فرمول یک 2021؛ نگاهی به قوانین جدید و طراحی خودروها

پس از آزمایش‌های موفقیت‌آمیز تونل باد از طرح اولیه‌ی خودرو فرمول یک ۲۰۲۱، سرانجام ساختار اصلی قوانین عصر جدید بالاترین سطح موتوراسپرت نهایی شد. هفته‌ی گذشته، چِیس کری مدیرعامل گروه فرمول یک، ژان تاد رئیس فدراسیون بین‌المللی اتومبیل‌رانی (FIA)، راس براون مدیرکل و مدیر فنی فرمول یک به‌همراه نیکولاس تومبازیس مدیر واحد فنی خودروهای تک‌سرنشینه FIA، در مقابل دوربین رسانه‌ها حاضر شدند تا جزئیات اولیه از قوانین نهایی فصل ۲۰۲۱ و آینده را اعلام کنند.

برای اولین‌بار در تاریخ فرمول یک، قوانین ورزشی و مالی هم‌زمان تغییر خواهند کرد و البته محدودیت بودجه برای تمام تیم‌ها اعمال می‌شود. ژان تاد که در این جلسه حضور نداشت و از ژنو با تماس ویدیویی صحبت می‌کرد، قوانین ۲۰۲۱ را حاصل همکاری نزدیک FIA، فرمول یک، تیم‌های شرکت‌کننده و شورای جهانی موتوراسپرت (WMSC) اعلام کرد. رئیس FIA اشاره کرد که قوانین جدید با هدف برگزاری مسابقاتی جذاب، کارآمد و بهتر در یک میدان مناسب برای تمام تیم‌های کوچک و بزرگ شکل گرفته است. از سال ۲۰۲۱، قوانین ورزشی و فنی و خودروها تغییر می‌کنند؛ ساختار اصلی قوانین نهایی شده است، اما با همکاری تیم‌ها، جزئیات بیشتر در آینده شکل خواهد گرفت.

براون و تومبازیس مشکل اصلی خودروهای فعلی فرمول یک را در آیرودینامیک می‌دانند. در خودروهای ۲۰۲۱، تأثیر نامطلوب جریان هوای عقب بسیار کاهش پیدا می‌کند تا سبقت‌گیری‌های بیشتری شاهد باشیم. باله‌ی جلوی و سیستم تعلیق خودروها بسیار ساده‌تر می‌شود تا تیم‌ها از طراحی پیچیده برای افزایش نیروی روبه پایین (داون‌فورس، Downforce) استفاده نکنند. در خودروهای ۲۰۲۱، استفاده از باله‌ی کناری پشت چرخ‌های جلو ممنوع است؛ درعوض دیفیوز جانبی بسیار بزرگ‌تر می‌شود تا جریان هوای کف خودرو بهتر باشد و درواقع آیرودینامیک به‌صورت مکانیکی ایجاد شود. تومبازیس همچنین اعلام کرد که در بخش‌هایی از خودرو، محدودیت طراحی ایجاد شده است؛ دلیل اصلی این محدودیت‌ها، جلوگیری از تغییرات خلاقانه تیم‌ها در طراحی کلی است تا مشکل جریان هوایی ناپایدار برای خودروهای عقب، دوباره ایجاد نشود. البته این محدودیت‌ها کم هستند و مانع تغییر طراحی منحصربه‌فرد خودروهای هر تیم در دماغه، باله‌ی جلو، دریچه‌های هوا و سایدپاد (بخش جانبی ورودی هوا) نمی‌شوند.

