گوگل و حاکمیت مطلق بر دنیای فناوری؛ بخش سوم: سخت‌افزار

در قسمت قبل نگاهی به تلاش‌های گوگل در حوزه‌ی نرم‌افزار داشتیم و نشان دادیم که مدیران این شرکت چگونه تلاش می‌کنند تا ضمن حفظ برتری در حوزه‌ی موبایل، در زمینه‌ی رایانه‌های شخصی هم جایگاه نخست را به‌دست آورند. قطعا هرجا سخن از نرم‌افزار به‌میان می‌آید، ناگزیر باید به سخت‌افزار هم اشاره کرد. از شما دعوت می‌کنیم تا با زومیت همراه شوید تا نگاهی به اهداف و تلاش‌های گوگل در رابطه با سخت‌افزار داشته باشیم.

علی‌رغم نفوذ گوگل در حوزه‌ی نرم‌افزار و خدمات؛ این شرکت تاکنون آن‌گونه که باید به حوزه‌ی سخت‌افزار وارد نشده است. اما اقلام سخت‌افزاری محدودی که توسط گوگل تولید می‌شوند هم نقشی کلیدی در راهبرد کلی این شرکت بازی می‌کنند. گوشی‌های خانواده‌ی پیکسل، پیکسل‌بوک‌های مجهز به سیستم‌عامل کروم و بلندگوی هوشمند گوگل‌هوم، سه عنصر اصلی در استراتژی آتی گوگل برای تسلط بیشتر بر دنیای موبایل و رایانه‌های شخصی هستند.

در ادامه، به بررسی این محصولات و پیوند آن‌ها با نرم‌افزار، خدمات و فناوری‌های ارائه‌شده توسط ساکنان مانتن‌ویو می‌پردازیم. البته به‌خاطر داشته باشید که گوگل محصولات مختلفی همچون ترموستات‌های هوشمند و ایرفون‌ها را هم تولید می‌کند؛ اما تمرکز ما در این مقاله روی سه محصول کلیدی این شرکت است.

گوگل سال ۲۰۱۳ اولین کروم‌بوک اختصاصی خود را تحت نام «کروم‌بوک پیکسل» عرضه کرد. این محصول در زمان خود لپ‌تاپ بی‌نقصی بود و حتی اگر امروز هم یکی از آن‌ها را مشاهده کنید، خواهید دید که علی‌رغم طراحی ساده، با محصولی با کیفیت و کم‌نقص روبه‌رو هستید. گوگل در سال ۲۰۱۵ هم اقدام به به‌روزرسانی پیکسل‌بوک کرد و محصول بهبودیافته‌ای را با مشخصات سخت‌افزاری قابل‌قبول ارائه داد.

پیکسل‌بوک گوگل

اما یکی از مواردی که از ابتدای معرفی این لپ‌تاپ‌ها جلب توجه می‌کرد، برچسب قیمت آن‌ها بود. برخلاف اکثریت کروم‌بوک‌ها که از نظر قیمت در رده‌های میانی قرار می‌گیرند یا محصولاتی ارزان هستند؛ کروم‌بوک‌های سری پیکسل محصولاتی رده‌بالا بودند که به کاربران و دیگر تولیدکنندگان نشان می‌دادند بهترین کروم‌بوک چگونه دستگاهی است. به‌عقیده‌ی دیتر بان، از وب‌سایت The Verge، پیکسل‌های گوگل بیش از آنکه یک محصول نهایی باشند، پروژه‌های برای نشان دادن بالاترین پتانسیل کروم‌بوک‌ها هستند؛ وی در این رابطه می‌گوید:

هدف کروم‌بوک‌های [خانواده‌ی] پیکسل این نیست که در زمینه‌ی فروش رقبا را پشت‌سر بگذارند؛ یا اینکه سهم سیستم‌عامل کروم را در بازار افزایش دهند. این ابزارها بستری برای توسعه هستند؛ توسعه‌ای که منجر به بهتر شدن تمام کروم‌بوک‌ها خواهد شد.

