اپل و نیمه پنهان تبدیل شدن به شرکت یک تریلیون دلاری
لحظه‌ی اعلام یک تریلیون دلاری شدن اپل در تاریخ دنیای کسب‌وکار و همچنین شرکت‌های بزرگ دنیای فناروی جاودانه شد. صرف‌نظر از تمامی اتفاقات و تصمیم‌های درست و غلط کوپرتینوییها در این مسیر، سوال اصلی این است که چگونه یک شرکت در عرض سه دهه، به سازمانی قوی‌تر از بسیاری از کشورهای جهان تبدیا میشود؟
نکته‌ی اول در رشد سرسام‌آور اپل، کمک‌های عمومی از سمت مردم آمریکا است. این کمک‌ها به‌صورت غیرمستقیم و به‌صورت کمک‌هزینه‌های تحقیقاتی به این شرکت پرداخت شده‌اند. به بیان دیگر، بسیاری از فناوری‌های پیاده شده در محصولات خارق‌العاده‌ی این شرکت یعنی انواع آیفون‌ها، آیپدها و آیپادها در خارج از شرکت و تسط سازمان‌های وابسته به ارتش آمریکا توسعه داده شده‌اند.
از سازمان‌های دولتی دخیل در پیشرفت‌های اپل می‌توان به دپارتمان انرژی آمریکا (DoE) اشاره کرد که توسعه‌ی باتری‌ها و فناوری هارددرایوهای این شرکت را بر عهده داشته است. سازمان دیگر، دپارتمان دفاعی (DoD) بوده که در توسعه‌ی صفحات لمسی، فناوری کریستال مایع در صفحات نمایش و هارددرایوها نقش داشته است. یکی از زیرمجموعه‌های همین سازمان یعنی دارپا نیز در فرآیند توسعه‌ی ریزپردازنده‌ها و همچنین فناوری‌های اینترنتی مانند سیری، به اپل کمک کرده است.
علاوه بر موارد گقته شده، از سازمان‌های مرتبط با دولت که در توسعه‌ی فناوری‌های اپل نقش داشته‌اند می‌توان به نیروی دریایی آمریکا، دفتر تحقیقات ارتش، بنیاد ملی علوم، سی‌آی‌ای و CERN اشاره کرد. در نتیجه‌ی تمام این کمک‌ها در بخش تحقیق و توسعه، اپل توانسته تا در توسعه‌ی فناوری‌ها در زمان، تلاش مورد نیاز و همچنین هزینه صرفه‌جویی کند.
عامل دیگر موفقیت و رشد سریع اپل، جهانی‌سازی بوده است. در نتیجه‌ی این پیامد، آنها کارخانه‌های تولیدی خود را از آمریکا به کشورهایی با قوانین کارگری آسان‌تر منتقل کند و هزینه‌ی تولید را کاهش دهد. یکی از این مقاصد دور اپل، چین بود که البته اخبار متعددی از ناراضی بودن کارگران آن گاه و بی‌گاه منتشر شده است. در یکی از این خبرها و در سال ۲۰۱۰، کارگر کارخانه‌ی تولیدی که پس از ۶ روز کار و روزانه ۱۲ ساعت فعالیت، حقوق خود را دریافت نکرده بود، اقدام به خودکشی کرد. حقوق عقب مانده‌ی این کارگر، برابر با یک چهارم هزینه‌ی تولید یک آیفون 5 بود. در همان سال ۱۴ کارگر دیگر نیز اقدام به خودکشی کرده و در نهایت مدیران برای جلوگیری از این اقدامات، تورهایی را برای ممانعت از سقوط افراد در اطراف ساختمان کارخانه تعبیه کردند.
اپل در کارخانه‌های تولیدی خود از کودکان کار نیز استفاده می‌کند. این کارخانه‌های در کشورهایی همچون بولیوی، اندونزی و کونگو حضور دارند. مسئولیت تامین مواد اولیه‌ی دستگاه‌های اپل، بر عهده‌ی این کارخانه‌ها است. Amnesty International یک سازمان مدافع حقوق بشر است که تحقیقاتی جدی روی فعالیت‌های اپل در این زمینه داشته است. طبق گزارش این سازمان، با وجود اعلام جدی Apple برای مبارزه با سوء استفاده از کودکان کار، این شرکت هنوز گزارش‌های دقیق و کامل از اقدامات عملی خود در این زمینه منتشر نکرده است. در بخشی از این گزارش آمده که به هیچ وجه نمی‌توان اقدام عملی اپل برای اجرای حقوق انسانی را اثبات کرد.
