تشریح اصول کلی بازیابی اطلاعات و معرفی برترین نرم‌افزارهای این حوزه

از دست دادن داده‌های مهم کاری یا خانوادگی، فاجعه‌آمیزترین اتفاقی است که می‌تواند برای کاربران دستگاه‌های هوشمند، رایانه‌ها یا دارندگان رسانه‌های ذخیره‌سازی رخ دهد. علت این اتفاق ناخوشایند می‌تواند نقص فنی هارد دیسک، آسیب دیدن داده، باگ‌های نرم‌افزاری، حذف تصادفی یک فایل، حملات ویروسی، هک شدن و حتی نوسانات برق باشد.

البته عوامل شدیدتری هم مانند سقوط یک هواپیما وجود دارند. در این حالت بازیابی کامل و موفقیت‌آمیز داده‌های جعبه‌ی سیاهی که تقریباً به‌طور کامل نابود شده، شگفت‌انگیز به‌نظر می‌رسد. انجام این کار فقط از دست تعداد معدودی از متخصصان بازیابی اطلاعات برمی‌آید.

اگر شما هم جزو این دست از کاربران باشید، قطعاً نگران داده‌ها و بازیابی آن‌ها خواهید بود. در صورتی که خواستار آگاهی از نحوه‌ی کارکرد، میزان مؤثر بودن و هزینه‌ی بازیابی اطلاعات هستید و قصد شناخت برترین نرم‌افزارهای این حوزه را دارید، زومیت را همراهی کنید. در این مقاله ابتدا به تشریح اصول کلی بازیابی اطلاعات خواهیم پرداخت و سپس بهترین نرم‌افزارهای این حوزه را با بیان نقاط قوت و ضعف آن‌ها، برای دو سیستم عامل ویندوز ۱۰ و مک اواس معرفی خواهیم کرد.

در صورتی که بخشی از داده‌های موجود در هارد دیسک، درایو حالت جامد، حافظه‌ی یواس‌بی، RAID یا دیگر رسانه‌های ذخیره‌سازی از بین برود، می‌توان با مراجعه به افراد متخصص یا خرید نرم‌افزارهای بازیابی اطلاعات، اقدام به بازیابی داده‌های از دست رفته کرد. مفهوم بازیابی به زبان ساده، نجات دادن و تعمیر داده‌های از دست رفته است.

البته بازیابی اطلاعات همیشه ممکن نخواهد بود؛ گاهی اوقات یک سیستم رایانه‌ای می‌تواند بیش از حدی که بتوان داده‌های موجود در آن را بازیابی کرد، معیوب یا آسیب دیده باشد. بااین‌حال، فناوری بازیابی داده در عصر حاضر به‌شدت پیشرفت کرده است. به‌عنوان نمونه، Kroll Ontrack، یک شرکت بازیابی اطلاعات استرالیایی، توانست ۹۹ درصد اطلاعات را از یک هارد دیسک داخل فضاپیمای چلنجر که چندین ثانیه پس از پرتاب منفجر شده و از هم پاشیده شده بود، بازیابی کند. این هارد دیسک از درون اقیانوس بیرون کشیده شده بود.

در علوم کامپیوتر، بازیابی داده به فرایند بازیافت داده‌های غیرقابل دسترس، از دست رفته، معیوب، آسیب دیده یا فرمت شده از یک درایو ذخیره‌سازی ثانویه، رسانه‌های ذخیره‌سازی قابل حمل یا یک فایل، در زمان نبود دسترسی عادی به داده‌های ذخیره شده در آن‌ها، اطلاق می‌شود. داده‌ها در اغلب موارد از رسانه‌های ذخیره‌سازی مانند هارد اکسترنال و اینترنال، SSD، فلش مموری، کارت حافظه، نوارهای مغناطیسی، سی‌دی، دی‌وی‌دی، زیرسیستم‌های RAID و دیگر دستگاه‌های الکترونیکی دارای حافظه‌ی ذخیره‌سازی بازیابی می‌شوند. بازیابی اطلاعات ممکن است به خاطر آسیب فیزیکی وارد شده به دستگاه‌های ذخیره‌سازی یا آسیب منطقی وارده به سیستم فایلی که مانع از نصب سیستم عامل (OS) می‌شود، مورد نیاز باشد.

رایج‌ترین سناریو بازیابی اطلاعات شامل معیوب شدن سیستم عامل، نقص فنی و منطقی دستگاه‌های ذخیره‌سازی، حذف شدن یا آسیب‌های تصادفی است. معمولاً در یک درایو منفرد، پارتیشن و سیستم عامل، هدف نهایی صرفاً کپی کردن تمام فایل‌های مهم از رسانه‌های ذخیره‌سازی آسیب دیده به یک درایو جدید است.

این کار می‌تواند به آسانی و با استفاده از یک سی‌دی زنده (قابل بوت) انجام شود. ابزار یاد شده وسیله‌ای برای نصب درایو سیستم، درایوهای پشتیبان یا رسانه‌های قابل جابه‌جایی است و برای انتقال فایل‌ها از درایو سیستم به رسانه‌ی پشتیبان‌گیری با یک مدیریت فایل یا نرم‌افزار رایت دیسک نوری به کار می‌رود. اغلب می‌توان به وسیله‌ی پارتیشن‌بندی دیسک و ذخیره‌سازی مداوم فایل‌های اطلاعاتی با ارزش (یا رونوشت گرفتن از آن‌ها) در یک پارتیشن متفاوت از فایل‌های سیستمی قابل جایگزین سیستم عامل، احتمال از دست رفتن داده‌ها را کاهش داد.

سناریو دیگر شامل خرابی سطح درایو مانند خرابی یک سیستم فایل و پارتیشن درایو معیوب یا نقص فنی هارد دیسک است. در هر یک از این موارد، داده‌ها به‌سادگی از دستگاه‌های رسانه‌ای خوانده نمی‌شوند. بسته به موقعیت، راهکارها شامل تعمیر سیستم فایل منطقی، جدول پارتیشن یا مستر بوت ریکورد، به روز‌رسانی سفت‌افزار (فرم‌ور) یا به کارگیری فنون بازیابی درایو اعم از بازیابی داده‌های معیوب مبتنی‌بر نرم‌افزار، بازیابی مناطق خدماتی آسیب دیده‌ی مبتنی‌بر سخت‌افزار و نرم‌افزار (فرم‌ور هارد دسک) است.

در سومین سناریو، فایل‌ها به‌طور تصادفی و به وسیله‌ی خود کاربر از یک رسانه‌ی ذخیره‌سازی حذف می‌شوند. به‌طور معمول، محتوای فایل‌های پاک شده (Delete) بلافاصله از درایو ذخیره‌سازی فیزیکی حذف نمی‌شود؛ بلکه به جای آن صرفاً ارجاعات مربوط به آن‌ها در ساختار دایرکتوری حذف شده و پس از آن فضای اشغال شده به وسیله‌ی داده‌ی حذف شده به منظور بازنویسی داده‌ی بعدی دردسترس قرار می‌گیرد.