در دنیای واقعی نیز هر سال شاهد بهتر شدن کروم‌بوک‌ها از نظر طراحی هستیم. محصولاتی همچون کروم‌بوک پلاس سامسونگ به‌اندازه‌ای زیبا هستند که می‌توانند از نظر طراحی با جذاب‌ترین دستاوردهای سخت‌افزاری مایکروسافت و اپل رقابت کنند. از طرف دیگر، این دستگاه‌ها به عنصری حیاتی در الگوی تجاری برخی شرکت‌ها تبدیل شده‌اند و تولیدکنندگانی همچون ایسر وابستگی زیادی به فروش کروم‌بوک‌ها دارند.

پیش از این در همین مقاله به این مسئله اشاره کردیم که بسیاری از افراد در کودکی با پلتفرم اندروید آشنا می‌شوند و با گسترش نفوذ سیستم‌عامل کروم در مدارس، احتمالا دومین تجربه‌ی آن‌ها از تعامل با فناوری هم با کروم‌بوک‌های گوگل پیوند می‌خورد. اما همین اشخاص پس از گذار از نوجوانی و فارغ‌التحصیلی از مدارس به‌دنبال چگونه رایانه‌ای خواهند بود؟ قطعا نمی‌توان همه‌ی این افراد را ملزم ساخت تا از کروم‌بوک‌های ارزان‌قیمت یا میان‌رده استفاده کنند؛ اینجا است که کروم‌بوک‌های خانواده‌ی پیکسل اهمیت خود را به نمایش می‌گذارند.

آخرین پیکسل‌بوک‌های گوگل که در سال ۲۰۱۷ عرضه شده‌اند، کارایی و سادگی سیستم‌عامل کروم را در قالب دستگاهی با طراحی چشم‌نواز ارائه می‌کنند؛ طراحی زیبایی که می‌تواند با طراحی مک‌بوک‌های اپل و سرفیس‌های مایکروسافت رقابت کند. این محصولات سیستم‌عامل کروم را در قالبی جذاب به کاربر عرضه می‌کنند و به دیگر تولیدکنندگان هم نشان می‌دهند که یگ دستگاه رده‌بالا با کروم او‌اس چگونه دستگاهی است.

پیش از این در مقاله‌ای به بررسی این مطلب پرداخته‌ایم که چرا گوگل نمی‌تواند به شرکتی همچون اپل تبدیل شود. به‌طور خلاصه؛ برخلاف اپل که وابستگی زیادی به فروش سخت‌افزار دارد و برای محصولات خود قیمت بالایی را از کاربران طلب می‌کند، اکثر خدمات گوگل به‌صورت مجانی در اختیار کاربران قرار می‌گیرند. مسئله این است که گوگل اساسا شرکتی مبتنی بر خدمات است و چنین شرکتی نمی‌تواند یک‌شبه وارد دنیای سخت‌افزار شود.

اما در چند سال اخیر شاهد برخی تغییرات هستیم. از سال ۲۰۱۶، ساکنان مانتن‌ویو اقدام به ایجاد برند اختصاصی برای گوشی‌های هوشمند خود کرده‌اند و در دو سال اخیر گوشی‌های هوشمند سری پیکسل را با مشخصات و قیمتی هم‌ردیف دیگر پرچم‌دارهای بازار عرضه می‌کنند. عرضه‌ی گوشی‌های سری پیکسل از چندین جنبه برای مدیران گوگل حائز اهمیت است. اول از همه، این محصولات می‌توانند نقش آیفون را در دنیای اندروید بازی کنند؛ گوگل می‌تواند از طریق گوشی‌های سری پیکسل بهترین تجربه‌ی نرم‌افزارهای خود را در تلفیق با سخت‌افزار اختصاصی خود در اختیار کاربران قرار دهد.

