داستان برند سونی؛ از تولید پلوپز تا تبدیل شدن به یکی از سرشناس‌ترین شرکت‌های دنیا

سونی یک شرکت چند ملیتی ژاپنی است که دفتر اصلی آن در میناتوی توکیو واقع شده. این شرکت به ارائه‌ی خدمات الکتریکی، بازی، سرگرمی و سرویس‌های مالی می‌پردازد.

سونی به‌عنوان یکی از پیشگامان تولید محصولات الکتریکی شناخته می‌شود و در سال‌های اخیر جایگاهش را در بین برترین شرکت‌های دنیا ارتقا داده است. سونی از تعداد زیادی شرکت تابعه تشکیل شده است که ازجمله‌ی معروف‌ترین آن‌ها می‌توان به سونی پیکچرز، سونی موزیک، سونی موبایل، سرگرمی‌های سونی و فایننشیال هولدینگ اشاره کرد.

ماسارو ایبوکا در سپتامبر سال ۱۹۴۵ از جنگ جهانی دوم به توکیو بازگشت تا کار جدیدی را در پایتخت ژاپن آغاز کند. او کارگاه خود را در یک ساختمان قدیمی و جنگ زده و تنها با هشت کارمند راه‌اندازی کرد. دیوارهای دفتر اولیه‌ی آن‌ها پر از ترک بود و هیچ پنجره‌ای نداشت اما به مرور زمان و با پیشرفت کسب‌و‌کارشان، ساختمان دفتر نیز بهبود پیدا کرد.

تماشا در یوتیوب

ایبوکا و اعضای گروهش در ماه اکتبر همان سال شرکت جدیدی را با نام توکیو تسوشین کوگی یا مؤسسه‌ی تحقیقات ارتباطات توکیو راه‌اندازی کردند. در آن زمان همه مشتاق کار کردن در شرکت جدید بودند و می‌خواستند دانش مهندسی خود را برای ساخت دوباره‌ی کشور ژاپن به کار بگیرند. با این‌حال هیچ کس نمی‌دانست کار را باید از کجا آغاز کند. حقوق اکثر کارمندان از پس‌انداز کوچک ایبوکا تأمین می‌شد و آن‌ها باید برای حفظ بقای خود سخت تلاش می‌کردند.

شرکت ایبوکا رادیوهای خراب را تعمیر می‌کرد و همچنین با استفاده از یکسری تبدیل‌کننده، امکان دریافت امواج را فراهم می‌کرد. زمانی نگذشت که این مدل رادیوها طرفداران زیادی در میان مردم پیدا کردند.

کسب‌و‌کار آن‌ها در مرکز توجه قرار گرفته بود و به همین جهت یکی از روزنامه‌های ژاپنی مقاله‌ای را در مورد آن‌ها به چاپ رساند. این مقاله، هم مشتری‌های بیشتری برای آن‌ها پیدا کرد و هم دوست قدیمی ایبوکا یعنی آکیو موریتا را به او نزدیک کرد.

ایبوکا و موریتا، بنیان‌گذاران شرکت سونی، اولین بار در یک کمیته‌ی تحقیقاتی در مورد مطالعه‌ی انواع سلاح‌های جدید جنگی با هم آشنا شدند.

بعد از گذشت مدتی با وجود اختلاف سنی زیاد، رابطه‌ی دوستی عمیقی میان ایبوکا و موریتا شکل گرفت. بعد از اتمام جنگ موریتا به زادگاهش بازگشت و ارتباط میان آن‌ها قطع شد. تا اینکه روزی نام دوستش را در مقاله‌ی چاپ‌شده در روزنامه خواند و با ایبوکا تماس گرفت. ایبوکا نیز از او خواست که خودش را هر چه سریع‌تر به توکیو برساند تا همکاری خود را دوباره با او آغاز کند.

آن‌ها نهایتا نام Sony را از ترکیب ۲ لغت Sonus به معنی صدا و Sonny به معنای پسر جوان انتخاب کردند. هدف آن‌ها از انتخاب این نام این بود که در تمام زبان‌های دنیا به یک شکل تلفظ شود.

اولین محصول شرکت یک پلوپز بود که برخلاف تصور نتوانست سطح انتظارات را برآورده کند و با شکست مواجه شد. آن‌ها بعد از اولین شکست خود ناامید نشدند و مبلغ بیشتری را به تحقیقات اختصاص دادند. آن‌ها تمرکز خود را روی توسعه‌ی محصولاتی گذاشتند که برای مردم ژاپن سودمند باشد.

سونی در طول ۷۷ سال فعالیت توانسته است در بسیاری از بازارهای دنیا، اولین محصول را عرضه کند. از اولین دستگاه ضبط نوار ژاپن تا اولین رادیوی ترانزیستوری ژاپن و محصولات دیگر.

در سال ۱۹۵۰ اولین دستگاه ضبط‌کننده‌ی نوار ژاپنی از روی مدل آمریکایی آن ساخته شد. این دستگاه نیز چندان مورد استقبال قرار نگرفت تا اینکه سونی نسخه‌ی ترجمه‌شده‌ی ۹۹۹ راه استفاده از دستگاه ضبط نوار را منتشر کرد.

بعد از آشنایی مردم با کاربردهای محصول، درخواست خرید بالا رفت و دستگاه ضبط نوار سونی فروش خوبی پیدا کرد. تقاضا برای خرید این محصول به اندازه‌ای بالا رفت که شرکت برای تولید سفارش‌ها مجبور به توسعه‌ی تسهیلات خود شد.

اولین رادیوی ترانزیستوری ژاپن در سال ۱۹۵۵ توسط سونی معرفی شد.

شرکت سونی در سال ۱۹۶۰ اولین تلویزیون ترانزیستوری قابل‌حمل دنیا را عرضه کرد. سونی برای تولید این دستگاه از تکنولوژی رادیو استفاده کرد.

تلویزیون‌های آن زمان بزرگ بودند و در هر خانه، اتاق مشخصی برای آن‌ها در نظر گرفته می‌شد. اما این محصولات تعریف جدیدی از تلویزیون‌های شخصی را وارد بازار کردند.

در سال ۱۹۷۱ سونی از محصول دیگری رونمایی کرد. این دستگاه پخش‌کننده‌ قادر بود نوارهای ویدئویی را به صورت رنگی داخل تلویزیون نشان دهد.

ماسارو ایبوکا در سال ۱۹۷۶ خودش را بازنشسته کرد و بعد از آن آکیو موریتا به‌عنوان مدیرعامل شرکت منصوب شد.

سونی در سال ۱۹۷۹ اولین نسل واکمن‌ها را به بازار عرضه کرد. این دستگاه‌ها قابل حمل بودند و مشتری‌ها در هر جایی می‌توانستند به نوار کاست مورد علاقه‌ی خود گوش دهند.

بسیاری از کارمندان شرکت معتقد بودند که این دستگاه بدون امکان ضبط صدا نمی‌تواند در میان مردم به محبوبیت برسد. اما برخلاف باور آن‌ها، این دستگاه سبک زندگی جدید و موفقی را در میان مردم جا انداخت و به موفقیت چشمگیری رسید.

اولین دستگاه پخش کننده‌ی سی‌دی جهان در سال ۱۹۸۲ شرکت سونی به بازار عرضه شد.

یکی از مدیران ارشد سونی یعنی نوریو اوگا در سال ۱۹۸۹ به‌عنوان مدیرعامل شرکت برگزیده شد. سونی در همان سال شرکت Columbia Pictures را خریداری کرد. این اقدام بزرگ‌ترین خرید یک شرکت ژاپنی در آن زمان محسوب می‌شد.

پلی استیشن یکی دیگر از محصولات مهم شرکت سونی است. این محصول در سال ۱۹۹۴ در بازار ژاپن به فروش رسید و در سال ۱۹۹۵ وارد آمریکا و اروپا شد.

پلی استیشن به‌اندازه‌ای در میان مردم محبوب شد که میزان فروش آن تا پایان سال ۱۹۹۶ به ۱۰ میلیون دستگاه رسید و در سال ۱۹۹۸ حدود ۵۰ میلیون از این کنسول فروخته شده بود. تولید مدل‌های جدید این محصول همچنان ادامه دارد و امروزه پلی استیشن ۵ جدیدترین کنسول سونی محسوب می‌شود.

اولین دوربین دیجیتال در سال ۱۹۹۵ توسط سونی به بازار عرضه شد. این دستگاه ساختار بسیار خوبی داشت و ویدئوهای باکیفیتی را ضبط می‌کرد.

شرکت موبایل سونی در سال ۲۰۰۱ و با همکاری شرکت اریکسون آغاز به کار کرد. محصولات این شرکت ابتدا با نام سونی اریکسون به بازار عرضه می‌شدند، تا اینکه در سال ۲۰۱۲ شرکت سونی سهم اریکسون را خریداری کرد. از آن زمان گوشی‌های این شرکت با نام سونی وارد بازار می‌شوند.

سونی در سال ۲۰۱۲ توانست عنوان چهارمین شرکت تولیدکننده‌ی موبایل را از آن خود کند. موبایل‌های سری اکسپریا از پرچم‌داران فعلی این شرکت هستند. برند اکسپریا در حال حاضر فروش چندان زیادی ندارد اما سونی به تولید محصولات ادامه می‌دهد.

اولین نسل لپ‌ تاپ‌های وایو در سال ۱۹۹۷ به بازار عرضه شدند. این لپ‌ تاپ‌ها بدنه‌ی باریکی داشتند و مفهوم جدیدی از کامپیوترهای شخصی را به دنیا معرفی کردند.

ماسارو ایبوکا در تاریخ ۱۱ آوریل سال ۱۹۰۸ در شهر نیکو ژاپن به دنیا آمد. او در سال ۱۹۳۳ از دانشگاه فارغ‌التحصیل و در یک شرکت تولید فیلم مشغول به کار شد. ایبوکا در زمان جنگ جهانی دوم به ارتش نیروی دریایی پیوست و عضو کمیته‌ی تحقیقاتی بود؛ اما بعد از مدتی در سال ۱۹۴۵ جنگ را رها کرد تا کارگاه تعمیرات رادیوی خود را در توکیو راه‌اندازی کند.

در آن زمان مردم اخبار روز دنیا را از طریق رادیو دنبال می‌کردند. درنتیجه راه‌اندازی کسب‌و‌کارهای مرتبط با رادیو ایده‌ی خوبی برای یک شرکت بود. ایبوکا و آکیو شرکت سونی را در سال ۱۹۴۶ تأسیس کردند. ایبوکا از ترانزیستور برای ساخت محصولات شرکت خود استفاده کرد. بنابراین شرکت سونی به‌عنوان یکی از اولین شرکت‌های استفاده‌کننده از این فناوری برای مصارف غیر جنگی به دنیا معرفی شد.

ایبوکا کتابی با ‌عنوان «مهدکودک خیلی دیر است» را در سال ۱۹۷۱ منتشر کرد. او در این کتاب ادعا کرده است که مهم‌ترین زمان یادگیری انسان از بدو تولد تا سه سالگی است. در نتیجه راه‌هایی را برای یاد دادن مهارت‌ها به کودکان در این زمان پیشنهاد داده است.

ایبوکا تا سال ۱۹۷۶ رهبر سونی بود و سپس خودش را بازنشسته کرد؛ اما بعد از آن نیز رابطه‌ی نزدیکی با مدیران شرکت داشت و آن‌ها را راهنمایی می‌کرد. او در سال ۱۹۹۷ و در سن ۸۹ سالگی در اثر نارسایی قلبی درگذشت.

آکیو موریتا در تاریخ ۲۶ ژانویه سال ۱۹۲۱ در ژاپن به دنیا آمد. او از چهار خواهر و برادر خود بزرگ‌تر بود. درنتیجه پدرش او را طوری تربیت کرد که بتواند کسب‌و‌کار خانوادگی را مدیریت کند.

آکیو به ریاضی و فیزیک علاقه‌ی زیادی داشت و با مدرک فیزیک از دانشگاه فارغ‌التحصیل شد. او در جنگ جهانی دوم به عضویت کمیته‌ی تحقیقاتی ارتش ژاپن درآمد و در طول خدمت با شریک تجاری آینده‌ی خود یعنی ماسارو ایبوکا ملاقات کرد.

موریتا طرفدار پروپاقرص تمام محصولات شرکت سونی بود و برای تبلیغات آن‌ها تلاش زیادی می‌کرد. به‌عنوان مثال اندازه‌ی اولین رادیوهای تولیدی آن‌ها کمی بزرگ‌تر از اندازه‌ی استاندارد جیب پیراهن بود. از آنجایی که آن‌ها می‌خواستند محصولات خود را به‌عنوان رادیوی جیبی به بازار عرضه کنند، موریتا برای کارمندان خود پیراهن‌هایی با جیب بزرگ‌تر تولید کرد تا به مشتری‌ها نشان دهد که این رادیوها جیبی هستند.

شرکت سونی در سال ۱۹۶۰ اولین شعبه‌ی خود را در آمریکا تأسیس کرد. سونی اولین شرکت ژاپنی بود که وارد بازار سهام آمریکا شد. موریتا در سال ۱۹۹۴ هنگام بازی تنیس دچار سکته‌ی مغزی شد و از ریاست شرکت سونی کنار رفت. او نهایتا در سال ۱۹۹۹ و در سن ۷۸ سالگی در اثر ابتلا به بیماری ذات‌الریه درگذشت.

سونی از ابتدای تأسیس خود در سال ۱۹۶۴ محصولات موفق و خلاقانه‌ای را تولید کرده است. بسیاری از این محصولات برای اولین بار بود که وارد بازار می‌شدند و در نتیجه مفهوم جدیدی از تکنولوژی را به دنیا عرضه می‌کردند؛ اما هیچ داستان موفقیتی خالی از شکست نیست.

ربات‌های شرکت سونی در سال ۱۹۹۹ به بازار عرضه شدند. این ربات‌ها به شکل سگ‌های بامزه‌ بودند و قدرت یادگیری داشتند. این ربات‌ها می‌توانستند احساساتی مانند شادی، ناراحتی، خشم، تعجب، ترس و عدم علاقه‌مندی را نشان دهند.

ربات‌های سونی با قیمت ۲٬۵۰۰ دلار فروخته می‌شدند و محبوبیت خوبی در میان صاحبان خود داشتند. اما قیمت بالای آن مانع از افزایش محبوبیت شد و نهایتا شرکت سونی تولید را متوقف کرد.

سونی در سال ۱۹۷۹ با ارائه‌ی واکمن‌های خود مفهوم جدیدی از قابلیت حمل را به بازار معرفی کرد. این شرکت به مدت دو سال رقیب سرسخت اپل در حوزه‌ی موسیقی دیجیتال بود، اما اولین محصولش عملکرد خوبی نداشت.

بزرگ‌ترین اشتباه شرکت، وابستگی فایل‌ها به فرمت ATRACT بود. فایل‌هایی با این فرمت تنها در مینی‌دیسک‌‌های سونی قابل استفاده بودند. قابلیت به اشتراک گذاشتن فایل‌ها حرف اول را در موسیقی دیجیتال در سال ۲۰۰۰ می‌زد و تمام فایل‌ها با فرمت MP3 منتشر می‌شدند. درنتیجه همین موضوع تبدیل به چالش بزرگی برای شرکت سونی شد.

در سال ۲۰۰۱ بسیاری از شرکت‌ها لوازم خانگی اینترنتی ازجمله پایانه‌های اختصاصی برای دسترسی به اینترنت و مرورگر وب عرضه می‌کردند. سونی e-Villa نیز محصولی بود که با همین هدف عرضه شد.

e-villa یک مانیتور ۱۵ اینچی و مودم دایال‌آپ ۵۶ کیلوبیت‌برثانیه‌ای داشت. e-Villa به‌گونه‌ای طراحی شده بود که به سرویس ایمیل و وب‌سایت‌ها دسترسی داشت. در آن زمان رقابت میان این دستگاه‌ها زیاد بود و مردم ترجیح می‌دادند از دستگاه‌هایی با ویندوز XP استفاده کنند. درنتیجه شرکت سونی بعد از گذشت سه ماه، تولید این محصولات را متوقف کرد.

۱۰ سال قبل از اینکه مردم به تماشای ویدیو در تبلت علاقه‌مند شوند، سونی دستگاهی به نام Airboard را به بازار عرضه کرد. تبلت‌های این خانواده ۱۰ اینچی بودند و امکان اتصال به وای‌فای و پخش شبکه‌های تلویزیونی را داشتند.

کاربران با استفاده از قابلیت تصویر در تصویر می‌توانستند هم در اینترنت جستجو کنند و هم تلویزیون ببینند. این دستگاه هرگز نتوانست به محبوبیت برسد چون مردم فکر می‌کردند این وسیله تنها یک تلویزیون قابل‌حمل و گران است. بنابراین تولید آن قبل از ورود به بازار آمریکا متوقف شد.

سونی در سال ۲۰۰۳ دو محصول خود یعنی PlayStation 2 و ضبط‌کننده‌ی ویدئو را باهم ترکیب کرد و به عنوان یک محصول واحد به بازار عرضه کرد. مشتری‌ها با استفاده از این محصول می‌توانستند همزمان با تجربه‌ی بازی برنامه‌ی تلویزیونی را روی حافظه‌ی ذخیره‌سازی یا دی‌وی‌دی ضبط کنند.

اما PSX که فقط در ژاپن عرضه شد بسیار بزرگ‌تر از پلی‌استیشن و سنگین‌تر از آن بود. این محصول با اینکه قیمت بالایی نداشت، هرگز نتوانست مشتری‌های زیادی را به سمت خود جذب کند.

سونی یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های ژاپنی از نظر درآمد است. این شرکت در دهه‌ی ۱۹۹۰ و ۲۰۰۰ به دلیل عرضه‌ی پلی‌استیشن‌های خود به اوج سوددهی رسید اما در اواخر دهه‌ی ۲۰۰۰ با مشکلات مالی مواجه شد.

بحران جهانی مالی، افزایش رقابت با پلی‌استیشن و زلزله‌ی ژاپن در سال ۲۰۱۱ دست به دست هم دادند تا سونی به مدت سه سال شکست‌های بزرگی را تجربه کند.

با توجه به تأثیرات منفی ناشی از بلایای طبیعی و نرخ ارز، مجله‌ی تایمز سونی را با عدم انعطاف‌پذیری و ناتوانی در سنجش اقتصادی خواند اما سونی توانست در تمام این سال‌ها با استفاده از نوآوری تمام بحران‌ها را پشت سر بگذارد و به یکی از شرکت‌های برتر دنیا در صنعت تلویزیون تبدیل شود.

شعار فعلی سونی Be Moved است و این شرکت قصد دارد با هر محصولی که ارائه می‌دهد، مشتری‌های خود را از نظر احساسی هیجان‌زده کند.

سونی توانست در سال مالی ۲۰۲۲ بالغ‌بر ۱٫۲۱ تریلیون ین (حدودا ۸٫۹ میلیارد دلار) سود عملیاتی به جیب بزند که رکوردی جدید محسوب می‌شود. درآمد سونی در فصل پایانی سال گذشته به‌میزان ۳۵ درصد رشد کرد و به حدوداً ۳٫۰۶ تریلیون ین (۲۲٫۵ میلیارد دلار) رسید.