داستان اسرار تولید و توزیع مشهورترین محصول آمازون

آمازون بسیاری از محصولات موجود در فروشگاه اینترنتی را با برند اختصاصی خود، AmazonBasics تولید و عرضه می‌کند. یکی از آن محصولات، باتری‌های قلمی هستند که جزو محبوب‌ترین و پرفروش‌ترین کالاهای پلتفرم هم محسوب می‌شوند. داستان تولید و توزیع این محصولات، گستردگی عمیقی دارد که سارا امرسون، نویسنده‌ی onzero در مطلبی به آن پرداخته است.

امرسون مقاله خود را با داستان انفجار بسته‌ای از باتری‌های آمازون در آشپزخانه‌اش شروع می‌کند. انفجاری با صدای نه‌چندان بلند که تکه‌ها و آثار باتری را در محیط خانه پخش کرد. باتری‌های قلمی آمازون‌بیسیکس، یکی از هزاران کالایی هستند که با برند زیرمجموعه غول تجارت الکترونیک به بازار عرضه می‌شوند.

باتری‌های آمازون‌بیسیکس امتیاز خوبی را از سوی خریداران دریافت کرده‌اند. امرسون در داستان خود ابتدا فرض می‌کند که تنها باتری‌های او معیوب بوده‌اند. به‌هرحال او برای بررسی عمیق‌تر به صفحه نظرات باتری‌های آلکالاین آمازون‌بیسیکس رفت و در آنجا کلمه explode را برای پیدا کردن تجربه‌های مشابه، جست‌وجو کرد. کاربران متعدد، گزارش‌هایی مبنی بر انفجار یا نشت مواد داخلی باتری‌های آمازون‌بیسیکس ثبت کرده بودند. برخی از آن‌ها، تولید ضعیف در کارخانه‌های چینی را دلیل ضعف باتری‌های آمازون می‌دانستند. البته آمازون در توضیحات محصول با عبارتی نه‌چندان واضح، باتری‌ها را با عنوان «ساخته شده در اندونزی و با فناوری ژاپنی» معرفی می‌کند.

امرسون برای تحلیل عمیق‌تر داستان تولید باتری‌های آمازون‌بیسیکس، یک ماه را به تحقیق و جست‌وجو اختصاص داد. آمازون رویکردی کاملا محرمانه در ارتباط با عملکرد سازمانی خود دارد و عملیات تولید و توزیع را از طریق شبکه‌ای حرفه‌ای از شرکت‌های برون‌سپاری، مخفی می‌کند. درواقع ردیابی زنجیره تأمین کالاهای غول تجارت الکترونیک، نه‌تنها برای مردم عادی، بلکه برای فعالان رسانه‌ای نیز آسان نیست.

باتری‌های AA آمازون هم مانند دیگر محصولات زیربرند آمازون‌بیسیکس، داستانی محرمانه دارند. این محصولات طبق ادعای شرکت در اندونزی ساخته می‌شوند، اما آمازون نقشی در تولید آن‌ها ندارد. باتری‌ها از تأمین‌کننده‌ای دیگر خریداری می‌شوند و تنها ظاهر و بسته‌بندی آن‌ها به آمازون‌بیسیکس تغییر می‌کند. آمازون هیچ‌گاه منبع تأمین باتری‌های خود را فاش نکرد، اما گزارش حاضر، از سوی آن‌ها تأیید شد که سازنده‌ی باتری‌های AA را مشخص می‌کند.

مرکز تولید باتری‌های آمازون‌بیسیکس در اندونزی

امرسون در جریان تحقیق خود، محل تولید باتری‌های آمازون را کشف کرد، اما هیچ‌گاه موفق به اکتشاف منبع تأمین مواد اولیه‌ی آن‌ها نشد. دشواری پیدا کردن تمامی جزئیات زنجیره‌ی تأمین برای کالایی ساده همچون باتری‌های AA، نشان می‌دهد که آمازون دقت بالایی در مخفی نگه داشتن اطلاعات مرتبط با محصولات خود دارد. مرموز بودن جزئیات، به غول تجارت الکترونیک امکان می‌دهد تا مزیت رقابتی بسیار بالایی داشته باشد و محصولات را با قیمتی پایین‌تر از رقبا عرضه کند. ازطرفی، رازداری اطلاعاتی، برای مشتریانی که به‌دنبال منبع تأمین و تولید محصولات خریداری شده هستند هم دشواری‌هایی را ایجاد می‌کنند. اگر یک خریدار به‌دنبال تأثیرات زیست‌‌محیطی و حتی اخلاقی و اجتماعی محصول مورد نظرش باشد، درباره‌ی زنجیره تأمین آمازون به اطلاعات زیادی دست پیدا نمی‌کند.

