در فرآیند شناخت ریشههای فقر، مسائل متنوعی حل میشود. حال مخترعان خود را آماده کردهاند تا در مبارزه با این چالش نقشی ایفا کنند.
فقر، تنها به معنای عدم دسترسی کافی به درآمد نیست، بلکه مواردی چون نبود خدمات بهداشتی، آموزش و کالاهای حیاتی را هم در بر میگیرد. از طرفی فقر میتواند پیامدهای نامطلوبی چون بیثباتی اجتماعی، تبعیض جنسیتی، فاصلهی طبقانی و نژادپرستی را به همراه خود داشته باشد. اکنون، در یک روند هر روزه، مخترعان به فکر ساخت ابزارها و راهکارهای جدیدی برای کمک به مردم فقیر جهان هستند.
در ادامه به ۱۵ نوآوری هوشمندانه که در راستای کاهش نابرابریهای مرتبط با فقر در جهت پیشرفت زندگی افراد شکل گرفتهاند، میپردازیم:
۱. کفشی که بزرگ میشود
کودکان به علت رشد سریعی که دارند، به سرعت لباسها برایشان کوچک میشوند. از این رو والدین مجبور خواهند شد که مدام لباسهای کهنه و سایز بزرگ را با لباسهای فعلی جایگزین کنند. جهش رشدی در کشورهای در حال توسعه نوعی چالش به حساب میآید. چرا که پول و نقدینگی به میزان کافی فراهم نیست.
ساختار این کفش، ساده و قابل تنظیم است. به طوری که بچهها میتوانند آن را چندین سال استفاده کنند. سایز این کفش را میتوان تا پنج اندازه بزرگتر کرد. به طور کلی این کفش متناسب با پای کودکان ۵ تا ۹ سال طراحی شده است و از بروز آسیبهای پا و بیماری انگلی خاک جلوگیری میکند. طرح اولیهی این کفش تقریبا به یک دهه قبل بر میگردد که مناطق در حال توسعه در سراسر جهان را تحت تاثیر قرار داد و در آن نهادهای غیر دولتی این نوع کفش را به کودکان و خانوادهها اهدا کردند.
۲. نقطهی نجاتبخش زندگی (Life Saving Dot)
برآوردها نشان داده است که در مناطق روستایی هند، هزاران زن با کمبود ید مواجه هستند که همین امر میتواند مشکلات حادتری نظیر سرطان پستان، بیماریهای پستان و مشکلات بعد از بارداری را ایجاد کند. اما این نقطه که منبع غنی از ید است به جای خال قرمز روی پیشانی زنان هندی قرار گرفته و مواد معدنی حیاتی آنها را تامین میکند. این نقطه، در بین دو ابرو جای داده میشود و مقدار مشخصی از ید را به صورت روزانه منتقل میکند. هزینهی این نقطه تنها ۱۰ روپیه (معادل ۱۶ سنت) است و یک بستهی ۳۰ تایی آن با توجه به توان مالی زنان روستایی قابل تامین است.
۳. صندلی سافاری (Safari Seat)
صندلیهای چرخدار، ابزارهای ضروری خیلی از مردم هستند. اما در مناطق روستایی که سطح زمین و جادهها ناهموار است، شکل سنتی صندلی چرخدار عملا قابل استفاده نیست. صندلی سافاری، یک صندلی چرخدار ارزانقیمت است که برای تولید و نگهداری در کشورهای فقیر طراحی شده است تا تولید خودکفا داشته باشد. در این نوآوری که با قطعات دوچرخه ساخته شده است، صندلی، توسط اهرمهای دستی و چرخهای با دوام رو به جلو حرکت میکند. پیشبینیها حاکی بر آن است که در ماههای آینده خط تولید این صندلی در کنیا راهاندازی شود.
۴. مازی (Mazzi)
در کشورهای در حال توسعه، شیر یک منبع مهم برای درآمد و تغذیهی خانوادههای فقیر است. اما حمل و نقل شیر، با سطلهای رو باز و روشهای سنتی چندان راحت و ایمن نیست و با مشکلاتی نظیر نشتی، فساد و افزایش خطر آلودگی همراه است.
مازی یک ظرف پلاستیکی ۱۰ لیتری بادوام است که دهانهی پهنی برای جمعآوری شیر دارد. از این رو راهکاری امن و مقرون به صرفه برای جمعآوری و حمل و نقل شیر ارایه میدهد. تمیز کردن این ظرف هم کار سادهای است، ضمن این که قیف طراحی شده برای آن، از سرریز شدن شیر جلوگیری میکند.
۵. فنجان نیفتی (NIFTY Cup)
وقتی یک نوزاد ، در یک کشور در حال توسعه قادر به شیر خوردن نباشد، خطر سوء تغذیه یا حتی مرگ او هم وجود دارد. NIFTY Cup این مشکل را در مناطق روستایی آفریقا حل کرده است.
