چگونه سافت بانک به بزرگ‌ترین سرمایه‌گذار فناوری دنیا تبدیل شد

سافت‌بانک، شرکت هلدینگ خوشه‌ای ژاپنی، در حال حاضر بزرگ‌ترین سرمایه‌گذار فناوری در دنیا به‌حساب می‌آید و تا به امروز از شرکت‌های بی‌شماری در این عرصه حمایت مالی به‌ عمل آورده است. این شرکت تقریبا در هر استارتاپ عمده‌ای در حوزه‌ی فناوری از رباتیک، ماهواره‌ها و حمل‌ونقل اینترنتی تا هوش مصنوعی و پیشرفت‌های کامپیوتری برای بدن انسان سرمایه‌گذاری کرده است و در ماه‌های اخیر نیز اخبار فراوانی از همکاری آن‌ با شرکت‌های نام‌آشنای فناوری و حتی دولت عربستان سعودی به‌ گوش می‌رسد. سافت‌بانک در کارزار سرمایه‌گذاری جسورانه‌ای که برعهده گرفته است، نه‌تنها از اغلب کسب‌وکارهای نوپا و نوظهور پشتیبانی می‌کند، بلکه نام خود را در صدر عناوین خبری دنیای فناوری نیز قرار می‌دهد.‌ با این حال، ماهیت دقیق این شرکت چیست و چه کسی در پشت آن قرار دارد؟ این شرکت چگونه توانست نام خود را به‌عنوان بزرگ‌ترین سرمایه‌گذار عرصه‌ی فناوری در دنیا مطرح کند؟ برای پاسخ به این پرسش‌ها با زومیت همراه باشید.

سافت‌بانک چیست

سافت‌بانک نخستین سرمایه‌گذاری قابل توجه خود را در سال ۱۹۹۶ و با تصاحب بخش عمده‌ی سهام یاهو و سپس بنیان‌گذاری شرکت یاهو ژاپن آغاز کرد. سافت‌بانک سپس در سال ۲۰۰۰ و در جریان رشد حباب دات‌کام، مبلغ ۲۰ میلیون دلار در یک استارتاپ گمنام چینی به نام علی‌بابا سرمایه‌گذاری کرد. این اقدام احتمالا در آن زمان یک شرط‌بندی خطرناک به‌ نظر می‌رسید؛ اما با گذشت زمان معلوم شد که این اقدام سرمایه‌گذار ژاپنی عملی هوشمندانه بوده است؛ زیرا با عرضه عمومی سهام علی‌بابا در سال ۲۰۱۴، سهم ۱۹ درصدی سافت‌بانک در این شرکت ارزشی بالغ بر ۶۰ میلیارد دلار پیدا کرد. این مسئله موجب شد علی‌بابا به موفق‌ترین سرمایه‌گذاری تاریخ سافت‌بانک تبدیل شود.

ماسایوشی سان، مدیرعامل سافت‌بانک

سافت‌بانک با هدف حفظ و ارتقاء جایگاه خود در عرصه‌ی پیوسته در حال تکامل فناوری، سرمایه‌گذاری‌های پرسودی در دو دهه‌ی اخیر انجام داده و سود سرشاری به‌ دست آورده است. سافت‌بانک با خرید بخش عمده‌ی سهام سوپرسل و گونگ‌هو انترتینمنت، شرکت‌های فعال در حوزه‌ی بازی‌های ویدئویی و فروش آن‌ها در چند سال بعد، سود هنگفتی نصیب خود کرد. این مؤسسه در سال ۲۰۱۶ و در جریان بزرگ‌ترین خرید یک شرکت فناوری اروپایی، هلدینگ بریتانیایی سازنده‌ی تراشه‌ی آرم را با مبلغ ۳۱ میلیارد دلار به تصاحب خود درآورد.

آرم در حال حاضر به طراحی و صدور مجوز برای اغلب تراشه‌های به‌کاررفته در دستگاه‌های موبایل می‌پردازد و اخیرا ساخت تراشه‌های مخصوص دستگاه‌های اینترنت اشیاء و واقعیت افزوده را نیز برعهده گرفته است. با وجود داشتن مشتریان قدرتمندی همچون اپل، سامسونگ و کوالکام، سود خالص آرم تنها در سال ۲۰۱۵ نزدیک به ۱.۵ میلیارد دلار بود. با این حال، سرمایه‌گذاری سافت‌بانک در این شرکت قطعا یک سرمایه‌گذاری بلندمدت به‌حساب می‌آید. در واقع سافت‌بانک امیدوار است که با تداوم رشد اینترنت اشیاء و واقعیت افزوده، نتیجه‌ی خود را در سال‌های آینده برداشت کند.