کارخانه‌ی تولید باتری

ساختمانی سفید و ساده در جاوه غربی اندونزی وجود دارد که کارگران آن، فعالیت مونتاژ باتری را برای شرکت ژاپنی فوجیتسو انجام می‌دهند. فوجیتسو که مرکز مدیریت خود را در توکیو قرار داده است، از تأمین‌کننده‌های آمازون‌بیسیکس محسوب می‌شود. برخلاف مراکز توزیع آمازون که با طراحی سیاه و لوگوی نارنجی شرکت، مشخص هستند، ساختمان حاضر در جاوه هیچ نمادی برای اثبات تولید باتری‌های آمازون‌بیسیکس ندارد.

فوجیتسو یکی از قدیمی‌ترین شرکت‌های دنیای فناوری محسوب می‌شود که در سال ۱۹۳۵ در ژاپن پیش از جنگ جهانی تأسیس شد. ریشه‌های این شرکت در کسب‌وکارهای قدیمی خانوادگی ژاپن قرار دارد. آن‌ها فعالیت خود را با ساختن اولین کامپیوتر ژاپنی شروع کردند و امروز از بزرگ‌ترین اعضای امپراطوری سخت‌افزار، نرم‌افزار، خدمات و گجت‌های شخصی در جهان هستند. FDK در سال ۱۹۸۹ به اندونزی توسعه یافت و به‌نام FDK-Intercallin و با یک مرکز تولیدی، کار خود را به‌عنوان تنها مرکز تولید باتری‌های آلکالاین فوجیتسو در خارج از ژاپن، شروع کرد.

مورخان دنیای فناوری تأیید می‌کنند که ژاپنی‌ها راز تولید باتری‌های مدرن را کشف کردند. پودر سیاهی به‌نام دی‌اکسید منگنز الکترولیتی شناخته می‌شود و چرخه‌ی انرژی را در دستگاه‌ها تأمین می‌کند. جی ترنر، استاد مطالعات محیط زیست در کالج ولسلی می‌گوید ژاپنی‌ها از پیش‌گامان تولید دی‌اکسید منگنز بوده‌اند. محصول نهایی، همیشه به دی‌اکسید منگنز با خلوص و کیفیت بالا نیاز دارد و معدن‌کاوی نوع خالص آن از طبیعت، دشوار است. ژاپنی‌ها در طول جنگ جهانی دوم، روشی برای تولید پودر خالص و حتی بهتر از نمونه‌های طبیعی، کشف کردند.

اکثر متخصصانی که در مقاله‌ی حاضر مصاحبه کردند، اندونزی را بازیگر قدرتمندی در صنعت باتری نمی‌دانند. سلطه‌گران صنعت مذکور عموما کشورهای همچون چین، ژاپن و کره‌ی جنوبی بوده‌اند. دراین‌میان، سرمایه‌گذاری آمازون در اندونزی، عجیب به‌نظر می‌رسد.

الکسیس بیتمن، مدیر پروژه‌ی زنجیره‌های تأمین پایدار در دانشگاه MIT است. این پروژه تلاش می‌کند تا از طریق تحقیق و مطالعه، استراتژی‌های توسعه‌ای پایدار و حامی محیط زیست را به کسب‌وکارها منتقل کند. او می‌گوید تنظیم‌گری ضعیف قانون در اندونزی، فرصت‌ بهره‌برداری را در اختیار شرکت‌هایی همچون فوجیتسو قرار می‌دهد. اندونزی علاوه بر قوانین ضعیف حفاظت از محیط زیست، ظرفیت دیگری دارد که آن را برای تولیدکننده‌های باتری به منطقه‌ای مناسب تبدیل می‌کند.

فوجیتسو هیچ اظهارنطری درباره‌ی منبع تأمین مواد اولیه‌ی باتری‌ها ندارد. آن‌ها توضیحی هم پیرامون ارتباط با زنجیره‌ی تأمین قوی منگنز در اندونزی ارائه نمی‌کنند. هیچ اطلاعاتی درباره‌ی منبع تأمین مواد اولیه‌ی شرکت وجود ندارد. تنها یک توافق‌نامه عمومی وجود دارد که تعهد شرکت مبنی بر عدم خرید مواد معدنی خاص (همچون تانتالوم، قلع، طلا، تنگستن و کبالت) را از تأمین‌کننده‌های اقدام‌های ضد بشری، تأیید می‌کند.

