درس‌های موفقیت از ثروتمندترین فرد جهان
جف بزوس، یک مولتی‌میلیاردر خودساخته است. وی در ابتدا یک کتابفروشی آنلاین به‌راه انداخت و سپس آن را تبدیل به بزرگترین فروشگاه آنلاین تاریخ کرد.
داستان موفقیت بزوس از سال ۱۹۹۴شروع شد، زمانی‌که او سایت Amazon را در گاراژ خانه‌اش تأسیس کرد. در آن زمان، عصر دیجیتال تازه ظهور کرده بود و بزوس توانایی پیش‌بینی آینده‌ی این عصر را داشت. او از ابتدا می‌دانست که فروشگاه آنلاینش تنها به کتابفروشی محدود نخواهد شد و تصمیم گرفت یک امپراطوری خلق کند که همه نوع جنس را با قیمت پایین فروخته و در عرض چند روز به‌دست مشتریان برساند.
سایت آمازون برای همیشه فضای فروشگاه‌های آنلاین و همچنین نوع خریدکردن میلیون‌ها انسان را تغییر داده است. بزوس نیز از این طریق، تبدیل به ثروتمندترین مرد جهان، با ثروتی بالغ بر ۱۰۸ میلیارد دلار شده است.
اما راز موفقیت عظیم بزوس چیست؟
اگر رویای تأسیس شرکتی بزرگ را در سر دارید، ۸ درس مهم زیر درباره‌ی موفقیت را از زبان ثروتمندترین فرد دنیا بخوانید.
۱. همیشه به فلسفه‌ی «روز اول» پایبند باشید
ایده‌ی روز اول، در نخستین روزهای تأسیس آمازون به‌سراغ بزوس آمد. طبق این فلسفه، اعضای آمازون باید همواره این ذهنیت را داشته باشند که در روز اول تأسیس شرکت هستند تا از حس بی‌خیالی و رضایتی که پس از رسیدن به موفقیت‌های بزرگ در انسان ایجاد می‌شود، در امان بمانند. از نظر بزوس، روز دوم برابر است با سکون، سپس امور نامربوط و بعد از آن هم نزول و مرگ. به همین دلیل، برای او بسیار مهم است که شرکتش همواره در حالت روز اول خود باقی بماند.
بزوس، فلسفه‌ی روز اول را در سال ۱۹۹۷ در نامه‌ی خود به سهام‌داران شرکت عنوان کرد. او در ابتدا فهرستی از موفقیت‌های شرکت را در آن سال برشمرد؛ مانند خدمت‌رسانی به ۱.۵ میلیون مشتری (آمازون در حال حاضر به بیش از ۳۱۰ میلیون مشتریِ فعال خدمت می‌رساند) و کسب درآمدی بالغ بر ۱۴۷٫۸ میلیون دلار (درآمد شرکت در سال ۲۰۱۷ به ۱۷۸ میلیارد دلار رسید). سپس گفت که شرکت باید به‌دنبال فرصت‌های جدید برای پیشرفت در بازار رقابت باشد.
این فلسفه، راهنمای بزرگی برای آمازون بوده و باعث شده است آینده‌نگری و عمل‌گرایی با هم درآمیخته و قدم‌های جسورانه و حساب‌شده‌ای در شرکت برداشته شوند.
۲. مشتری-محور باشید
بزوس از همان ابتدا، دغدغه‌ی خلق روش‌هایی تازه، مطابق با نیازها و خواسته‌های مشتریان را داشته است. او معتقد است که باید بر مشتری تمرکز کرد، نه بر رقبا. وقتتان را با تلاش برای جلوزدن از رقبا هدر ندهید؛ به‌جای این کار، از بازار پیشی بگیرید. راه‌هایی برای به‌هیجان‌آوردن مشتریان پیدا کنید تا دائماً بیشتر بخواهند.
بزوس در نامه‌ی خود به سهام‌دارانش در سال ۲۰۱۷ نوشت: «چیزی که در مورد مشتریان خیلی برایم جالب است، این است که همیشه به‌طرز عجیبی ناراضی هستند. انتظاراتشان هرگز ثابت نمی‌ماند، بلکه مرتباً بالا می‌رود؛ طبیعت انسان چنین است. در این دنیا، نمی‌شود یک گوشه نشست و استراحت کرد؛ مشتریان اجازه‌ی این کار را به ما نمی‌دهند».
تنها راه نجات و پیشرفت در بازار در حال تغییر، تمرکز بر مشتری است
باید بازار خود را از نزدیک بشناسید و بدانید که مشتریانتان به‌دنبال چه هستند. اگر به آنان همان چیزی را که می‌خواهند بدهید، باز هم به سراغتان می‌آیند. از نظر بزوس، این تنها راه نجات و پیشرفت در بازاری بوده که همواره در حال تغییر است. مهم‌ترین اصل در تمام اقدامات آمازون نیز همین اصل بوده است.