مشخصات کلی واحد قدرت (Power Unit) و پیشرانه‌ی ۶ سیلندر V شکل ۱/۶ لیتری توربوشارژ هیبرید، به‌عنوان کارآمدترین موتور احتراق داخلی جهان، در سال ۲۰۲۱ تغییر نخواهد کرد اما تأکید بیشتری بر کاهش دادن هزینه‌ها وجود دارد. افزایش ۵ کیلوگرمی وزن پیشرانه برای تمام تیم‌ها اجباری است تا پیچیدگی قطعات کمتر و هزینه‌های تولید کاهش پیدا کند. کم کردن هزینه‌ها به‌وسیله‌ی ایجاد محدودیت در استفاده از برخی مواد اولیه که به‌صورت تجاری در دسترس قرار می‌گیرند، ممنوعیت نصب توربوشارژر انحصاری و مجهز شدن تمام خودروها به پمپ سوخت یکسان و استاندارد ادامه پیدا می‌کند. همچنین فرمول یک مثل گذشته بر قانون یکسان بودن واحد قدرت بین سازنده و تیم استفاده‌کننده هم بادقت نظارت می‌کند؛ بنابراین برای مثال بین واحد قدرت و پیشرانه‌ی خودروی مرسدس بنز با تیم ویلیامز نباید هیچ تفاوتی وجود داشته باشد. گروه فرمول یک باتوجه به تغییرات اقلیمی و محافظت بیشتر از محیط‌زیست، در قوانین سال ۲۰۲۱ ملاحظات بیشتری درنظر گرفته است. حدود ۲۰ درصد از محتویات سوخت خودروها با مواد تجدیدپذیر تولید خواهد شد (دوبرابر میزان فعلی)؛ همچنین از سال ۲۰۲۲، تغییرات بیشتری دراین‌زمینه اجرا می‌شود.

برای کاهش هزینه‌های تولید، طرح کلی سیستم انتقال قدرت و جعبه‌دنده تا زمان خاصی برای همه‌ی تیم‌ها یکسان خواهد بود. این محدودیت برای ازبین بردن برتری چشمگیر برخی تیم‌ها ایجاد شده است؛ البته بازطراحی کامل جعبه‌دنده و سیستم انتقال قدرت هر پنج سال یک‌بار امکان‌پذیر خواهد بود. از سال ۲۰۲۱، طراحی کلی سیستم تعلیق بسیار ساده‌تر خواهد بود؛ از طرف دیگر، استفاده از سیستم تعلیق هیدرولیک هم ممنوع می‌شود، چرا که با مفهوم ارتباط فرمول یک و پیشرفت خودروهای جاده‌ای استاندارد درتضاد است و تنها منجر به افزایش هزینه‌ها می‌شود. طراحی فنرها و دمپرها ساده‌تر می‌شود و استفاده از دمپر J هم ممنوع خواهد شد. بسیاری از این تغییرات با بزرگ‌تر شدن تایرها و استفاده از رینگ‌های ۱۸ اینچی هماهنگ می‌شوند. پوشش گرم‌کننده‌ی تایرها تا سال ۲۰۲۲ استفاده خواهد شد، اما با تغییر در دما و تعداد آن‌ها، هزینه‌های این بخش کمتر می‌شود.

به‌دلیل استفاده از رینگ‌های ۱۸ اینچی، ترمزها هم بزرگ‌تر خواهند شد. اندازه‌ی دیسک‌های ترمز جلو از ۲۷۸ میلی‌متر به ۳۳۰ میلی‌متر خواهد رسید. بزرگ‌ترین تغییر شاسی که باعث خوشحالی راننده‌های بلندقد خواهد بود، افزایش فضای کابین است. بخش جانبی شاسی برای افزایش ایمنی مستحکم‌تر می‌شود؛ قسمت جلویی شاسی برای ایمنی بیشتر درمقابل برآمدگی‌های کنار پیست و همچنین جلوگیری از تغییر اساسی، طرحی استاندارد و محدود خواهد داشت. بدنه و شاسی با استفاده از مواد و لایه‌های مقاوم‌تر ساخته می‌شوند تا هنگام تصادف، قطعات به‌صورت بزرگ جدا شوند نه بخش‌های کوچک و بسیار زیاد. دماغه‌ی خودروها طول بیشتری پیدا می‌کند تا انرژی بیشتری جذب کند و در تصادف‌ها، احتمال جداشدن باله‌ی جلو کمتر خواهد بود.