تحلیل‌گران صنعت باتری ادعا می‌کنند که شرکت‌هایی همچون تسلا و اپل، به‌عنوان تولیدکننده‌ی انواع باتری‌های دیگر، به‌خاطر کاهش مواد در معادن کنونی، به‌دنبال تأمین مواد اولیه از اندونزی هستند. گزارش‌های متعدد تأیید می‌کنند که تسلا تصمیم به تأسیس کارخانه‌ی تولید باتری در سولاوسی مرکزی دارد. به‌علاوه دولت اندونزی نیز تلاش می‌کند تا ممنوعیت صادرات را برای نیکل و مس وضع کند تا به‌نوعی مراکز تولیدی داخلی را تقویت کرده باشد. 

اطلاعات توضیحی باتری‌های آمازون‌بیسیکس تأیید می‌کند که محصولات آمازون از دی‌اکسید منگنز، گرافیت، روی و پتاسیم هیدروکسید تولید می‌شوند. از مواد احتمالی دیگر در باتری‌های آمازون‌بیسیکس می‌توان به کاغذ، نایلون، PVC و فولاد اشاره کرد. اطلاعات دقیقی درباره‌ی بازیافت یا امکان بازیافت هیچ‌یک از مواد مذکور وجود ندارد. ترنر می‌گوید مواد مذکور، سمی نیستند و خطر زیادی برای سلامت انسان ندارد؛ درنتیجه تنظیم‌گری قانونی سخت‌گیرانه‌ای برای آن‌ها وجود ندارد. او باتری‌های آلکالاین را در تعریف ساده، خاکی می‌داند که در یک شکل سیلندری، پالایش شده است.

با وجود توضیحات بالا، تولید باتری‌ها آن چنان هم بی‌خطر نیست. به‌عنوان مثال، طبق گزارش‌های RCS Global، از شرکت‌های مشاوره‌ی مسئولیت اجتماعی، تولید منگنز بی‌ربط با تهدیدهای حقوق بشری و تخلف‌های امنیت شغلی و استفاده از کودکان در کارخانه‌ها نیست. طبق همین گزارش، ۷۶ درصد از منگنز از آفریقای جنوبی، چین، استرالیا و گابون تأمین می‌شود، اما تقریبا هیچ رویکرد مشخص کنترل زنجیره‌ی تأمین برای آن وجود ندارد. به بیان ساده، امکان دارد که منگنز طی رویکردهای ناقض حقوق بشر تأمین شود، اما نمی‌توان به‌راحتی، سودآوری یا نقش مستقیم هیچ شرکتی را در فرایندهای تأمین، تأیید کرد. ماده‌ی اولیه از طریق فیلترهای متعدد به مرحله تولید نهایی و توزیع می‌رسد و درنتیجه مانند بسیاری از مواد دیگر، نمی‌توان آن را ردیابی کرد.

سازمان غیر انتفاعی Responsible Sourcing Network فعال در حوزه‌ی مقابله با سوءاستفاده از حقوق کارگری ادعا می‌کند که هیچ فعالیتی در مسیر شناسایی و مقابله با تهدیدهای تولید منگنز در جهان انجام نمی‌شود. معدن‌کاوی روی هم احتمالا مواد آلوده‌ای همچون دی‌اکسید گوگرد را وارد هوا می‌کند که برای برای سلامت انسان، خطرهای احتمالی به‌همراه دارد.

سخنگوی آمازون در مصاحبه با OneZero درباره‌ی فرایندهای تولیدی می‌گوید:

ما در آمازون به‌شدت متعهد هستیم که از تولید کالاها و خدمات، به روش‌های صحیح مطمئن شویم؛ روش‌هایی که به حقوق بشر و محیط زیست پای‌بند هستند و کرامت کارگران را حفظ می‌کنند. ما با تأمین‌کننده‌هایی همکاری می‌کنیم که به این اصول پای‌بند هستند و استانداردهای دقیقی در ارتباط با تأمین‌کننده‌های کالا برای آمازون و زیرمجموعه‌های آمازون، وضع می‌کنیم.

