با مهم ترین قطعات خودرو آشنا شوید (قسمت دوم)

در بخش اول سری مقالات قطعات مهم خودرو قطعات مهمی را شرح دادیم حالا به بخش دوم مقاله می‌پردازیم.

این واشر در محل اتصال مانیفولد اگزوز به سرسیلندر خودرو متصل است و محل اتصال این دو را آب بندی می‌کند. واشر مانیفولد اگزوز در طول عمر کاری خود تحت فشار و دمای زیادی قرار دارد به همین خاطر ممکن است پس از چندسال خراب شده و سبب بروز نشتی در مانیفولد اگزوز شود. تشخیص خرابی این واشر نیز بسیار ساده است چراکه خودرو صدای بلند و ناهنجاری را تولید خواهد کرد.

فلایویل را چرخ طیار نیز می‌نامند که نامی بسیار نامتداول بوده و توسط مکانیک‌ها استفاده نمی‌شود. فلایویل چندین وظیفه دارد، یکی جذب کردن نواسانات میل لنگ، ایجاد اینرسی لازم برای حرکت میل لنگ و دیگری انتقال نیرو از پیشرانه به مجموعه‌ی کلاچ است. در خودروهای دنده دستی صفحه کلاچ مستقیما با فلایویل در تماس است. استفاده‌ی نادرست و عادات رانندگی ناصحیح با یک خودروی دنده دستی می تواند سبب آسیب دیدن فلایویل و یا ساییده شدن سطح آن شود. برخی اوقات می توان با پرداخت دوباره‌ی سطح فلایویل مشکل آن را برطرف کرد اما اگر مشکل حاد باشد باید کل آن را تعویض کرد.

پمپ بنزین معمولا در باک خودرو قرار دارد و بنزین را از باک به پیشرانه می‌رساند. محل جایگیری آن در اکثر خودروها در زیر صندلی‌های ردیف عقب است. فهمیدن خرابی پمپ بنزین ساده است. پمپ خراب سبب افت فشار بنزین می‌شود و کارکرد پیشرانه را با مشکل مواجه می‌کند همچنین اگر خودروی شما استارت خورده ولی روشن نشود، پمپ بنزین یکی از گزینه‌هایی است که باید سالم بودن آن را چک کرد.

همه‌ی ما میدانیم درب باک چه شکلی است. به دلیل خاصیت فرار بودن بنزین اگر فراموش کنید که درب باک را ببندید بنزین از باک تبخیر شده و وارد جو خواهد شد. برخی خودروهای جدید مجهز به آلارمی هستند که در صورت باز ماندن درب باک به شما هشدار می‌دهند. خوشبختانه اگر درب باک خراب باشد می‌توانید خودتان در منزل آن را تعویض کنید و نیازی به مراجعه به تعمیرگاه نیست.   

واشر سرسیلندر مابین سرسیلندر و بلوک پیشرانه قرار دارد. این واشر موتور خودرو را از چند منظر آب بندی می‌کند. یکی اینکه مجراهای آب و روغن که از بلوک به سرسیلندر جریان دارند را آب بندی کرده و دیگری هم اینکه محفظه‌ی احتراق را نیز آب بندی می‌کند. واشر سرسیلندر می‌تواند از چند جهت و یا فقط یک جهت خراب شده و مشکلاتی را پدید بیاورد که هر کدام علایم خاص خودشان را دارند. اگر واشر در سمت مجرای آب و روغن نشتی پیدا کند، روغن موتور با آب رادیاتور مخلوط می‌شوند، علایم آن این است که شما با آب رادیاتور قهوه‌ای رنگ و کف کرده مواجه خواهید شد. اگر کمپرس (تراکم) موتور نیز به مجرای آب راه یابد آنگاه می‌تواند به شیلنگ‌های رادیاتور آسیب بزند و به موازات آن آب نیز وارد سیلندر شده و باعث می‌شود که دود سفید رنگ از اگزوز خارج شود. اگر دود آبی رنگ نیز از اگزوز خارج شد نیز بدین معنی است که روغن موتور وارد محفظه‌ی احتراق شده و می‌سوزد. کیت واشر سرسیلندر خیلی گرانقیمت نیست اما تعویض آن مستلزم وقت و هزینه‌ی بسیار است و جزو تعمیرات اساسی پیشرانه محسوب می‌شود.

