در آینده چه انتظاراتی از شبکه‌های اجتماعی داشته باشیم؟
انتخابات سال ۲۰۱۶ آمریکا زمان دردناکی برای بسیاری از آمریکایی‌ها بود. اثر آن به حدی شدید بود که روانشناسان همچنان درباره اضطراب پس از انتخابات، با وجود آنکه ماه‌ها از آن زمان گذشته، صحبت می‌کنند. همه‌ی آن اضطراب‌ها و خستگی‌ها کجا شکل گرفتند؟
بسیاری شبکه‌های اجتماعی را بابت نتایج انتخابات سرزنش کردند و بر این عقیده بودند که نحوه انتشار اخبار درست و جعلی در این اتفاق موثر بوده است.
چه کسانی هنوز از شوک بعد از نتیجه انتخابات رنج نمی‌برد؟ چه کسی ارتباط خود را با دوستان و اقوامی که پست‌های بیش از حد انتخاباتی منتشر می‌کرد همچنان حفظ کرده است؟ شبکه‌های اجتماعی و نقش آن در انتشار اخبار سیاسی قابل چشم پوشی نیست و این نقش را نه می‌توان نادیده گرفت و نه می‌توان از خستگی‌های ناشی از آن رهایی یافت.
اما این تنها تغییری نیست که در نقش شبکه‌های اجتماعی رخ داده است.
جمعیت شناسی شبکه‌های اجتماعی در حال تغییر است. نوجوانان از فیسبوک مهاجرت کرده‌اند و بسیاری اصلا به این شبکه ملحق نمی‌شوند چرا که والدین آنها از کاربران آن هستند. در سال ۲۰۱۶ تعداد کاربران فیسبوک ۲۱٪ افت کرده و علاوه بر تعداد کاربران، ارتباطات کاربران نیز به انتشار اخبار و الگوهای رفتاری تقلیل پیدا کرده است.
اهمیت حریم شخصی از جمله چیزهایی است که هر روز بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرند و کاربران با مفهوم برداشت و جستجوی داده‌ها بیشتر آگاه می‌شوند و برای جلوگیری از دزدی هویت ملاحظات بیشتری می‌کنند.
پیش بینی های بسیاری برای تغییرات شگرفت در آینده شبکه های اجتماعی - بخصوص با اتفاقات دوران انتخابات - شده است. جین لویس (Jeanne Lewis)، موسس Capsure، یک شبکه اجتماعی خصوصی برای نگهداری از خاطرات می‌گوید: «شبکه اجتماعی به راستی ما را از خود دور کرده است و به جایی رسیده که ما برای آن کار می‌کنیم در حالی که باید خلاف این باشد. با شبکه‌های اجتماعی کاربران به یک محصول تبدیل شده‌اند. این امر می‌تواند به ایجاد شکاف و اختلاف بین ما و کسانی که دوستشان داریم شود. استفاده از شبکه‌های اجتماعی دیگر آن طور که انتظار داشتیم به پیوند ما با سایرین منتهی نمی‌شود.»
واقعیت این است که جین تنها کسی نیست که چنین احساسی دارد اما نظر او نظر تخصصی در این مورد است. او به نکات جالبی درباره تغییراتی که شبکه های اجتماعی در سال ۲۰۱۷ و سال‌های بعد خواهد داشت، بیان می‌کند.
۱. تمرکز بر روابط
یکی از اولین شبکه‌های اجتماعی Friendster بود. این شبکه اجتماعی همانطور که از نامش پیداست با هدف نگهداری از دوستی‌ها ساخته شده بود. به همین ترتیب مای‌اسپیس و فیسبوک شکل گرفتند. البته آنها کمی پیشرفت کردند و به برند شخصی توجه بیشتری نشان دادند و در واقع تلاش کردند تا یک گام فراتر از دوستی گذاشته و به رویدادهای جاری زندگی افراد و جامعه ملحق شوند.
پلتفرم‌های اجتماعی به یک ابزار انتشار برای افراد و شرکت‌ها تبدیل شده‌اند. این موضوع وقتی قصد داشته باشید موضوع مهمی با افراد کثیری در میان بگذارید بسیار ارزشمند است. این ابزارها دیگر کمتر برای انتشار عکس‌های کودکان یا برقراری ارتباط با اعضای خانواده به شمار می‌روند.
اما شبکه‌های اجتماعی تلاش می‌کنند با تاکید بر انتشار محتوای شخصی و عکس‌ها ارتباط - حتی اگر شده کم و ناچیز - با حلقه دوستان و خانواده‌ها را حفظ کنند و فقط به انتشار اخبار و مقاله‌های خبری و علمی محدود نشوند.