ردگیری غیرممکن

باتری‌ها هرچه در زنجیره‌ی تأمین پیش می‌روند، بیشتر غیرقابل ردگیری می‌شوند. قوانین آمریکا در زنجیره‌ی تأمین و حمل‌ونقل، به شرکت‌ها امکان می‌دهد تا فعالیت‌های خود را تا حدودی مخفیانه انجام دهند. آمازون نیز فعالیت‌های حمل‌ونقل خود را از کانال‌های متعددی همچون خودروهای شخصی، کامیون و حمل‌ونقل آبی و هوایی انجام می‌دهد؛ درنتیجه فعالیت‌های لجستیکی آن‌ها تقریبا نامرئی هستند.

جان پائول رودریگ، استاد دانشگاه هافسترا که در حوزه حمل‌ونقل، لجستیک و توزیع کالا مطالعه می‌کند، درباره‌ی آمازون می‌گوید:

آمازون نه به‌خاطر ارائه‌ی محصول و کالای جدید، بلکه به‌خاطر گستردگی و قدرت لجستیکی، بزرگ شده است. حمل‌ونقل‌های تجاری شامل قراردادهای خصوصی می‌شوند و آمازون هیچ الزامی برای انتشار اطلاعات آن‌ها ندارد.

یک کشتی حمل‌ونقل یونانی به‌نام COSCO Beijing در سال ۲۰۱۵ بندر جاکارتای اندونزی را با ۴۱۰ پالت باتری آلکالاین آمازون‌بیسیکس ترک کرد. محصول مذکور، چهار کانتینر بزرگ را پر کرده و توسط PT FDK Indonesia از بکاسی خارج شده بود. فروشنده‌ی کالا نیز، بخش تأمین کالای آمازون (Amazon Fulfillment Service) بیان شد. کشتی مذکور توقفی کوتاه در مالزی و سنگاپور داشت و سپس از مسیر اقیانوس آرام به‌سمت بندر لانگ بیچ در کالیفرنیا رفت. مقصد بعدی، سیاتل در وانشگتن بود و محموله از آنجا به مقصدی نامعلوم منتقل شد.

اطلاعات بالا طبق اسناد حمل‌ونقل کشتی و از طریق واحد تحقیقات زنجیره‌ی تأمین Panjiva در S&P Global Market Intelligence به‌دست آمد.  اداره گمرک و حفاظت مرزی ایالات متحده، اطلاعات مذکور را در اختیار شرکت‌ها قرار می‌دهد تا تحلیلی از رویکردهای صادرات و واردات برای مشتریان خود ارائه کنند. شرکت پانجیوا در ارتباط با فعالیت‌های آمازون فقط اطلاعات سال ۲۰۱۵ را کشف کرد؛ چرا که احتمالا آمازون، اکثر اطلاعات حمل‌ونقل خود را مخفی نگه می‌دارد و تنها همین یک مورد، منتشر شده است.

آمازون ۷۵ مرکز تأمین و ۲۵ مرکز دسته‌بندی در سرتاسر آمریکای شمالی دارد. گستره‌ای وسیع که طبق گزارش Curbed، در فاصله‌ی ۳۰ کیلومتری نیمی از جمعیت آمریکا، یک انبار آمازون وجود دارد. در آمار جهانی، تعداد مراکز تأمین عملیاتی آمازون به ۱۷۵ عدد می‌رسد. شایان ذکر است ۴۸ درصد از بسته‌های اختصاصی آمازون از طریق سرویس «تحویل مایل آخر» موسوم به Amazon Logistics به دست مشتریان می‌رسد. برخلاف شرکت‌های حمل‌ونقل همچوم یو‌پی‌اس و فدکس که اطلاعات ردگیری را با جزئیات بالا منتشر می‌کنند، آمازون هر اطلاعات مرتبط با مراحل پیش از ورود به انبار خود را حذف می‌کند. آمازون با اذعان به این موضوع، هیچ جزئیاتی درباره‌ی چرایی آن بیان نمی‌کند.

تحویل سریع‌تر و ارزان‌تر کالا، درنهایت هزینه‌ای را هم برای انسان‌ها و هم محیط زیست به‌همراه دارد. آمازون همیشه در ارتباط با حقوق پرداختی، نظارت بر عملکرد و فشار کاری راننده‌های خود، انتقادهای شدیدی را متحمل می‌شود. بازفید در ماه اوت گزارشی منتشر و در آن، به شرایط کاری نامناسب و حتی وخیم راننده‌های تحویل سریع آمازون اشاره کرد؛ شرایطی که برخی اوقات پیامدهای ناگواری به‌همراه دارند و شرکت، از قبول مسئولیت آن‌ها سر باز می‌زند.

