با مهم ترین قطعات خودرو آشنا شوید (قسمت اول)

وقتی که خودروتان دچار مشکل شده و به مکانیک مراجعه می‌کنید احتمالا مکانیک پس از بررسی و عیب‌یابی خودرو، به شما بگوید که قطعاتی از خودرویتان باید تعویض شوند، ممکن است نام‌هایی چون آلترناتور، پلوس، میل‌سوپاپ یا کالیپر به گوش شما بخورد. در اینجازومیت قصد دارد تا برخی از مهم‌ترین قطعات اتومبیل را که در مکانیکی با آن‌ها سر و کار خواهید داشت را به همراه تصویرشان به شما معرفی کند. خواندن این سلسله مطالب را به علاقه مندان خودرو و مکانیکی توصیه می‌کنیم پس همراه ما باشید.

متداول‌ترین مشکلی که در سیستم کولر خودرو پیش می‌آید بروز نشتی در مدار کولر است. اگر پس از بررسی نشتی و حصول اطمینان از عدم وجود نشتی در مدار همچنان کولر خودرو وظیفه‌ی خود را به درستی انجام ندهد آنگاه بهتر است به سراغ کمپرسور بروید. بیشتر انواع کمپرسورها دارای یک کلاچ هستند که در هنگام نیاز کمپسور را درگیر کرده و در مواقع عدم نیاز کمپرسور را غیر فعال می‌کند. اگر عمر این کلاچ به اتمام رسیده باشد آنگاه می‌تواند سبب از کار افتادن کمپرسور شود. همجنین بروز ایراد در قطعات داخلی کمپرسور نیز می‌تواند باعث شود که کمپرسور فشار کافی را تولید نکند و افت فشار نیز می‌تواند سبب کارنکردن سیستم کولر شود. به هر حال اگر هر کدام از این مشکلات برای کمپرسور خودرویتان پیش بیاید نیاز خواهید داشت تا آن را به یک تعمیرکار ماهر بسپارید.

آلترناتور وظیفه‌ی تأمین انرژی الکتریکی برای شارژ کردن باتری خودرو است، آلترناتور نیروی مورد نیاز خود را از طریق یک تسمه دریافت می‌کند که این تسمه نیروی خود را مستقیما از میل‌لنگ می‌گیرد. از کار افتادن آلترناتور و خرابی آن سبب شارژ نشدن باتری و متعاقب آن خالی شدن شارژ باتری شود. در این صورت یک چراغ هشدار قرمز رنگ به شکل باتری در پشت آمپر خودرو روشن خواهد شد. خرابی آلترناتور در بیشتر مواقع قابل پیش بینی نیست و بصورت ناگهانی اتفاق می‌افتد. خرابی دیگری که در آلترناتور می‌تواند اتفاق بیافتد، خراب شدن برینگ‌ها است. اگر برینگ‌ها خراب شوند آلترناتور در هنگام کارکرد صدای بلند و آزار دهنده‌ای تولید خواهد کرد.

پلوس که نام اصلی آن Axle Shaft است وظیفه‌ی انتقال نیرو از دیفرانسیل به چرخ را دارد. بیشترین مورد خرابی که در پلوس پیش می‌آید، پاره شدن گردگیرهای آن است. گردگیر پلوس قطعه‌ای است به شکل قیف که در انتهای پلوس قرار داشته از تماس عوامل آلاینده مانند گردو خاک و غیره با سر پلوس‌ها جلوگیری می‌کند. اگر گردگیر پلوس پاره شود آلودگی‌ها می‌توانند وارد سر پلوس شده و آن‌ها را خراب کنند. پیشنهاد می‌شود همیشه در هنگام سرویس خودرو گردگیرها را نیز چک شوند تا اگر پارگی داشته باشند تعویض شوند. همچنین شنیده شدن صدای تق تق از چرخ‌ها در هنگام دور زدن نیز نشانه‌ی خراب شدن سرپلوس ها است. راه اینکه متوجه شوید سر پلوس کدام سمت خراب شده است این است که فرمان را تا آخر به یک سمت چرخانده و دور بزنید. در هر سمتی که صدای تق تق به گوش رسید یعنی سر پلوس آن سمت خراب است و اگر در هر دو سمت، این صدا شنیده شد یعنی هر دو سر پلوس خراب هستند.