۲. تنوع پست‌های شخصی
تاکنون پست‌ها و مطالبی که افراد در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌کردند به عکس‌ها، فیلم‌ها و نوشته‌ها محدود بود. با پیشرفت تکنولوژی و به دست آمدن امکانات تازه، عطش افراد برای به اشتراک گذاشتن تجربه‌های تازه در این زمینه‌ها بیشتر خواهد شد و قطعا شاهد انتشار بی‌شمار چنین محتواهایی نیز خواهیم بود.
نقش صوت در شبکه‌های اجتماعی بیشتر خواهد شد. جین لویس می‌گوید: «همانطور که روزی شگفت زده به یک نوار کاست گوش می‌کردیم با در دست داشتن تلفن‌های هوشمند این حس را دوباره تجربه خواهیم کرد.»
۳. کاربران برای آرامش هزینه خواهند کرد
خدمات حرفه‌ای پر طرفدار خواهند شد! البته این یکی کمی ضد بصیرت به شمار می‌رود چرا که افراد برای تجربه‌هایی که در شبکه‌های اجتماعی به دست می‌آورند باید متحمل پرداخت هزینه شوند. برای تغییر بینش قبلی دو اتفاق رخ خواهد داد. یک، نیاز به داشتن یک شبکه شخصی‌تر، با قابلیت ذخیره داستان‌ها و عکس‌های با کیفیت بالا برای آیندگان. دو، یافتن مکانی به دور از تبلیغات دائمی که از جمله مهمترین دلایل فعالیت شبکه‌های اجتماعی حرفه‌ای یا پرمیوم خواهد بود.
برای آنکه از ذخیره و نگهداری خاطرات دیجیتال اطمینان حاصل کنیم باید از ارتباط مستقیم و روشن بین این هزینه و خدماتی که فراهم می‌شود اطلاع پیدا کنیم. در غیر این صورت کاربران چه تضمینی می‌توانند داشته باشند؟
۴. گروه‌های مختلف
گوگل پلاس قبلا چیزی شبیه این را تجربه کرده بود اما به دلیل این که افراد پست‌های اشتباه در گروه‌های مختلف می‌دیدند به دلزدگی آنها منتهی شد. اما گروه بندی شبکه‌های اجتماعی دوباره به روی صحنه باز خواهد گشت. بدین ترتیب اگر بخواهید کسی موضع گیری شما درباره یک موضوع خاص یا حساس را نبیند می‌توانید آن شخص را در خارج از دایره بحث‌های و محتوای مرتبط با آن حوزه خاص قرار دهید. مثلا اگر محتوای سیاسی منتشر می‌کنید می‌توانید گروهی برای غیر سیاسی‌ها در نظر بگیرید و این محتوای خود را دور از چشم آنها قرار دهید. بدین ترتیب علاوه بر این که ابراز نظر آزاد است، بر حفظ روابط خود نیز کوشیده‌اید.
محتوا مهم است. رفتار و هویت فردی ما در جوامع مختلف ممکن است تغییر کند. رفتار شما در جمع دوستان دانشگاه الزاما همانند رفتار شما در یک جمع خانوادگی نیست؛ داشتن گروه‌های مختلف کمک می‌کند تا شکل ارتباطی خود با این گروه‌ها را حفظ کنید.
۵. تاکید بیشتر بر حریم خصوصی
حریم خصوصی و اهمیت آن در شبکه‌های اجتماعی از ابتدای شکل گیری آنها وجود داشته است و روز به روز پر رنگ‌تر می‌شود. پس باید انتظار داشته باشیم که شبکه‌های اجتماعی در آینده ایده‌های پیشرفته‌تری برای حریم خصوصی پروفایل‌ها داشته باشند.
۶. بازی انگاری (گیمیفیکیشن) کمتر
یکی از اجزای کلیدی شبکه‌های اجتماعی اعتیاد آور بودن آن است و حتی گفته می‌شود که اعتیاد آوری آن از سیگار نیز بیشتر است. پلتفرم‌های جدید تلاش می‌کنند تا مشتری‌های بلند مدت‌تری برای خود دست و پا کنند اما در عین حال با حذف محتوای اعتیاد آور به سلامت مشتری اهمیت بیشتری بدهند. برای این منظور توجه به محتوای جمعی شبکه‌های اجتماعی در مقابل محتوایی که هیجان لحظه‌ای برای جبران خستگی و دلزدگی از محتوای بیرون شبکه‌های مجازی را ارائه می‌دهند، ارزش بیشتری پیدا می‌کند.