در این حالت اگر کاربر به سرعت دست به کار شود، فرصت بازیابی اطلاعات را خواهد داشت. کاربران حرفه‌ای به این موضوع واقف هستند که فایل‌های حذف شده را نمی‌توان ازطریق ابزار مدیریت فایل استاندارد پیدا کرد اما داده‌های حذف شده هنوز از لحاظ فنی در درایو فیزیکی وجود دارند. در ضمن، محتویات فایل اصلی اغلب در تعدادی از تکه‌های (Fragment) جدا شده سالم باقی مانده و ممکن است در صورتی که به وسیله‌ی داده‌های دیگر بازنویسی نشوند، قابل بازیابی باشند.

در صورت حذف شدن فایل می‌توان از نرم‌افزارهای بازیابی اطلاعاتی مانند TestDisk بهره برد. نرم‌افزار یاد شده با استفاده از الگوریتم‌های پیچیده‌ای، فایل‌هایی را که به‌طور فیزیکی ذخیره شده‌اند، بررسی کرده و مکان آن‌ها را تخمین می‌زند. اگر تخمین نرم‌افزار TestDisk درست باشد، فایل‌های از دست رفته قابل بازیابی خواهند بود؛ در غیر این صورت، نمی‌توان اقدام به بازیابی آن‌ها کرد. نرم‌افزار TestDisk بر پایه‌ی داس بوده و استفاده از آن نیازمند مطالعه‌ی بیشتر در زمینه‌ی بازیابی اطلاعات است.

بااین‌حال، انجام هر کاری در رایانه می‌تواند منجر به روی‌نویسی (Overwrite) روی فایل شود و داده‌ی مورد نظر برای همیشه از دست برود. حتی مرور کردن در اینترنت هم به خاطر فایل‌های کوکی یا کش ذخیره شده در همان مکان از هارد دیسک، می‌تواند سبب روی‌نویسی شدن آن‌ها شود و امید بازیابی اطلاعات را برای همیشه از بین ببرد. نصب نرم‌افزار بازیابی اطلاعات هم می‌تواند باعث همین اتفاق شود. در صورتی که فایل از دست رفته روی‌نویسی نشده باشد، شانس بازیابی آن براساس نوع قالب سیستم فایل متفاوت خواهد بود.

برای مثال، سیستم فایل NTFS ویندوز، تمامی اطلاعات شرح فایل را پس از حذف شدن آن حفظ می‌کند؛ این مورد، یافتن فایل از دست رفته را برای نرم‌افزار بازیابی اطلاعات به‌طور نسبی ساده‌تر می‌کند. سیستم فایل‌های دیگر مانند، UTF و FAT اطلاعات بیش‌تری را درباره‌ی فایل حذف شده از بین می‌برند که موجب سخت‌تر شدن تخمین مکان فایل به وسیله‌ی الگوریتم‌های بازیابی فایل در هارد دیسک می‌شود.

اصطلاح «بازیابی داده» همچنین در زمینه‌ی برنامه‌های قانونی یا جاسوسی، به بازیابی داده‌ی رمزگذاری شده یا مخفی شده اشاره دارد. گاهی اوقات داده‌های موجود در رایانه به دلایل مختلفی مانند جلوگیری از حملات ویروسی، رمزگذاری یا مخفی‌سازی می‌شوند که فقط به وسیله‌ی برخی از متخصصان قانونی رایانه قابل بازیابی هستند.

روش مورد استفاده برای بازیابی اطلاعات از دست رفته، بستگی به شیوه‌ی از دست دادن اطلاعات دارد. در ادامه می‌توانید از رایج‌ترین مواردی که سبب از دست رفتن داده‌ها می‌شود، آگاه شوید.

بازیابی فایل حذف شده یا فرمت شده و به دست آوردن فایل از یک هارد دیسک دارای آسیب دیدگی فیزیکی، دو مقوله‌ی کاملاً مجزا هستند. اگرچه ممکن است نیازی به دانش فنی زیادی برای نصب و اجرای نرم‌افزارهای بازیابی اطلاعات نباشد، اما به‌طور حتم تعمیر هارد دیسکی که به‌طور فیزیکی آسیب دیده نیازمند کارشناس‌هایی حرفه‌ای است؛ زیرا به‌طور معمول، برای انجام این کار باید بخش‌های مختلف آن را از هم جدا کرد.

طیف گسترده‌ای از خرابی‌ها ممکن است به علت آسیب فیزیکی رسانه‌ی ذخیره‌سازی باشد که می‌تواند درنتیجه‌ی خطاهای انسانی و بلایای طبیعی رخ دهد. به‌عنوان مثال ممکن است لایه‌ی فلزی یا رنگی سی‌دی‌ها آسیب ببیند. همچنین، یک هارد دیسک می‌تواند از چندین خرابی مختلف مکانیکی مانند شکستن هد و خرابی موتور رنج ببرد. نوارهای مغناطیسی هم که به‌راحتی قابل شکستن و پاره شدن هستند.

آسیب فیزیکی به یک هارد دیسک، حتی در مواردی که هد آن شکسته باشد، لزوما به مفهوم از دست رفتن ابدی داده‌ها و اطلاعات مهم نیست. فنونی که به وسیله‌ی کمپانی‌های بازیابی اطلاعات حرفه‌ای اتخاذ می‌شود، به‌طور معمول بازیابی همه یا بخش زیادی از اطلاعاتی که در زمان رخ دادن آسیب فیزیکی از دست رفته‌اند، ممکن می‌کند.

البته استثناهایی هم در این مورد وجود دارد و در صورت آسیب رسیدن شدید به پلاترهای هارد دیسک، احتمال بازیابی داده‌ها نزدیک به صفر خواهد بود. بااین‌حال، اگر هارد درایو قابل تعمیر باشد و بتوان از آن به‌طور کامل ایمیج گرفت یا یک کلون ایجاد کرد، در اغلب موارد ساختار فایل منطقی قابل بازسازی خواهد بود.

جدا کردن هارد دیسک بدون آسیب رساندن به آن، فوق‌العاده دشوار است. بیشتر آسیب‌های فیزیکی حتی به وسیله‌ی کاربران حرفه‌ای هم قابل تعمیر نیستند. به‌عنوان نمونه، کالبد شکافی درایو سخت در یک محیط عادی می‌تواند سبب نشستن گرد و غبار هوا روی پلاتر شده و درنتیجه بین پلاتر و هد خواندن نوشتن گیر بیافتد. حتی وجود ذره‌ی بسیار کوچکی از گرد و غبار روی پلاتر هارد دیسک، می‌تواند سبب شکستن یا از کار افتادن هد خواندن نوشتن و افزایش مشکلات هارد دیسک شود. طی عملکرد عادی هارد دیسک، هدهای خواندن و نوشتن داده با فاصله‌ی ۳ تا ۶ نانومتر در بالای سطح پلاترها قرار می‌گیرند.