گوگل پیکسل

از طرف دیگر، پیکسل‌های گوگل همچون سرفیس‌های مایکروسافت، می‌توانند الگویی کلی برای دیگر سازندگان باشند. بر کسی پوشیده نیست که در حال حاضر بسیاری از تولیدکنندگان اندرویدی در طراحی محصولات خود از آیفون‌های اپل الگو می‌گیرند. از زمان حذف جک ۳.۵ میلی‌متری هدفون از آیفون، دیگر تولیدکنندگان اندرویدی هم دست به حذف این درگاه از محصولات خود زدند. فراگیر شدن بریدگی نمایشگر پس از معرفی آیفون ۱۰ هم نمونه‌ی دیگری از الگوبرداری از طراحی آیفون است.

هرچند براساس تصاویر منتشرشده توسط رسانه‌ها شاهد استفاده از بریدگی نمایشگر در پرچم‌دارهای بعدی خانواده‌ی پیکسل هم خواهیم بود و چنین مسئله‌ای می‌تواند به‌عنوان پذیرش اگوی دیکته‌شده توسط اپل تفسیر شود؛ اما با ملحق شدن تعداد زیادی از مهندسال اچ‌تی‌سی به گوگل، این احتمال وجود دارد که در سال‌های آینده شاهد تکامل زبان‌ طراحی اختصاصی در گوشی‌های همراه گوگل باشیم. اگر گوگل موفق شود در زمینه‌ی طراحی، نظرات را به‌سمت خود معطوف کند؛ این شانس را خواهد داشت تا از تاثیر آیفون بر طراحی گوشی‌های اندرویدی بکاهد.

همان‌گونه که از زمان عرضه‌ی محصولات خانواده‌ی سرفیس، بسیاری از تولیدکنندگان به‌جای الگوبرداری از مک‌بوک‌های اپل، در طراحی محصولات خود از سرفیس‌های مایکروسافت الگو می‌گیرند؛ پیکسل‌های گوگل نیز می‌توانند تدریجا به یک الگوی طراحی برای تولیدکنندگان اندرویدی تبدیل شوند تا به استقلالِ بیشتر هویت گوشی‌های اندرویدی کمک کنند.

به‌عقیده‌ی کاتیا ماسکویچ از وب‌سایت Wired، هدف از تولید گوشی‌های خانواده‌ی پیکسل، رقابت با تولیدکنندگان اندرویدی نیست؛ بلکه پیکسل‌ها نقش الگویی برای دیگر تولیدکنندگان اندرویدی را بازی می‌کنند و ویترینی برای آخرین فناوری‌های گوگل (همچون پردازش تصویر، واقعیت ترکیبی و...) هستند.

مدت زیادی از ورود بلندگوهای هوشمند به خانه‌های کاربران نمی‌گذرد؛ اما این ابزارهای هوشمند در همین مدت کوتاه، پیشرفت قابل‌توجهی داشته‌اند. براساس گزارشی که ابتدای سال‌ جاری میلادی منتشر شد، در حال حاضر تقریبا از هر ۶ آمریکایی، یک نفر از بلندگوهای هوشمند استفاده می‌کند. این رقم نشان‌دهنده‌ی افزایش ۱۲۸ درصدی در مقایسه با زمان مشابه سال گذشته است.

در مجموع، بر اساس آمار منتشرشده توسط موسسه‌ی تحقیقاتی NPR & Edison، شانزده درصد از آمریکایی‌ها از بلندگوهای هوشمند هوشمند مبتنی بر دستیار صوتی آمازون ، یا همان الکسا استفاده می‌کند. یک درصد نیز به محصولات متفرقه روی می‌آورند و چهار درصد باقی‌مانده از بلندگوهای هوشمند Google استفاده می‌کنند. اما چرا گوگل به بازار بلندگوهای هوشمند وارد شده است و چه هدفی را دنبال می‌کند؟

مدیران گوگل می‌دانند که تعلل در دنیای فناوری، شرکت‌های بزرگی همچون نوکیا را با شکست‌های بزرگ روبه‌رو کرده و به همین دلیل نمی‌خواهند در بازار بلندگوهای هوشمند از آمازون عقب باشند؛ به ویژه که بر اساس پیش‌بینی‌ها، در سال آینده‌ی میلادی هم قرار است شاهد رشد ۵۰ درصدی بازار بلندگوهای هوشمند باشیم.

