پروبیوتیک‌ها در عمل هیچ تاثیری روی بزرگسالان سالم ندارند
اگر به تازگی به یک فروشگاه مواد غذایی برای خرید رفته باشید، شاید متوجه شده‌اید که پروبیوتیک‌ها آخرین گروه از محصولات مورد اقبال پرشور مردم در راستای سلامتی هستند. پس از شکست کلم در این زمینه به نظر می‌رسد که برخی مردم جهان به پروبیوتیک‌ها تمایل پیدا کرده باشند. اما پرسش این است که آیا هنگامی که افراد با چنین شور و وابستگی مفرطی به سوی یک دسته از مواد غذایی خاص یورش می‌برند، در عمل واقعا تاثیری نیز مشاهده خواهند کرد یا خیر؟ آیا غذاها و نوشیدنی‌های مملو از باکتری واقعا کاری برای بدن انجام می‌دهند؟ با توجه به نتایج تازه‌ی یک تیم از محققان دانمارکی، باید بگوییم که پاسخ این منفی است.
گروه پژوهشی با بررسی داده‌های آزمایشی مربوط به هفت مورد از محصولات پروبیوتیک به این نتیجه رسیدند که هیچ مدرکی مبنی بر تغییر ترکیب باکتری‌های برای افراد سالم توسط این غذاها وجود ندارد. یک حجم نمونه‌ی بزرگتر لازم است تا برای یک بار دیگر و برای همیشه این موضوع را تایید کند که این محصولات هیچ گونه تاثیری در میکروبیوم داخلی ما ندارند. اما در هر صورت این نتایج به دست آمده‌ی اولیه بسیار گویا هستند.
حتی اگر خود شما نیز پروبیوتیک‌ها را مصرف نکرده باشید، اما به احتمال زیاد لااقل اندکی درباره‌ی آنها شنیده‌اید. اما اگر از افرادی هستید که با این غذاها آشنایی ندارید باید بگوییم که پروبیوتیک‌ها اساسا میکروارگانیسم‌هایی هستند که برای تشویق رشد باکتری در روده‌ی افراد سالم طراحی شده‌اند و به عملکرد دستگاه گوارش کمک می‌کنند. بدن ما پروبیوتیک‌های مورد نیاز خود را در داخل تولید می‌کند، اما مقدار زیادی از مواد غذایی و نوشیدنی‌ها نیز در بیرون وجود دارند که ادعا می‌شود برای افزایش تعداد پروبوتیک‌ها در بدن انسان مفید هستند.
دانشمندان بنیاد نووو نوردیسک در زمینه‌ی تحقیقات پایه‌ی متابولیک در دانشگاه کپنهاگ بیش از ۱۰۰۰ فعالیت مطالعاتی را مورد تحلیل قرار داده‌اند تا در نهایت به طور محدودتر موفق به شناسایی هفت مورد از محصولات پروبیوتیک برای آزمایش شوند که شما می‌توانید برخی از پیش‌نیازهای مطالعاتی را در اینجا ببینید: میکروب‌های مفید ۱و۲، ژورنال انگلیسی تغذیه (۱)، PeerJ (1)، مجله‌ی تغذیه، بهداشت و پیری (۱)، درمان دیابت (۱) و مجله تغذیه (۱).
در هفت بررسی که انجام شد، تعداد شرکت کنندگان بین ۲۱ و ۸۱ متغیر بودند و محدوده‌ی سنی نیز از ۱۹ تا ۸۸ سال گسترده بود. این افراد از بیسکویت، نوشیدنی، گروه‌های پلی اتیلن، یا کپسول تجویزی پروبیوتیک برای دوره‌های ۲۱ تا ۴۲ روزه استفاده کردند.
گروه پژوهشی تنها در یکی از این مطالعات به تفاوت در باکتری‌های روده بین کسانی از شرکت‌کنندگان که مکمل‌های پروبیوتیک مصرف کرده بودند و کسانی که پروبیوتیک مصرف نمی‌کردند پی بردند و ارتباط بین این دو ناچیز بود. نادیا بوس کریستنسن (Nadja Buss Kristensen) یکی از اعضای تیم پژوهشی در این باره می‌گوید:
با توجه به بررسی سیستماتیک ما، هیچ مدرک قانع کننده‌ای برای وجود اثرات مساعد پروبیوتیک‌های مورد بررسی روی ترکیب میکروبی مدفوع در بزرگسالان سالم وجود ندارد. با وجود اینکه محصولات پروبیوتیک تا حد زیادی توسط جمعیت عمومی مصرف می‌شوند، اما هیچ تاثیری ندارند.
اما پرونده‌ی این موضوع هنوز به طور کامل بسته نشده است. چرا که اندازه‌ی نمونه‌ها در هر یک از این مطالعات بسیار کوچک بودند. همانطور که محققان اشاره کرده‌اند، ما به انجام یک مطالعه گسترده‌تر نیاز داریم تا دقیقا به آنچه که پیرامون این مسئله در جریان است پی ببریم. اولاف بوربای (Oluf Borbye) یکی دیگر از اعضای این تیم پژوهشی می‌گوید:
برای کشف پتانسیل پروبیوتیک‌ها به منظور کمک به پیشگیری از بیماری در افراد سالم، نیاز بایسته‌ای برای آزمایش‌های بالینی بسیار بزرگتر با طراحی بسیار دقیق و همچنین انجام دقیق آنها وجود دارد.
برخی شواهد علمی نیز وجود دارند که بر پایه‌ی آنها مواد غذایی و نوشیدنی‌های پروبیوتیک در واقع می‌توانند به بهبود عملکرد باکتری‌های گوارشی کمک کنند و برای سلامت کسانی که با چاقی یا دیابت مواجه هستند سودمند باشند. گروهی از این پژوهش‌ها به طور آزمایشی نشان می‌دهد که پروبیوتیک‌ها می‌توانند اثرات اسهال در کودکان را کاهش دهند.
اما هر چه که جلوتر می‌رویم احتمال آن بیش از پیش کاهش می‌یابد که برخی از مردم جهان با صرف بخش عمده‌ای از پولشان برای محصولات پروبیوتیک، شاهد هر گونه نتیجه و تاثیر قابل ملاحظه‌ای روی سلامت خود باشند. شاید بهتر باشد این افراد به جای این همه هزینه تنها بخشی از وقت خود را صرف دویدن کنند.
نظرات