رقابت شدید ریسک پذیری را افزایش می‌دهد
در اصطلاح انگلیسی کلمه‌ی Rivalry به‌معنای رقابت دو نفر، گروه، شرکت یا هر موجودیت دیگری بر سر برتری در یک موضوع خاص است که عموما عملکرد هر یک از طرفین با توجه به عملکرد دیگری شکل می‌گیرد. این سبک از رقابت در دنیای اطرف ما از ورزش، کسب‌وکار، آموزش و هر زمینه‌ی رقابتی دیگر دیده می‌شود. این نوع از رقابت می‌تواند بین افراد (استیو جابز و بیل گیتس، راجر فدرر و رافائل نادال، رونالدو و مسی)، بین شرکت‌ها (فورد و جنرال موتورز، اپل و سامسونگ) یا حتی بین دولت‌ها و ملت‌ها باشد.
داستان‌ها و مقالات گوناگونی در مورد این نوع رقابت وجود دارد و مزایای آن را از افزایش انگیزه‌ی طرفین تا عملکرد بهتر بر شمرده است. به‌عنوان مثال رقابت بین مسی و رونالدو در لالیگای اسپانیا آنها را به برترین بازیکنان تاریخ فوتبال بدل کرده است. در مثالی دیگر رقابت بین اینتل و ای‌ام‌دی باعث ایجاد نوآوری‌های جدید در صنعت کامپیوتر و پردازنده‌ها شده است.
محققان دانشگاه هاروارد در چند سال گذشته تحقیقاتی برای پی بردن به راز خاص بودن این نوع از رقابت انجام داده‌اند. آنها به‌دنبال چگونگی تاثیر رقابت بر رفتارهای انسانی و حتی مدیریت سازمان‌ها بوده‌اند. تحقیقات قبلی این دانشگاه نشان داده که رقابت باعث افزایش بازدهی می‌شود. عامل محرک این مورد نیز شباهت طرفین درگیر در عملکرد، رقابت دائمی و تصمیم‌گیری‌های نزدیک به هم برای بهبود عملکرد بوده است. تحقیقات اخیر به دنبال تاثیر رقابت بر فرآیند تصمیم‌گیری و ریسک‌پذیری شرکت‌ها و افراد بوده است. در تعریف ساده، محققان به دنبال چگونگی و چرایی تاثیر احساس رقابت بر گرایش به ریسک‌پذیری بوده‌اند.
در بخش اول تحقیقات، لیگ راگبی آمریکا با نام NFL مورد بررسی قرار گرفته است. در این مسابقات، حساسیت بالایی وجود داشته و حجم بالایی از سرمایه‌گذاری روی تیم‌ها و مسابقات انجام می‌شود. در این بین تصمیمات مربی‌ها و بازیکنان تاثیرات مهمی روی نتایج دارد. محققان تصمیمات حین بازی بازیکنان و مربیان را در زمینه‌ی ریسک‌پذیری در زمان رقابت با رقیب اصلی مورد بررسی قرار داده‌اند.
رقبای سنتی برای پیروزی بر یکدیگر، هر ریسکی را می‌پذیرند
تحقیقات این دانشمندان روی ۹ سال مسابقات لیگ NFL و بازی‌‌های آن انجام شد. آنها رقابت‌ها را از لحاظ امتیازات ریسکی بررسی کردند. در راگبی تیم‌ها می‌توانند استراتژی خود را روی حرکت ریسکی با شانس امتیاز بالا و البته شکست بالا برنامه‌ریزی کنند یا استراتژی عادی با امتیاز عادی را انتخاب کنند. در هر حال نتایج نشان داد در زمان رقابت با رقبای اصلی، انتخاب‌های ریسکی تیم‌ها افزایش داشته است.