فنجان نیفتی که طی پنج سال شکل گرفته است، با دهانهی خود، خوردن شیر را برای نوزادان ساده میکند. این فنجان قابل استفادهی مجدد است و تنها ۱ دلار قیمت دارد. در حال حاضر این محصول توانسته است تا از گرسنگی نوزادان در جوامع فقیر آفریقایی پیشگیری کند.
۶. اکو کولر (Eco-Cooler)
در مناطق فقیر بدون برق، دمای بالا، گرمای غیر قابل تحملی را ایجاد میکند. اکو کولر یک سیستم خنک کنندهی کمهزینه است که از بطریهای بازیافتی تولید میشود و مشکل گرمی هوا را با کشاندن هوای خنک به داخل خانه حل میکند.
این کولر از سوار کردن بطریهای نصفه روی یک تخته شکل گرفته است و مشابه پنجره نصب میشود. فرآیند به این صورت است که گردن بطری، نسیم گرم را با فشرده سازی خنک میکند. به این ترتیب دمای داخل خانه به اندازهی ۴۰ درجه فارنهایت (۴ درجه سانتیگراد) افت پیدا میکند. جوامع روستایی در بنگلادش از این راهکار سازگار با محیط زیست برای خنک کردن محیط خود استفاده میکنند.
۷. ماهی آهنی (Iron Fish)
فقر آهن، گستردهترین اختلال تغذیهای جهان است که ۳.۵ میلیارد نفر را درگیر خود کرده است. این کمبود، در ملل در حال توسعه که نیازهای تغذیهای کمتر برآورده میشود، کرد پررنگتری دارد. کمبود آهن به تنهایی میتواند منجر به کم خونی، بیحالی و مشکلات تمرکزی شود.
ماهی آهنی، آهنی ماهیشکل است که خانوادهها میتوانند با اضافه کردن آن به آب جوش طبخ غذا، مستقیما به غنیسازی سبزیجات بپردازند. کمپانی تولید کنندهی این محصول، سیستم فروش را طوری قرار داده است که به ازای هر بار خرید آن توسط مشتری، یک عدد از ماهی آهنی به خانوادهای نیازمند اهدا شود.
۸. آغوش گرم کن
سالانه بیش از یک میلیون نوزاد در روز تولد خود میمیرند. آمارها نشان میدهد که ۹۰ درصد این مرگ و میر در کشورهای در حال توسعه روی میدهد. در واقع هیپوترمی، یکی از علتهای رایج مرگ نوزادان نارس و کم وزن است.
"آغوش گرم کن" نوعی کیسه خواب مخصوص نوزاد است که به تنظیم دمای بدن او کمک میکند تا نخستین روزهای آسیبپذیری نوزاد سپری شوند. این نوآوری که برنده جایزه هم شده است، قابل استفادهی مجدد، بدون نیاز به برق و کمهزینه است. از این رو برای جوامع فقیر محصول ایدهآلی به شمار میآید. تا کنون بیش از ۲۰۰/۰۰۰ نوزاد از این پتوی زندگیبخش استفاده کردهاند.
۹. نی زندگی (LifeStraw)
حدود ۷۸۳ میلیون نفر - یا به عبارتی ۱۱ درصد جمعیت جهان - به آب آشامیدنی سالم دسترسی ندارند. از طرفی نوشیدن آب آلوده میتواند منجر به بیماریهای خطرناک شود. بنا بر یک برآورد، در هر ۹۰ ثانیه یک کودک در اثر یک بیماری ناشی از آب آلوده، جان خود را از دست میدهد.
نیهای LifeStraw میتواند آب آشامیدنی آلوده را به آب ایمنتری تبدیل کند. ضمن این که دسترسی مناطق فقیر به آب آشامیدنی واقعا کم است. این دستگاه نی مانند، با استفاده از یک سیستم تصفیهی ساده، آب سالم برای نوشیدن را ارایه میدهد.
شرکت سازنده نه تنها این نوع نی را برای استفادهی فردی جوامع فراهم میکند، بلکه سیستمهای تصفیهی بزرگتری به جوامع فقیر در سراسر جهان اهدا میکند.
۱۰. لپتاپ XO
آموزش و یادگیری یک خواستهی جهانی برای جوانان امروز است. اما جوامع فقیر، فاقد امکانات آموزشی لازم و مناسب کودکان هستند. لپتاپ XO به پر کردن این کاستی کمک میکند. این کامپیوتر کوچک و کمهزینه به شدت بادوام بوده و دارای یک صفحه نمایش قدرتمند است که حتی در نور شدید آفتاب هم محتوا را نشان میدهد. از آنجا که این دستگاه در ساختار خود دارای اینترنت وایرلس است، کودکان میتوانند به اطلاعات سر تا سر جهان دسترسی پیدا کنند. این لپتاپها در کشورهایی چون پرو، کنیا، نپال و افغانستان به بیش از ۲.۴ میلیون کودک اهدا شده است.
