تفاوت بین وضوح تصویر نمایشگرها چیست؟

با وجود دستگاه‌های هوشمند بی‌شماری که در حال حاضر با اندازه‌ی نمایشگرهای مختلف و وضوح تصاویر متنوع و اسامی مخصوص برای هر کدام از آنها در بازار قابل خریداری است، تشخیص تفاوت بین آنها، به کاری پیچیده تبدیل شده است. مدل FHD و WQHD چه فرقی با یکدیگر دارند؟

مهم‌ترین مسئله‌ای که به چشم می‌آید این است که پیکسل‌های بیشتر در صفحه نمایش به معنی وضوح بیشتر و به‌نمایش درآمدن بهتر تصاویر و ویدئوها است. اما زمانی که وضوح تصاویر مختلف، بارها با این اسامی پیچیده نظیر qHD، WQHD و غیره نامیده می‌شوند، فهمیدن معنی اصلی آنها به امری دشوار تبدیل می‌شود.

ما در این مقاله، معنی این فناوری‌های نمایش تصویر ناآشنا را با عبارات ساده و قابل فهم بیان کرده‌ایم، تا اگر در ‌آینده مایل به خرید یک دستگاه جدید بودید، از اطلاعات مربوط به نمایشگر آن اطلاعات کافی داشته باشید.

از بین مشخصات فنی یک محصول، هیچ کدام به اندازه‌ی فناوری وضوح بالا یا HD، بیش از همه استفاده و اشتباه به کار نرفته است. این عبارت با هر چیزی که جزئیات یا کیفیت را نسبت به قبل افزایش داده باشد، هم‌معنی و مترادف شده است. زمانی که ما درباره‌ی وضوع تصویر نمایشگر صحبت می‌کنیم، عبارت HD یک مفهوم پایه در وضوح تصویر اصلی تلویزیون‌های HD است.

زمانی که تلویزیون HD ارائه شد، وضوح تصاویر مختلفی برای پخش تلویزیونی و نمایشگرها وجود داشت. اصلی‌ترین وضوح ۱۲۸۰ در ۷۲۰ پیکسل بود که با عبارت مخفف 720p مشخص می‌شد. حرف کوچک p به اسکن پیشرونده یا ناهم‌آمیخته (به انگلیسی: Progressive scan) اشاره داشت که در مقابل آن اسکن درهم‌آمیخته یا 1080i قرار داشت، اما ما در اینجا به تفاوت این دو کاری نداریم. امروزه اکثر گوشی‌های هوشمند مقرون به صرفه از این وضوح تصویر بهره می‌برند، اما استفاده از آن در نمایشگر‌های بزرگتر چندان رایج نیست.

زمانی که از وضوح HD صحبت می‌کنیم، منظور ما وضوح تصویر Full HD است، وضوح تصویری که اندازه‌ی پیکسل‌های آن ۱۹۲۰ در ۱۰۸۰ است و اغلب با عبارت 1080p شناخته می‌شود. این مقدار، وضوح تصویر رایج در اکثر تلویزیون‌های هوشمند و گوشی‌های هوشمند پیشرفته، کامپیوترهای شخصی، لپ‌تاپ‌ها و مانیتورها است. هر دو وضوح تصویر HD از نسبت تصویر ۱۶:۹ استفاده می‌کنند (یعنی برای هر ۹ پیکسل عمودی، تعداد ۱۶ پیکسل افقی وجود دارد)، که تصویر عریض (به انگلیسی: Widescreen) نامیده می‌شود. با این حال زمانی که یک گوشی موبایل را به طور طبیعی در دست بگیریم، ۱۲۸۰ در ۷۲۰، به ۷۲۰ در ۱۲۸۰ تبدیل می‌شود.

