پروژه Soli گوگل؛ فناوری جدیدی که ژست‌های حرکتی را به پیکسل 4 می‌آورد

اگر اخبار فناوری را دنبال کرده باشید، قطعا طی چند وقت اخیر به‌دفعات شنیده‌اید که گوشی‌های خانواده‌ی پیکسل ۴ گوگل شامل پیکسل ۴ و پیکسل ۴ ایکس‌ال (Google Pixel 4 XL) به یک تراشه‌ی کوچک راداری مجهز شده‌اند تا با بهره‌مندی از آن، به قابلیت جدیدی مجهز شوند. کاربران می‌توانند به‌لطف بهره‌مندی گوشی گوگل پیکسل ۴ از این قابلیت، از طریق انجام ژست‌های حرکتی با دست در نزدیک نمایشگر، بدون اینکه به لمس گوشی نیاز پیدا کنند، آن را کنترل کنند. 

نکته‌ی مهم‌تر این است که قابلیت موشن سنس (Motion Sense) به‌گونه‌ای طراحی شده است که حضور کاربر را در کنار گوشی تشخیص دهد. در واقع گوشی پیکسل ۴ به‌لطف موشن سنس می‌تواند تشخیص دهد که شما در مجاورتش هستید یا خیر. قابلیت‌های مختلف موشن سنس از طریق فناوری پروژه‌ی سولی (Project Soli) به این گوشی آمده‌اند.

اکثر شرکت‌ها هنگام معرفی فناوری‌های مشابه برای دستگاه‌هایی نظیر گوشی و رایانه، چنین رویکردی را اتخاذ می‌کنند. فراموش نکنید که ماوس و صفحه‌نمایش لمسی توانستند انقلابی عظیم در نحوه‌ی تعامل ما با محصولات به‌راه بیاندازند. پروژه‌ی Soli نیز چیز مشابهی است که پتانسیل بسیار بالایی برای اعمال تغییراتی مهم در نحوه‌ی تعامل ما با گوشی‌های هوشمند دارد. اپل نیز چند سال پیش هنگام معرفی دیجیتال کرون (Digital Crown) برای ساعت‌های هوشمند خانواده‌ی اپل واچ، مسیر مشابهی  را طی کرد. تیم کوک، مدیرعامل اپل، در آن هنگام مدعی شده بود که دیجیتال کرون اهمیتی در حد و اندازه‌ی ماوس دارد (البته در نهایت دیدیم که این ادعا چندان با واقعیت جور در نمی‌آید).

گوگل برخلاف اپل، چنین ادعاهای بزرگی را درمورد موشن سنس مطرح نکرده؛ با این حال موشن سنس نیز با مشکلی مشابه روبه‌رو است. در نسخه‌ی اولیه‌ی موشن سنس شاهد موضوع مهمی هستیم؛ در واقع طبق ادعای برخی افراد، در نسخه‌ی اولیه، فاصله و خلأ بسیار زیادی بین آنچه که موشن سنس می‌توانست انجام دهد و آنچه که در واقعیت انجام می‌دهد، وجود دارد. از لحاظ تئوری، قرار دادن یک تراشه‌ی مبتنی بر فناوری رادار در یک گوشی هوشمند، اتفاقی انقلابی و مهم به‌شمار می‌آید؛‌ اما در عمل، این موضوع تفاوت چندان زیادی ایجاد نکرده است و برخی افراد از آن به‌عنوان یک حرکت تبلیغاتی یاد می‌کنند.

طبق گفته‌های مطرح‌شده از سوی برندون باربلو، مدیرمحصول پیکسل در شرکت گوگل، فناوری موشن سنس به‌طور اساسی از سه طریق با کاربر تعامل برقرار می‌کند. فهمیدن اینکه هر یک از این روش‌های تعاملی چه تأثیری روی تجربه‌ی نهایی استفاده از گوشی پیکسل ۴ می‌گذارد، می‌تواند موردی کلیدی برای درک ادعاهای گوگل درمورد اهمیت زیاد موشن سنس باشد. در واقع با فهمیدن اهمیت این روش‌های تعاملی، احتمالا درک خواهید کرد که موشن سنس چیزی فراتر از یک حرکت تبلیغاتی است.

اولین نوع تعامل، این است که گوشی حضور کاربر را تشخیص می‌دهد (Presence). تراشه‌ی مبتنی بر رادار پروژه‌ی Soli که درون پیکسل ۴ جای گرفته است، باعث می‌شود زمانی‌که این گوشی روی میز قرار گرفته، بتواند حضور کاربر را در نزدیکی‌اش تشخیص دهد.