۷. ساختار موروثی
بارها گفته شده است که اینترنت با جوهر نوشته شده است و نمی‌توان آن را پاک کرد و در آینده نیز کاربران نمی‌خواهند آن را از بین ببرند. کاربرها می‌خواهند شبکه اجتماعی آنها مانند یک کپسول زمان وجود داشته باشند و زندگی آنها را ضبط کند. سازندگان پلتفرم‌های هوشمند دانسته‌اند که پست‌ها نباید به یک شلیک لحظه‌ای در زمان محدود شود و بعد هم در ظرف چند ثانیه به فراموشی سپرده شود؛ بلکه می‌خواهند محتوا چندین چهره داشته باشد و تعاملی باشد که نویسندگان بسیاری را در بر گیرد و هر یک از آنها بتوانند داستان خود را بیان کنند.
ما به جایگاهی دست پیدا کرده‌ایم که همانقدر که به گذران و لذت بردن از لحظه‌های زندگی خود اهمیت می‌دهیم به نحوه قرار دادن و انتخاب عکس‌ها برای اینستاگرام نیز فکر می‌کنیم. چرا که می‌خواهیم آنچه از ما به ارث باقی می‌ماند ارزشمند باشد. اگر کسی دو ساعت برای گشت و گذار در حساب اینستاگرام شما صرف کند چه برداشتی از آن خواهد داشت؟
۸. آماده برای آزموده شدن
شبکه‌های اجتماعی اصلی و معروف در برابر تغییر مقاومت می‌کنند و همچون ماشین‌های لنگان و آهسته راه خود را می‌پیمایند.
مدل‌های آینده پلتفرم‌های پیشین را دیده‌اند و می‌خواهد امور را به یک سطح تازه از موفقیت سوق دهند و به همین دلیل برای کشف و گشایش راه‌های تازه آماده‌اند. راه‌های بسیاری برای مدیریت مخاطبین، دوست شدن با دیگران، مدیریت رابط کاربری و غیره را امتحان خواهند کرد. مثلا فیسبوک از بدو ایجاد تا امروز تقریبا ظاهر یکسانی داشته اما چنین چیزی را از پلتفرم‌های تازه نباید انتظار داشته باشید.
۹. بومی شده برای موبایل
یک ویژگی عظیم پلتفرم‌های جدید این است که آنها متعلق به دوران پس از شکوفایی و رشد فراگیر موبایل‌ها هستند. فیسبوک و توییتر هر دو به دوران قبل از تلفن‌های هوشمند تعقل دارند اما پلتفرم‌های جدید از ابتدا با در نظر گرفتن موبایل‌ها طراحی خواهند شد.
آینده اینترنت ازآن موبایل است و به همین دلیل اهمیت به ساخت و طراحی پلتفرم‌هایی که برای موبایل‌ها بومی شده باشند یک واقعیت و اولویت غیر قابل انکار است.
۱۰. تلاش برای بهبود اوضاع جسمی و روحی
یکی از مهمترین جنبش‌های این روزها تلاش برای توجه و ارتقای سلامت جسمی و روحی است. در دنیایی که با انواع اطلاعات بی شمار و محرک‌های مختلف پر شده است، توجه به سلامتی از اصلی ترین موضوعاتی است که باید دنبال کرد و مد نظر قرار داد.
جمع‌های دوستانه و خانوادگی از زمانی که هر انسان شکل می‌گیرد بخشی از زندگی او می‌شوند و این در طول تاریخ وجود داشته است. شبکه‌های اجتماعی به درک دوباره این موضوع خواهند رسید.
۱۱. ویدئو، ویدئو، و باز هم ویدئو
در اواخر سال ۲۰۱۶، شاهد رشد چشمگیری در بخش ویدئویی در شبکه‌های اجتماعی بودیم؛ از جمله استوری‌های یا امکان ارسال ویدئوهای زنده در اینستاگرام. شرکت مادر اینستاگرام یعنی فیسبوک نیز امکان ارسال ویدئوی زنده و پیام‌های ویدئویی را برای کاربرانش فراهم کرد. توجه به ویدئوهای زنده پس از آن در اسنپ‌چت و پریسکوپ توییتر نیز دیده شد.
این دست امکانات ویدئویی و میزان اهمیت آنها و این امکان که می‌توانید دنیا را بلافاصله از طریق دریچه دوربین شخص دیگری تماشا کنید در شبکه‌های اجتماعی آینده بیشتر و بیشتر مورد توجه قرار خواهد گرفت.
با توجه به آنچه در این مطلب گفته شد می‌توان چنین نتیجه گرفت که اگر طراحان شبکه‌های اجتماعی هوشمند باشند، سعی می‌کنند تا به شبکه سازی اجتماعی توجه بیشتری داشته باشند؛ چیزی که بیشتر همچون یک دارایی شخصی مورد توجه قرار گیرد و نه چیزی که به زیان افراد تمام می‌شود.