نکته‌ی حائز اهمیت بعدی این است که سایز صفحه‌‌ی یک نمایشگر Full HD مهم نیست چه مقدار باشد، چه در یک گوشی هوشمند ۴ اینچی و چه یک تلویزیون ۶۵ اینچی، تعداد پیکسل‌ها یک اندازه خواهد بود و فقط اندازه‌ی آنها تغییر می‌کند. بنابراین بسته به اینکه کوچکتر یا بزرگتر باشند، شفاف‌تر یا واضح‌تر به نظر خواهند آمد. برای مثال یک گوشی هوشمند Full HD جزئیات یا شفافیت بسیار بیشتر یا تعداد پیکسل در هر اینچ (به انگلیسی: ppi) بیشتری از یک مانیتور Full HD دارد، زیرا در نمایشگر کوچک، تراکم پیکسلی بیشتری قرار دارد، بنابراین تصویر نمایش داده شده شفاف‌تر به نظر می‌آید.

در انقلاب گوشی‌های هوشمند طی سال‌های اخیر، تولیدکنندگان به‌شدت در پی استفاده از نمایشگرهای با وضوح تصاویر بالاتر در گوشی‌ها بوده‌اند، در حالی که نیاز به آنها چندان احساس نمی‌شد. اغلب بحث‌هایی صورت گرفته است که وضوح تصویر بالاتر از Full HD در یک پنل تقریبا کوچک بی‌مصرف خواهد بود، زیرا حتی کاربرانی که دید بی‌نقضی دارند نیز قادر به تشخیص تفاوتی بین آنها نخواهند بود. با این وجود، تولیدکنندگان گوشی‌های هوشمند، احتمالا بنا به دلایل تبلیغاتی این کار را انجام داده‌اند. در نتیجه نمایشگرهایی با وضوح چهار برابر HD یا QHD امروزه در ابزارهای مدرن به یک انتخاب محبوب تبدیل شده است.

QHD وضوح تصویری چهار برابر وضوح استاندارد HD یا 720p دارد، به این معنی که می‌توانید تعداد پیکسل‌های چهار نمایشگر HD را درون یک نمایشگر QHD با همان سایز مشابه جا داد. در نتیجه وضوح تصویر شما ۲۵۶۰ در ۱۴۴۰ پیکسل یا به اختصار 1440p خواهد بود. درست همانند وضوح تصاویر HD، این وضوح جدید نیز از نسبت تصویر عریض ۱۶:۹ بهره می‌برد، بنابراین QHD می‌تواند WQHD نیز نامیده شود. در نتیجه این دو یکی هستند، اما تولیدکنندگان از حرف W در ابتدای QHD استفاده می‌کنند تا نشان دهند که وضوح تصویر مورد نظر از نسبت عریض (به انگلیسی: Wide) بهره می‌برد.

اکثر دستگاه‌های اندرویدی پرچمدار که در سال‌های اخیر عرضه شده‌اند از نمایشگرهای QHD بهره می‌برند که اولین بار با انتشار گوشی هوشمند پرچمدار الجی G3 در سال ۲۰۱۴ محبوب شد. علاوه بر این گوشی‌های سامسونگ گلکسی اس‌ ۶ و گوگل نکسوس 6P نیز از چنین وضوح تصویری بهره می‌برند.

در سال جاری ما شاهد ظهور گوشی‌هایی با نمایشگرهای +QHD هستیم. این نمایشگرهای جدید از نمایشگرهای معمول فعلی کشیده‌تر هستند و ظاهری عریض به دستگاه مورد نظر می‌بخشند که برای تماشای فیلم بسیار مناسب‌تر است.

وضوح تصویر دقیق یک نمایشگر +QHD بستگی به نسبت تصویر آن دارد و انواع مختلفی از آن وجود دارد. برای مثال گوشی ال‌جی جی۶ از یک نسبت تصویر ۱۸:۹ (یا به بیان ساده‌تر ۲:۱) و وضوح تصویر ۲۸۸۰ در ۱۴۴۰ پیکسل بهره می‌برد.

وضوح پنل +QHD ال‌جی جی۶ به اندازه‌ی نمایشگر نوت ۷ سامسونگ است که هر دو از وضوح تصویر چهار برابر HD یعنی ۲۵۶۰ در ۱۴۴۰ و اندازه‌ی نمایشگر یکسان بهره می‌برند. تنها در این میان جی ۶ به دلیل ابعاد عریض‌تر به تعداد پیکسل بیشتری برای قرارگیری در نمایشگر احتیاج دارد.