ذرات ریز گرد و غبار معلق در هوا به‌طور معمول حدود ۳۰ هزار نانومتر قطر دارند. زمانی که این ذرات بین پلاتر و هد خواندن نوشتن گیر می‌افتند، می‌توانند باعث شکستن دوباره‌ی هد شوند. درنتیجه این اتفاق سبب آسیب رسیدن بیشتر به پلاتر و به خطر افتادن روند بازیابی داده‌ها خواهد شد. از این گذشته، کاربران عادی و حتی حرفه‌ای، امکانات سخت‌افزاری و تخصص فنی کافی مورد نیاز برای انجام تعمیر هارد دیسک را ندارند.

به‌همین‌دلیل، شرکت‌های بازیابی اطلاعات معتبر اغلب به منظور بازیابی موفقیت آمیز داده‌های مهم کاربران، از اتاق‌های تمیز عاری از گرد غبار و الکتریسیته ساکن کلاس ۱۰۰ بهره می‌برند. الکتریسیته ساکن هم می‌تواند باعث آسیب رسیدن به درایو ذخیره‌سازی شود؛ به‌همین‌دلیل،، اتاق تمیز تعمیر هارد دیسک، تجهیزات مورد استفاده و لباس کارشناسان فنی به‌طور ویژه‌ای طراحی شده است تا میزان الکتریسیته ساکن را به کم‌ترین میزان خود برساند. این اتاق‌ها که با نام Clean Room هم شناخته می‌شوند، دارای محیطی فوق‌العاده کنترل شده هستند و تقریباً هیچ‌گونه آلاینده‌ی محیطی آزادی در آن وجود ندارد.

عوامل مختلفی مانند شکستن برد مدار چاپی کنترل کننده یا هد خواندن نوشتن، باعث آسیب دیدگی فیزیکی هارد دیسک و نقص فنی آن خواهد شد. برخی اوقات می‌توان با جایگزین کردن بخش شکسته‌ی هارد دیسک، مشکل آن را مرتفع کرد اما به‌طور عمومی اگر هارد دیسک دچار آسیب فیزیکی شده باشد، تعمیر آن نیازمند کارشناسان حرفه‌ای و انجام کارهایی کاملاً ماهرانه دارد.

اگر هارد دیسک خود را دراختیار متخصصان بازیابی اطلاعات قرار دهید، آن‌ها اقدام به انجام مجموعه مراحلی از جمله بازسازی بخش‌های هارد دیسک به منظور ایجاد ایمیج از دیسک و تعمیر بخش‌های آسیب دیده با استفاده از نرم‌افزارهای پیشرفته خواهند کرد. هزینه‌ی بازسازی، فناوری‌های ایمیج‌گیری اختصاصی و نگه‌داری از اتاق تمیز، عواملی هستند که باعث افزایش قیمت بازیابی اطلاعات به وسیله‌ی متخصص‌ها می‌شود. البته در حال حاضر برخی از خدمات دهندگان بازیابی اطلاعات نرخ مقرون‌به‌صرفه‌تری را به مشتریان ارائه می‌دهند.

اصطلاح آسیب منطقی به وضعیتی اشاره دارد که خطای موجود، یک مشکل سخت‌افزاری نبوده و نیازمند راهکارهای بهینه‌سازی در سطح نرم‌افزار است.

اگر تاکنون با پیام خطای وحشتناک «Corrupt Hard Drive» مواجه شده باشید، قطعاً از میزان ناامیدی حاصل از این پیام آگاه هستید. اما هنوز هم جای امید باقی بوده و ممکن است بتوان داده‌های از دست رفته را بازیابی کرد. در این صورت اگر هارد دیسک خود را به یک رایانه‌ی دیگر متصل کنید، ممکن است متوجه شوید که فقط سیستم عامل دچار مشکل شده و وضعیت سلامت باقی داده‌ها خوب است. بنابراین صرفاً می‌توانید با کپی کردن داده‌های سالم آن به یک هارد دیسک سالم دیگر، مشکل یاد شده را مرتفع کنید.

در برخی از موارد، داده‌ی موجود در هارد دیسک، ممکن است به دلیل آسیب دیدگی جدول پارتیشن، سیستم فایل یا خطاهای رسانه‌ای متناوب غیرقابل خواندن باشد. در اکثر موارد، حداقل یک بخش از داده‌ی اصلی به وسیله‌ی تعمیر جدول پارتیشن آسیب دیده یا سیستم فایل، ازطریق نرم‌افزارهای بازیابی اطلاعات اختصاصی مانند Testdisk قابل بازیابی است. نرم‌افزاری مانند GNU Ddrescue در زمان آسیب دیدگی سیستم فایل یا جدول پارتیشن حتی با وجود خطاهای متناوب هم قادر به ایمیج گرفتن از فایل‌های چند رسانه‌ای و داده‌های خام است. این نوع از بازیابی داده می‌تواند به وسیله‌ی کاربران بدون تخصص در زمینه‌ی سخت‌افزار درایو و بدون نیاز به تجهیزات فیزیکی ویژه یا دسترسی به پلاترها انجام شود.

گاهی اوقات داده‌ها با استفاده از روش‌ها و ابزارهای نسبتاً ساده قابل بازیابی هستند؛ اما آسیب‌های جدی‌تر، به‌خصوص اگر بخش‌هایی از فایل‌ها غیرقابل بازیابی باشند، ممکن است مستلزم مداخله‌ی یک متخصص باشد. حکاکی داده یا کنده‌کاری داده (Data carving)، بازیابی بخش‌هایی از فایل‌های آسیب دیده با استفاده از شناخت ساختار آن فایل‌ها است. حکاکی داده به فرایند استخراج داده‌ها از یک مجموعه‌ی بزرگ‌تری از داده‌ها اشاره دارد. حکاکی داده به سرهم‌بندی دوباره‌ی فایل‌ها از تکه‌های چندین داده‌ی خام در زمانی که هیچ فرا داده‌ی (Metadata) مربوط به سیستم فایلی دردسترس نباشد، می‌گویند.

از دیگر مشکلاتی که می‌تواند هارد دیسک کاربر را به مرحله‌ی نمایش خطا برساند، آسیب دیدن جدول پارتیشن است. خوشبختانه این مشکل را هم می‌توان با استفاده از تصحیح نرم‌افزاری برطرف کرد. اگر بتوان جدول پارتیشن را با موفقیت تعمیر کرد، به‌راحتی می‌توان فایل‌های از دست رفته را بازیابی کرد. در غیر این صورت، هنوز هم می‌توان بسته به سطح آسیب دیدگی، اقدام به بازیابی اطلاعات کافی از جدول پارتیشن کرد و فایل را بازگرداند.