گوگل‌هوم و آمازون اکو

گوگل از دستیار هوشمند خود، یا Google Assistant در بلندگوهای هوشمند خود موسوم به «گوگل هوم» استفاده می‌کند. هرچند دستیار هوشمند گوگل در ابزارهای اندرویدی نیز حضور دارد؛ اما گوگل‌هوم می‌تواند به پایگاه و خانه‌ی اصلی دستیار صوتی این شرکت تبدیل شود. طی دو دهه‌ی گذشته، غول دنیای جستجو، گنجینه‌ی بزرگی از اطلاعات را جمع‌آوری کرده و می‌تواند از همین اطلاعات در جهت پیشرفت دستیار صوتی‌ خود استفاده کند؛ دستیاری که توانایی‌هایش را در قالب گوگل‌هوم به‌نمایش می‌گذارد.

علاوه‌بر گنجینه‌ی اطلاعاتی که در اختیار گوگل است، توانایی‌های گوگل در حوزه‌ی هوش‌ مصنوعی و یادگیری ماشین هم ارتباطی تنگاتنگ با بلندگوی هوشمند گوگل دارند. سال گذشته در زمان معرفی گوشی‌های خانواده‌ی پیکسل، ساندار پیچای، مدیرعامل گوگل اعلام کرد که جهان در حال گذار از تمرکز بر ابزارهای قابل‌حمل به‌سوی هوش‌ مصنوعی است.

با توجه به این مسئله، بلندگوهای هوشمند بستری برای به‌نمایش گذاشتن توانایی‌های گوگل در این زمینه هستند. علاوه‌بر این، با استفاده از هوش‌ مصنوعی و یادگیری ماشین در دستیارها و بلندگوهای هوشمند، می‌توان از مشکلات مرتبط با این فناوری‌های هوشمند آگاه شد.

بسیاری از شرکت‌ها شدیدا به خدمات و نرم‌افزارهای ارائه‌شده توسط غول دنیای جستجو وابسته هستند؛ همین وابستگی در ترکیب با توانایی‌های دستیار گوگل برای برنامه‌ریزی، ترجمه، ارسال پیام و برقراری تماس‌های تلفنی می‌تواند بلندگوهای هوشمند مبتنی بر دستیار گوگل را به ابزاری کارامد در محیط‌های اداری تبدیل کند. با اضافه شدن امکاناتی نظیر مکالمه‌ی صوتی با انسان، دستیار گوگل و بلندگوهای هوشمند مبتنی بر آن می‌توانند به منشی‌هایی تمام‌عیار تبدیل شوند.

با توجه به این‌که تولیدکنندگان سوم شخص، توانایی استفاده از دستیار گوگل در وسایل خانگی و تجهیزات اداری و صنعتی را دارند؛ می‌توان به آینده‌ای فکر کرد که در آن خیل عظیمی از ابزارهای اداری و صنعتی با کمک هوش مصنوعی گوگل کنترل می‌شوند. بلندگوهای هوشمند نیز شروعی هستند برای رسیدن به این آینده هستند؛ آینده‌ای که اکنون از خانه‌ها و محیط‌های اداری کوچکتر شروع شده است.

در کنار موارد فوق، گوگل‌هوم می‌تواند به‌ اعتلای بیشتر سرویس‌های فعلی و برنامه‌های آتی اهالی مانتن‌ویو هم کمک کند. گوگل با سرویس گوگل اکسپرس در تلاش است تا در زمینه‌ی فروش کالا در اینترنت، جایی برای خود پیدا کند. همچنین، احتمالا در سال‌های آینده شاهد گسترش سرویس حمل‌ونقل ویمو خواهیم بود که هم‌اکنون به‌طور آزمایشی در حال فعالیت است. همان‌گونه که بلندگوهای اکو به راهی برای انجام خرید از آمازون تبدیل شده‌اند؛ گوگل‌هوم هم می‌تواند به پیشرفت خدماتِ کاربر محورِ گوگل، همچون خورده‌فروشی و حمل و نقل کمک کند.