دومین نوع تعامل، این است که پیکسل ۴ می‌تواند تشخیص دهد چه هنگامی می‌خواهید به گوشی مراجعه و از آن استفاده کنید (Reach)؛ البته این قابلیت، قابلیت چندان بزرگی به‌شمار نمی‌آید. به‌واسطه‌ی این قابلیت، گوشی می‌تواند بفهمد که در لحظه‌ای خاص قصد دارید از آن استفاده کنید. در نتیجه پیکسل ۴ نمایشگر را روشن و حسگرهای مختلف مربوط به فناوری تشخیص چهره را فعال می‌کند. در ضمن هنگام پخش آلارم یا صدای زنگ، اگر گوشی تشخیص دهد که در حال مراجعه به آن هستید، به‌صورت خودکار کمی صدای آلارم یا زنگ را کم می‌کند. 

بسیاری از ویژگی‌های یادشده، پیش‌تر از طریق حسگرهای دیگری قابل‌انجام بودند. در واقع پیش‌تر گوشی‌هایی به بازار عرضه شده‌اند که کاربر می‌توانست دستش را در جلوی نمایشگر آن‌ها به‌حرکت در بیاورد تا دوربین این گوشی‌ها دست را تشخیص دهد. وقتی که شما یکی از آیفون‌های اپل را برمی‌دارید، حسگر شتاب‌سنج گوشی، تغییر موقعیت آن را تشخیص می‌دهد و به‌صورت خودکار حسگرهای مرتبط به فناوری فیس ID را فعال می‌کند. با درنظرگرفتن این توضیحات، سؤال مهمی پیش می‌آید. آیا استفاده از فناوری رادار برای امکان‌پذیر کردن این قابلیت، می‌تواند به‌حدی تفاوت ایجاد کند که کاربران متوجه آن شوند؟ به‌عبارتی دیگر، وقتی این قابلیت‌ها از طریق حسگرهای دیگر نیز قابل‌فعال‌سازی هستند، چه لزومی به استفاده از فناوری رادار وجود دارد؟

بارلو در این زمینه می‌گوید: «موضوع این نیست که فناوری رادار به‌حدی بهتر باشد که شما بتوانید تفاوت‌های آن را تشخیص دهید. حقیقت این است که فناوری رادار بسیار بهتر است، اما شما قرار نیست تفاوت‌هایی را که ایجاد می‌کند، تشخیص دهید. شما تنها با خود فکر می‌کنید که همه‌چیز باید به این شکلی باشد که فناوری رادار آن را امکان‌پذیر کرده است.»

تراشه‌های پروژه‌ی Soli، از نمونه‌ی اولیه تا نسخه‌ی فعلی استفاده‌شده در گوشی‌های پیکسل ۴ (به‌ترتیب از چپ به راست)

ایوان پوپایرف، مدیر بخش مهندسی در کارگروه ATAP شرکت گوگل، مدعی است که دلایل متعدد فنی وجود دارد که با اتکا به آن‌ها می‌توان استفاده از تراشه‌ی مبتنی بر فناوری رادار را به دوربین (برای تشخیص ژست‌های حرکتی) ترجیح داد. اولین دلیل این است که فناوری رادار در مقایسه با دوربین،‌ انرژی بسیار کمتری را از باتری سلب می‌کند. مورد مهم دیگر این است که تراشه‌ی مبتنی بر رادار، دوربین نیست؛ یعنی نمی‌تواند به‌صورت مستقل شما را شناسایی کند تا نگران حریم خصوصی باشید. پوپایرف در این رابطه می‌گوید: «اگر به سیگنال رادار نگاه کنید، این سیگنال اصلا توانایی تشخیص اینکه شما انسان هستید را ندارد». 

مورد مهم دیگر این است که پروژه‌ی سولی برخلاف دوربین، برای تشخیص کاربر به این نیاز ندارد که لزوما میدان دید خاصی داشته باشد تا فرد را ببیند. این فناوری به شیوه‌های مختلفی کار می‌کند. هیچ دلیلی وجود ندارد که پروژه‌ی سولی وقتی که گوشی روبه‌پایین روی میز قرار گرفته است یا وقتی که گوشی در درون کیف قرار دارد، کار نکند. از لحاظ تئوری، پروژه‌ی سولی می‌تواند تا فاصله‌ی هفت متری نیز کار کند، اما در صورت فعال کردن این قابلیت، انرژی مصرف‌شده توسط آن به معضل مهمی تبدیل خواهد شد.