۳. نظر خود هشتاد ساله‌تان چیست
در دنیای پرشتاب و پررقابت کسب‌وکار، تشخیص اینکه کدام فرصت‌ها مناسب و کدام نامناسبند، سخت است. چطور باید بفهمیم که به کدام سمت برویم؟
وقتی ایده‌ی راه‌اندازی یک فروشگاه آنلاین به ذهن بزوس رسید؛ او نیز با همین موقعیت روبرو شد. وی شغل خوبی در بخش سرمایه‌گذاری داشت؛ اما متوجهِ رشد سریع اینترنت شد و می‌دانست که ایده‌اش پتانسیل بالایی دارد. پس چطور شهامت خود را جمع کرد تا شغل خوب و پردرآمدش را ترک گفته و کسب‌وکاری جدید راه بیندازد؟
او دقیقه‌ای را خلوت و خودش را در ۸۰ سالگی تصور کرد. سپس از خود پرسید که اگر شانسش را امتحان نکند، آیا در پیری پشیمان می‌شود؟ پاسخ مطمئناً مثبت بود.
به‌گفته‌ی بزوس: «بزرگترین حسرت‌های ما در بیشتر موارد، کارهای نکرده و راه‌های نرفته هستند. این امور همیشه در ذهنمان می‌مانند». او همان‌موقع فهمید که همیشه به انتخابش افتخار خواهد کرد، حتی اگر شکست بخورد.
۴. بهترین افراد را برای کسب‌وکارتان پیدا کنید
موفقیت کسب‌وکار، بستگی زیادی به افرادی دارد که برای انجام آن استخدام می‌شوند. بزوس، تشکیل گروه کاری را بسیار جدی می‌گیرد. فلسفه‌ی او آوردن افراد مناسب بر سر کار و دادن سهمی از موفقیت شرکت به آنان است تا برای این موفقیت، انگیزه داشته باشند.
بزوس در نامه‌ی سال ۲۰۱۷ به سهام‌داران نوشت: «می‌دانیم که موفقیتمان تا حد زیادی بستگی به جذب و حفظ کارمندانی باانگیزه دارد. تمام این کارمندان باید فکر کنند که خود مالک هستند؛ پس باید واقعاً مالک باشند». به‌همین‌دلیل، آمازون پرداخت با سهام‌ها را بسیار بالا در نظر می‌گیرد؛ و این امر باعث افزایش اشتیاق کارمندان به موفقیت کلی شرکت می‌شود.
بزرگترین حسرت‌های ما، کارهای نکرده و راه‌های نرفته هستند
آمازون حتی به کارمندان خود پیشنهاد داده است که هر کس دیگر نخواهد در شرکت کار کند؛ در صورت استعفا، ۵ هزار دلار جایزه می‌گیرد. شرکت با این کار، کارکنان بی‌انگیزه و ناراضی را جداکرده و بنابراین در درازمدت مبلغ بیشتری را صرفه‌جویی می‌کند. کارکنان باقی‌مانده نیز نسبت به شغلشان متعهدتر خواهند بود.
۵. در مواقع لازم، جسور و خلاق باشید
به‌گفته‌ی بزوس، هدف آمازون این است که مشتری-محورترین شرکت جهان باشد. بنابراین تمام کارها در آنجا با همین هدف انجام می‌شوند.
او در هر قدم برای پیشبرد فروشگاه آنلاینش، ویژگی‌ها و کارکردهایی به آن اضافه کرد که در ابتدا توجیه‌ناپذیر به‌نظرآمده، ولی به نفع مشتری بودند. آمازون پیوسته سیستم‌های لُجستیک و تحویل خود را بهینه‌سازی می‌کند تا خدماتش تا جای ممکن کارآمد و روان باشند. این شرکت منابع زیادی را برای توسعه‌ی زیربنای خود خرج کرده است و این سرمایه‌گذاری‌ها بی‌شک جواب داده‌اند؛ زیرا آمازون در حال حاضر عنوان بزرگترین فروشگاه آنلاین دنیا را به خود اختصاص داده است.
بزوس در مسیر پیشبرد شرکتش، پیوسته حاضر به انجام ریسک‌هایی است که شاید در کوتاه‌مدت باعث ازدست‌دادن سرمایه شوند؛ اما در نهایت شرکت را به اهداف آینده‌اش رسانده و تسلطش را بر بازار افزایش می‌دهند.
۶. صرفه‌جو و کارآمد باشید و سود را به شرکت بازگردانید
صرفه‌جویی یکی از اصول اساسی آمازون است. کم‌خرج و پربازده بودن و رقابت بسیار شدید برای آمازون میلیاردها دلار پول به ارمغان آورده است. بزوس تأکید زیادی بر بهره‌وری بالا و صرفه‌جویی در تمام سطوح، از مدیریت گرفته تا کارمندان جزء دارد. وب‌سایت شرکت نیز صرفه‌جویی را اصلی اساسی دانسته و می‌گوید: «با کم‌ترین هزینه، بیشترین نتیجه را به دست آورید. محدودیت باعث خلاقیت، خودکفایی و ابتکار می‌شود».
