰۰ میلیون کاربر فعال در این اپلیکیشن وجود دارد. Whatsapp تنها شروع ماجرا بود و بعد از آن با ورود اپلیکیشن‌های جدیدتر و حتی بهتر، مانند لاین، تلگرام، وایبر و... رقابت تنگاتنگی بین این اپلیکیشن‌ها صورت گرفت. البته در این بین بودند اپلیکیشن‌هایی مانند Hike, beetalk, kik, Tango و... که در یک بازه‌ی زمانی به‌شدت محبوب شدند اما به همان سرعت نیز، از دیگر رقیبان خود جا ماندند، چراکه در دنیای تکنولوژی، بخصوص اپلیکیشن‌ها، بحث خوب و بهتر نیست و تنها اپلیکیشن‌هایی باقی خواهند ماند که "عالی" و بی‌نقص باشند.

امروز در زومیت به بررسی عملکرد و اطلاعات جزئی اپلیکیشن‌های برتر پیام‌رسان یعنی واتساپ، تلگرام، لاین و وایبر خواهیم پرداخت تا فارغ از تعداد کاربران، میزان سال‌های تجربه و... با بهترین و کم نقص‌ترین اپلیکیشن پیام‌رسان آشنا شویم.

در این مقاله، چهار اپلیکیشن برتر پیام رسانی را برای بررسی انتخاب کرده ایم که عبارت‌اند از واتساپ، تلگرام، لاین و وایبر. دلیل آنکه اپلیکیشن های دیگر مانند بیتاک، اسکایپ، هایک و ... را وارد این مقایسه نکرده ایم این است که این اپلیکیشن ها با وجود داشتن تعداد بالایی کاربر، چه در امکانات و چه در محبوبیت و گستردگی مابین کاربران ایرانی مغلوب این ۴ اپلیکیشن شده‌اند و کمتر کسی انتخابی به جز ۴ اپلیکیشن ذکر شده می‌کند. در ابتدا به معرفی جزئی هرکدام از این چهار اپلیکیشن و نمایش تصویری از محیط آن‌ها، و سپس به مقایسه ی امکانات آن‌ها خواهیم پرداخت.

واتساپ یکی از قدیمی‌ترین برنامه‌های پیام‌رسانی است که از سال ۲۰۰۹ تأسیس شد و شروع به کار کرد. امکاناتی همچون ارسال عکس، موسیقی، ویدئو و پیام‌های متنی از مهم‌ترین ویژگی‌های آن به حساب می آمد. این سرویس پیام‌رسانی تنها سال اول رایگان است و پس از آن ۰.۹۹ دلار در سال باید پرداخت شود تا بتوان از آن استفاده کرد. واتساپ هم اکنون به رقم شگفت‌انگیز ۸۰۰ میلیون کاربر رسیده است که با توجه به نمودار صعودی کاربران آن، به‌زودی مرز یک میلیارد کاربر را هم خواهد گذراند.

تلگرام یکی از جدیدترین و البته محبوب‌ترین اپلیکیشن‌های پیام‌رسانی در بین کاربران ایرانی است که قادر است در کنار پیام‌های متنی، تصویر، ویدئو و هر فایلی که فکرش را کنید ارسال و دریافت کند. تلگرام که مؤسس آن یکی از مدیران وب سایت VK است برای تمامی پلتفرم‌های موبایل موجود بوده و علاوه بر نسخه‌ی مخصوص ویندوز و مک، نسخه‌ی تحت وب آن نیز دراختیار کاربران قرار گرفته است.

لاین اپلیکیشنی پیام‌رسان مخصوص تلفن‌های هوشمند و رایانه‌های شخصی است که در سال ۲۰۱۱ در ژاپن راه‌اندازی شد و تنها با گذشت دو سال به بزرگ‌ترین شبکه اجتماعی ژاپنی بدل شد. لاین در ابتدا برای اندروید و iOS ارائه شد اما در نهایت و در سال ۲۰۱۲ نسخه مربوط به گوشی‌های بلک‌بری آن نیز عرضه شد. نسخه ویندوز فون و آشا نیز یک سال بعد ارائه شد. این اپلیکیشن یکی از قدیمی‌ترین و پرامکانات ترین اپلیکیشن های موبایل نیز به حساب می آید که با ارائه ی امکاناتی همچون کانال های تأیید شده و تایم لاین، و همچنین بهره‌مندی از استیکرها و پشتیبانی فارسی آن یکی از محبوب‌ترین اپلیکیشن ها در داخل نیز به حساب می آید. برخورداری از تعداد زیادی مخاطب فارسی زبان نیز باعث شده است تا این اپلیکیشن یکی از پایه های ثابت هر گوشی موبایلی در ایران باشد چراکه تقریباً بیش از نیمی از کانتکت های هر شخصی، در اپلیکیشن لاین وجود دارد که با توجه به امکانات و استیکرهای بی‌نظیر این برنامه، چنین استقبالی از آن دور از انتظار نبود.