سافت‌بانک پس از خرید اسپرینگ و هلدینگ آرم بدهی سنگینی به بار آورد؛ اما ماسایوشی سان در سال ۲۰۱۶ به‌منظور جبران این مسئله و افزایش بیش از پیش توان سرمایه‌گذاری شرکتش، بزرگ‌ترین صندوق سرمایه‌گذاری فناوری دنیا را به نام «ویژن فاند» با پشتیبانی صندوق سرمایه‌گذاری عمومی عربستان سعودی، شرکت اماراتی توسعه‌ی مبادله، اپل، کوالکام، فاکسکان و شارپ بنیان‌گذاری کرد. این صندوق با هدایت سافت‌بانک و با برخورداری از پشتوانه‌ای ۱۰۰ میلیارد دلاری، با هدف تصاحب سهام شماری از شرکت‌های فناوری در سراسر جهان به‌کار گرفته شده است. برخی از بزرگ‌ترین معاملاتی که با بهره‌گیری از این صندوق انجام شده شامل سرمایه‌گذاری در وی‌ورک (۴.۴ میلیارد دلار)، فلیپ‌کارت (۲.۶ میلیارد دلار)، رویوانت (۱.۱ میلیارد دلار) و ایمپراببل (۵۰۲ میلیون دلار) می‌شود.

همکاری سافت‌بانک با عربستان سعودی

مجموع سرمایه‌گذاری نهایی برای تولید ۲۰۰ گیگاوات انرژی خورشیدی در نهایت نزدیک به ۲۰۰ میلیارد دلار خواهد بود. فاز اولیه‌ی این پروژه برای راه‌اندازی ظرفیت تولید ۷.۲ گیگاوات، ۵ میلیارد دلار هزینه خواهد داشت که یک میلیارد آن از سوی ویژن‌فاند و باقی مبلغ از سوی پروژه‌ی تأمین مالی حمایت خواهد شد.

عربستان سعودی با سند چشم‌انداز اصلاحات ۲۰۳۰، در نظر دارد وابستگی خود را به نفت کاهش دهد. عربستان با وجود آنکه یکی از آفتابی‌ترین کشورهای دنیای محسوب می‌شود، درصد عمده‌ای از انرژی برق خود را با استفاده از نیروگا‌ه‌های سوخت فسیلی تولید می‌کند. مجموع ظرفیت در حال تولید این کشور اکنون نزدیک به ۶۰ گیگاوات است و افزوده شدن ۲۰۰ گیگاوات تا سال ۲۰۳۰ توان تولید برق این کشور را تا حد بسیار زیادی افزایش خواهد داد. این حجم افزوده را می‌توان به کشورهای دیگر صادر یا از آن در صنعت استفاده کرد. با این حال عربستان برای تأمین برق خود در اوقات شب، همچنان نیازمند دیگر اشکال تولید برق خواهد بود.

سافت‌بانک اعلام کرده است که با همراهی فاکسکان و بهارتی انترپرایز تا ۲۰ میلیارد دلار در پروژه‌های خورشیدی هند سرمایه‌گذاری خواهد کرد و با بلندپروازی در نظر دارد نزدیک به ۱۰۰ گیگاوات انرژی خورشیدی تا سال ۲۰۲۲ تولید کند.

خیزش سافت‌ بانک برای تسخیر حمل‌ و نقل اینترنتی

دارا خسروشاهی، مدیرعامل اوبر

سرمایه‌گذاری‌های سافت‌بانک تنها به موارد یادشده ختم نمی‌شود. این شرکت تاکنون نزدیک به ۲۰ میلیارد دلار در شماری از شرکت‌های اشتراک‌گذاری خودرو (تاکسی اینترنتی) در سراسر جهان از جمله اوبر تکنولوژیز سرمایه‌گذاری کرده است. این شرکت‌ها در حال حاضر مشغول صرف بخشی از این پول برای رقابت با یکدیگر هستند. در ژاپن، اوبر برای مقابله با شرکت چینی دیدی چوکسینگ که پس از جذب سرمایه‌گذاری تقریبا ۱۰ میلیارد دلاری سافت‌بانک قصد ورود به بازار جهانی دارد، آماده می‌شود. اوبر در هند نیز در حال رویارویی با شرکت محلی اولا است. سافت‌بانک نزدیک به ۳۰ درصد از سهام و یک صندلی هیئت مدیره‌ی این شرکت هندی را در اختیار دارد و امسال با سرمایه‌گذاری ۷.۷ میلیارد دلاری در اوبر، ۱۵ درصد از سهام این شرکت را تصاحب کرد.