این بدان معنا نیست که بزوس هیچ پولی خرج نمی‌کند؛ او در واقع منابعش را در حیطه‌هایی خرج می‌کند که به نفع مشتری باشد. به‌عقیده‌ی وی، حذف مخارج غیرضروری که شامل مخارج کارمندان نیز هست، باعث کاهش قیمت‌ها و صرفه‌جویی برای مشتریان می‌شود.
کارمندان آمازون در صورت استعفا، ۵ هزار دلار جایزه می‌گیرند
آمازون حتی با چنین تأکیدی بر صرفه‌جویی، سود زیادی از آن خود نمی‌کند. اگرچه ارزش سهام این شرکت اخیراً به ۹۰۰ میلیارد دلار رسیده است؛ اما در طول دو دهه‌ای که شرکتی عمومی بوده، مجموعاً سودی معادل ۵.۷ میلیارد دلار کسب کرده است. دلیل این است که آمازون مرتباً سرمایه‌هایش را در راه پیشبرد کسب‌وکار و افزایش سهم بازارش مصرف می‌کند. به‌طور خلاصه، بزوس ترجیح می‌دهد به‌جای کسب سود مالی، مشتریان بیشتر و بیشتری برای خود پیدا کند.
۷. برای موفق‌شدن، ریسک شکست را بپذیرید
یکی از دلایل اصلی موفقیت بزوس، نوع نگاهش به شکست است. او معتقد است که باوجوپ امکان شکست، باید تعداد زیادی ایده را امتحان کرد و همیشه طرفدار ریسک‌های حساب‌شده است. وی اعتقاد دارد که بدون خطرکردن نمی‌توان فهمید چه کارهایی مفید و چه کارهایی بی‌نتیجه هستند. در واقع، پذیرش احتمال شکست، در وهله‌ی اول به او در راه‌اندازی کسب‌وکارش کمک بسیاری کرد.
بزوس در هنگام تأسیس آمازون، برای خود ۳۰ درصد شانس موفقیت درنظر گرفت. وی در کتاب خود «یک کلیک: جف بزوس و ظهور آمازون» عنوان می‌کند: «انتظار شکست، درواقع انتظاری بسیار آزادی‌بخش است». او کسب‌وکار خود را با قبول ریسک آن آغاز کرد و می‌دانست که یادگرفتن گاه به قیمت ازدست‌دادن پول تمام می‌شود. بزوس خود با شوخی می‌گوید که تابه‌حال به‌اندازه‌ی میلیاردها دلار شکست خورده است!
اما تمام این آزمون‌ها در درازمدت جواب می‌دهند. در نهایت، چند موفقیت بزرگ، عظمتی بسیار بیشتر از شکست‌های متعدد دارند.
۸. همیشه به فرداها نظر داشته باشید
بزوس همیشه در مورد آمازون، بر ایده‌ها و استراتژی‌های درازمدت تمرکز کرده است. اما وی همچنین امیدوار است که به دیگران نیز یاد بدهد ورای زمان و مکان حال را ببینند. این امر در بسیاری از پروژه‌های دیگر او مبرهن است.
توجه به آینده و اهداف بلندمدت، ویژگی اصلی طرز فکر بزوس است
بزوس در سال ۲۰۰۰، شرکت بلو اوریجین را بنا کرد که تولید‌کننده‌ی سفینه‌ها و موشک‌های هوافضایی است و سعی دارد تکنولوژی‌هایی برای ممکن‌ساختن سفر به فضا برای انسان‌های معمولی فراهم کند. یکی از رویاهای درازمدت او، یافتن راهی برای زندگی‌کردن دائم انسان در فضاست.
بزوس همچنین با بنیاد لانگ نو بر ساخت ساعتی کار می‌کند که قادر است به‌اندازه‌ی ۱۰هزار سال، زمان را ثبت کند. این ساعت ابزاری برای تفکر درازمدت است. او در وب‌سایت این ساعت می‌گوید: «به‌نظر من، انسان در حال حاضر چنان پیشرفتی در تکنولوژی کرده است که نه‌تنها شگفتی‌هایی خارق‌العاده بلکه مشکلات عظیمی نیز در سطح جهانی و تمدنی می‌آفریند؛ پس ما نیاز داریم که بیشتر به‌صورت درازمدت فکر کنیم».
توجه به آینده و اهداف و رویاهای بلندمدت، ویژگی اصلی طرز فکر و نوع نگاه بزوس است و توانایی آمازون در پیشرفت و تغییر قوانین نیز، انعکاسی مستقیم از همین طرز فکر است. برای بزوس، این مسیر تمام‌شدنی نیست.