تولید گازهای گلخانه‌ای در سیستم تحویل آمازون، آمار نگران‌کننده‌ای دارد. در یک تخمین ادعا می‌شود که تحویل کالا در سرویس آمازون، در سال ۲۰۱۷ معادل ۱۹ میلیون متر مکعب گاز گلخانه‌ای تولید کرده است. این مقدار برابر با فعالیت پنج نیروگاه زغال سنگ محسوب می‌شود.

اثرات زیست‌محیطی

مصرف‌کننده‌ها با چرخه‌ی عمر ظاهری باتری آشنایی دارند و پایان عمر و دور انداختن آن برایشان عادی است. همین مسیر، بیشترین گرفتاری و درگیری را برای حامیان محیط زیست هم ایجاد می‌کند. درواقع باتری‌ها یکی از مهم‌ترین خطرات دنیای کنونی فناوری در دسته‌بندی زباله‌های الکترونیکی هستند.

باتری‌های قلمی یا AA، تقریبا نیمی (۴۶ درصد) از فروش باتری آمازون‌بیسیکس را به خود اختصاص می‌دهند. یک دلار از هر ۱۰ دلار هزینه شده در برند آمازون‌بیسیکس به باتری‌ها اختصاص دارد و درنهایت می‌توان چهار درصد از مجموع فروش آمازون‌بیسیکس را مرتبط با باتری‌های قلمی آلکالاین دانست. آمارهای مذکور، آمازون‌بیسیکس را در صدر بازار آنلاین باتری AA قرار می‌دهد. درواقع برندهای مشهورتری همچون پاناسونیک و انرجایزر، پس از زیربرند آمازون قرار می‌گیرند.

مت پیس، مدیر ارشد 1010data از شرکت‌های فعال در بررسی و آمارگیری تراکنش‌های مصرف‌کننده، درباره‌ی سهم بازار آمازون می‌گوید:

توانایی آمازون در بازاریابی تهاجمی باتری اختصاصی و انحصاری، باعث شد تا آن‌ها به پیش‌گام بازار آنلاین باتری‌های خانگی تبدیل شوند. دراین‌میان برندهای دیگر همچون انرجایزر و دوراسل در تلاش هستند تا سهم خود را در بازار حفظ کنند.

کاربرد باتری‌های قلمی در حوزه‌ها و کاربردهای متنوعی دیده می‌شود. البته متخصصان اعتقاد دارند تأثیرات زیست‌محیطی باتری‌ها بسیار بالا و خطرناک محسوب شده و عموما توجه زیادی به آن نمی‌شود. محققان دانشگاه MIT در دپارتمان علم مواد و مهندسی، در سال ۲۰۱۱ بررسی عمیقی روی چرخه‌ی عمر باتری‌های قلمی داشتند. در بخشی از مقاله‌ی حاصل نوشته شد که بخش عمده‌ای از اثرات زیست‌محیطی به مراحل اولیه‌ی تولید باتری اختصاص دارد.

مطالعات جانبی متعددی روی چرخه‌ی عمر باتری‌های قلمی و تأثیر زیست‌محیطی آن‌ها انجام شد. مقاله‌ای در سال ۲۰۱۵ و در مجله‌ی Journal of Industria Ecology ادعا می‌کند که انرژی مورد نیاز برای تولید یک باتری، ۱۰۰ برابر انرژی تولیدی توسط آن در چرخه‌ی عمر است. به‌علاوه وقتی همه‌ی مراحل تولید همچون استخراج مواد اولیه، تولید و حمل‌ونقل، از لحاظ انتشار گازهای گلخانه‌ای بررسی می‌شوند، انتشار گازها برای تولید هر وات-ساعت انرژی، ۳۰ برابر انتشار گاز در یک نیروگاه زغال سنگ بیان می‌شود. در مجموع اطلاعات مذکور می‌توان ادعا کرد هر وسیله‌ای که با باتری آلکالاین کار می‌کند، کربن بیشتری را نسبت به وسیله‌ی مشابه متصل به برق شهری، مصرف می‌کند.

