همهی ما ایلان ماسک را بهعنوان یکی از خارقالعادهترین ذهنهای جهان میشناسیم. به گفتهی خانواده و اطرافیان، او از نبوغی ذاتی برخوردار بوده و درعینحال، کتابها و مقالات بسیار زیادی مطالعه کرده است. اما درخشش ایلان ماسک صرفاً ناشی از هوش و استعداد ذاتی و مطالعات علمی زیاد نیست. او یاد گرفته که چگونه باید یاد بگیرد.
اگر کسی بخواهد در اواسط مسیر حرفهای، در حوزهی علوم فضایی به تخصص برسد (پس از همبنیانگذاری پی پال و یک شرکت انقلابی در صنعت خودروسازی الکتریکی)، باید بهوضوح بداند که چگونه در کوتاهترین زمان ممکن، حداکثر اطلاعات ممکن را به ذهن بسپارد. ایلان ماسک، انسانی است که بهخوبی در این امر مهارت دارد.
درخت دانش
دریکی از پستهای کلاسیک Reddit AMA، یکی از هواداران ایلان ماسک از خواست که توضیح بدهد چگونه همهچیز را بهسرعت یاد میگیرد. او نوشته بود:
من میدانم که شما کتابهای زیادی خواندهاید و افراد بسیار باهوشی را در استخدام دارید که از دانش آنها استفاده میکنید. ولی باید اذعان کنید که با یک راهکار خاص مطالب بیشتری را (بیشتر از هر انسان زندهای) در ذهن خود نگه میدارید. چگونه به این مهارت رسیدهاید؟
ماسک در پاسخ گفته بود که برخلاف تصور مردم، ظرفیت ذهنی او بیش از سایرین نیست. ماسک خوانندگان را تشویق کرده بود که از محدودیتهایی که برای خود تعین کردهاند، فراتر بروند. او گفت:
من فکر میکنم که اکثر مردم، میتوانند بسیار بیشتر از چیز که فکر میکنند یاد بگیرند. آنها تلاش نمیکنند و خود را دستکم میگیرند.
اما بنیانگذار تسلا و اسپیس ایکس، پسازاین مقدمه به نکتهی بسیار خوبی اشاره میکند:
یک توصیه: بسیار مهم است که دانش را بهعنوان یک درخت منطقی ببینید. ابتدا مطمئن شوید پیش از آنکه به جزئیات یعنی همان شاخه و برگها برسید، اصول اساسی، یعنی ریشهها و تنهی درخت را درک کردهاید. هرچه ریشه و تنهی درخت قویتر و محکمتر باشد، وزن شاخههای بیشتری را میتواند تحمل کند.
شاید مفهوم «درخت معنایی» فقط برای افرادی که درزمینهی علوم کامپیوتر فعالیت میکنند آشنا باشد. ولی منظور ایلان ماسک، برای همه روشن است: قبل از اینکه ایدههای اصلی مبحثی را درک کنید، ذهنتان را متوجه حواشی و جزئیات نکنید. ابتدا مفاهیم اصلی را خوب یاد بگیرید.
اگر با مفهومی ارتباط برقرار نکنید، نمیتوانید آن را به یاد بیاورید
بسیاری از متخصصان حافظه معتقدند که بهترین راه برای به یادآوردن یک موضوع، این است که آن را به نکاتی که از قبل میدانید ارتباط دهید. اگر مغز شما برای یادگیری آمادگی نداشته باشد، مثل این است که مطالب را از یک گوش بشنوید و از گوش دیگر بیرون دهید. به همین دلیل بسیاری از ما در به یادآوردن اسامی با مشکل مواجه میشویم. بازهم به همین خاطر است که برای به ذهن سپردن نکتهای، مثلا میگوییم: «ماری اهل آلاسکا، همانجایی که پسرعموی من زندگی میکند». یادگرفتن اصول یک مبحث نیز دقیقاً دستاویز ذهنی مشابهی برای ما فراهم میکند.
توصیهی ماسک از نقطهنظر آموزشی نیز صادق است. سلمان خان، بنیانگذار آکادمی خان در یکی از سخنرانیهای ted talk توضیح میدهد که اگر یکخانه، روی فونداسیون متزلزلی ساخته شود، همیشه سست و غیر مقاوم باقی میماند و این امر در مورد یادگیری نیز مصداق دارد. تلاش برای شناختن جزئیات پیشرفته یک موضوع، قبل از اینکه اصول آن را فهمیده باشید، فقط شما را گیج و مشوش میکند و درنهایت به خستگی و دلزدگی منجر میشود (مثل مثلثات دورهی دبیرستان).
پس اگر میخواهید سریعتر یاد بگیرید، توصیهی ایلان ماسک را اجرا کنید و استراتژیک پیش بروید. برای یادگرفتن مراحل پیشرفته و جزئیات یک مبحث عجله نکنید، حتی اگر این مبحث برای شما جذاب است. در هر زمینهای که درس میخوانید یا نکتهای یاد میگیرید، برای مسلط شدن به اصول و مبانی آن سوژه، وقت بگذارید. اگر برای یادگیری مطالب پایهای زمان بیشتری صرف کنید، یادگیری عمومی و کلی خود را سریعتر و بهتر میکنید.