وایبر در سال ۲۰۱۰ و برای رقابت با اپلیکیشن اسکایپ وارد گوشی‌های آیفون شد و بعد گذشت یک سال به‌طور آزمایشی و محدود قدم به دنیای اندروید گذاشت و در سال ۲۰۱۲ به‌طور رسمی فعالیت خود را در این پلتفرم نیز آغاز کرد. ویندوزفون نیز از این اپلیکیشن فوق‌العاده بی‌نصیب نماند و وایبر در همان سال، برای گوشی‌های ویندوزفونی نیز منتشر شد تا یکی از اولین اپلیکیشن‌های پیام‌رسان باشد که در تمام پلتفرم‌های موبایل وجود دارد. این اپلیکیشن در سال ۲۰۱۳، با رقم شگفت‌انگیز ۹۰۰ میلیون دلار به مالکیت شرکت ژاپنی Rakuten در آمد.

همان‌طورکه مشاهده می‌کنید این چهار مدعی، همگی مشخصاتی شبیه به هم دارند و تنها در چند مورد خاص نسبت به یک دیگر برترند که باید دید هر کاربر، کدام یک از این موارد را در کار با اپلیکیشن‌ها بیشتر استفاده می‌کند و نبود کدام را یک ضعف بزرگ برای آن می‌داند.

اولین تفاوتی که در جدول بالا با آن مواجه می‌شویم امکان برقراری تماس صوتی و ویدئویی است. همان‌طورکه قابل مشاهده است امکان تماس صوتی در اپلیکیشن تلگرام، و همچنین تماس ویدئویی در دو اپلیکیشن واتساپ و تلگرام وجود ندارد و درمقابل، لاین و وایبر هر دو از این ویژگی‌های مهم پشتیبانی می‌کنند. البته شاید با توجه به سرعت پایین اینترنت و هزینه‌های گزاف آن، نتوان امکان برقراری تماس صوتی و ویدئویی را برای کاربران ایرانی چندان حائز اهمیت دانست و احتمالاً اکثر کاربران از نبود چنین قابلیتی، به‌سادگی عبور خواهند کرد و اگر در حال حاضر کاربر واتساپ یا تلگرام باشند، نبود امکان برقراری تماس ویدئویی یا صوتی(در تلگرام)، آن‌ها را از اپلیکیشن مورد علاقه‌ی خود دور نخواهد کرد.

مورد دوم که در جدول بالا یکسان نیست، فرمت‌های پشتیبانی شده در بخش ارسال فایل است. بخشی که برای تعداد زیادی از کاربران بسیار مهم بوده و برخلاف تماس ویدئویی، استفاده‌ی بالایی از آن خواهند کرد. در اپلیکیشت واتساپ کاربر قادر است فایل‌های تصویری، ویدئویی و صوتی را ارسال کند که تقریباً نیاز اکثر کاربران را برطرف خواهد کرد. اما حداقل در این بخش، جام پیروزی به تلگرام تعلق خواهد گرفت. اپلیکیشنی که توسط یکی از مدیران اصلی وب سایت VK.com در روسیه به وجود آمده است. در این اپلیکیشن شما قادر خواهید بود تا علاوه بر عکس، ویدئو و موسیقی، هر فرمت دلخواه دیگری را با دوستان خود به اشتراک بگذارید. برای مثال فرمت‌های Apk ,txt ,doc ,pdf و... از فرمت‌های بسیار مهم و البته رایجی هستند که در اپلیکیشن تلگرام می‌توانید آن‌ها را برای دوستانتان ارسال کنید. اگر از کاربران لاین یا وایبر هستید و قصد ارسال یک فایل موسیقی یا... را به دوستان خود دارید، چاره‌ای جز عوض کردن اپلیکیشن پیام‌رسان خود نخواهید داشت. البته با توجه به رقابت مابین این اپلیکیشن‌ها، احتمال آنکه در آینده هر سه اپلیکیشن واتساپ، وایبر و لاین در این بخش ارتقا یابند بسیار زیاد خواهد بود.

