آینده مک با پردازنده اختصاصی اپل چگونه است؟

از سال ۱۹۸۴ که مک‌بوک‌ پا به عرصه‌ی وجود گذاشت و در صورت استفاده از تراشه‌های اختصاصی، سومین بار خواهد بود که اپل پردازنده این محصولات را تغییر می‌دهد و البته این‌ بار اوضاع بسیار هیجان‌انگیزتر از دفعات قبل خواهد بود.

اولین سری رایانه‌های مکینتاش با ریزپردازنده شرکت موتورولا ساخته و معرفی شدند؛ زیرا معماری 68K موتورولا برای اپل از معماری 8086 اینتل ظرافت بیشتری داشت. سپس در سال ۱۹۹۴ پردازنده کامپیوترهای مک به ریزپردازنده‌های PowerPC تغییر پیدا کرد. در آن زمان پردازنده‌های 68K موتورولا دیگر قدیمی به‌حساب می‌آمدند و از سوی دیگر همکاری اپل، آی‌بی‌ام و موتورولا برای ساخت سری جدید پردازنده‌ها مبتنی بر معماری PowerPC شکل گرفته بود تا پاسخگوی نیاز رایانه‌ها باشد. اما این تلاش در سال ۲۰۰۶ به‌طور کامل در مقابل پردازنده‌های x86 اینتل شکست خورد و در نتیجه اپل به استفاده از پردازنده‌های اینتل در دستگاه‌های مک روی آورد.

حالا طبق پیش‌بینی‌ها قرار است در سال ۲۰۲۰ اپل بار دیگر پردازنده‌های مورد استفاده در دستگاه‌های مک را تغییر دهد تا از تراشه‌های اختصاصی خودش استفاده کند. این پروژه NO86 نام گرفته و قرار است نتیجه‌ آن طی ۲۴ تا ۳۰ ماه آینده آماده فروش باشند.

اما سؤالی که پیش می‌آید این است که آیا اپل می‌تواند پردازنده‌هایی بهتر و سریع‌تر از اینتل بسازد؟ شاید بهتر باشد برای رسیدن به پاسخ کمی بیشتر درباره تاریخ بدانیم:

سال ۲۰۰۸ اپل شرکت Palo Alto Semiconductor را که در زمینه طراحی و ساخت پردازنده فعالیت داشت، با قیمت ۲۷۸ میلیون دلار خریداری کرد. این اتفاق تقریبا یک سال پس از ورود اولین نسل آیفون رخ داد و علت آن کاملا مشخص بود؛ اپل می‌خواست به‌جای استفاده از پردازنده‌های طراحی‌شده در بقیه شرکت‌ها در آیفون و آیپد، پردازنده‌های اختصاصی خودش را طراحی کند و بسازد.

بد نیست بدانید فروش آیفون اول در سال ۲۰۰۷ چندان چشمگیر نبود؛ فروش ۳۶۷ میلیون دلاری کمتر از ۱.۴ درصد کل فروش اپل را تشکیل می‌داد. خرید شرکت Alto Semiconductor با این قیمت کاملا غیر منطقی به نظر می‌رسید؛ به‌خصوص که این اتفاق درست زمانی رخ داد که اینتل توانسته بود اپل را قانع کند از پردازنده‌هایش در دستگاه‌های مک استفاده کند. شاید همین موضوع موجب شد غرور طراحان اپل خدشه‌دار شود و به فکر احیای دوباره فناوری طراحی پردازنده بیفتند. اما برای بسیاری هنوز این اقدام اپل سؤال‌برانگیز بود.

اما در سال ۲۰۱۰ که پردازنده A4‌ اپل روی دستگاه‌های قدرتمند آیپد نسل اول و آیفون ۴ مورد استفاده قرار گرفت، کم‌کم جواب این سؤال‌ها مشخص شد. به‌مرور مشاهده شد که پردازنده‌ها اپل حرف برای گفتن دارند، به‌خصوص با ارائه A5 در سال ۲۰۱۱ و سپس A6‌ در سال ۲۰۱۲ که پیشرفت بدون توقف اپل در طراحی پردازنده را نشان می‌داد. اما این شرکت در سال ۲۰۱۳ دست به اقدامی بزرگ زد؛ معرفی اولین پردازنده موبایل ۶۴ بیتی یعنی A7 که روی گوشی آیفون ۵ اس مورد استفاده قرار گرفت.

و حالا گمانه‌زنی‌ آغاز شده است؛ اپل به‌زودی پردازنده‌های x86 اینتل را کنار خواهد زد و آن را با پردازنده‌های اختصاصی خودش جایگزین می‌کند. اپل همین حالا هم پردازنده‌های سری A را برای آیفون‌، پردازنده‌های سری S را برای اپل واچ، سری W را برای ایرفون‌ و سری T را برای پردازش‌های امن دستگاه‌های مک طراحی می‌کند.

به سؤال بازگردیم، آیا اپل می‌تواند پردازنده‌ای بسازد که بهتر از پردازنده‌های اینتل عمل کند؟ نمودار زیر نتایج بنچمارک پردازنده به‌کاررفته در آیفون ۸ و آیفون ۱۰ را در کنار پردازنده اینتل Core i5 مک‌بوک پرو ۱۳ اینچی نشان می‌دهد.