حتی اگر فایل‌هایی که در حال بازیابی آن هستید، آسیب دیده باشند، به احتمال زیاد می‌توانید با استفاده از نرم‌افزارهای بازیابی اطلاعات، بخش‌های قابل توجهی از آن‌ها را بازگردانید. در این حالت، به شرطی که نرم‌افزار قادر به یافتن فایل باشد، برای بازیابی آن تلاش خواهد کرد. اگرچه ممکن است قادر به استفاده از داده‌ی بازیابی شده نباشید، اما همیشه برای بازیابی بخشی از فایل فرصتی وجود دارد که می‌تواند سبب صرفه‌جویی در زمانِ تلاش برای خلق دوباره‌ی آن شود.

پس از اینکه داده‌ها به‌طور فیزیکی در یک هارد دیسک روی‌نویسی شوند، به‌طور عمومی فرض بر این است که در چنین مواقعی داده‌های قبلی دیگر قابل بازیابی نخواهند بود.

در سال ۱۹۹۶، پیتِر گوتْمَن (Peter Gutmann)، یکی از دانشمندان حوزه‌ی علم کامپیوتر، مقاله‌ای ارائه داده است که می‌توان با استفاده از میکروسکوپ‌های مبتنی‌بر نیروی مغناطیسی اقدام به بازیابی داده‌های روی‌نویسی شده کرد. در سال ۲۰۰۱ این دانشمند چندین مقاله با عناوین مشابه را ارائه داد.

به منظور محافظت دربرابر این نوع از بازیابی داده، پیتر گوتمن و کالین پلوم روشی از داده‌های تمیز کننده‌ی غیرقابل برگشت (disk scrubbing) که تحت عنوان «روش گوتمن» شناخته می‌شود طراحی کردند که به وسیله‌ی چندین بسته‌ی نرم‌افزاری تمیزکاری دیسک استفاده می‌شود.

اولین و مهم‌ترین انتقادی که به مقاله‌ی بازیابی داده‌های روی‌نویسی شده‌ی گوتمن وارد است، مشخص نبودن مقدار داده‌ی روی‌نویسی شده‌ی قابل بازیابی است. اگرچه ممکن است نظریه‌ی گوتمن در نگاه اول صحیح باشد، اما هیچ‌گونه شواهد عملی مبنی‌بر قابل بازیابی بودن داده‌های روی‌نویسی شده وجود ندارد و طبق تحقیقات گوناگون صورت گرفته، داده‌های روی‌نویسی شده قابل بازیابی نیستند.

شیوه‌ی روی‌نویسی داده‌ها در درایوهای حالت جامد (SSD) کاملاً متفاوت از درایوهای هارد دیسک (HDD) است که حداقل بازیابی برخی از داده‌ها را ساده‌تر می‌کند. بیشتر درایوهای حالت جامد، برای ذخیره‌ی داده‌ها در صفحات و بلوک‌ها از حافظه‌ی فلش استفاده می‌کنند.

صفحات و بلوک‌های یاد شده به وسیله‌ی آدرس‌های بلوک منطقیِ (LBA) مدیریت شده به وسیله‌ی لایه‌ی انتقال فلش (FTL)، مورد استفاده قرار می‌گیرد. هنگامی که لایه‌ی انتقال فلش یک سکتور را اصلاح می‌کند، داده‌های جدید را در مکان دیگری نوشته و نقشه را به‌روزرسانی می‌کند تا داده‌ی جدید در آدرس‌های بلوک منطقیِ مورد هدف ظاهر شود. درنتیجه، داده‌های پیش اصلاح موجود در محل، با استفاده از نرم‌افزارهای بازیابی اطلاعات، قابل بازیابی خواهند بود.

گاهی اوقات، داده‌های موجود در درایوهای فیزیکی مانند هارد دیسک‌های داخلی و خارجی، درایوهای قلمی و ... گم شده یا با فشردن کلید Delete حذف می‌شوند. گاهی هم ممکن است به خاطر وقایع ناگواری مانند حملات ویروسی، حذف شدن‌های تصادفی یا فشردن اتفاقی کلیدهای ترکیبی Shift + Delete، شاهد حذف شدن داده‌های مهم باشید. در این چنین مواردی، به‌راحتی از نرم‌افزارهای بازیابی اطلاعات برای بازگردانی یا بازیابی فایل‌ها و داده‌ها بهره گرفته می‌شود.

مشابه با حذف شدن یک فایل، فرمت شدن سیستم فایل هم به تمامی اطلاعات مربوط به فایل‌های قبلی و ساختار دیسک آسیب می‌زند؛ با این تفاوت که مقدار داده‌های پاک شده بستگی به فرمت سیستم دارد.

به‌عنوان مثال، فرمت کردن با FAT موجب تخریب شدن مقدار زیادی از داده‌ها و بازنویسی آن بخش با صفرها خواهد شد. این موضوع، به‌طور قابل توجهی احتمال بازیابی داده‌ها را کاهش خواهد داد. برخی از سیستم‌های فایل مانند NTFS، در صورت روی‌نویسی شدن با همان سیستم فایل، احتمال بازیابی کلی بالایی دارند. اما سایر سیستم‌های فایل در حالت مشابه، فرصت کم‌تری برای بازیابی خواهند داشت. به‌عنوان نمونه، نوشتن سیستم فایل XFS روی FAT، احتمال بازیابی فایل‌های FAT را بیشتر می‌کند.

در مورد آسیب سیستم فایل، تعداد فایل‌های قابل بازیابی بستگی به میزان آسیب دیدگی و دردسترس بودن اطلاعات تخصیص یافته برای نرم‌افزار بازیابی دارد. اگر به منظور تعمیر سیستم فایل، اطلاعات کافی به نرم‌افزار بازیابی داده ارائه شده باشد و فایل‌های قبلی به‌طور دقیق تعیین مکان شده باشند، می‌توان مقدار قابل توجهی از آن را بازیابی کرد.

در فهرست خرابی‌های منطقی هارد دیسک، بد سکتور منطقی یکی از رایج‌ترین مواردی است که نمی‌توان فایل‌های داده را از یک سکتور خاص درایوهای رسانه‌ای، بازیابی کرد. برای حل کردن این مشکل، از نرم‌افزارهایی به منظور اصلاح سکتورهای منطقی درایو ذخیره‌سازی رسانه‌ای استفاده می‌شود. اگر راهکار یاد شده کافی نباشد، بخش سخت‌افزاری حاوی سکتورهای بد منطقی باید تعویض شوند.