سه سال پیش وقتی ایوان پوپایرف برای نخستین بار پروژه‌ی سولی را به‌صورت عمومی در معرض دید قرار داد، استقبال زیادی از آن شد. او نمونه‌های آزمایشی سولی را در اختیار برخی از رسانه‌ها نیز قرار داده بود. نویسنده‌ی وب‌سایت ورج که نگارنده‌ی اصلی این مقاله است، می‌گوید در آن زمان توانسته با کوچک‌ترین حرکات انگشت شست و دیگر انگشت‌ها در بالای نمایشگر یک ساعت هوشمند آزمایشی، به شماره‌گیری بپردازد. گوگل گفته است برای اینکه بتواند چنین دقت و ظرافت بالایی را به پروژه‌ی سولی بیاورد و در محصولات نهایی استفاده کند، باید بر چندین محدودیت فنی غلبه کند.

حال که مراحل اصلی توسعه‌ی پروژه‌ی سولی به اتمام رسیده‌اند، پوپایرف در اظهارنظری تأمل‌برانگیز اعتراف کرده است که او و تیمش باید مدل‌های اولیه‌ی مبتنی بر یادگیری ماشین این پروژه را دور می‌انداختند و کار را از ابتدا مجددا آغاز می‌کردند: «برای انجام این کار، دیر شده بود و به مراحل پایانی رسیده بودیم.» او در ادامه اضافه می‌کند: «انجام چنین کاری، ساده نبود. اگر چنین تصمیمی می‌گرفتیم، مجبور بودیم تک‌تک اجزاء را از نو بسازیم. باید از صفر شروع می‌کردیم.»

پوپایرف حرف‌هایش را این‌گونه ادامه می‌دهد: «از دیدگاه من، قرار دادن این فناوری جدید در درون یک گوشی هوشمند، چیزی کمتر از یک معجزه نیست.» بنابراین از لحاظ تئوری پروژه‌ی سولی می‌تواند هر نوع حرکتی که فکرش بکنید را تشخیص دهد؛ از حرکت بال یک پروانه گرفته تا حرکت یک انسان در فاصله‌ی هفت متریِ پشت یک دیوار. گرچه پروژه‌ی سولی چنین توانایی‌های را به‌طور ذاتی دارد، اما در عمل برای دستیابی به آن‌ها باید بیشتر به بلوغ برسد و به زمان بیشتری نیاز دارد.

نکته‌ی مهم دیگری را نیز باید در نظر گرفت. موشن سنس زبان جدیدی را برای تعامل با گوشی معرفی می‌کند؛ از آن‌جایی که این نوع تعامل، یک تعامل جدید به‌شمار می‌آید، کاربران هنوز به آن عادت نکرده‌اند؛ بنابراین گوگل سعی می‌کند دایره‌ی لغات این زبان را فعلا در حد محدودی نگه دارد و بعدا آن را گسترش دهد. اگر در همین آغاز، موشن سنس توانایی انجام کارهای زیادی را داشت، احتمالا کاربران را سردرگم می‌کرد و به قابلیتی آزاردهنده تبدیل می‌شد که کسی توانایی عادت کردن به آن را ندارد. 

بگذارید به مثال ژست‌های حرکتی رجوع کنیم: وقتی که یک موسیقی در حال پخش است، دست‌تان را در نزدیکی نمایشگر به سمت راست یا چپ حرکت دهید تا موسیقی به جلو و عقب برود. پوپایرف در این رابطه سؤالی را مطرح می‌کند: «چه چیزی در حال حرکت به سمت راست یا چپ است؟ ما هفته‌ها زمان گذاشته‌ایم تا نحوه‌ی سوایپ کردن دست به راست یا چپ را بفهمیم. مردم به ده‌ها شیوه‌ی مختلف دست‌شان را به سمت راست یا چپ حرکت می‌دهند. بعضی از مردم دست‌شان را باز می‌کنند و سپس حرکت می‌دهند، برخی دیگر دست‌شان را مشت می‌کنند، برخی دیگر کف دست‌شان را به سمت نمایشگر گوشی می‌گیرند، برخی دیگر پشت دست‌شان را. ما لازم بود تک‌تک این حرکات را به پروژه‌ی سولی آموزش دهیم تا توانایی تشخیص آن‌ها را داشته باشد.»