این مقایسه در حالی صورت می‌گیرد که تراشه‌ی A11 به‌کاررفته در آیفون، یک پردازنده موبایل است که طراحی آن با هدف هرچه پایین‌تر آوردن مصرف توان صورت گرفته. در عوض پردازنده‌های x86 اینتل طراحی شده‌اند تا بیشترین کارایی را داشته باشند؛ حتی به بهای مصرف بیشتر انرژی! حالا تصور کنید اپل تمرکز طراحی را تغییر دهد و با حفظ نگاهش به پایین نگه‌داشتن مصرف انرژی، اولویتش را بهبود هرچه بیشتر قدرت محاسباتی پردازنده جدیدش قرار دهد. اگر A11 می‌تواند با Core i5 به‌کاررفته در مک‌بوک پرو رقابت کند، این پردازنده جدید حتما اینتل را به زانو در خواهد آورد، شکی نیست!

اپل بالاخره در سال ۲۰۲۰ خواهد توانست کنترل تمام زنجیره دستگاه‌های مک خود را در اختیار بگیرد؛ پردازنده-سیستم عامل-اپلیکیشن‌ها. اشتباه است اگر فکر کنیم اپل با NO86 به دنبال ابداع یک معماری جدید برای پردازنده دسکتاپ خود است. چیزی که منطقی‌تر به نظر می‌رسد، سری جدید از پردازنده‌های ARM بهبودیافته برای دستگاه‌های رومیزی است؛ سری جدیدی که می‌تواند نسخه پورت شده OS X را اجرا کند.

به‌سادگی می‌توان دید که iOS چقدر برای اپل ارزشمند و جذاب است. با نگاهی به درآمدهای اپل در سال ۲۰۱۷ از محصولات مختلف، می‌توان دید که دستگاه‌های مک تنها ۵.۵ درصد دستگاه‌های مبتنی بر iOS فروش داشته‌اند و درآمدزایی آن‌ها تنها ۱۰ درصد iOS بوده است.

برای یک توسعه‌دهنده اپلیکیشن مک وجود دستگاهی با پردازنده‌ای جدید که عمر باتری بیشتر و وزن کمتری دارد به‌تنهایی نمی‌تواند جذابیت داشته باشد؛ اما دستگاهی که می‌تواند اپلیکیشن‌های iOS را در کنار اپلیکیشن‌های قبلی خودش اجرا کند بسیار جذاب و فریبنده است. چنین دنیایی را تصور کنید، یک اپلیکیشن می‌تواند هم روی آیفون و آیپد اجرا شود و هم روی نسل جدید مک‌بوک‌ها.

البته چنین کاری به هیچ وجه آسان نخواهد بود. برای این‌که یک اپلیکیشن بتواند با یک بستر اجرایی سازگار باشد جزئیات بسیار زیادی باید در نظر گرفته شود. بسیاری از بهینه‌سازی‌هایی که برای اجرای خوب و سریع یک برنامه در یک سیستم عامل صورت گرفته است، نمی‌تواند برای اجرا در سیستم عامل دیگری ترجمه شود. صحبت از ترجمه وقتی دشوارتر می‌شود که بدانیم برای سازگار ساختن اپلیکیشن‌های iOS و OS X، با دو زبان مختلف روبه‌رو هستیم که حتی گاهی کلمات یکی معادلی در دیگری ندارد. این مشکل مانند معنی کردن کلماتی چون wabi-sabi، dépaysement، fingerspitzengefühl است.

Donaudampfschifffahrtsgesellschaftskapitänsmützennadel: سوزن کلاه کاپیتان شرکت کشتی بخار دانوب! معنای این کلمه را با گوگل کردن می‌توانید بیابید؛ اما چنین وضعی را برای تک‌تک بیت‌ها و بایت‌های یک برنامه تصور کنید. در iOS چیزی به نام نشانگر موس تعریف نشده و OS X نیز به‌کلی با مفهوم صفحه لمسی و قلم استایلوس غریب است. البته تا زمانی که اپل کنترل کامل هر دو سیستم عامل را در اختیار داشته باشد، انجام این کار به‌صورت تئوری امکان‌پذیر است؛ چنانچه همین حالا هم Xcode می‌تواند iOS را روی دستگاه‌های مک شبیه‌سازی کند. 

اما این فقط یک شبیه‌سازی است،‌ سخت‌افزار یک محیط توسعه بسیار سنگین را اجرا می‌کند. هنوز نمی‌دانیم یک اپلیکیشن iOS روی سخت‌افزار دستگاه مک با پردازنده ARM (اگر بخواهد وجود داشته باشد) چطور اجرا خواهد شد.

این وضع بیشتر از آن‌که پاسخ سؤال‌ها را بدهد، به تعداد آن‎ها می‌افزاید. به‌صورت خاص نمی‌دانیم سخت‌افزار بومی اپل وقتی با سیستم‌عامل مک ترکیب شود چه چیزی از کار در می‌آید. آیا اپل مک‌بوکی با صفحه لمسی و قلم استایلوس ارائه خواهد داد؟

فکر آینده مک‌ها ساده‌تر بود اگر پردازنده‌های جدیدی که انتظار می‌رود به‌زودی از راه برسند، با iOS سازگار نبودند؛ اما حالا ما در  این نقطه هستیم. همانطور که می‌دانیم، اپل یک شرکت محتاط است که به‌خوبی از خطرات ترکیب کردن دو محصول تجاری گوناگون با سیستم‌عامل‌های iOS و OS X و ساخت یک پلتفرم ترکیبی پیچیده آگاهی دارد.