به‌منظور کاهش هرچه بیشتر هزینه‌های تولید، از سال ۲۰۲۱ قطعات مورد استفاده در هر خودرو به پنج طبقه‌ی کلی تقسیم می‌شوند.

• قطعات مشخص هر تیم (LTC): قطعاتی که هر تیم به‌صورت داخلی تولید می‌کند.
• قطعات استاندارد تأمین‌کننده (SSC): قطعاتی مثل دیسک ترمز و پوشش گرم‌کننده‌ی تایرها که تأمین‌کننده به‌صورت استاندارد در اختیار تیم‌ها قرار می‌دهد. تأمین‌کننده‌های این قطعات براساس مناقصه‌ی رسمی فرمول یک تعیین می‌شوند.
• قطعات استاندارد و محدودشده‌ی فرمول یک (PDC): قطعاتی که طراح اصلی‌شان استاندارد و دراختیار FIA است؛ تمام تیم‌ها این قطعات را با طرح اصلی FIA و بدون تغییر تولید خواهند کرد.
• قطعات انتقال‌پذیر (TRC): قطعاتی مثل جعبه‌دنده که می‌تواند بین تیم‌ها منتقل شود.
• قطعات منبع‌باز (OSC): قطعاتی که هر تیم موظف است، طرحش را به‌صورت آزاد ارائه کند؛ تیم رقیب می‌تواند بااستفاده از طرح اصلی، همان قطعه را تولید کند.

مقررات ورزشی فرمول یک ۲۰۲۱ درمقایسه با قوانین فنی، تغییرات کمتری دارد. بزرگ‌ترین تغییرات بالاترین سطح موتوراسپرت در این بخش شامل افزایش مسابقات به ۲۵ گرندپری و فشرده‌شدن آخرهفته‌های مسابقه از ۴ به ۳ روز است. با این تغییر، تمام فعالیت‎‌های فرمول یک که هم‌اکنون از پنج‌شنبه شروع می‌شود، مثل بررسی اولیه خودروها و کنفرانس خبری پیش از مسابقه‌ی راننده‌ها، به جمعه منتقل می‌شود. در روز جمعه و مرحله‌های اول و دوم تمرینی تیم‌ها می‌توانند قطعات مختلف را آزمایش کنند، اما وقت کافی برای اثبات داده‌ها و استفاده از قطعه‌ی جدید در مسابقه نخواهد داشت. به‌منظور کاهش هزینه‌های تولید واحد قدرت خودروها، گروه فرمول یک و تأمین‌کننده‌ها توافق کرده‌اند که زمان استفاده از دستگاه داینو کاهش پیدا کند. همچنین تعداد مرتبه‌های استفاده از تونل باد و شبیه‌سازی‌های CFD هم کاهش پیدا می‌کند.

فرمول مدتی پیش تلاش کرد که قوانین مالی را تغییر دهد، اما با مخالفت برخی تیم‌های بزرگ روبه‌رو شد. قوانین مالی ۲۰۲۱ زیرنظر FIA تنظیم شده‌اند، بنابراین تخطی از این مقررات، سنگین‌ترین جریمه‌ها را به‌دنبال خواهد شد. پیش از این، قوانین مربوط به استفاده محدود از منابع مختلف، تنها یک توافقنامه‌ی غیررسمی بین فرمول یک و تیم‌ها بود، اما از سال ۲۰۲۱ اگر یک تیم متخلف شناخته شود، مقام قهرمانی‌اش حذف خواهد شد. راس براون همچنین اشاره کرد که درست مانند قوانین فنی، در مقررات مالی هم چالش‌های بزرگی وجود خواهد داشت و در آینده، جزئیات بیشتری به آن اضافه خواهد شد. قوانین مالی جدید برای برقراری تعادل بین بودجه‌بندی تیم‌ها تنظیم شده است؛ باوجود محدودیت بودجه، فرمول یک این اطمینان را به تیم‌ها داده که اساس اصلی مسابقات دست‌نخورده باقی بماند.

