‌گذشته، حال و آینده‌ بوئینگ ۷۳۷ در قاب تصویر

بوئینگ ۷۳۷ آن‌چنان در میان شرکت‌های هواپیمایی محبوب است که اگر در پنج دهه‌ی گذشته تجربه‌ی چند سفر هوایی داشته‌اید، احتمالا دست کم یکی از آن‌ها با بوئینگ ۷۳۷ بوده است. چنین مسئله‌ای عجیب نیست؛ چرا که این هواپیما یکی از پرفروش‌ترین محصولات بوئینگ است.

غول هوانوردی آمریکا از سال ۱۹۶۵ تا به امروز موفق شده است ۱۴,۵۴۵ سفارش برای بوئینگ ۷۳۷ دریافت کند و هفته‌ی گذشته، ۱۰ هزارمین ۷۳۷ تولیدشده که از نوع MAX 8 بود به خطوط هوایی سوث‌وست تحویل داده شد. اگر بخواهیم مقایسه‌ی کوچکی داشته باشیم، دومین هواپیمای پرفروش این شرکت آمریکایی، هواپیمای پهن‌پیکر ۷۷۷ است که اکنون به رکورد ۲ هزار سفارش نزدیک می‌شود. البته باید یادآوری کنیم که قیمت هواپیمای دورپرواز ۷۷۷ چندین برابر ۷۳۷ است و از نظر کاربرد در رده‌ی کاملا متفاوتی قرار می‌گیرد.

طی پنج دهه‌ی گذشته، ۷۳۷ ثابت کرده است که می‌تواند نقش اسب کاری خطوط هوایی مختلف در سراسر جهان را بازی کند. کارایی این پرنده مثال‌زدنی است؛ پرنده‌ای که در سال ۱۹۶۷ به‌عنوان یک هواپیمای محلی ۵۰ نفره پا به عرصه‌ی وجود گذاشت، اکنون در مدل‌هایی با ظرفیت حمل بیش از ۲۰۰ مسافر عرضه می‌شود که می‌تواند با گذر از اقیانوس اطلس، پروازهای بین‌قاره‌ای به انجام برساند. به‌ لطف معرفی مدل مدرن ۷۳۷ با نام MAX، احتمالا می‌توانیم تا دو دهه‌ی آینده شاهد ادامه‌ی پروازهای این پرنده‌ی زیبا باشیم. در ادامه به‌طور خلاصه پیشینه‌ی این پرنده‌ی کوچک اما دوست‌داشتنی را با هم مرور می‌کنیم؛ با زومیت همراه باشید.

در سال ۱۹۶۴ بوئینگ کار روی هواپیمایی با ظرفیت حمل ۵۰ الی ۶۰ مسافر برای پرواز در مسیرهایی به‌ طول ۱۰۰ تا ۱۶۰۰ کیلومتر را در دستور کار خود قرار داد. این ظرفیت تقریبا یک‌دوم ظرفیت کوچک‌ترین هواپیمای آن زمان بوئینگ، یعنی مدل ۷۲۷ بود. در آن زمان بوئینگ بیشتر به‌ خاطر پرنده‌های بزرگ‌تری همچون ۷۰۷ و بمب‌افکن غول‌پیکر بی-۵۲ شناخته می‌شد. به همین دلیل، وقتی در سال ۱۹۶۷ اولین پرواز ۷۳۷ به‌انجام رسید، از این پرنده با لقب بوئینگ کوچولو (Baby Boeing) یاد می‌شد. در حقیقت مدل اولیه‌ی بوئینگ صرفا یک هواپیمای منطقه‌ای (هواپیمایی جهت پرواز در مسیرهای کوتاه) بود.

از راست به چپ: نمونه‌ی اولیه‌ی بوئینگ ۷۳۷، بوئینگ ۷۲۷ و بوئینگ ۷۰۷

برای صرفه‌جویی در زمان، در جریان طراحی ۷۳۷، بوئینگ در قسمت بالای بدنه‌ی میانی از طراحی هواپیماهای بزرگ‌تری مانند ۷۰۷ و ۷۲۷ استفاده کرد. این مسئله باعث شد عرض کابین ۷۳۷ به اندازه‌ی کابین هواپیماهای بزرگ‌تر باشد؛ این عرض بیشتر به این معنی بود که در هر ردیف امکان نصب ۶ صندلی وجود داشت و این ویژگی در جدید‌ترین نمونه‌های امروزی بوئینگ ۷۳۷ نیز حفظ شده است. این مسئله باعث برتری ۷۳۷ بر رقیبش، DC-9 محصول شرکت داگلاس شد که در هر ردیف امکان نصب تنها ۵ صندلی را فراهم می‌کرد.