در نهایت، نباید فراموش کنیم که دیگر تولید‌کنندگان هم می‌توانند با استفاده از دستیار هوشمند گوگل، بلندگوهای هوشمند خود را تولید کنند. گوگل در این زمینه همکاری با شرکت‌هایی همچون JBL و لنوو را شروع کرده‌است؛ در این میان، نقش گوگل‌هوم شبیه به نقش لپ‌تاپ‌ها و گوشی‌های خانواده‌ی پیکسل خواهد بود. این بلندگوها می‌توانند الگویی برای دیگر شرکت‌هایی باشند که قصد ورود به بازار بلندگوهای هوشمند را دارند و می‌خواهند از دستیار صوتی گوگل استفاده کنند.

از لابه‌لای خطوط فوق، به‌وضوح می‌توان دریافت که ساکنان مانتن‌ویو در تلاش هستند تا موفقیت خود در زمینه‌ی نرم‌افزار را به دنیای سخت‌افزار هم تعمیم دهند. اما در دنیای سخت‌افزار، گوگل نمی‌خواهد به یک تولیدکننده‌ی تمام‌عیار و رقیبی برای شرکای فعلی‌اش تبدیل شود؛ بلکه می‌خواهد نقش هنرمند توانایی را ایفا کند که دیگر هنرمندان از او الگو می‌گیرند. با این حال، ساده‌انگارانه است اگر با خود فکر کنیم که رقبای گوگل دست روی دست می‌گذارند تا قافیه را به غول دنیای جستجو واگذار کنند. در زمینه‌ی گوشی‌های هوشمند و ابزارهای قابل‌حمل، همچنان اخبار متعددی در رابطه با سرفیس‌فون مایکروسافت شنیده می‌شود؛ محصولی که ممکن است دگرگونی قابل‌توجهی در میان ابزارهای قابل‌حمل ایجاد کند.

سرفیس‌گو نیز محصولی است که نشان می‌دهد ردموندی‌ها بلد هستند دستگاه‌هایی توانمند با قیمتی قابل‌قبول تولیدکنند. آیپد ۳۰۰ دلاری اپل که چند ماه پیش از آن پرده‌برداری شد نیز نشانه‌ای از تلاش‌های اپل برای قرار دادن دستگاه‌های ارزان‌تر در محیط‌های آموزشی است؛ محیط‌هایی که نیازمند دستگاه‌های ارزان‌قیمت و توانمند با فرایند یادگیری ساده است.

گلکسی هوم؛ بلندگوی هوشمند سامسونگ با دستیار صوتی بیکسبی

بلندگوهای هوشمند نیز به عرصه‌ی جدیدی برای رقابت تبدیل شده‌اند و اکنون شاهد حضور سه غول دنیای فناوری، Amazon، گوگل و Apple در این حوزه هستیم. حتی Samsung نیز تلاش دارد با اتکا بر دستیار هوشمندش، یا همان «بیکسبی» شانس خود را در این بازار امتحان کند. پس در آینده شاهد جذاب‌تر شدن رقابت در این بازار خواهیم بود.

در قسمت بعدی این مجموعه مقالات، نگاهی به فراگیر شدن خدمات گوگل خواهیم داشت؛ خدماتی همچون جستجو، نقشه‌ها، مجموعه‌های اداری، خدمات آموزشی، خرده‌فروشی و رایانش ابری. در کنار این موارد، نگاهی به فناوری‌های آینده‌نگرانه‌ای همچون هوش‌مصنوعی خواهیم داشت تا ببینیم که گوگل چگونه فعالیت خود را به تمام حوزه‌ها تعمیم می‌دهد.