این قطعه نوعی از اتصالات است که حرکات سیستم فرمان را به چرخ‌های جلو انتقال می‌دهد. اگر سیبک فرمان دچار مشکل شود، در هنگام افتادن خودرو در دست اندازها صدای بسیار بدی به گوش خواهد رسید و این زمانی است که باید برای تعویض آن‌ها به مکانیک مراجعه کنید. در خصوص قطعات خودرو ضرب المثل هر قدر پول بدهید همانقدر آش می‌خورید کاملا صادق است و رانندگان نکته سنج باید این نکته را مد نظر داشته باشند که قطعه‌ی ارزان‌قیمت زودتر نیز به تعویض نیاز پیدا خواهد کرد. همچنین پیشنهاد می‌شود که سعی کنید از قطعات پیشنهادی و مورد تأیید سازنده استفاده کنید.

موتور فن هوای مورد نیاز سیستم تهویه را تأمین می‌کند و وظیفه‌ی آن دمیدن هوا به داخل اتاق اتومبیل است. فن خراب ممکن است سروصدای زیادی تولید کند و حتی ممکن است کلا از کار بیافتد. فن‌ها از یک الکتروموتور و یک پره تشکیل شده‌اند.

کالیپر ترمز مهم‌ترین قطعه‌ی سیستم ترمز خودرو است. کالیپر در هنگام ترمزگیری لنت‌های ترمز را به روی دیسک فشار داده و بدین ترتیب سبب کاهش سرعت و متوقف شدن خودرو می‌شود. بروز اشکال در کالیئر ترمز می‌تواند باعث سایش لنت‌ها شود. در بدترین حالت نیز ممکن است که روغن ترمز از کالیپر نشت کند، وجود نشتی در سیستم ترمز بسیار خطرناک است و می‌تواند سیستم ترمز خودرو را کاملا از کار بیاندازد. با اینکه کالیپر یک قطعه‌ی قابل تعمیر بوده و قطعات داخلی آن را می‌تواند تعویض کرد اما پیشنهاد می‌شود که در هنگام بروز خرابی اقدام به خرید یک کالیپر نو کنید.

همان‌طور که از نامش پیدا است، این قطعه در مواقعی که راننده پدال ترمز را می‌فشارد اقدام به روشن کردن چراغ‌های ترمز می‌کند. این قطعه در اکثر خودروها در انتهای اهرم پدال ترمز قرار دارد اما در بعضی خودروها مانند سیتروئن زانتیا، این قطعه درست روی پدال و زیر پای راننده نصب شده است. اگر چراغ‌های ترمز خودرو از کار افتاده باشند و لامپ‌ها نیز سالم باشند به احتمال زیاد این سوئیچ را باید تعویض کنید.

دیسک ترمز دیگر قطعه‌ی حیاتی و مهم سیستم ترمز خودرو است. دیسک ترمز به همراه با چرخ‌های خودرو در حال گردش است و در هنگام ترمزگیری، از طریق اصطکاک بین لنت و دیسک خودرو متوقف می‌شود. در هنگام ترمز گیری، دیسک ضمن اینکه تحت فشار اصطکاکی بسیار زیادی قرار دارد افزایش دمای زیادی را نیز تجربه می‌کند. این شرایط سخت می‌تواند باعث تاب برداشتن دیسک شود که نشانه‌ی آن لرزش خودرو در هنگام ترمزگیری است. همچنین اگر از لنت نامرغوب استفاده کرده یا لنت‌های خودرو را به موقع تعویض نکنید، این کار می‌تواند باعث خط افتادن روی دیسک ترمز شود. خط افتادن روی دیسک نیز می‌تواند قدرت ترمزگیری خودرو را کاهش دهد. در تمام این موارد باید نسبت به تعویض دیسک اقدام کرد و تعمیر کردن یا تراش دادن دیسک به هیچ عنوان اصولی نیست. همچنین باید دقت کرد که دیسک‌ها باید بصورت جفت تعویض شوند یعنی دیسک‌های جلو با هم و دیسک‌های عقب هم با هم تعویض شوند.

میل‌سوپاپ با نام میل‌بادامک نیز شناخته می‌شود. کار میل‌سوپاپ باز و بسته کردن سوپاپ‌های ورودی و خروجی است. پیشرانه‌ی یک خودرو می‌تواند یک، دو، یا حتی چهار میل‌سوپاپ داشته باشد. میل‌سوپاپ‌ها قطعاتی هستند که عمر بالایی دارند و معمولا خراب نمی‌شوند اما افت فشار روغن یا کمبود روغن در پیشرانه‌ی خودرو می‌تواند باعث آسیب به میل‌سوپاپ شود. اگر مکانیک به شما گفت که نیاز به تعویض میل‌سوپاپ وجود دارد مطمئن باشید که خودروی شما با مشکلی جدی مواجه شده است.

در بیشتر اوقات مشکلی که برای میل‌سوپاپ خودرو پیش می‌آید، خراب شدن حسگر موقعیت آن است. کار این حسگر این است که به واحد الکترونیکی کنترل موتور ECU اعلام کند که میل‌سوپاپ در چه درجه‌ ای از ۳۶۰ درجه گردش خود قرار دارد. از طریق این اطلاعات ECU متوجه خواهد شد که چه زمانی برای پاشش سوخت به مانیفولد هوا مناسب است. در صورت خرابی این حسگر چراغ چک موتور روشن خواهد شد و همچنین خودرو ممکن است دیرتر از حالت عادی روشن شود. همچنین در هنگام خرابی حسگر موقعیت میل‌سوپاپ، مصرف سوخت خودرو نیز به دلیل پاشش بیش از نیاز سوخت افزایش پیدا می‌کند.

کلاچ در خودروهای دارای جعبه‌دنده‌ی دستی وجود دارد و وظیفه‌ی آن انتقال گشتاور از پیشرانه به جعبه‌دنده است. همچنین با فشردن پدال کلاچ ارتباط پیشرانه و جعبه‌دنده قطع شده تا بدین ترتیب بتوان بدون آسیب دیدین قطعات داخلی جعبه‌دنده، نسبت به تعویض دنده‌ها اقدام کرد. کلاچ نقش مهمی در خودروهای دنده دستی دارد اما این نقش را بدون هزینه ایفا نمی‌کند. از آنجایی که کلاچ گشتاور تولیدی پیشرانه را از طریق اصطکاک منتقل می‌کند، بنابراین با گذشت زمان، ضخامت صفحه کلاچ کاهش یافته و لنت‌های روی آن تمام می‌شوند. این زمانی است که باید با مراجعه به مکانیک، صفحه کلاچ نو را جایگزین قبلی کنید. اگر در تعویض صفحه کلاچ تمام شده تعلل کنید ممکن است خودروی شما دیگر قادر به حرکت نباشد و خرید صفحه کلاچ مرغوب نیز باعث می‌شود تا دفعه‌ی بعد دیرتر به مکانیک مراجعه کنید.

طبق قطعه‌ای است که در هر خودرو دارای شکل متفاوتی است و وظیفه‌ی اتصال دادن چرخ را به خودرو بر عهده دارد. این قطعه از متعلقات جلوبندی خودرو محسوب می‌شود. همان‌طور که در تصویر مشاهده می‌کنید در طبق چند عدد بوش وجود دارد، این بوش‌ها ممکن است خراب شوند و خرابی آن‌ها باعث گیجی فرمان، سروصدا و لاستیک سایی می‌شود. البته خراب شدن بوش بهترین حالت موجود است، چراکه تنها با جایگزین کردن بوش‌های معیوب با بوش نو مشکل خودرو برطرف خواهد شد اما برخی اوقات لازم است تا کل طبق تعویض شود.