فرمول یک با الهام از تجربه‌ی موفق رشته‌های ورزشی دیگر مثل مسابقات فوتبال، هاکی و بسکتبال آمریکا، برای اولین‌بار محدودیت بودجه تعیین می‌کند. از فصل ۲۰۲۱، هر تیم با محدودیت بودجه سالانه معادل ۱۷۵ میلیون دلار برای ۲۱ مسابقه روبه‌رو می‌شود؛ به‌ازای هر مسابقه بیشتر یا کمتر از ۲۱ گرندپری، به این بودجه یک میلیون دلار اضافه یا کم خواهد شد. این محدودیت بودجه تنها در مواردی که به عملکرد فنی خودرو مربوط است، معنی پیدا می‌کند. برای هزینه‌هایی مثل حقوق راننده‌ها، سه عضو اصلی تیم و بازاریابی، محدویتی وجود ندارد. برای هر تیم یک بازرس تعیین می‌شود تا پیروی از قوانین جدید، زیرنظر دقیق گروه فرمول یک باشد؛ در صورت تخلف، تیم‌ها با جریمه‌های مالی و حذف مقام قهرمانی مواجه خواهند شد. قوانین مالی جدید ابتدا از سال آینده به‌صورت آزمایشی با همکاری تیم‌ها اجرا خواهد شد؛ درواقع در فصل ۲۰۲۰، رعایت از قوانین مالی جدید الزامی نیست، اما فرصتی خوب برای بررسی شرایط آینده در تیم‌های بزرگ محسوب می‌شود.

مقام‌های فرمول یک و FIA امیدوار هستند که با تغییر قوانین، نبردهای چرخ‌به‌چرخ خودروها بیشتر شود. پیرلی (Pirelli) همچنان تأمین‌کننده‌ی تایرهای فرمول یک است و تا سال ۲۰۲۱، مشکل دمای زیاد را برطرف خواهد کرد. باتوجه به افزایش وزن و تغییرات آیرودینامیک، خودروهای فرمول یک ۲۰۲۱ در مقایسه با نسل فعلی، در هر دور پیست حدود ۳ تا ۳/۵ ثانیه زمان را از دست می‌دهند؛ تومبازیس در این مورد اشاره کرد که هدف اصلی سریع‌تر بودن خودروها نیست، بلکه بهتر کردن شرایط رقابت و مسابقه است؛ تغییرات آیرودینامیک ۲۰۲۱ باعث می‌شود تا داون‌فورس کاهش پیدا کند. عملکرد فنی و سرعت خودروهای فرمول یک ۲۰۲۱ تاحدودی مشابه فصل ۲۰۱۶ خواهد بود؛ براون در این مورد می‌گوید که افزایش چشمگیر داون‌فورس خودروها بین سال‌های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷، درک‌کردنی نیست و این‌ کار واقعا با فکر و آزمایش کافی انجام نشد. خودروهای ۲۰۲۱ شاید نهایتِ سرعت کمتری داشته باشند، اما رقابت‌ها نزدیک‌تر خواهد شد. علاوه بر این، فرمول یک با خودروهای زیباتر، برای نسل جوان جذاب‌تر می‌شود؛ نصب پنل LED روی رینگ و بدنه خودروهای جدید که باتوجه به مشخصات خاص تغییر رنگ می‌دهد هم در بندهای پیشنهادی قوانین قرار دارد که هنوز تأیید نشده است.

