ایجاد جنین مصنوعی در موش با استفاده از سلول های بنیادی

برای تبدیل یک جنین به کودک سالم، گذراندن مراحل اولیه‌ی بارداری ضروری است. چنانچه دوران بارداری با مشکل همراه باشد، ممکن است نوزاد پس از به دنیا آمدن، سلامتی لازم را نداشته باشد. در حال حاضر پزشکان هیچ ایده‌ای برای رفع این مشکل و مداخله در آن ندارند. آن‌ها تا قبل از زمانی که لقاح انجام شود و به دنبال آن، جنین شکل بگیرد، نمی‌توانند مشکلات را ببینند و پس از شکل‌گیری جنین، مجبور هستند که از درمان‌های پیشرفته برای حل مشکلات ممکن استفاده کنند.

با این حال، مدل‌سازی جدید جنین مصنوعی می‌تواند این روند را تغییر دهد. محققان دانشگاه ماستریخت و آکادمی سلطنتی هنر و علوم هلند مدل جدیدی ابداع کردند که نتایج آن در ژورنال Nature منتشر شده است. برای درک اهمیت این موضوع، لازم است مقدمه‌ای را در خصوص آن توضیح دهیم.

بلستوسیست در پستانداران، یک حفره‌ی کروی شامل صد سلول است که طی یک روز پس از بارور شدن تخمک‌ ایجاد می‌شود. هنگامی که بلستوسیت وارد رحم می‌شود، سلول‌های داخل آن (سلول‌های جنینی) به جنین و سلول‌های تشکیل‌دهنده‌ی کره (سلول‌های تروفوبلاست) به جفت تبدیل می‌شوند. نیکلاس ریورون، پژوهشگر ارشد تیم هلندی، در گفتگویی عنوان کرد:

پیش از این، پژوهشگران می‌دانستند چگونه با استفاده از سلول‌های بنیادی بخش‌های داخلی و بیرونی بلستوسیت‌ها را تولید کنند؛ اما قادر به ترکیب این دو با هم نبودند.

 تیم ریورون با استفاده از مدل‌های بعدی موفق به ساخت مدل جدیدتری شد. این تیم تحقیقاتی در وهله‌ی نخست اقدام به تولید جنین مصنوعی با استفاده از تروفوپلاست‌ها کرد. آن ها مدل خود را بلاستویید نامیدند. برای تولید این بلاستوییدها، تیم مطالعاتی ابتدا سلول‌های بنیادی جنینی و تروفوپلاس را به‌طور جداگانه رشد داد؛ سپس هر دو نوع سلول را در معرض مخلوطی از مولکول‌ها قرار داد که به ارتباط این دو سلول با یکدیگر کمک می‌کردند؛ هنگامی که این ترکیب به رحم موش منتقل می‌شد، جنین مصنوعی همانند یک جنین طبیعی در طول دوره‌ی بارداری کاشته می‌شد. به این ترتیب، سلول‌ها تقسیم می‌شوند و شروع به همکاری با عروق خونی مادر می‌کنند.

برای اولین بار است که می‌توانیم این پدیده را با جزئیات کامل مطالعه کنیم و درک بهتری از ناباروی و داروهای درمان آن داشته باشیم. ضمن اینکه این امکان را پیدا خواهیم کرد تا مشکلات ژنتیکی که در بلستوسیت‌ها نمایان می‌شوند محدود کنیم.

البته، موش و انسان تفاوت‌های بیولوژیکی زیادی با یکدیگر دارند. باید دید آیا رحم انسان هم به این بلاستوییدها پاسخ خواهد داد؟ با این حال، نتایج این اکتشاف می‌تواند به سلامت مادر، جنین و کودک سالم‌تر کمک‌ قابل توجهی کند.