میل‌لنگ یکی از مهم‌ترین اجزای پیشرانه‌های احتراق داخلی است و وظیفه‌ی اصلی آن تبدیل حرکت خطی پیستون‌ها به حرکت دورانی است. درست همانند میل‌سوپاپ، میل‌لنگ نیز یک قطعه‌ی مصرفی نیست و به ندرت پیش می‌آید که خراب شود اما اگر روغن کافی به برینگ‌های میل‌لنگ نرسد می‌تواند سبب آسیب به برینگ‌ها و خود میل‌لنگ شود. بسته به نوع خودرو میل‌لنگ می‌تواند ارزان بوده یا بسیار گرانقیمت باشد (همانند بی‌ام‌و ) اما به هر حال این را باید مد نظر داشت که برای تعویض آن لازم است تا پیشرانه کاملا باز شود. یکی از بد شانسی های دیگری که در خصوص میل‌لنگ می‌تواند اتفاق بیافتد بریدن میل‌لنگ است، البته بریدن میل‌لنگ خیلی به ندرت اتفاق می‌افتد.

میل‌لنگ خودرو دارای دو کاسه نمد (اورینگ یا پکینگ هم نامیده می‌شود) است که یکی در انتهای میل‌لنگ و در سمت جعبه‌دنده و دیگری در سر میل‌لنگ و درست در پشت پولی سر میل‌لنگ قرار دارد، وظیفه‌ی این کاسه نمدها آب بندی میل‌لنگ از لحاظ روغن است. اگر از این کاسه نمدها روغن به بیرون نشت کند آنگاه باید نسبت به تعویض آن‌ها اقدام کنید.

خرابی قفل مرکزی خودرو خیلی نگران کننده نیست چون در صورت از کار افتادن موتور آن همچنان می‌توانید بصورت دستی و با استفاده از کلید درها را قفل یا باز کنید. موتور قفل مرکزی خیلی به ندرت خراب می‌شود و اگر از کار بیافتد ممکن است که ایراد از اتصالات و سیم کشی آن باشد و نه خود موتور. به هر صورت اگر موتور قفل مرکزی نیز خراب باشد خیلی جای نگرانی نداشته و به‌راحتی می‌توان آن را تعویض کرد.

میل گاردان در خودروهای محرک جلو وجود ندارد و تنها در خودروهای محرک عقب و چهارچرخ محرک دیده می‌شود. وظیفه‌ی میل گاردان انتقال نیرو و گشتاور از جعبه‌دنده به دیفرانسیل است. ایراداتی که ممکن است برای میل گاردان پیش بیایند یکی خرابی نگه دارنده‌ی مرکزی و دیگری خرابی اتصالات (یا همان چهارشاخ گاردان) است. نگه دارنده‌ی مرکزی میل گاردان به‌سادگی تعویض می‌شود اما خرابی اتصالات گاردان یک ایراد بسیار جدی است و ابیتدا با تولید صدا از زیر خودرو شروع شده و در بدترین حالت می‌تواند با کنده شدن اتصالات یک فاجعه‌ به بار بیاورد.

واحد کنترل موتور نام‌های دیگری چون ECU و DME نیز دارد. خود ECU به ندرت خراب می‌شود و معمولا تنها خطاهای نرم‌افزاری در آن پدیدار می‌شوند که با یک دستگاه دیاگ قابل رفع هستند. در صورت خراب شدن خود ECU نیز قیمت آن کاملا وابسته به برند خودروی شما است و می‌تواند ارزان یا بسیار گران باشد.

| قسمت بعد>