با وجود اطلاعات و مطالعه‌های منتشرشده پیرامون باتری‌ها، هنوز اکثر مباحث مرتبط با تأثیر زیست‌محیطی آن‌ها، پیرامون وضعیت آن‌ها پس از پایان عمر، بازیافت و استفاده‌ی مجدد شکل می‌گیرد. قوانین بازیافت و جمع‌آوری آن‌ها نیز در کشورهای متعدد با هم تفاوت دارد و هنوز دسته‌بندی مشخصی از لحاظ خطرناک بودن یا قابل بازیافت بودن، در سطح جهانی برای باتری‌ها عنوان نمی‌شود. به‌علاوه چنین کالاهایی به‌خاطر ابعاد بسیار کوچک و دشواری جمع‌آوری، از لحاظ بازیافت نیز مقرون‌به‌صرفه نیستند. انرژی مصرف‌شده برای بازیافت آن‌ها، بیش از انرژی صرفه‌جویی شده خواهد بود.

فوجیتسو می‌گوید مصرف‌کننده‌ها می‌توانند برای کاهش اثرات زیست‌محیطی باتری‌های قلمی، آن‌ها را با نمونه‌های قابل شارژ یا با عمر بالاتر، جایگزین کنند. درمقابل اگرچه به‌نظر می‌رسد آمازون در صدد پیاده‌سازی سیستم بازیافت و بستن چرخه‌ی تولید زباله باشد، ظاهرا آن‌ها فعالیت کمتری در تشویق بازیافت نسبت به فروشنده‌های دیگر صنعت باتری دارند. درحال حاضر تنها باتری‌های شارژی آمازون، اطلاعات بازیافت را به مصرف‌کننده‌ها ارائه می‌کنند، اما شرکت ادعا می‌کند که به‌زودی اطلاعات مذکور را برای باتری‌های یک بار مصرف هم عرضه خواهد کرد.

آمازون به‌جز چالش‌های اثر زیست‌محیطی محصولات، اتهام‌های بزرگ‌تر همچون مصرف بسیار بالای سوخت‌های فسیلی، سوءاستفاده از کارگران و میلیاردها دلار قراردادهای نظامی دارد. شاید با نگاهی به آن چالش‌ها، اهمیت تأثیر زیست‌محیطی یک باتری قلمی، پایین به‌نظر برسد. ازطرفی وقتی غول تجارت الکترونیک، ادعای فعالیت مناسب در حوزه محیط زیست دارد، اهمیت موضوع چند برابر می‌شود.

مدیرعامل آمازون، جف بزوس در ماه سپامبر خبر از برنامه‌‌ای موسوم به «تعهد اقلیمی» داد که بر اثر درخواست‌های متعدد کارمندان، در جهت اصلاح رویکردهای شرکت در مسیر حفاظت از محیط زیست اجرا می‌شود. تعهد مذکور، ادعای بزرگی محسوب می‌شود؛ چرا که آمازون طبق آن متعهد به دستیابی به رویکرد بدون انتشار گازهای گلخانه‌ای تا سال ۲۰۴۰ می‌شود. به‌علاوه آن‌ها تا سال ۲۰۳۰ نیز تمام فعالیت‌های سطح شرکت را با انرژی‌ تجدید پذیر انجام خواهند داد.

اطلاعات کالاهای تولیدشده در زیربرندها، در سند بررسی آثار زیست‌محیطی آمازون به‌صورت مجزا دیده نمی‌شود. درواقع آن اطلاعات با بخش حمل‌ونقل ترکیب می‌شوند و نمی‌توان جزئیات زیادی از آثار برون‌سپاری تولید در شرکت به‌‌دست آورد. به‌هرحال کارشناسان می‌گویند آمازون باید کنترل بیشتری روی فرایندهای تولید کالاهای آمازون‌بیسیکس داشته باشد و عدم کنترل تاکنون، رویکردی مشکوک و نه‌چندان مثبت از سوی آن‌ها محسوب می‌شود.

درنهایت به‌نظر نمی‌رسد آمازون تصمیمی جدی مبنی بر انتشار جزئیات زنجیره‌ی تأمین یا آثار زیست‌محیطی عملکرد خود داشته باشد. کارشناسان می‌گویند آن‌ها مزیت رقابتی خود را در مخفی نگه داشتن جزئیات زنجیره‌ی تأمین به‌دست آورده‌اند و قطعا برای عدم انتشار آن، همه‌ی تلاش خود را به کار می‌گیرند.