بازیابی اطلاعات از سخت‌افزاری که آسیب فیزیکی دیده، شامل فنون مختلفی است. برخی از آسیب دیدگی‌ها را می‌توان به وسیله‌ی تعویض کردن بخشی از هارد دیسک تعمیر کرد. اگرچه این کار می‌تواند یک هارد دیسک را قابل استفاده کند اما هنوز ممکن است آسیب منطقی هم وجود داشته باشد. یک روش اختصاصی ایمیج‌گیری از دیسک وجود دارد که از آن برای بازیابی هر بیت قابل خواندن از سطح دیسک استفاده می‌شود. هنگامی که این ایمیج به دست آمده و در یک محل قابل اطمینان ذخیره می‌شود، می‌توان با خیال راحت فایل ایمیج را به منظور تحلیل آسیب دیدگی‌های منطقی تحلیل و بررسی کرد. در این صورت نوسازی و احیای بیشتر سیستم فایل اصلی ممکن خواهد بود.

یکی از رایج‌ترین تصورات اشتباه در مورد تعمیرات سخت‌افزاری هارد دیسک و بازیابی داده این است که یک برد مدار چاپی (PCB) آسیب دیده را می‌توان طی فرایند بازیابی به‌سادگی با یک PCB مشابه از یک درایو سالم تعویض کرد. اما این موضوع ممکن است فقط برای موارد نادری از هارد دیسک‌هایی که قبل از سال ۲۰۰۳ تولید شده است، صادق باشد.

در هارد دیسک‌های جدید این کار غیرممکن است. بردهای الکترونیکی درایوهای ذخیره‌سازی پیشرفته، به‌طور معمول دارای داده‌ی سازگاری اختصاصی شده برای درایو (معمولا شامل یک نقشه از بد سکتورها و پارامترهای میزان‌سازی) و دیگر اطلاعات مورد نیاز برای دسترسی صحیح داده در درایو است. بردهای تعویض شده به منظور بازیابی مؤثر تمامی داده‌ها، اغلب نیازمند این اطلاعات هستند.

برد تعویض شده ممکن است نیاز به برنامه‌ریزی دوباره داشته باشد. برخی از شرکت‌های سازنده‌ی هارد دیسک مانند سیگیت این اطلاعات را در یک EEPROM ترتیبی ذخیره می‌کنند که می‌توان آن را حذف کرده و به برد تعویض شده منتقل کرد.

هر درایو هارد دیسک دارای یک منطقه‌ی سیستمی (system area) یا منطقه‌ی خدماتی (Service area) است که به‌عنوان برد فرستنده عمل می‌کند. این بخش از درایو که برای مصرف‌کنندگان نهایی به‌طور مستقیم غیرقابل دسترس است، معمولا دارای فرم‌ور (سفت‌افزار) درایو و داده‌های سازگار پذیری هستند که به عملکرد درایو در محدوده‌ی پارامترهای عادی کمک می‌کند. یکی از کارهای منطقه‌ی سیستمی، ثبت سکتورهای معیوب داخل درایو است. بخش یاد شده اساسا جایی را که درایو می‌تواند در آن داده بنویسد یا از نوشتن داده در آن معذور است، به درایو اطلاع می‌دهد.

فهرست‌های سکتور هم در تراشه‌های مختلف متصل به برد مدار چاپی ذخیره شده و برای هر درایو هارد دیسک منحصر‌به‌فرد هستند. اگر داده‌ی موجود در برد مدار چاپی با داده‌ی ذخیره شده روی پلاتر مطابقت نداشته باشد، درایو ذخیره‌سازی به درستی قادر به کالیبراسیون و تنظیم نخواهد بود. با این اوصاف، به دلیل یافت نشدن داده‌های منطبق با داده‌های ذخیره شده روی برد مدار چاپی، هدهای هارد دیسک در اغلب موارد فقط صدای کلیک خواهند داد.

کارشناسان بازیابی اطلاعات همیشه نیاز به دسترسی مستقیم فیزیکی به سخت‌افزار آسیب دیده ندارند. در صورتی که داده‌های از دست رفته با استفاده از فنون نرم‌افزاری قابل بازیابی باشند، می‌توان عملیات بازیابی را با بهره‌مندی از نرم‌افزارهای دسترسی از راه دور مبتنی‌بر اینترنت، LAN یا انواع دیگری از اتصالاتی مانند TeamViewer، انجام داد و به مکان فیزیکی رسانه‌ی ذخیره‌سازی آسیب دیده دسترسی داشت. این فرایند تفاوت چندانی با روشی که خود کاربر اصلی آن را اجرا می‌کند، ندارد.

بازیابی داده از راه دور نیازمند یک اتصال اینترنتی پایدار و با پهنای باند مناسب است. بااین‌حال، این روش در زمان نیاز به دسترسی سخت‌افزاری مانند آسیب دیدگی فیزیکی هارد دیسک، کاربر ندارد.

به‌طور معمول برای موفقیت‌آمیز بودن بازیابی اطلاعات، که بسته به نوع آسیب دیدگی داده و فرایند بازیابی مورد نیاز متفاوت است، ۴ مرحله وجود دارد که در ادامه‌ی مقاله هر یک از این مراحل را شرح خواهیم داد.

هارد دیسک را باید به گونه‌ای تعمیر کرد که در وضعیت مناسبی قرار بگیرد، تا حداقل بتوان داده‌ها را از روی آن خواند. به‌عنوان نمونه، اگر عملکرد هدهای یک هارد دیسک خوب نباشد یا دچار مشکل باشد، حتماً باید نسبت به تعویض آن‌ها اقدام کرد. یا اگر برد مدار چاپی معیوب شده باشد، نیازمند رفع عیب یا تعویض خواهد بود. همچنین در صورتی که موتور اسپیندل مشکل داشته باشد، پلاترها و هدهای هارد دیسک باید به یک درایو ذخیره‌سازی جدید منتقل شوند.

هنگام آسیب دیدگی درایو هارد دیسک، انتقال داده‌ها از درایو معیوب، اولین اولویت است. استفاده‌ی طولانی مدت از یک درایو ذخیره‌سازی معیوب، احتمال رخداد از دست رفتن داده‌های بیشتر را افزایش می‌دهد. ایجاد یک ایمیج از اطلاعات هارد دیسک، باعث ایجاد اطمینان از وجود یک رونوشت (Copy) از داده‌ها در درایو ذخیره‌سازی دیگر خواهد شد. درنتیجه، اجرای آزمون سلامتی و روش‌های بازیابی کاملاً ایمن خواهد بود و می‌توان بدون آسیب رسانی به منبع اصلی داده‌ها، فرایند بازیابی را شروع کرد.