در آزمایشی دیگر، چرایی ریسک‌پذیری رقبا در این نوع از رقابت بررسی شد. در این آزمایش دانشجویان یک دانشگاه در یک بازی کارتی ریسکی شرکت کردند. آنها با رقبایی تصادفی بازی کردند که از میان گروه محققان انتخاب می‌شدند. محققان با پوشیدن لباس‌های مبدل خود را به شکل رقبای سنتی این دانشجویان در می‌آوردند. در این میان برخی دانشجویان با رقبای سنتی و برخی با هم‌دانشگاهی‌های خود بازی می‌کردند. در نهایت باز هم ریسک‌پذیری دانشجویان در برابر رقبا بیشتر بود.
در این آزمایش چرایی ریسک‌پذیری بیشتر نیز بررسی شد. ابتدا برانگیختگی فیزیولوژی شرکت‌کنندگان با آزمایش ضربان قلب آنها بررسی شد و نتیجه، افزایش ضربان پیش از شروع رقابت با رقیب سنتی را نشان داد.
رقابت شدید هم از لحاظ فیزیکی و هم روانی روی طرفین تاثیر می‌گذارد
در بخش دیگر تحقیقات، شرکت‌کنندگان پس از رقابت مورد بررسی قرار گرفتند تا طرز تفکر آنها بعد ار رقابت مشخص شود. در این بخش، تفکر افراد از بین دو حالت بررسی شد. حالت اول ذهنیت رو به پیشرفت بود. نتایج علمی این ذهنیت را مرتبط با ریسک‌پذیری و تمرکز فرد بر رسیدن به نتایج ایده‌آل می‌داند. حالت دوم ذهنیت متمرکز بر پیش‌گیری بود. این ذهنیت با تمرکز روی جلوگیری از شکست و نتایج منفی عمل می‌کند. در نهایت نتایج نشان داد که ذهنیت متمرکز بر پیشرفت در زمان رقابت سنگین، غالب است. در نتیجه ریسک‌پذیری نیز بیشتر بوده است. نتایج کلی تحقیقات نشان داد که رقابت با رقبای سنتی، هم از لحاظ فیزیولوژی و هم ذهنی، افراد را به ریسک‌پذیری بیشتر تشویق می‌کند.
نتایج تحقیقات دانشگاه هاروارد نکات مفیدی را برای افراد و سازمان‌ها در پی دارد. نکته‌ی اول این که ریسک‌پذیری در ذات خوب یا بد نیست و به موقعیت و زمینه‌ی موجود بستگی دارد. در صنایعی که آزمایش، نوآوری، حرکات شجاعانه و تفکر خارج از محدوده ارزش دارد (مانند فناوری)، مدیران می‌توانند از رقابت شدید برای افزایش ریسک‌پذیری در سازمان استفاده کنند. این کار را می‌توان با تمرکز روی رقبای سازمانی یا به جریان انداختن رقابت داخلی در میان کارمندان انجام داد.
در مقابل برخی شغل‌های سنتی مانند حسابداری نیاز به خروجی‌های کم‌ریسک و با پایداری بالا دارند. در این زمینه‌ها مدیران باید تاثیر رقابت را در تصمیمات خودشان و کارمندان به حداقل برسانند. در واقع مدیران باید ابتدا محدوده‌ی مجاز ریسک‌پذیری در سازمان را مشخص کرده و سپس راه‌هایی برای افزایش یا کاهش رقابت و در نتیجه به تعادل رساندن ریسک‌ها بیابند. بعلاوه باید مراقب پیامدهای فیزیک و سلامتی ریسک و رقابت طولانی‌مدت نیز باشیم.
در دنیای کسب‌وکار تصمیم به رقابت کردن، ریسک کردن یا عملکرد عادی، همه‌ی رفتارها و تصمیمات را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این تصمیمات استراتژی شرکت‌ها، بازاریابی، تحقیق و توسعه و حتی تصمیمات سرمایه‌گذاری شخصی را تحت تاثیر قرار می‌دهند. نتایج تحقیقات بیان شده نشان می‌دهد علاوه بر شخص تصمیم‌گیرنده و تصمیم اتخاذ شده در سازمان، رقابت‌های سنتی تاثیر عمیقی روی فرآیند تصمیم‌گیری دارند.
نظرات