سرمایه‌داران خطرپذیر که اقدام به حمایت مالی از کسب‌وکارهای نوپا می‌کنند، می‌گویند معمولا مراقب این هستند که در شرکت‌های رقیب همدیگر سرمایه‌گذاری نکنند؛ زیرا انجام چنین کاری می‌تواند موجب کاشت بذر بی‌اعتمادی یا افزایش نگرانی از تضاد منافع شود. همچنین، از نگاه سنتی حمایت مالی از شرکت‌هایی که می‌توانند درآمد یکدیگر را از بین ببرند، تا حد زیادی غیر منطقی است. با این حال، سافت‌بانک در حال زیر پا گذاشتن این قواعد است. وینی لوریا، بنیان‌گذار گلدن گیت ونچرز، یک شرکت سرمایه‌گذاری سنگاپوری در تشریح علت این مسئله می‌گوید توانایی سافت‌بانک در انجام این کار تا حدی ناشی از پول بسیار زیادی است که در اختیار دارد. در واقع سافت‌بانک بیش از همه به یک شرکت سرمایه‌گذاری خصوصی شباهت دارد که به دنبال خرید سهام شرکت‌های عمومی و تبدیل آن‌ها به شرکت‌های خصوصی است تا از این طریق به تحکیم بازار بپردازد.

سافت‌بانک تلاش داشته تا بر راهبرد شرکت‌هایی که در آن‌ها سرمایه‌گذاری کرده است، تأثیرگذاری محدودی داشته باشد. با این حال، این مؤسسه صاحب بخش عمده‌ی سهام این شرکت‌ها است و احتمالا امکان تغییر یک یا دو نفر از اعضای هیئت مدیره را نیز در اختیار دارد. اما برای اوبر، دیدی و دیگر استارتاپ‌هایی که در حال تلاش برای توسعه‌ی نفوذ خود در جهان هستند، پول بیشتر از سوی سافت‌بانک به معنی قدرت بیشتر برای تداوم رقابت با یکدیگر است. دارا خسروشاهی اخیرا در جریان نشستی با خبرنگاران در دهلی نو گفت: «هرچند سافت‌بانک می‌تواند نظراتی داشته باشد؛ اما تنها مرجع صاحب نظر محسوب نمی‌شود.» با این حال وی از پاسخگویی به این سؤال که آیا سافت‌بانک برای ادغام اوبر با رقبا به آن‌ها فشار آورده است یا نه، خودداری کرد.

در همین حال، خسروشاهی می‌گوید اوبر به‌منظور بهره‌برداری بهتر از فرصت‌های موجود در صنعت تاکسی‌رانیِ ۱۶ میلیارد دلاری ژاپن سیاستش را تغییر خواهد داد. وی در ماه فوریه و در جریان رویدادی در توکیو گفت: «واضح است که ما برای انجام تجارت در ژاپن و همکاری با صنعت تاکسی‌رانی این کشور باید مسیر متفاوتی در پیش بگیریم.» منابع آگاه در هند می‌گویند اولا نگران است که شاید نتواند به حیات خود به‌عنوان کسب‌وکاری مستقل ادامه دهد و در نتیجه‌ی فشارهای سافت‌بانک، ناگزیر به ترکیب فعالیت‌های تجاری‌اش با اوبر شود. اولا در سال ۲۰۱۱ و دو سال پیش از آنکه اوبر به بازار این کشور راه پیدا کند، بنیان‌گذاری شد. در همین حال، اوبر برای سلطه در آسیای جنوب شرقی نیز در حال نبرد با گرب، دیگر رقیب پشتیبانی‌شده از سوی سافت‌بانک است. سال گذشته، گرب اعلام کرد که در یک دور از سرمایه‌گذاری از سوی سافت‌بانک و دیدی موفق به جذب ۲.۵ میلیارد دلار شده است. گرب که در سال ۲۰۱۲ کار خود را آغاز کرد، اکنون در ۱۷۸ شهر در منطقه‌ی جنوب شرق آسیا فعالیت می‌کند. در مقابل، اوبر در سال ۲۰۱۳ راه خود را به این منطقه باز کرد و تاکنون موفق به سرویس‌دهی در بیش از ۶۰ شهر شده است.

اینفوگرافی: سافت‌بانک، از ابتدا تا به امروز

سرمایه‌گذاری گسترده در اغلب بازیگران حوزه‌ی حمل و نقل اینترنتی تنها فعالیت بزرگ سافت‌بانک نیست. در کنار این سرمایه‌گذاری‌ها و تسلط بر حوزه‌ی حمل و نقل اینترنتی، این شرکت سرمایه‌گذاری‌های بزرگ دیگری نیز در سایر حوزه‌ها انجام داده که از جمله‌ی جالب‌ترین آن‌ها باید به تصاحب بوستون داینامیکس اشاره کرد. بوستون داینامیکس از جمله‌ی نوآورترین شرکت‌هایی است که به توسعه‌ی ربات‌های بسیار پیشرفته و هوشمند می‌پردازد.

نظر شما در مورد سافت بانک و سرمایه‌گذاری گسترده‌ی این شرکت ژاپنی در سطح جهانی چیست؟