اغراق نیست اگر بگوییم عجیب‌ترین بخش این جدول، مربوط به امکان مشاهده‌ی گزارش تحویل پیام‌ها است. این قابلیت یعنی آگاهی از تحویل داده شدن پیام شما به افراد، به قدری ضروری و مهم است که نبودن آن در یک اپلیکیشن پیام‌رسانی، یک ضعف عجیب به حساب می‌آید. عجیب بودن ماجرا وقتی پررنگ تر می‌شود که بدانید اپلیکیشن هایی که چنین امکانی را در خود جای نداده اند، تلگرام و لاین هستند. برنامه‌ هایی کامل که هر امکانی که فکرش را کنید برای شما در نظر گرفته اما بدیهی‌ترین قابلیت را فراموش کرده‌اند. لاین و تلگرام تنها دو حالت را برای شما تأیید خواهد کرد. یک، ارسال موفقیت آمیز پیام از دستگاه شما (یک تیک)، و حالت دوم خوانده شدن پیام توسط فرد مقابل (دو تیک). به این معنا که حالت تحویل داده شده در این دو اپلیکیشن تعریف نشده اند و شما متوجه این موضوع که شخص مقابل پیام شما را به کل دریافت نکرده است، یا آن را دریافت کرده اما اقدام به خواندن آن نکرده است نخواهید شد. نظر شما در این باره چیست؟ فکر می‌کنید سازندگان تلگرام و لاین چنین امکانی را فراموش کرده‌اند؟ یا مانند درج نام کاربران در پیام‌های فوروارد شده ی تلگرام، این موضوع نیز یکی از سیاست‌های عجیب این شبکه‌ها به حساب می‌آید؟

وجود و قابلیت ارسال استیکر به اندازه‌ی مورد قبل یک ویژگی بدیهی نیست. اما نبود آن در یکی از قدیمی‌ترین اپلیکیشن‌های موجود در زمینه‌ی پیام‌رسانی آنلاین، آن هم اپلیکیشنی که تحت مالکیت فیسبوک اداره می‌شود طبیعتا به تا اندازه‌ای عجیب است. در واقع واتساپ نه‌تنها از ارسال استیکر پشتیبانی نمی‌کند، بلکه یکی از کندترین رویه‌ها را در دریافت به‌روزرسانی در بین دیگر اپلیکیشن‌ها دارد. اپلیکیشن‌های پیام‌رسان تازه نفس از راه رسیدند، محبوب شدند، فروکش کردند و از دور خارج شدند اما بااین‌حال هنوز هم واتساپ فکری به حال بخش استیکرهای خود نکرده است و این که براساس چه سیاستی، واتساپ هنوز قابلیت استیکر را به اپلیکیشن خود اضافه نکرده است، مشخص نیست.

نبود استیکر در واتساپ، فقط و فقط یک نقطه ضعف بزرگ به حساب می‌آید و هیچ توجیه عاقلانه‌ای نمی‌توان برای آن پیدا کرد. با وجود رقیبی سرسخت، سریع و سبک همانند تلگرام، واتساپ برای بقا در این چرخه ی رقابتی، ناچار به ارتقای امکانات خود خواهد بود. تلگرامی که در ابتدا محکوم به کپی برداری از واتساپ شده بود، حال به یکی از قدرتمندترین قطب‌های پیام‌رسان، و محبوب‌ترین اپلیکیشن در داخل ایران تبدیل شده است و واتساپ، همچنان در دنیای قدیم خود جا مانده است. اپلیکیشنی که با وجود تمام این کم و کاست‌ها نسبت به رقیبان خود، تنها اپلیکیشن پولی است، و تنها یک سال قادر به استفاده‌ی رایگان از آن خواهید بود.

با گسترده شدن اپلیکیشن‌های پیام‌رسان در بین کاربران، طبیعتا وجود نسخه‌هایی به جز موبایل از آن‌ها نیز به امری ضروری تبدیل شد تا کاربر قادر باشد نه‌تنها در موبایل، بلکه در رایانه‌ی خود نیز به ارسال و دریافت پیام‌ها بپردازد. اما هنوز همه چیز آن طور که باید و شاید ایده‌آل نبود. چراکه برای مثال اگر در کامپیوتری به جز کامپیوتر شخصی خود قصد استفاده از نسخه‌ی دسکتاپ این اپلیکیشن‌ها را داشتید، مجبور به دانلود دوباره و نصب آن‌ها بودید که طبیعتا چنین موضوعی حتی اگر در تمام کامپیوترها ممکن بود، بازهم ارزش صرف آن همه وقت را نداشت. از همین رو، نسخه‌ی تحت وب نیز به اپلیکیشن‌های پیام‌رسان اضافه شد، به‌طوری‌که تنها با مراجعه به یک آدرس اینترنتی خاص از وب سایت برنامه، قادر به استفاده‌ی کامل از امکانات اپلیکیشن پیام‌رسان می‌شدید. اما همان‌طورکه در جدول بالا مشاهده می‌کنید، وایبر و لاین از این موضوع جا مانده‌اند و تنها اگر کاربر واتساپ یا تلگرام باشید قادر به ارسال و دریافت پیام در مرورگر اینترنتی خود خواهید بود.