از راست به چپ: نمای داخل بوئینگ ۷۳۷، نمای داخل DC-9 و نمای بیرونی DC-9

اولین مشتری این پرنده، شرکت‌ هواپیمایی لوفت‌هانزا بود. شرکت هواپیمایی یونایتد و خطوط هوایی مالزی-سنگاپور (که بعدها به دو شرکت هواپیمایی مالزی و سنگاپور تقسیم شدند) نیز دیگر خریداران اولیه‌ی ۷۳۷ بودند. تحویل اولین ۷۳۷ تولیدی به لوفت‌هانزا که از مدل ۱۰۰-۷۳۷ بود در ماه دسامبر ۱۹۶۷ به انجام رسید. در بین کارکنان لوفت‌هانزا این هواپیما به‌ نام «بابی» معروف شده بود؛ بابی نام یکی از شخصیت‌های اصلی در کتاب‌هایی بود که لوفت‌هانزا در اختیار مسافران خردسال قرار می‌داد.

مدل آزمایشی اولیه (پروتوتایپ) این پرنده به‌صورت تجاری مورد استفاده قرار نگرفت و در عوض به خدمت ناسا درآمد تا به مدت دو دهه به‌عنوان پلتفرم آزمایشی مورد استفاده قرار گیرد. این هواپیما در حال حاضر به موزه‌ی پرواز در سیاتل سپرده شده است. یکی دیگر از مدل‌های اولیه‌ی ۷۳۷، سری ۲۰۰ این پرنده بود. سری ۲۰۰ براساس سری اولیه که با عنوان سری ۱۰۰ شناخته می‌شد طراحی شد و اصلی‌ترین تفاوت آن، استفاده از بدنه‌ای کشیده‌تر بود. بوئینگ ۷۳۷ سری ۱۰۰ و ۲۰۰ هردو از موتور توربوفن موفق JT8D با ضریب گذرگاهی پایین استفاده می‌کردند. جالب است بدانید که تولید سری ۲۰۰ از سال ۱۹۶۷ شروع شد و تا سال ۱۹۸۸ ادامه پیدا کرد؛ این در حالی است که تولید سری ۱۰۰ تنها از سال ۱۹۶۷ تا ۱۹۶۹ و به مدت دو سال در جریان بود.

بوئینگ ۷۳۷ ناسا

پس از سری ۱۰۰ و ۲۰۰ که با عنوان سری اولیه (Original Series) شناخته می‌شوند؛ بوئینگ در سال ۱۹۸۱ عرضه‌ی سری جدیدی از ۷۳۷ را شروع کرد که امروزه با عنوان سری کلاسیک (Classic Series) شناخته می‌شوند. در این سری از موتورهای توربوفن CFM56 محصول CFM International با ضریب گذرگاهی بالا استفاده شده بود. موتورهای توربوفن با ضریب گذرگاهی بالا ضمن تولید نیروی پیش‌رانش بیشتر، از نظر مصرف سوخت بهینه‌تر هستند و صدای کمتری تولید می‌کنند.

بوئینگ ۷۳۷ کلاسیک

از آنجا که بخشی از طراحی ۷۳۷ از بوئینگ ۷۰۷ اقتباس شده بود، همانند ۷۳۷، ارتفاع ۷۰۷ از سطح زمین چندان زیاد نبود. این مسئله چالشی برای نصب موتورهای CFM56 روی بوئینگ ۷۳۷ به‌ وجود آورده بود؛ چرا که این موتورها نسبت به موتور اصلی ۷۳۷ عریض‌تر هستند و در زمان نصب شدن روی ۷۳۷، ارتفاع موتور از سطح زمین بسیار کم بود و همین ارتفاع کم می‌توانست خطرناک باشد. برای حل این مشکل، مهندسان بوئینگ و CFM International تصمیم گرفتند موتور هواپیما را به‌جای نصب زیر بال، جلوی بال‌های هواپیما نصب کنند. به‌علاوه، با انتقال برخی از ادوات موتور از قسمت تحتانی به دو‌ طرف آن، فاصله‌ی موتور از سطح زمین کمتر می‌شد. انتقال بعضی از ادوات موتور از قسمت تحتانی به کناره‌های موتور ۷۳۷ باعث شد ورودی هوای این موتورها حالت دایره‌وار خود را از دست دهد.

موتور CFM56 بوئینگ ۷۳۷ کلاسیک

 سری کلاسیک ۷۳۷ در مجموع شامل سه سری مختلف بود: سری ۳۰۰ با ظرفیت حمل ۱۲۶ مسافر، سری ۴۰۰ با ظرفیت حمل ۱۴۷ مسافر و سری ۵۰۰ با ظرفیت حمل ۱۱۰ مسافر. دراین‌میان سری ۳۰۰ از همه محبوب‌تر بود و غول هوانوردی آمریکا موفق شد ۱۰۰۰ فروند از این هواپیما را به‌ فروش برساند. اما در میانه‌ی دهه‌ی ۸۰، رقیب اروپایی بوئینگ، ایرباس هواپیماهای خانواده‌ی A320 را معرفی کرد که باعث شد شوک قابل توجهی در بازار هواپیماهای باریک‌پیکر به بوئینگ وارد شود.