پس از کلون کردن درایو معیوب به یک درایو ذخیره‌سازی جدید، درایو آسیب دیده برای شروع عملیات بازیابی داد‌های از دست رفته، مناسب و آماده خواهد بود. دلایل زیادی ممکن است در عیوب منطقی یک درایو دخیل باشد. به احتمال قوی استفاده از کلون، تعمیر جدول پارتیشن یا رکورد راه‌انداز اصلی (MBR) را به منظور خواندن ساختار داده‌ای سیستم فایل و بازیابی داده‌ی ذخیره شده، ممکن خواهد کرد. رکورد راه‌انداز اصلی، اولین سکتور از هارد دیسک رایانه است که اطلاعات پارتیشن‌ها روی آن قرار داشته و فرایند راه‌اندازی رایانه طبق آن شروع می‌شود. در واقع، MBR اطلاعات چگونگی تقسیم‌بندی منطقی یک حافظه شامل سیستم فایل‌ها را ذخیره و نگه‌داری می‌کند.

آسیب دیدگی داده زمانی رخ می‌دهد که به‌عنوان مثال، یک فایل روی سکتور معیوب درایو نوشته شود. این مورد یکی از شایع‌ترین دلایل معیوب شدن یک درایو ذخیره‌سازی است؛ به این معنی که قابل خواندن بودن داده‌ها، مستلزم نوسازی خواهد بود. اسناد معیوب را می‌توان به وسیله‌ی چندین روش نرم‌افزاری یا ازطریق نوسازی سند با بهره‌مندی از یک ویرایش‌گر مبنای ۱۶ (Hex Editor) بازیابی کرد. انجام این عملیات فوق‌العاده پیچیده بوده و نیازمند تخصص فنی خاصی است.

روند استفاده از درایو حالت جامد (SSD)، به‌ویژه با فراگیر شدن اولترابوک‌ها در حال افزایش است. بدیهی است که به خاطر جدید بودن فناوری درایو حالت جامد، بازیابی اطلاعات از آن سخت‌تر از هارد دیسک معمول است. بااین‌حال، می‌توان تعدادی از فنون مورد استفاده برای بازیابی داده‌ی حذف یا فرمت شده را در SSD به کار برد.

متأسفانه با تمامی این تفاسیر، هنوز هم بازیابی اطلاعات از SSD دارای آسیب دیدگی فیزیکی بسیار گران است. هزینه‌ای که برای تعمیر و بازیابی اطلاعات یک SSD تخمین زده می‌شود، معادل ۳۵۰۰ دلار است. این هزینه در صورت پشتیبانی سازنده می‌تواند به حدود ۷۰۰ دلار کاهش یابد. امیدواریم که این هزینه در آینده‌ای نزدیک کاهش چشم‌گیری داشته باشد.

اگرچه نرم‌افزارهای بازیابی اطلاعات و متخصصان این حوزه به خوبی قادر به بازگرداندن داده‌های مهم از دست رفته هستند، اما انجام این کار خطرناک، وقت‌گیر و هزینه‌بر است. یکی از بهترین اقداماتی که می‌توانید با انجام آن، مانعِ از دست رفتن طولانی مدت داده‌ها شوید، پشتیبان‌گیری دائم از اطلاعات هارد دیسک در فواصل زمانی مشخص است. برای این کار می‌توانید از خدمات دهندگان پشتیبان‌گیری ابری استفاده کنید یا یک هارد دیسک پشتیبان در مکان امنی از خانه داشته باشید. همچنین باید مراقب جریان برق ناگهانی و فرمت شدن تصادفی داده‌ها باشید. قبل از انجام تمامی این کارها باید از آسیب دیدن داده‌های مهم خود جلوگیری کنید.

در بخش جاری براساس نتایج آزمون‌های صورت گرفته روی نرم‌افزارهای بازیابی، میزان موفقیت بازیابی اطلاعات، دارا بودن قابلیت‌های منحصر‌به‌فرد، به‌روز بودن، پشتیبانی از سیستم‌عامل‌های جدید، راحتی استفاده و طراحی رابط کاربری آن‌ها اقدام به معرفی برترین نرم‌افزارهای بازیابی اطلاعات برای دو سیستم عامل ویندوز ۱۰ و مک اواس خواهیم کرد.

مبنای این بررسی، نسخه‌ی کامل و پولی نرم‌افزارهای بازیابی اطلاعات است. اگرچه برخی از نرم‌افزارهای موجود در مقاله قیمت بالایی دارند، اما در صورت نیاز می‌توانید آن‌ها را به‌طور آزمایشی و در مدت زمان محدود مورد استفاده قرار دهید تا دیگر نیازی به خرید آن هم نباشد. در نهایت می‌توانید با در نظر گرفتن نقاط قوت و ضعف یا ویژگی‌های خاص نرم‌افزار بازیابی اطلاعات، یکی از آن‌ها را انتخاب کنید.

نرم‌افزار Ontrack EasyRecovery به‌عنوان قدرتمندترین نرم‌افزار بازیابی اطلاعات مشهور بوده و هنوز هم شایسته‌ی این نام است. قبلا قدرتمندی نرم‌افزار یاد شده بیشتر از ظرافت طراحی رابط کاربری آن قابل توجه بود. اما اکنون با کپی برداری از طراحی رابط کاربری نرم‌افزار Stellar Phoenix، بهره‌مندی از قدرتمندترین نرم‌افزار بازیابی اطلاعات بیش از پیش راحت‌تر شده است. این تغییر پیچیدگی کار با آن را به میزان زیادی کاهش داده است.

نرم‌افزار EasyRecovery داده‌های بیش‌تری را نسبت به سایر نرم‌افزارهای موجود در این مقاله بازیابی می‌کند. درنتیجه نرم‌افزار یاد شده به‌عنوان قدرتمندترین ابزار بازیابی اطلاعات در این فهرست رتبه‌ی اول را به خود اختصاص خواهد داد. لایسنس این نرم‌افزار مشابه با Seagate Premium Recovery Suite، به صورت سالیانه است؛ اما خوشبختانه برخلاف نرم‌افزار سیگیت که دارای محدودیت تعداد بازیابی ۲۴ عددی به ازای هر کاربر است، نرم‌افزار EasyRecovery فاقد هرگونه محدودیت است.

نسخه‌ی هوم، پروفشنال و تکنیکال نرم‌افزار EasyRecovery به ترتیب با برچسب قیمت ۷۹، ۱۳۹ و ۴۹۹ دلاری به فروش می‌رسد. نسخه‌ی پروفشنال و تکنیکال مورد استفاده برای سیستم عامل مک اواس اندکی گران‌تر از نسخه‌ی ویندوز است اما قدرت آن مورد آزمایش قرار نگرفته است. نسخه‌ی پیشنهادی ما برای بازیابی اطلاعات در سیستم عامل مک اواس، نرم‌افزار Alsoft DiskWarrior است که با قیمت ۱۱۹.۹۵ دلار دراختیار خریداران قرار دارد.