گاهی اوقات وضوح تصویر QHD یا WQHD عبارت 2K نیز نامیده می‌شود، به این معنی که نصف میزان وضوح تصویر 4K که در تلویزیون‌های پیشرفته یافت می‌‌شود، پیکسل دارد. اما اغلب اوقات به‌طور کلی به اندازه‌های بیش از ۲۰۰۰ پیکسل 2K می‌گویند. از نظر فنی، وضوح تصویر استاندارد برای 2K مقدار ۲۰۴۸ در ۱۰۸۰ پیکسل است، به این معنی که QHD وضوح تصویر بسیار بهتری دارد. QHD گاهی اوقات می‌تواند 2.5K نیز نامیده شود، اما برخی افراد اصرار دارند که این نمایشگرها همچنان با همان نام 2K خوانده شوند.

qHD نباید با QHD اشتباه گرفته شود. با وجود بهره‌گیری از اسامی یکسان، qHD به معنی یک چهارم وضوح تصویر Full HD است و به نمایشگری با وضوح تصویر ۹۶۰ در ۵۴۰ پیکسل گفته می‌شود.

این وضوح تصویر امروزه کاربرد چندانی ندارد و در گوشی‌های هوشمند پیشرفته و کنسول‌های دستی نظیر پلی‌استیشن ویتا در سال ۲۰۱۱ مرسوم بود و اگر این روزها به کار برده شود، اغلب در دستگاه‌هایی با نمایشگرهای بسیار کوچک و تراکم پیکسلی به‌نسبت بالا یافت می‌شود.

4K و وضوح تصویر اولترا اچ‌دی (UHD) از آنجایی که اغلب به جای یکدیگر به‌کار برده می‌شوند، می‌توانند گمراه‌کننده باشند، در حالی که دو چیز متفاوت هستند. بنابراین باید در مورد آنها توضیحاتی ارائه دهیم.

نمایشگرهای واقعی 4K که در محصولات پیشرفته و سینمای دیجیتال به‌کار برده می‌شود، مقدار ۴۰۹۶ در ۲۱۶۰ پیکسل در خود دارند. اما UHD از آنجا که مخصوص نمایش مصرف‌کننده و پخش‌کننده‌ی استاندارد با مقدار وضوح تصویر چهار برابر یک وضوح تصویر Full HD است، از مقدار ۳۸۴۰ در ۲۱۶۰ پیکسل بهره می‌برد. تفاوت جزئی این دو، به تفاوت در نسبت تصویر بین سینمای دیجیتال و نمایشگرهای خانگی برمی‌گردد. UHD نیز وضوح تصویر دیگری با نسبت تصویر استاندارد ۱۶:۹ است، به این معنی که نمایشگرهای آن قابلیت پشتیبانی از محتوای قدیمی Full HD را دارند.

هم عبارت 4K و هم UHD می‌توانند به‌اختصار 2160p نامیده شوند تا با استانداردهای گذشته سازگار شوند. اما این مسئله، می‌تواند فهم تفاوت بین آنها را پیچیده‌تر کند، زیرا در حالی که تفاوت پیکسل‌‌های آنها چندان زیاد نیست، با این حال هنوز متفاوت هستند. برخی برندها در تبلیغات تلویزیون‌های خود برای اجتناب از گمراهی، ترجیح می‌دهند از نام UHD استفاده کنند. برای تبلیغات آسان‌تر، شرکت‌ها این دو عبارت را همچنان به جای یکدیگر استفاده می‌کنند.

تاکنون اغلب تولیدکنندگان گوشی‌های هوشمند از به‌کارگیری بی‌فایده‌ی وضوح تصویر بالای 4k در نمایشگر محصولاتشان اجتناب کرده‌ و ترجیح داده‌اند تا عمر باتری را فدای کیفیت بیشتر تصویر نکنند. البته به جز شرکت سونی که دو سال پیش در گوشی هوشمند اکسپریا زد۵ که از نمایشگر ۵.۵ اینچی بهره می‌برد از وضوح تصویر UHD استفاده کرد. استفاده از این وضوح تصویر، یک تراکم پیکسلی خیره‌کننده‌ای را به وجود آورده بود که اغلب اپلیکیشن‌ها و مرورگرهای وب شخص ثالث قابلیت پشتیبانی از آن را نداشتند.