۱۱. واندربگ (Wonderbag)
پخت و پز غذا با خیال راحت و منابع محدود، مسئلهای است که بسیاری از خانوادههای فقیر در مناطق روستایی هر روز با آن درگیر هستند. استفاده از اجاق یا آتش روباز در مدت زمان طولانی و بدون تهویهی مناسب میتواند به بیماری یا حتی مرگ منجر شود. سالانه، استنشاق دود خانگی حاصل از تهیهی غذا، بیش از ۴ میلیون نفر را به کام مرگ میکشاند.
واندربگ یک آرامپز بدون مصرف انرژی است که زمان قرار گرفتن مواد غذایی روی آتش یا اجاق را به میزان چشمگیری کاهش میدهد. هنگامی که مواد غذایی با روش سنتی جوشانده میشوند، ظرف مخصوص طبخ میتواند در یک واندربگ قرار داده شود و عملیات پخت غذا را تا ۱۲ ساعت ادامه دهد. شرکت تولید کنندهی این محصول، با توزیع آن در مناطق آفریقایی به خانوادهها کمک میکند تا با روش ایمنتری پخت و پز کنند.
۱۲. هیپو رولر (Hippo Roller)
برای زنان و کودکان مناطق روستایی فقیر، جمعآوری آب میتواند یک وظیفهی طاقتفرسا و خطرناک باشد. اما هیپو رولر، به شکل استوانهای برای برداشتن آب طراحی شده است و اجازه میدهد که آب با خیال راحت و شکل موثرتری جمعآوری شود.
هیپو رولر به زنان اجازه میدهد تا آب کافی برای نیاز روزانهی خانواده را تامین کنند. از این رو در فرآیند آوردن آب به خانه، مشکل حمل و نقل آن را نیز برطرف کرده است. ضمن این که این استوانه خطر آسیب را کاهش میدهد به زنان اجازه میدهد که به جای حمل یک سطل کمحجم و سنگین در بالای سر خود، استوانه را روی زمین بغلتانند. در طول چند سال گذشته، بیش از ۵۰۰/۰۰۰ عدد از این غلتکها در ۲۰ کشور توزیع شده است.
۱۳. همافوس (Hemafuse)
در شرایط اضطراری و هنگام زایمان، تزریق خون اغلب برای نجات زندگی افراد لازم است. اما در کشورهای فقیر، دسترسی به ذخیرهی خون قابل اعتماد نسبتا کمیاب است و همین امر، سالانه منجر به وقوع مرگ و میر زیادی میشود. همافیوس که توسط شرکت دارویی Sisu Global Health عرضه میشود، موانع مربوط به اهدا و ذخیرهسازی خون را برطرف میکند . به این ترتیب که فرد مقداری از خون خود را در این ابزار ذخیره میکند و در زمان مورد نیاز این خون به بدن وی برگشت داده میشود. این دستگاه کمهزینه مانند یک سرنگ بزرگ عمل کرده و لخته و دیگر ذرات موجود در خون را فیلتر میکند. پس از آن خون نگهداری شده در همافوس میتواند به یک کیسهی خون منتقل شما تا به بدن بیمار پمپ شود.
۱۴. توالت Peepoo
از هر سه نفر، یکی - رقمی معادل ۲.۴ میلیارد نفر در جهان - به توالت دسترسی ندارند. مدیریت فضولات انسانی، به یک مشکل گسترده در کشورهای در حال توسعه تبدیل شده است. چرا که وضعیت بهداشتی نامناسبی که این معضل ایجاد میکند، مسئول گسترش بیماریهای کشنده است. سالانه، ۷۰۰/۰۰۰ کودک در اثر اسهال، جان خود را از دست میدهند.
این توالت، جدا از نام خندهدارش، یک ابزار حیاتی برای مردم مناطق فقیر است تا از یک سرویس بهداشتی امن استفاده کنند و خطر بیماریهای مسری آنها را تهدید نکند. Peepoo شامل یک کیسهی نازک و تجزیهپذیر است که در نبود توالت از آن استفاده میشود. به طوری که مدفوع انسانی در داخل این کیسه پس از حدود یک ماه به کود تبدیل میشود.
۱۵. تزریق جتی (Jet injections)
واکیسناسیون و ایمنسازی بدن، در مهار بیماریها اهمیت زیادی دارد. اما این فرآیند در کشورهای فقیر میتواند با مشکلات بهداشتی همراه باشد خصوصا در مورد سوزن که خود یک عامل انتقال بیماری است. تزریق کنندههای جتی با جایگزین کردن فشار به جای سوزن در نفوذ به داخل پوست، به حل این مشکل کمک میکنند. این ابزار پزشکی یک بار مصرف، با ایجاد یک جریان سیال پرفشار، از طریق پوست وارد بافت میشود. این نوع واکسن مقرون به صرفه بوده و بسیار کارآمد است و میزان دز واکسن در آن ۸۰ درصد کمتر از واکسنهای معمول است.