• بازیابی اطلاعات فوق‌العاده سریع و دقیق
• غنی از گزینه‌های پیشرفته‌ی تخصصی
• قابلیت حذف ایمن و غیرقابل بازگشت داده
• پشتیبانی از SSD، هارد دیسک و پیکربندی RAID
• قابلیت توقف موقتی و از سر گیری فرایند بازیابی
• سازگار با سیستم‌های فایل‌های HFS ،HFS+ ،FAT ،ExFAT و NTFS

• فاقد پیش‌نمایش فایل‌های بازیابی شده
• نبود گزینه‌ی ایمیج‌گیری از دیسک معیوب

همان‌طور که از نام نرم‌افزار Stellar Phoenix Windows Data Recovery برمی‌آید، رابط کاربری آن به صورت درخشان (Stellar) طراحی شده است و قدرت بازیابی فایل آن به گونه‌ای است که گویی یک سیمرغ افسانه‌ای (Phoenix) خود را دوباره از نو خلق می‌کند. نرم‌افزار یاد شده بین تمامی نرم‌افزارهای بازیابی اطلاعات موجود در این مقاله، دارای رابط کاربری ساده‌تری است. زمانی که حرف از قدرت بازیابی تعداد بیش‌تری از فایل‌ها در میان باشد، نرم‌افزار Stellar Phoenix نباید فراموش شود.

اگرچه قدرت نرم‌افزار Kroll Ontrack EasyRecovery اندکی بیشتر از Stellar Phoenix است، اما هر دو نرم‌افزار یاد شده به‌طور مشترک برترین نرم‌افزار بازیابی اطلاعات هستند. استفاده از نرم‌افزار EasyRecovery سخت‌تر از Stellar Phoenix است. نرم‌افزار Stellar Phoenix با سیستم فایل‌های مختلفی از جمله FAT ،FAT32 ،FAT16 ،ExFAT و NTFS سازگار است و توانایی بازیابی تمامی فایل‌های چند رسانه‌ای مانند تصویر و ویدئو را دارد.

نسخه‌ی پروفشنال (Professional) نرم‌افزار Stellar Phoenix با قیمت ۹۹ دلار دراختیار کاربران قرار دارد. نسخه‌ی تکنیکال (Technician) آن هم با ارائه‌ی قابلیت‌های مضاعفی مانند بازیابی داده از راه دور و سیستم RAID، دارای قیمت 299 دلاری است. نسخه‌ی هوم (Home) نرم‌افزار Stellar Phoenix که دارای برچسب قیمت ۵۹ دلار است، فاقد قابلیت ایجاد فایل ایمیج از هارد دیسک و بازیابی کل پارتیشن است. نسخه‌ی مک این نرم‌افزار دارای نقاط ضعف زیادی است و قدرت بازیابی پایینی نسبت به رقبای خود دارد.

• بازیابی کامل فایل با قدرت و سرعت بالا
• رابط کاربری درخشان و فوق‌العاده کاربردی
• پیش‌نمایش فایل‌های بازیابی شده قبل از بازگردانی
• بازیابی سی‌دی و دی‌وی‌دی
• ساخت ایمیج دیسک از هر درایو ذخیره‌سازی
• بازگردانی داده از ایمیج دیسک
• حذف ایمن و غیرقابل بازگشت داده
• قابلیت استفاده در حالت بوت
• بازیابی ایمیل
• قابلیت بازیابی خام داده‌ها براساس فرمت فایل

• بازیابی فایل‌های حذف شده‌ی کمتر نسبت به نرم‌افزارهای Prosoft یا Kroll Ontrack

نرم‌افزار بازیابی اطلاعات Alsoft DiskWarrior، ابزاری است که اپل باید آن را به نرم‌افزارهای پیش‌فرض سیستم عامل مک اواس اضافه کند. اپل در گذشته ابزار شخص سومی را با AppleCare همراه کرد. اما این ابزار برای آیمک یا مک‌بوک دارای حافظه‌ی ذخیره‌سازی SSD کاربردی نیست. به جرات می‌توان اظهار کرد که نرم‌افزار DiskWarrior، بهترین ابزاری است که می‌توانید برای رایانه‌ی مک خود خریداری کنید. نرم‌افزار یاد شده با قیمت ۱۱۹.۹۵ دلار قابل سفارش است و همان‌طور که متوجه شده‌اید، فقط برای رایانه‌های مک کاربرد دارد.

• تعمیر و بازسازی دایرکتوری‌های مک برای بهبود عملکرد و ضریب اطمینان سیستم
• ابزارهای مفید تعمیر و نگه‌داری
• مؤثر برای هارد دیسک و SSD
• پایش سلامت درایو
• رابط کاربری ساده
• مقرون‌به‌صرفه

• پارتیشن ریکاوری OS X، بوت شدن به ابزار را پیچیده می‌کند

نرم‌افزار Prosoft Data Rescue شهرتی طولانی مدت و برجسته‌ای در میان نرم‌افزارهای بازیابی اطلاعات دارد. آخرین نسخه‌ی ویندوز این نرم‌افزار (Data Rescue 5 Windows)‌، سریع و قدرتمند است. رابط کاربری آن برای متخصصان بازیابی اطلاعات که ساعت‌ها وقت خود را صرف بازیابی داده‌ها می‌کنند، مناسب است؛ اما برای کاربران عادی، که قصد بازیابی سریع فایل حذف شده را دارند، اندکی پیچیده و زمان‌بر است. البته باید اظهار کرد که این موضوع اندکی در نسخه‌ی جدید نرم‌افزار بهبود یافته است.

اگرچه نرم‌افزار یاد شده خوب است، اما انتخاب اول ما برای سیستم عامل ویندوز مایکروسافت، نرم‌افزارهای Stellar Phoenix و EasyRecovery است. نرم‌افزار Prosoft Data Rescue دارای نسخه‌ی ویژه‌ی مک است. این نسخه قدرت بازیابی بالایی دارد و فاقد نقاط ضعف نسخه‌ی ویندوز است. نسخه‌ی استاندارد نرم‌افزار یاد شده با قیمت ۹۹ دلار و نسخه‌ی پروفشنال آن با قیمت ۲۹۹ دلار به فروش می‌رسد.

