۱۰ ترفند در عکاسی ماکرو برای عکاسان مبتدی

عکاسی ماکرو یکی از جذاب‌ترین حالت‌های عکاسی است. قرار‌ گرفتن یک سوژه به‌تنهایی در قاب تصویر درحالی‌که بسیار برجسته به نظر می‌رسد، زیبایی خاص خود را دارد. این زیبایی برای عکاسان مبتدی دوچندان است؛ اما این قشر از عکاسان همیشه با اصول اولیه در عکاسی ماکرو آشنایی ندارند. در این مقاله به تشریح ۱۰ ترفند در عکاسی ماکرو پرداخته‌ایم که در ادامه می‌توانید بخوانید. همچنین در انتهای مقاله ویدئویی قرار گرفته است که تمامی ۱۰ مورد را پوشش می‌دهد.

تنوع در لنز‌هایی که برای عکاسی ماکرو مناسب هستند بسیار زیاد است، برای مثال می‌توانید لنز‌های معمولی را با اکستنشن تیوبز ترکیب کنید که این کار اجازه‌ی بزرگنمایی بیشتر به شما می‌دهد. یا حتی بهتر از آن می‌توانید یک لنز نرمال را که با اکستنشن تیوبز ترکیب شده است معکوس کنید که باز هم باعث بزرگنمایی بیشتری می‌شود؛ با این حال راحت‌ترین و بهترین گزینه، داشتن یک لنز مخصوص عکس‌برداری ماکرو است.

اگر شما از دوربین APS-C یا مایکرو چهار سوم استفاده می‌کنید، به‌دلیل سنسور کوچک‌تر این نوع دوربین‌ها می‌توانید سوژه‌ی خود را ‌بیش از یک برابر بزرگ کنید. تعدادی از لنز‌های نرمال ماکرو با نسبت ۱:۱ توسط کمپانی‌های مشهوری مثل سیگما ۱۰۵ میلی‌متر، کانن ۱۰۰ میلی‌متر، نیکون ۱۰۵ میلی‌متر، سامیانگ ۱۰۰ میلی‌متر، تامرانز لجندری ۹۰ میلی‌متر، سونی ۹۰ میلی‌متر و توکینا ۹۰ میلی‌متر ساخته شده‌اند. آن‌ها از یک‌ میلیون و پانصد هزار تومان تا حدود چهار میلیون تومان قیمت دارند و تمامی آن‌ها با توجه به ‌هزینه‌ای که پرداخت می‌کنید ارزش خرید بالایی دارند. اما باید در نظر داشته باشید ممکن است تمامی این لنز‌ها در بازار ایران موجود نباشند، بنابراین با تحقیق و بررسی می‌توانید از نمونه‌های دیگر موجود در بازار استفاده کنید.

بسیاری از این لنز‌ها مجهز به تثبیت‌کننده الکترونیکی تصویر هستند که عاملی برای ساده‌تر کردن ترکیب‌بندی به‌شمار می‌رود. قبل از خرید، بررسی‌های مختلف درباره این لنز‌ها را در اینترنت بخوانید و سپس لنز مورد علاقه‌ی خود را خریداری کنید. البته بهتر است بدانید که اکثر آن‌ها نتایج یکسانی ارائه می‌دهند.

برخی از سوژه‌های قابل توجه برای عکاسی با لنز ماکرو، حشرات و کفش‌دوزک‌ها هستند. البته گیاهان مختلف و گل‌ها نیز جالب هستند و اغلب می‌توانند تصاویر انتزاعی جالبی ایجاد کنند. تجربه ثابت کرده است بهترین محل برای عکاسان ماکرو، مکان‌هایی با گل‌ها و گیاهان فراوان است.

بهترین زمان برای عکس‌ گرفتن از حشرات و کفش‌دوزک‌ها زمانی است که دمای بیرون در حدود ۱۷ درجه‌ی سانتی‌گراد یا گرم‌تر است؛ زیرا حشرات در این دما بیشتر تمایل به فعالیت دارند. اما اگر می‌خواهید از حشرات در حالت سکون و استراحت عکس بگیرید باید در پیدا کردن مکان استراحت آن‌ها تبحر داشته باشید. البته حشرات زمانی که هوا سرد یا خنک است، کم تحرک‌تر هستند. تعداد زیادی از عکاسان ماکرو تمایل دارند در تابستان، صبح زود و زمانی که حشرات هنوز در خواب هستند از آن‌ها عکس بگیرند. آخرین نکته اینکه آب‌و‌هوای ابری معمولا بهتر از آب‌و‌هوای آفتابی برای عکاسی است؛ چرا که نور ملایم‌تری به عکس‌ها می‌دهد.