در بین چهار اپلیکیشن معرفی شده در بالا، تنها واتساپ نرم افزار مخصوص دسکتاپ ندارد که البته با توجه به توضیحاتی که در بخش قبل ذکر شد، می‌توان اهمیت نسخه‌ی وب را کمی بیشتر از نسخه‌ی دسکتاپ دانست و درنتیجه، چندان به این نقطه ضعف واتساپ بها نداد. درواقع می‌توان اینگونه گفت که هر کامپیوتر که مجهز به ارتباط اینترنتی باشد، بدون شک می‌تواند به نسخه‌ی تحت وب نیز وصل شود، درحالی‌که اتصال به نسخه‌ی دسکتاپ، نیازمند نصب بودن نرم افزار آن‌ها خواهد بود.

در تست جالبی که توسط یکی از وب‌سایت‌های خارجی صورت گرفته است، ۱۰ اپلیکیشن برتر و شناخته شده در زمینه‌ی تماس صوتی از جمله وایبر، واتساپ و... در زمینه‌ی دیتای مصرفی، مورد آزمایش قرار گرفته‌اند. در بین اپلیکیشن‌های موجود در این تست، لاین، وایبر و واتساپ حضور داشته‌اند که نمودار بالا نحوه ی عملکرد آن‌ها را به نمایش گذاشته است (تلگرام به دلیل عدم امکان تماس صوتی در لیست وجود ندارد). اپلیکیشن LINE با مصرف۳۷۴ کیلوبایت در دقیقه، بهترین گزینه برای کاربرانی است که تمایل به استفاده از سرویس تماس صوتی، و صرف کمترین هزینه برای آن را دارند. با وجود پایین‌ بودن حجم دیتای مصرفی، صدای موجود در تماس صوتی لاین، بسیار واضح و با کیفیت است و می‌توان به نوعی آن را کامل‌ترین انتخاب دانست. اما اگر به‌دنبال کیفیت صدایی فراتر هستید و مکالمه‌ای با کیفیت فوق‌العاده عالی را تجربه کنید، باید ۲۰۰ کیلوبایت بیشتر را تقبل کرده و از اپلیکیشن وایبر استفاده کنید. این اپلیکیشن دو پله پایین‌تر از لاین و سه پله بالاتر از واتساپ قرار گرفته و اگر از بسته‌های محدود استفاده می‌کنید، انتخاب یکی از دو اپلیکیشن لاین یا وایبر، نسبت به اپلیکیشن واتساپ معقول‌تر به نظر می‌آید. به‌خصوص که در تستی هم که توسط ما صورت گرفت، تفاوت کیفیت صدای مکالمه، در واتساپ و وایبر، بسیار کم و قابل چشم‌پوشی بود.

در انتها باید گفت که تفاوت‌های موجود بین این چهار اپلیکیشن، آنچنان بزرگ و مهم نیست که کاربری را قانع کند که از یک اپلیکیشن، به اپلیکیشن دیگر کوچ کند. بااین‌حال با توجه به موارد مورد نیاز هرکاربر، رتبه بندی اپلیکیشن‌ها می‌تواند متفاوت باشد. طبق آخرین گزارش‌ها موجود، اپلیکیشن واتساپ هم اکنون بیش از ۸۰۰ میلیون کاربر فعال دارد (که البته مدت فعالیت آن نیز در این تعداد بالا تأثیر داشته است) و بعد از آن وایبر با ۲۴۹ و لاین نیز با ۲۰۵ میلیون کاربر، در رتبه‌های بعدی قرار دارند. تاکنون آمار دقیق و مشخصی از تعداد کاربران کل تلگرام وجود ندارد و تنها آمار رسمی، حکایت از وجود ۵۰ میلیون کاربر فعال در هر ماه دارد.

نظر شما درباره‌ی اپلیکیشن‌های پیام‌رسان چیست؟ شما کدام را انتخاب می‌کنید و فکر می‌کنید که کدام اپلیکیشن در آینده به انتخاب اول و بی‌چون و چرای کاربران تبدیل خواهد شد؟ نظرات خود را با ما در میان بگذارید.