• قدرت بازیابی فایل بالا
• کاوش سریع و مؤثر
• ذخیره‌ی داده‌ی فایل اسکن شده برای استفاده در آینده
• قابلیت بازیابی درایو فایروایر، تاندربولت و RAID
• بازیابی تعداد نامحدود درایو
• قابلیت پاک‌سازی بدون بازگشت داده

• رابط کاربری فوق‌العاده پیچیده
• سرعت پایین کلون کردن دیسک
• محدود به بازیابی ۵ درایو

نرم‌افزار Disk Drill زمان را به عقب بازمی‌گرداند و تمامی فایل‌های از دست رفته را بازیابی یا بازسازی می‌کند. نرم‌افزار یاد شده از تمامی رسانه‌های ذخیره‌سازی پشتیبانی می‌کند. به لطف اسکن عمقی و کامل نرم‌افزار و پشتیبانی از فرمت‌های فایل مختلف، می‌توان با اعمال فیلترهای گوناگون، از آن بهره برد. نرم‌افزار Disk Drill برای هر دو سیستم عامل ویندوز و مک اواس دردسترس است. متأسفانه برخی از قابلیت‌ها در هر دو نسخه‌ی نرم‌افزار برای رایانه‌های دارای حافظه‌ی SSD، قابل استفاده نیست و بازیابی موثری انجام نمی‌دهد. همچنین نسخه‌ی ویندوز نرم‌افزار یاد شده قابلیت‌های کم‌تری نسبت به نسخه‌ی مک اواس دارد. بااین‌حال اگر دارنده‌ی رایانه‌ی مک مجهز به هارد دیسک هستید، نرم‌افزار Disk Drill قابلیت‌های پیشرفته‌ی بسیاری را دراختیار شما خواهد گذاشت.

نرم‌افزار Disk Drill در سه نسخه‌ی بیسیک، پرو و اینترپرایز عرضه می‌شود. نسخه‌ی بیسیک رایگان بوده و فقط می‌توان ۵۰۰ مگابایت از داده‌ی از دست رفته را بازیابی کرد. نسخه‌ی پرو و اینترپرایز هم به ترتیب با برچسب قیمت ۸۹ و ۳۹۹ دلار قابل خرید هستند. متأسفانه نسخه‌ی پرو هم دارای محدودیت‌هایی مانند تک کاربره بودن و کم بودن تعداد اسکن است.

نقاط قوت

• بازیابی فایل و فیلتر گذاری عالی
• دارای ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد مانند محافظت از داده
• بازسازی بیش از ۳۰۰ فایل مختلف
• پشتیبانی از سیستم فایل‌های مختلف
• قابلیت توقف و ادامه‌ی کاوش
• پشتیبان‌گیری به صورت ISO و DMG
• مقرون‌به‌صرفه (نسخه پرو)

• محدودیت در تعداد کاربر و اسکن

سازنده‌ی نرم‌افزار EaseUS، مدعی بازیابی فوق‌العاده ایمن و کامل داده‌های از دست رفته است. نرم‌افزار یاد شده قادر به بازیابی اطلاعات حذف و فرمت شده است. نرم‌افزار EaseUS می‌تواند اطلاعاتی را که مورد حمله‌ی ویروس‌ها واقع شده بازیابی کند. این نرم‌افزار حتی قادر به بازیابی اطلاعات هارد دیسک آسیب دیده، پارتیشن معیوب یا سیستم عامل کرش کرده است.

نرم‌افزار EaseUS با تمامی پلتفرم‌ها از جمله ویندوز، مک اواس، اندروید و iOS سازگار است و دارای نسخه‌ی مجزا برای هر پلتفرم است. نرم‌افزار یاد شده از تمامی دستگاه‌های دارای حافظه‌ی ذخیره‌سازی مانند آیپد، گوشی هوشمند، دوربین دیجیتال و... پشتیبانی می‌کند. رابط کاربری نرم‌افزار EaseUS بسیار کاربر پسند است و برای راحتی کار مشابه با مرورگر فایل ویندوز ۱۰ طراحی شده است.

نرم‌افزار EaseUS در چهار نسخه‌ی رایگان، پرو، پرو پلاس و تکنیکال عرضه می‌شود. نسخه‌های پولی آن به ترتیب دارای برچسب قیمت ۶۹.۹۵، ۹۹.۹۰ و ۲۹۹ دلاری هستند. نسخه‌ی رایگان محدود به بازیابی ۲ گیگابایت از داده‌های از دست رفته است. نسخه‌ی پرو پلاس فقط در قابلیت بوت با نسخه‌ی پرو تفاوت دارد. نسخه‌ی تکنیکال هم صرفاً شامل پشتیبانی و ارائه‌ی خدمات فنی است که در ایران کاربرد ندارد.

• نبود نیاز به توان پردازشی زیاد
• نرخ بازیابی داده‌ی بسیار مناسب
• قابلیت بازیابی پارتیشن خام
• قابلیت بازیابی هارد دیسک معیوب
• بازیابی تمامی فرمت‌های فایل
• پشتیبانی از تمامی سیستم فایل به جز APFS

• نبود گزینه‌ی سفارشی‌سازی پیشرفته
• محدود به بازیابی ۱۰۰ مگابایت داده در نسخه آزمایشی

نرم‌افزار Recuva محصولی از شرکت Piriform است. شرکت یاد شده سازنده‌ی نرم‌افزار CCleaner است. اگر به‌دنبال نرم‌افزار بازیابی اطلاعات رایگان هستید، نرم‌افزار Recuva برترین گزینه است. البته نرم‌افزار یاد شده هم دارای نسخه‌ی حرفه‌ای‌تری است که با قیمت ۱۹.۹۵ دلار قابل سفارش است. نسخه پولی فقط در پشتیبانی از هارد دیسک مجازی، به‌روزرسانی خودکار، ایجاد فایل ایمیج و پشتیبانی فنی حرفه‌ای با نسخه‌ی رایگان تفاوت دارد. ایجاد فایل ایمیج در زمان آسیب دیدگی فیزیکی هارد دیسک فوق‌العاده ضروری است. اگرچه ممکن است قادر به یافتن برخی از فایل‌های حذف شده نباشد، اما در عوض رایگان بوده یا قیمت پایینی نسبت به رقبا دارد. نرم‌افزار Recuva فاقد نسخه‌ی مک است.

• قیمت کم
• دارای نسخه‌ی کاملاً رایگان
• رابط کاربری ساده
• دارای قابلیت پیش‌نمایش

• رابط کاربری سنتی
• قدرت بازیابی ضعیف‌تر نسبت به رقبا
• نبود توانایی بازیابی فایل حذف شده در SSD

پس از مطالعه‌ی بخش آموزشی این مقاله، اکنون می‌توانید با آگاهی بیشتر و در نظر گرفتن نقاط قوت و ضعف، قدرت بازیابی و طراحی رابط کاربری نرم‌افزارهای بازیابی اطلاعات معرفی شده در این مقاله، نرم‌افزار مورد نظر را انتخاب و سپس برای بازیابی داده‌های از دست رفته‌ی خود اقدام کنید.

آیا تاکنون اقدام به استفاده از نرم‌افزارهای بازیابی اطلاعات کرده‌اید؟ میزان موفقیت شما در بازیابی داده‌ها چطور بوده است؟ آیا تابه‌حال هارد دیسک خود را به متخصصان بازیابی اطلاعات سپرده‌اید؟ نحوه‌ی عملکرد آن‌ها را چگونه ارزیابی می‌کنید؟