این قطعه از متعلقات سیستم بخاری خودرو است و از یک رادیاتور تشکیل شده است که آب رادیاتور خودرو وارد آن شده و حرارت آن به کابین خودرو منتقل می شود. این هیت سینک در پشت داشبورد خودرو قرار دارد و موتور فن سیستم تهویه نیز معمولا در نزدیکی آن است. هر چند که هیت سینک بخاری به ندرت خراب می‌شود اما دسترسی به آن کمی دشوار است. موارد خرابی آن نیز می‌تواند شامل گرفتگی مجرای آن باشد که در اینصورت عملکرد بخاری خودرو کاهش قابل ملاحظه‌ای خواهد یافت،‌ مورد دیگر نیز نشتی آب رادیاتور از این هیت سینک است که در صورت وجود نشتی نیز متوجه ورود مایع خنک کننده به داخل کابین خواهید شد.

شیلنگ‌ها در نقاط مختلفی از خودرو بکار رفته‌اند، در آنها بنزین، روغن و ضدیخ رادیاتور جریان دارد. شیلنگ ها اکثرا از مواد پلاستیکی ساخته می‌شوند و باید توجه داشت که مواد لاستیکی در مدت زمان مستعد خشک شدن بوده و حالت شکننده پیدا می‌کنند. همچنین رانندگان نکته سنج به این مساله توجه داشته باشند که فرآورده های نفتی برای شیلنگ‌ها مضر هستند و از طرفی در خودرو احتمال تماس شیلنگ‌ها با این مواد زیاد است پس بهتر است اگر نشتی هرچند کوچک در جایی از شیلنگ‌ها مشاهده کردید فورا آن را برطرف کنید چون عدم توجه به این مورد می تواند عواقب بد و البته گرانقیمتی داشته باشد.

برخلاف خودروهای قدیمی کاربراتوری که در دلکو و تقسیم کننده استفاده می‌کردند در خودروهای امروزی شاهد استفاده از کوئل برای برق رسانی به شمع‌ها هستیم. در خودروهای جدیدتر برای هر شمع یک کوئل مستقل در نظر گرفته شده است. وظیفه‌ی کوئل تامین برق ولتاژ بالا برای جرقه‌زنی شمع‌ است. کوئل‌ها با گذشت زمان به مرور کارایی خود را از دست می‌دهند و دیگر ولتاژ کافی را تولید نمی‌کنند. خراب شدن آنها می تواند سبب عدم جرقه‌زنی شمع مربوطه شود، به این حالت اصطلاحا تک کارکردن پیشرانه گفته می‌شود. قیمت کوئل نیز بسته به نوع خودرو و برند آن می‌تواند ارزان یا بسیار گران قیمت باشد و برخی اوقات لازم است تا همه‌ی کوئل‌ها را با هم تعویض کنید.

سوئیچ خودرو البته این روزها در حال منسوخ شدن است و کم کم سیستم Keyless جای آن را می‌گیرد. اما این قطعه نیز با گذشت زمان خراب شده و از کار می افتد. وظیفه‌ی این قطعه نیز مانند یک کلید روشن/خاموش برای خودرو است.

واشر مانیفولد هوا محل اتصال این مانیفولد با سرسیلندر را آب بندی می کند. اگر در این واشر نشتی بروز کند این نشتی سبب ورود هوای اضافه به پیشرانه خواهد شد، بدین ترتیب ECU نمی‌تواند تشخیص دهد که دقیقا چه میزان هوا در حال ورود به پیشرانه است و متعاقب آن نمی‌تواند مقدار صحیح پاشش سوخت را تنظیم کند. علایم نشتی این واشر نیز روشن شدن چراغ چک موتور در نشان‌دهنده‌ها است. با استفاده از دستگاه عیب یابی (دیاگ) می‌تواند کد خطای مربوطه را خوانده و اگر خطا به نشتی واشر مربوط باشد باید آن را تعویض کرد. خوشبختانه تعویض واشر مانیفولد هوا هزینه‌ی زیادی ندارد.

این چراغ‌های حبابی از ساده ترین و ارزان ترین قطعات یک اتومبیل به شمار می‌روند. با توجه به لزوم دیده شدن نمره‌ی ماشین در شب لازم است که همواره از صحت کارکرد این لامپ ها مطمئن شوید. قیمت این لامپ‌ها نیز بسیار ارزان است و هیچ جای توجیهی برای تعویض نکردن آنها باقی نمی‌گذارد.