اگر شما از سوژه‌های بسیار کوچک مانند حشرات عکس می‌گیرید سطح کانونی به‌اندازه‌ی چندین میلی‌متر تنگ‌تر خواهد شد؛ بنابراین باید دیافراگم را روی F16 تنظیم کنید تا بخش بیشتری از حشره را در فوکوس داشته باشید. به علت دیافراگم کوچک و اهمیت سرعت شاتر بالاتر (به دلیل لرزش لنز و سوژه) استفاده از فلاش ضروری است. در اغلب موارد می‌توانید از هر فلاشی برای عکاسی ماکرو استفاده کنید، بیشتر نمونه‌ها حتی فلاش‌های پرشی روی خود دوربین‌های DSLR ارزان‌قیمت نیاز شما را برطرف خواهند کرد.

تعدادی از موقعیت‌های عکاسی ماکرو وجود دارند که الزامی به استفاده‌ی فلاش در آن‌ها وجود ندارد؛ برای مثال زمانی که می‌خواهید با F2.8 یا F4 عکس بگیرید و مقدار بسیار زیادی نور وجود دارد. این زمانی مهم است که قصد ندارید بزرگ‌نمایی با نسبت ۱:۱ انجام دهید؛ در نتیجه با یک دیافراگم بزرگ می‌توانید به عمق میدان خوبی دست پیدا کنید (زمانی که از سوژه‌ی خود دور می‌شوید عمق میدان شما افزایش پیدا می‌کند). مزیت عدم استفاده از فلاش این است که عکس‌های با نور‌ طبیعی‌تر می‌گیرید؛ اما اگر می‌خواهید عکس حشرات را در نزدیک‌ترین حالت بگیرید و می‌خواهید بیش از قسمت کوچکی از حشره در فوکوس باشد، استفاده از فلاش ضروری است.

اگر از فلاش برای عکاسی ماکرو استفاده می‌کنید، به‌شدت توصیه می‌‌شود از یک دیفیوزر نیز استفاده کنید. دیفیوزر یک شیء سفید و شفاف است که می‌توانید بین سوژه‌ی خود و فلاش قرار دهید. دیفیوزر اندازه‌ی نوری که از فلاش خارج می‌شود وسیع‌تر می‌کند؛ بنابراین نور در عکس‌های شما جلوه‌ای طبیعی دارد و رنگ‌ها بهتر می‌شوند. هر چه منبع نور وسیع‌تر باشد سایه‌ها در عکس شما شارپ‌تر و نرم‌تر خواهند بود و این همان دلیلی است که از اکتاباکس‌ها در عکاسی پرتره استفاده می‌کنند. در نتیجه از آنجا که دیفیوزر‌ها عملکردی مشابه اکتاباکس‌ اما در مقیاس کوچک‌تر دارند، بهتر است از آن‌ها در عکاسی ماکرو استفاده شود.

گاهی اوقات به‌جای استفاده از یک دیفیوزر اختصاصی می‌توان از یک کاغذ سفید معمولی یا حتی بعضی از فیلتر‌های جاروبرقی استفاده کرد؛ اما این روش‌ها برای ابتدای کار خوب هستند و پس از کسب تجربه بهتر است از همان دیفیوزر اختصاصی استفاده شود.

هنگام عکاسی ماکرو، کوچک‌ترین لرزش‌های دست برای خراب کردن عکس کافی است. تصور کنید با این لرزش دست می‌خواهید از حشره‌ای روی یک گیاه، آن‌هم در حال وزش باد عکس بگیرید. این موضوع عکاسی را برای شما بسیار دشوار می‌کند؛ بنابراین پیشنهاد می‌شود خصوصا عکاسان مبتدی از سرعت شاتر بالا مانند ۱/۲۵۰ یا سرعت‌های بالاتر استفاده کنند.

با این حال طول نور ایجادشده از یک فلاش اکسترنال بسیار کوتاه است و به‌تنهایی می‌تواند حتی زمانی که با سرعت شاتر ۱/۱۰۰ یا پایین‌تر ترکیب می‌شود سوژه‌ی شما را تثبیت کند. دلیل این امر این است که فلاش اکثریت نور در عکس را جبران می‌کند و حتی اگر به‌صورت اتفاقی دوربین بلرزد، در عکس‌ها به‌سختی نمایان است. با یک لنز ماکرو با فاصله‌ی کانونی کوتاه، حتی در سرعت شاتر ۱/۴۰ می‌توانید عکس‌های زیبایی بگیرید. مزیت استفاده از سرعت شاتر پایین رهایی از پس‌زمینه‌ی مشکی است که معمولا در هنگام استفاده از فلاش در عکاسی ماکرو با آن مواجه می‌شوید. در سرعت شاتر پایین رنگ‌های پس‌زمینه را از دست نمی‌دهید که باعث می‌شود رنگ‌ها بهتر به‌ نظر برسند.

به‌طور خلاصه باید گفت در ابتدای راه از سرعت شاتر بالا استفاده کنید و زمانی که به میزان کافی مهارت کسب کردید، به تدریج سرعت شاتر را کم و آن را با فلاش ترکیب کنید.