در حال حاضر به‌هرنحوی که دست‌تان را در نزدیکی نمایشگر پیکسل ۴ عبور دهید، گوشی می‌تواند آن را تشخیص دهد. اگر گوگل در زمان معرفی گوشی می‌گفت که تنها به یک روش خاص می‌توان دست را از نزدیکی نمایشگر حرکت داد تا ژست‌ها شناسایی شوند، قطعا کاربران به اعتراض می‌پرداختند. اتخاذ چنین تصمیمی از سوی گوگل، باعث می‌شد کاربران از ژست‌های حرکتی پیکسل ۴ متنفر شوند. گوگل یک ویدئوی آزمایشی را برای ژست‌های حرکتی ساخته است، اما این ویدئو تنها به موارد مهم اشاره می‌کند و وارد جزئیاتی درمورد نحوه‌ی حرکت دادن دست نمی‌شود.

بگذارید دوباره به همان ادعای اولیه برگردیم. در واقع هیچ‌یک از این قابلیت‌ها، حیاتی نیستند و حتی اگر حضور نداشته باشند، اتفاق خاصی پیش نمی‌آید؛ با درنظرگرفتن همین توضیح، هنوز هم عده‌ی زیادی از مردم، فناوری رادار را یک حرکت تبلیغاتی از سوی گوگل به‌شمار می‌آورند. آیا واقعا لازم داریم که گوشی هوشمندمان نیم ثانیه زودتر از حالت معمول با لمس، نمایشگرش را روشن کند و دیگر لازم نباشد به خودمان زحمت دهیم و با انگشت روی نمایشگر ضربه بزنیم؟ آیا فشار دادن گزینه‌ی Snooze در آلارم، تا این حد کار سختی است که به ژست حرکتی نیاز پیدا کنیم؟

جواب سؤالات بالا به‌وضوح «خیر» است. با این حال مجددا یادآور می‌شویم که گوگل ادعا نکرده است که پروژه‌ی سولی می‌تواند تفاوت‌های بسیار عمده‌ای ایجاد کند. در واقع قابلیت موشن سنس به‌دنبال این است که تجربه‌ی اندکی بهتر و یک‌پارچه‌تر را برای کاربر فراهم کند. پوپایرف می‌گوید که بسیاری از کاربران امروزی، به‌جای اینکه در پاسخ به پیامک‌ها به‌صورت دستی «بله» را بنویسند، ترجیح می‌دهند از متن‌های ازپیش‌آماده‌شده استفاده کنند، چون این کار راحتی بیشتری را برای آن‌ها فراهم می‌کند.

پوپایرف در پایان می‌گوید، پرسیدن این سؤال که «چیزی مثل پروژه‌ی سولی چه کاری برای‌مان انجام می‌دهد» اساسا اشتباه است. او می‌گوید با پرسیدن این سؤال، از موضوع اصلی دور می‌شوید. موضوع این نیست که پروژه‌ی سولی بتواند ده‌ها ویژگی جدید را به‌همراه بیاورد، بلکه موضوع این است که پروژه‌ی سولی می‌تواند نحوه‌ی تعامل با گوشی را وارد مرحله‌ی جدیدی کند و آن را بهبود بخشد.

البته موشن سنس قابلیت‌های هیجان‌انگیز و سرگرم‌کننده‌ای را نیز به‌همراه می‌آورد. ویدئوی آزمایشی آن با پوکی‌مان (Pokémon) ساخته شده است. افزون بر این موضوع، یک والپیپر خاص از پوکی‌مان در این گوشی قرار داده شده است که شما می‌توانید با حرکات دست آن را کنترل کنید یا حتی غلغلکش دهید. در ضمن یک بازی جدید نیز که محصول همکاری گوگل و شرکتی به‌نام UsTwo است، برای موشن سنس وجود دارد. پوپایرف می‌گوید که بیشتر این قابلیت‌ها نهایتا باعث می‌شوند که عملکرد دستگاه، بسیار طبیعی‌تر از قبل شود. 

پوپایرف حرف‌های خودش را با مقایسه‌ی جالبی به‌اتمام می‌رساند: «مسواک چگونه می‌تواند شما را خوشحال کند؟ شما می‌دانید که مسواک، زندگی شما را بهتر می‌کند؛ اما این وسیله شما را خوشحال نمی‌کند. این درحالی است که پوکی‌مان شما را خوشحال می‌کند.»

دیدگاه شما کاربران زومیت درمورد پروژه‌ی سولی چیست؟