این حسگر مقدار هوای ورودی به پیشرانه را اندازه گیری می‌کند و با ارسال این اطلاعات به ECU کمک می کند تا میزان پاشش سوخت هرچه دقیقتر انجام شود. این حسگر در معرض ناخالصی‌های هوا نظیر گرد و غبار قرار دارد و همین عامل می تواند باعث خرابی آن شود. همچنین بخش الکترونیکی این حسگر نیز می‌تواند دچار مشکل شود. در صورت خرابی این حسگر معمولا چراغ چک موتور روشن شده و می تواند با استفاده از دستکاه دیاگ کد خطای سنسور Mass Air را شناسایی کرد. در صورت بروز نشتی هوا نیز این حسگر دچار خطا می‌شود.

کار این قطعه همانطور که از نامش پیدا است نگه داشتن پیشرانه‌ی خودرو در جای خود است. در حقیقت دسته موتور محل اتصال پیشرانه با شاسی خودرو است. خودروهای سواری بسته به نوع طراحی می‌توانند دو، سه و یا چهار عدد دسته موتور داشته باشد. استفاده از قسمت پلاستیک در دسته موتور نیز باعث جذب شدن بخشی از لرزش‌های تولید شده توسط پیشرانه می‌شود. خرابی دسته موتورها باعث لرزش کابین خودرو می‌شود و مخصوصا در هنگام شروع حرکت یک ضربه به اتاق منتقل می‌کند. بسته به نوع خودروی شما تعویض دسته موتور می تواند بسیار ساده و یا مشکل باشد. قیمت آن نیز کاملا وابسته به نوع خودرو و برند آن است. برخی از انواع خودرو از دسته موتورهای هیدرولیکی و یا بادی بهره‌مند هستند که قیمت گرانتری نیز دارند.

دلیل وجود این قطعه در اتومبیل بسیار ساده است، پیشرانه‌ها صدای بسیار بلندی تولید می کنندو نیاز است که این صدا پیش از ورود به محیط اطراف کاهش پیدا کند. آب‌بندی نامناسب و یا جوشکاری بی‌کیفیت در منبع اگزوز می تواند باعث نشتی و به دنبال آن درز کردن صدا به بیرون شود. اگر خودروی شما مجهز به منبع اگزوز اسپرت باشد تعویض آن هزینه‌ی بیشتری روی دستتان خواهد گذاشت.

حسگر اکسیژن نیز از دیگر قطعاتی است که ECU اطلاعات مورد نیاز خود برای تنظیم پاشش سوخت را از آن جمع آوری می‌کند. سنسور اکسیژن در مسیر اگزوز و پس از مبدل کاتالیستی (کاتالیزور) نصب می‌شود و با اندازه گیری مقدار اکسیژن موجود در دود خروجی از پیشرانه به ECU کمک می کند تا میزان درست مخلوط هوا و سوخت را اندازه بگیرد. این سنسور در معرض حرارت زیادی قرار دارد و جرم گرفتگی و گذشت زمان می‌تواند باعث اختلال در عملکرد آن شود.

این قطعه نیز نوعی رادیات است و در خودروهایی که روِن موتور یا روغن جعبه دنده‌ی آنها دمای زیادی دارد لازم است برای افزایش عمر قطعات از سیستم خنک کن روغن استفاده شود. اکثر خودروهای اسپرت و یا خودروهای سنگین به این سیستم مجهز هستند. مانند سایر رادیاتورها مهمترین مشکلی که در سیستم خنک کن روِن نیز می‌تواند بروز کند وجود نشتی است. برای پیشگیری از وقوع خرابی‌های سنگین‌تر بهتر است در صورت مشاهده‌ی نشتی در این سیستم فورا نسبت به برطرف کردن آن اقدام کنید.

اگر از اگزوز خودرو دود آبی رنگ بیرون بیاید به معنای راه یافتن روغن به داخل سیلندر است. درست است که یکی از عوامل ورود روغن به سیلندر از بین رفتن واشر سرسیلندر است که در بالا به آن اشاره شد اما دیگر عامل این قضیه می‌تواند خراب شدن رینگ پیستون ها باشد. رینگ‌پیستون‌ها وظیفه‌ی آب بندی فاصله‌ی پیستون و دیواره‌ی سیلندر را به عهده دارند و از مهمترین و کلیدی ترین قطعات یک خودرو محسوب می‌شوند. این قطعه نه تنها تحت فشار و دمای زیادی قرار دارد بلکه تحت فشار اصطکاکی بسیار زیادی نیز قرار دارد و این شرایط سخت با گذر زمان می‌تواند سبب خرابی رینگ پیستون شود. تعویض رینگ پیستون‌ها مستلزم بازشدن کامل پیشرانه است و جزو تعمیرات سنگین، تخصصی و گران قیمت خودرو حساب می‌شود.    

اگر فرمان خودروی شما ناگهان سفت شود این یکی از نشانه های بروز مشکل در پمپ هیدرولیک است. اگر خوش شانس باشید تنها شیلنگ‌ها و اورینگ‌های پمپ خراب شده و تعویض خواهند شد اما در بدترین حالت خود پمپ نیاز به تعویض دارد. تعویض پمپ هیدرولیک زمان زیادی نمی‌برد و هر مکانیکی از پس آن بر می‌آید.

کلیدهای شیشه بالابر برقی یکی از ساده ترین قطعات الکترونیکی در یک خودرو هستند. اما با توجه به اینکه زیاد استفاده می‌شوند  و در معرض گرد و غبار و سایر آلودگی‌ها نیز قرار دارند. بخش‌های پلاستیکی آنها نیز ممکن است شکسته و باعث گیرکردن کلیدها شوند. اگر شیشه‌ بالابر خودرو کارنکند این کلیدها و موتور بالابر، دو قسمتی هستند که باید آنها را چک کرد. تعویض کلیدها نیز بسیار ساده بوده و به سرعت انجام می‌شود اما تعویض موتور بالابر شیشه کمی زمانبر است.

حسگر فشار در نقاط مختلفی از خودرو می توانند بکار گرفته شوند. یکی از این حسگرها حسگر فشار روغن است و در صورت افت فشار روغن فورا چراغ هشدار روغن را روشن می‌کند. اگر چراغ هشدار روغن خودرو روشن شد فورا باید خودرو را متوقف کرده و به تعمیرگاه منتقل کنید. در خودروهای مجهز به توربوشارژر حسگر فشار هوا نیز وجود دارد تا فشار هوای توربوشارژر را هم اندازه گیری کند. حسگر فشار دیگر نیر حسگر فشار ریل سوخت است، این سنسور فشار موجود در پشت انژکتور را اندازه گیری و برای ECU ارسال می کند.

رادیاتور وظیفه‌ی مهم خنک کردن پیشرانه را بر عهده دارد. یکی از متداول ترین ایرادات رادیاتور بروز نشتی است. برخی برای رفع نشتی مواد Stop-Leak را استفاده می کنند اما ما به شما پیشنهاد می کنیم که خیلی به سمت این مواد شیمیایی نروید چون برخی از آنها عوارض جانبی نظیر گرفتگی مجراهای رادیاتور را به همراه دارند. رادیاتور هم جزو قطعاتی است که به هیچ وجه نباید سراغ نمونه‌های غیر اصلی و ارزان قیمت آن بروید.

کمک فنر وظیفه‌ی دفع ارتعاشات و ضربات فنرهای خودرو است و نقش مهمی در نرمی و پایداری خودرو دارند. اگر کمک فنرها خراب شوند خودرو سروصدای بیشتری هنگام حرکت داشته و کمی نامتعادل خواهد شد. یک راه چک کردن سلامتی کمک فنرها این است که خودرو را به پایین فشار دهید و سپس آن را رها کرده و تعداد دفعاتی که بدنه بالا و پایین می‌رود را بشمارید. اگر بیشتر از دوبار بود به احتمال خیلی زیاد کمک فنرها خراب هستند.

شمع مسئول مشتعل کردن مخلوط هوا و سوخت در داخل سیلندر است. این کار از طریق ایجاد جرقه‌ای در سر شمع انجام می‌شود که با استفاده از انرژی الکتریکی بدست آمده از کوئل صورت می‌پذیرد. الکترود سر شمع با گذشت زمان کارایی خود را از دست می‌دهد و سر آن نیز جرم گرفته و کثیف می‌شود. این عوامل کارایی یک شمع را کاهش می‌دهند و لازم است که شمع در کیلومترهای بخصوصی تعویض شود. نشت کردن روغن به داخل سیلندر نیز می‌تواند عمر شمع‌ها را کاهش دهد. به طور متوسط لازم است که شمع ها هر ۲۰ تا ۳۰ هزار کیلومتر یکبار عوض شوند. در خودروهایی که دارای پیشرانه‌ی V شکل هستند شمع‌ها دارای عمر بالاتری بوده و دیرتر نیاز به تعویض دارند.