اول از همه قید فوکوس خودکار را بزنید. فوکوس خودکار در اکثر لنز‌های ماکرو به اندازه‌ای سریع نیست که بتواند از پس لرزش‌هایی که در اثر بزرگ‌نمایی با نسبت 1:1 ایجاد می‌شوند برآید. بهتر است از همان ابتدا فوکوس خودکار را کنار بگذارید و در عوض فوکوس به‌صورت دستی را یاد بگیرید.

در مرحله‌ی دوم باید از فکر سه‌پایه هم بیرون بیاید؛ مگر اینکه بخواهید از چیزی کاملا ثابت عکس بگیرید مانند یک محصول در استودیو. سه‌پایه‌ها در عکاسی ماکرو کاربردی ندارند. برای عکاسی از گیاهان و حشرات در طبیعت، زمان کافی برای تنظیم کردن سه‌پایه ندارید و این کار شما را خسته می‌کند، در هر حال کوچک‌ترین لرزش در سوژه‌ی شما که می‌تواند در اثر وزش خیلی ملایم باد باشد عکس شما را تار خواهد کرد. لازم به گفتن نیست که در ۱۰ ثانیه‌ی اول از ۱ دقیقه زمانی که صرف تنظیم سه‌پایه می‌کنید، حشره پرواز خواهد کرد.

روش زیر برای بهتر فوکوس کردن روی سوژه‌ها ب ه‌کار می‌رود که به‌نظر نتایج خوبی ارائه می‌دهد؛ دوربین را با دو دست خود نگه دارید و ترجیحا آرنج‌هایتان را روی پاهای خود قرار دهید تا ثبات بیشتری داشته باشید، سپس حلقه‌ی فوکوس لنز را به‌منظور بزرگ‌نمایی تا میزان مورد نیاز بچرخانید، پس از آن درحالی‌که منتظر لحظه‌ی مناسب برای گرفتن عکس هستید، به‌جای چرخاندن مجدد حلقه‌ی فوکوس تا حداکثر بزرگنمایی، سعی کنید دوربین را به سوژه نزدیک کنید.

همان‌طور که قبلا اشاره شد، فوکوس از فاصله‌ی نزدیک به معنای سطح کانونی باریک است. بهترین عکس‌های ماکرو زمانی‌ گرفته می‌شوند که از فاصله‌ی کانونی باریک به طرز هوشمندانه‌ای بهره ببرید، بنابراین سعی کنید از سوژه‌های مسطح استفاده کنید و آن‌ها را در سطح کانونی قرار دهید.

به‌طور مثال؛ گل‌های ثابت، پروانه‌هایی که از کناره‌ها عکاسی شده‌اند. نمونه‌ی دیگری از بهره‌گیری خلاقانه و هوشمندانه از سطح کانونی باریک، عکاسی از سر حشره درون پس‌زمینه‌ی تار تصویر است تا اثر جالب و زیبایی ایجاد کند.

یک اشتباه رایج در میان عکاسان تازه‌کار این است که در همان نقطه‌ای که ایستاده‌اند از حشرات و گل‌ها عکس ‌می‌گیرند. این کار باعث می‌شود عکس‌ها تکراری و خسته‌کننده به نظر برسند.

سعی کنید تا حد امکان از زاویه‌های غیر‌معمول برای عکاسی ماکرو استفاده کنید؛ مانند عکس گرفتن از کناره‌های سوژه، از جلو، یا از زیر و اگر نمی‌خواهید در این موقعیت‌های عکاسی روی زمین دراز بکشید از صفحه‌نمایش متحرک دوربین خود استفاده کنید. اگر حشره روی یک گیاه یا برگ نشسته است، سعی کنید آن برگ را با دست به سمت آسمان نگه دارید، این کار زاویه‌ی جالب‌تری را به شما می‌دهد و پس زمینه‌ی زیبا‌تری خواهید داشت.

در عکاسی ماکرو همیشه به دنبال حداکثر بزرگ‌نمایی نباشید. این یک تصور اشتباه است که هر‌چه حشره در قاب تصویر بزرگ‌تر باشد عکس جالب‌تر خواهد بود. واقعیت این است که اگر کمی به عقب بروید و اجازه بدهید حشره در همان اندازه‌ی کوچک خود و همان‌طور که در محیط اطراف خود نمایش داده می‌شود در عکس باقی بماند، عکس‌های جالب‌تری خواهید داشت.

در پایان، اشیاء تیز مانند چاقو را در مجاورت لنز‌های گران قیمت ماکرو قرار ندهید. باوجود این‌که بعضی از سازندگان ویدئو در یوتیوب از فواید فندک و خمیردندان برای لنز‌ها می‌گویند، باید به شدت از آن‌ها پرهیز کنید. به‌کارگیری چنین ترفند‌هایی برای لنز‌ها و انتشار آن‌ها در یوتیوب فقط برای بالا بردن تعداد بازدیدکنندگان کاربرد دارد.

 ویدئوی زیر که توسط مایکل ویدل ساخته شده است، مطالب بالا را به‌طور کامل تشریح می‌کند؛ بنابراین تماشای این ویدئو خالی از لطف نیست: