روشی جدید برای یافتن محل اختفای ویروس HIV در بدن

امروزه درمان‌های ضدرتروویروسی (ART) عفونت HIV را از یک بیماری مرگبار به یک بیماری مزمن تبدیل کرده‌اند؛ ولی از آن‌جایی که ویروس HIV هیچگاه بدن را ترک نمی‌کند، در صورتی‌که بیمار مصرف دارو را حتی برای مدت کوتاهی متوقف کند، ویروس به‌سرعت در بدن او زیاد می‌شود. دانشمندان می‌خواهند بدانند وقتی آزمایش‌های خونی بیمار نشان‌دهنده این هستند که بار ویروسی او پایین یا غیر قابل‌تشخیص است، ویروس‌های HIV چگونه و کجای بدن او پنهان شده‌اند. این محل مدت‌ها همچون رازی کشف‌نشده بوده‌ است؛ ولی با پژوهش‌های جدیدی که در حال انجامند، امکان دارد به‌زودی محل اختفای ویروس پیدا شود. در این راستا تکنیک‌های قدرتمند جدیدی ارائه شده‌اند که به پژوهشگران امکان نظارت روی چگونگی حرکت ویروس HIV در بدن انسان‌ها و حیوانات را می‌دهند؛ چیزی که می‌تواند موجب شناسایی محل‌های اختفای ویروس و طراحی روش‌های درمان جدید شود.

HIV دشمنی چالش برانگیز است؛ زیرا می‌تواند خود را در DNA سلول‌های میزبان ادغام کند. برخی دانشمندان معتقدند یک درمان واقعی نیازمند حذف تمام DNA ویروسی از بدن است و البته این هدف ممکن‌است، دست‌نیافتنی باشد. سارا جیانلا پژوهشگر بیماری‌های عفونی در دانشگاه کایفرنیا می‌گوید:

به نظر می‌رسد رهایی از دست تمام DNAهای ویروس HIV غیر ممکن باشد. بهترین پژوهشگران هم فقط می‌توانند امیدوار باشند که عفونت HIV را به‌طور دائم خاموش و محدود کنند.

ویروس HIV به گروهی از سلول‌های ایمنی که سلول‌های T نامیده می‌شوند، حمله کرده و از آن‌ها برای تکثیر خود استفاده می‌کند

داروهای ضدرتروویروسی، ویروس را در سلول‌های ایمنی خون سرکوب می‌کنند، اما نخستین نتیجه‌ی مطالعه‌ی جیانلا نشان می‌دهد که ویروس HIV می‌تواند خود را در سلول‌های ایمنی بسیاری از بافت‌های بدن پنهان کند. در این پروژه بدن افراد مبتلا به HIV که در فاصله‌ی ۶ ماه از مرگ قرار دارند، مورد بررسی قرار می‌گیرد. تمام بیماران داوطلب وقتی برای شرکت در این مطالعه ثبت‌ نام می‌کنند، تحت رژیم درمانی ART قرار دارند اما در ادامه برخی از آن‌ها مصرف دارو را قطع خواهند کرد. پژوهشگران نمونه‌های خون بیماران را وقتی هنوز زنده هستند، جمع‌آوری می‌کنند و از حدود ۵۰ نوع بافت مختلف نیز پس از مرگ، نمونه‌برداری می‌کنند. نمونه‌های حاصل از افرادی که درمان ART را متوقف کرده‌اند، می‌تواند نشان دهد که ویروس HIV در کدام محل‌ها مجددا در حال تکثیر است، در حالی که نمونه‌های مربوط به افرادی که درمان را ادامه داده‌اند، می‌تواند اطلاعاتی درمورد مکان‌های اختفای ویروس در اختیار پژوهشگران قرار دهد.

توماس هوپ می‌گوید:

ردیابی الگوهای حرکت ویروس طی زمان نیازمند این است که پژوهشگران ردپای HIV را در مخازن پنهان افراد زنده پیدا کنند. برای این کار لازم است بدانید کجا را باید بگردید.

توماس هوپ یک تکنیک تصویربرداری جدید را در مورد میمون‌های آلوده‌شده با ویروس SIV به کار برده‌است. پژوهشگران آنتی‌بادی‌هایی به بدن حیوان تزریق کردند که با ویروس پیوند برقرار کرده و با استفاده از روش ﺗﻮﻣﻮﮔﺮاﻓﯽ ﺑﺎ ﻧﺸﺮ ﭘﻮزیﺘﺮون (PET) قابل مشاهده بود. این روش نشان داده‌است که طی چند ساعت از عفونت، ویروس SIV از طریق سلول‌های مخاطی در مجرای گوارشی و گره‌های لنفاوی انتشار پیدا می‌کند. توماس هوپ شروع به درمان میمون‌ها با داروهای ART کرد تا مشخص شود که داروها کجا و با چه سرعتی سطح ویروس را پایین می‌آورند. پس از ۶ ماه درمان، پژوهشگران قصد دارند درمان را متوقف کنند و بررسی کنند که ویروس در کجای بدن میمون‌ها مجددا تکثیر پیدا می‌کند. در اواخر سال جاری گروه دیگری از پژوهشگران یکی از نخستین مطالعات تصویر برداری PET را در مورد افراد سالم و افراد مبتلا به عفونت HIV با استفاده از یک آنتی‌بادی دیگر آغاز خواهند کرد. تیموتی هنریک پژوهشگر بیماری‌های عفونی در دانشگاه کالیفرنیا می‌گوید:

این گروه پژوهشی امیدوار است که بتواند مشخص کند وقتی افراد تحت رژیم درمانی ART، مصرف داروها را متوقف می‌کنند و سلول مجددا در بدن آن‌ها تکثیر می‌شود، چه اتفاقی می‌افتد. کار کردن روی این موضوع که ویروس HIV کجاها دوباره تکثیر پیدا می‌کند، نیازمند چیزی بیش از اندازه‌گیری مقدار ویروس در خون است. ظاهرا سلول‌های ایمنی خون نسبت به ماده‌ی تاریک پشت صحنه‌ای که ویروس‌ها را در خود جای می‌دهد، نقش کمتری دارند.