از گرندپری استرالیا در سال ۲۰۱۶ تا جایزه بزرگ مکزیک ۲۰۱۹، راننده‌ها برای ۲۴۰ پودیوم رقابت کردند؛ اما در این فاصله‌ی زمانی، تنها ۶ بار بود که مرسدس بنز، فراری یا ردبول به سکو نرسیدند. محدودیت‌های مالی و استفاده از قطعات می‌تواند به تیم‌های میانی و حتی کوچک‌تر کمک کند که هدف نهایی‌شان رسیدن به سکو باشد نه‌تنها ۱۰ خودروی برتر و کسب امتیاز. در سال‌های گذشته بین خودروهای تیم‌های بزرگ سبقت‌های زیادی دیده‌ایم، اما آیا واقعا استفاده از DRS و به‌راحتی عبور از یک خودرو، جذابیت دارد؟ رقابت باید نفس‌گیر و پی‌درپی باشد؛ راننده‌ها باید هم در مسیر مستقیم و هم پیچ‌ها چرخ‌به‌چرخ شوند. تغییرات آیرودینامیک و محدودیت در تعداد دفعات آزمایش‌های داینو و تونل باد، می‌تواند زمینه‌ی مسابقات جذاب‌تر در آینده را فراهم کند.

کاهش روزهای فعالیت کارکنان فرمول یک در هفته از ۴ به ۳، منجر به تغییر قوانین تنظیمات خودرو هم می‌شود. براساس قوانین پارک فِرمه (parc fermé) در فصل جاری، هیچ تغییری در تنظیمات خودرو با شروع دور تعیین خط مجاز نیست. از سال ۲۰۲۱، این حالت در مرحله‌ی سوم تمرینی اتفاق می‌افتد. بنابراین تیم‌ها یا باید قطعه‌ای جدید را در مسابقه استفاده کنند، یا در دورهای اول و دوم تمرینی آزمایش را انجام دهند و استفاده از آن به مسابقه‌ی بعدی موکول شود. به‌همین خاطر، سرعت ارتقای خودرو و قطعاتش کاهش پیدا می‌کند تا تیم‌های کوچک‌تر فرصت بیشتری برای رقابت با مرسدس بنز، فراری و ردبول داشته باشند. قانون مهم دیگری که از سال ۲۰۲۱ اجرایی می‌شود، الزام تیم‌ها به استفاده از یک راننده با تجربه‌ی مسابقه دادن در دو گرندپری یا کمتر، در حداقل دو مرحله‌ی تمرینی (فقط دور اول تمرینی، FP1) هر فصل است. این قانون زمینه‌ساز واردشدن آسان‌تر راننده‌های جوان به فرمول یک می‌شود؛ برای مثال در فصل ۲۰۱۹ تا امروز، تنها دو راننده‌ی جدید، نیکولاس لطیفی برای ویلیامز و نائوکی یاماموتو برای تورو روسو را پشت فرمان خودروی فرمول یک دیده‌ایم.

همان‌طور که گفته شد، قوانین جدید ساختار کلی برای آینده‌ی فرمول یک هستند. براساس نظر کارشناس‌ها، تأمین‌کننده‌ها و تیم‌ها، امکان دارد که بخشی از جزئیات این مقررات بازبینی شود، اما از تغییرات بزرگ خبری نیست. فراری می‌تواند قوانین جدید را وتو کند، اما براساس جدیدترین گزارش‌ها، این تیم ایتالیایی هم‌راستا با گروه فرمول یک و FIA پیش می‌رود. نظر شما در مورد قوانین و طراحی خودروهای فرمول یک ۲۰۲۱ چیست؟ به‌نظر شما، مسابقات و رقابت‌ها جذاب‌تر و نزدیک‌تر خواهد شد؟ محدودیت‌های جدید در قطعات و بودجه، چه تأثیری بر تیم‌های بزرگ مثل مرسدس بنز و فراری خواهد گذاشت؟ تیم‌های میانی و کوچک می‌توانند به قهرمانی یا پودیوم امیدوار باشند؟