اپل با استفاده از قدرت خود، بسیاری از قوانین مالیاتی را زیر پا گذاشته است
امتیازات انحصاری (مونوپولی) اپل باعث شده تا این شرکت در کشورهای مختلف مانند ایرلند، قوانین مالیاتی بین‌المللی را دور بزند. کمیسیون اروپا در این‌باره اعلام کرده که کمک‌های دولتی و تسهیلات قانونی، مبلغی حدود ۱۳ میلیارد یورو به اپل کمک کرده است. پس از انتشار این خبرها، اپل پول‌های موجود در زیرمجموعه‌های خود در ایرلند را به جرسی در آمریکا منتقل کرد که در محافل خبری از اصطلاح Green Jersey برای آن استفاده میشود. در تعریف ساده، این تغییر مرکز عملیات مالی، نوعی تلاش مجدد برای دور زدن قوانین مالیاتی و همچنین راضی کردن رسانه‌ها و مقامات بوده است.
در ماه نوامبر سال گذشته، اسنادی تحت عنوان Paradise Papers فاش شدند که نقش شهر جرسی در فعالیت‌های مالیاتی اپل را به‌خوبی مشخص کردند. انتشار این اسناد موجب شد تا سازمان قانون‌گذار آن منطقه یعنی JFSC بیانیه‌ای صادر کرده و در این مورد توضیح دهد. طبق بیانیه‌ی منتشر شده، شرکت‌های زیرمجموعه‌ای که در این اسناد به آنها اشاره شده، در جرسی ثبت نشده‌اند. بعلاوه، مقامات به این نکته اشاره کردند که پول‌های اپل به‌هیچ وجه در این منطقه ذخیره یا مبادله نشده‌اند.
البته مدتی بعد اپل به استفاده از جرسی برای تغییر ساختار مالی و مالیاتی خود اشاره کرد. سوال اصلی این است که مقامات این شهر دقیقا در مورد فعالیت‌های اپل چه اطلاعاتی داشته‌اند؟ به‌هرحال هنوز بررسی‌ها و تبادل نظرها میان اروپایی‌ها و مقامات جرسی ادامه دارد تا وضعیت شرکت‌های مشابه اپل نیز مشخص شود.
مورد دیگری که کارشناسان به‌عنوان عامل رشد اپل اعلام می‌کنند، کیفیت قطعات و همچنین دستکاری‌های عمدی اپل در کارایی محصولات است. اتهام کند کردن عمدی آیفون‌های قدیمی چندی پیش بر ضد این شرکت گسترش پیدا کرد. موارد دیگر همچون عدم توانایی در به‌روزرسانی تجهیزات، تغییرات مداوم در طراحی‌ها و کابل‌ها و شارژرهایی که به‌راحتی آسیب می‌بینند، همگی از دلایل فروش بیشتر محصولات اصلی و جانبی اپل انگاشته می‌شوند.
اپل در سه‌ماهه‌ی اول سال ۲۰۱۸، حدود ۲۳.۵ میلیارد دلار در خرید مجدد سهام خود سرمایه‌گذاری کرده است. این خرید، بخشی از برنامه‌ی ۱۰۰ میلیارد دلاری بازخرید سهام بوده که بزرگترین بازخرید سه‌ماهه در تاریخ آمریکا بوده است. همین بازخرید، ارزش سهام آنها را به میزان ۲ درصد با افزایش روبرو کرد. در همین زمان بازار کلی محصولات با سقوط منسبی روبرو بود اما افزایش ارزش سهام، موجب افزایش درآمد و ثروت مدیرعامل اپل و دیگر سهام‌داران شد. در مورد این افزایش ثروت بهتر است بدانید اپل از سال ۲۰۱۲ تاکنون، رقمی حدود ۲۷۵ میلیارد دلار به سهام‌دارانش پرداخت کرده است.
روند سوء استفاده از قدرت در میان غول‌های فناوری عادی شده است
در نهایت، این رویکرد که نوآوری‌های اپل را در موفقیت‌هایش بی‌تاثیر بدانیم، دور از انصاف است. اغلب کارشناسان بر ای عقیده هستند که این شرکت، انقلابی را در صنعت فناوری ایجاد کرده است. علاوه بر آن کارشناسان معتقدند رویکردهای اپل در بخش مالیات، توسط شرکت‌های بسیار دیگری نیز انجام میشود اما در این میان تنها کوپرتینوییها به ارزش یک تریلیون دلار رسیده‌اند.
نوع فعالیت‌های اپل و دیگر غول‌های این روزهای دنیای تجارت، شبیه شرکت‌هایی است که در پایان قرن ۱۹ در آمریکا به Robber Barons معروف شده و در نهایت به‌خاطر شکایت‌های قانونی از بین رفتند. تفاوت اصلی این قانون‌گریزان مدرن با اجداد قرن ۱۹ خود آن است که این شرکت‌ها هیچ انتقادی دریافت نکرده و در عوض از روند پیشرفت آنها حمایت شده و مدیرانشان همیشه تشویق می‌شوند.
سوال نهایی از طرف منتقدان شرکت‌هایی همچون اپل مطرح میشود: آیا بار دیگر شاهد خیزش مردم و تلاش برای از بین بردن این نوع از شرکت‌ها و فعالیت‌های قانون‌گریزی آنها خواهیم بود؟
نظرات