ایرباس A320

این اولین‌بار بود که ۷۳۷ یک رقیب واقعی را پیش روی خود می‌دید. در واکنش به این تهدید، بوئینگ در سال ۱۹۹۳ از سومین نسل ۷۳۷ با عنوان Next Generation یا به‌اختصار NG پرده‌برداری کرد. این نسل از ۷۳۷ در پنج سری ۶۰۰، ۷۰۰، ۸۰۰، ۹۰۰ و ۹۰۰ ای-آر (900ER؛ یا مدل دوربرد) عرضه می‌شود. سری ۷۰۰ از این نسل با ظرفیت ۱۴۹ مسافر در سال ۱۹۹۳ کار خود را شروع کرد. عرضه‌ی سری ۸۰۰ با ۱۸۹ صندلی نیز یک سال بعد و در سپتامبر ۱۹۹۴ شروع شد. پس از آن نوبت به سری ۶۰۰ با ظرفیت ۱۳۲ مسافر، سری ۹۰۰ با حداکثر ظرفیت ۱۸۹ نفر و سری ۹۰۰ ای-آر با ۲۲۰ صندلی رسید.

بوئینگ ۷۳۷ NG سری ۷۰۰

محبوبیت ۷۳۷ در میان خطوط هوایی مختلف غیر قابل کتمان است؛ به‌طوریکه بیش از ۵۰۰ شرکت هواپیمایی از آن استفاده می‌کنند. دراین‌میان می‌توان به شرکت‌های هواپیمایی American Airlines، لایِن ایر (Lion Air) در اندونزی و گل در برزیل اشاره کرد. اما مهم‌ترین کاربر ۷۳۷، خطوط هوایی سوث‌وست است که مقر آن در شهر دالاس در ایالت تگزاس واقع شده. این شرکت که به ارائه‌ی پروازهای ارزان‌قیمت مشهور است، بیش از ۷۰۰ فروند ۷۳۷ در ناوگان خود دارد. شرکت هواپیمایی ایرلندی رایان‌ایر نیز که پروازهای ارزان‌قیمت ارائه می‌دهد، از ۴۰۰ فروند ۷۳۷ استفاده می‌کند.

بوئینگ ۷۳۷ رایان‌ایر

طی سالیان متمادی، ترکیب قیمت مناسب و اعتمادپذیری ۷۳۷ نه‌تنها باعث شده است شرکت‌های هواپیمایی نوپا به‌خوبی از این پرنده استقبال کنند؛ بلکه کارآمدی آن باعث شده است ۷۳۷ توسط ارتش‌ها نیز مورد استفاده قرار گیرد. این پرنده در حوزه‌ی نظامی در نقش پیش‌اخطار هوابرد و هواپیمای ترابری ظاهر شده است. یکی دیگر از نمونه‌های نظامی سرشناس ۷۳۷، هواپیمای گشت دریایی و ضد زیردریایی پی-۸ موسوم به Poseidon (پوزئیدون؛ خدای دریاها در اساطیر یونان) است.

از راست به چپ: بوئینگ ۷۳۷ ترابری ارتش آمریکا، هوپیمای گشت دریایی پی-۸ و هواپیمای پیش‌‌اخطار هوابرد ۷۳۷

در سال ۲۰۱۱ بوئینگ چهارمین نسل از ۷۳۷ را با نام مکس (MAX) معرفی کرد. این نسل با موتورهای توربوفن مدرن CFM Leap 1B، بال‌ها و ادوات الکترونیکی جدید ارائه می‌شود. این نسل در چندین مدل مختلف، از سری MAX 7 با ظرفیت ۱۷۲ مسافر تا MAX 10 با ظرفیت حمل ۲۳۰ مسافر عرضه می‌شود. بوئینگ تاکنون بیش از ۴۳۰۰ سفارش برای خانواده‌ی مکس دریافت کرده است که باعث می‌شود این سری رکورد سرعت فروش را در میان تمام محصولات بوئینگ در اختیار داشته باشد. این حجم از سفارش به این معنی است که مجتمع تولیدی بوئینگ در رنتون ایالت واشنگتن تا مدت زیادی درگیر تولید ۷۳۷ و تحویل سفارش‌های دریافتی خواهد بود.

مجتمع تولیدی بوئینگ در رنتون

در انتها شما را به تماشای تعداد بیشتری از تصاویر این هواپیمای دوست‌داشتنی دعوت می‌کنیم.

همیشه می‌توانید ازطریق موتور جستجوی پرواز کجارو ارزان‌ترین بلیط هواپیما به مقصد مورد نظرتان را بیابید و به آسانی آن را از فروشنده‌های معتبر خریداری کنید.