از پرواز فضاپیمای کرو دراگون اسپیس ایکس چه انتظاری داریم؟

اسپیس‌ایکس در‌حال‌آمادگی برای دستیابی به عطفگاه مهمی در پروازهای فضایی انسانی است. ایلان ماسک، مدیرعامل این شرکت، قصد دارد نخستین مأموریت نمایشی کپسول سرنشین‌دار دراگونش به ایستگاه فضایی بین‌المللی را در ۲مارس (۱۱اسفند) به‌پرواز درآورد.

پرواز آزمایشی کرو دراگون که با عنوان Demo-1 شناخته می‌شود، بدون سرنشین خواهد بود؛ اما اگر همه‌چیز به‌خوبی پیش برود، کرو دراگون احتمالا برای نخستین‌بار فضانوردان را تابستان سال آینده به ایستگاه مداری حمل خواهد کرد و از آنجا به زمین بازخواهد گرداند. درادامه، با زومیت همراه باشید تا آنچه را شرح دهیم که باید درباره‌ی کرو دراگون و آینده‌ی کوتاه‌مدت پروازهای فضایی انسانی بدانید.

اسپیس‌ایکس با قرارداد چندمیلیارددلاری خدمه‌ی تجاری با ناسا، مشغول توسعه‌ی کرو دراگون (Crew Dragon) بوده است. سازمان فضایی آمریکا قرارداد مشابهی با بوئینگ نیز منعقد کرده است. این شرکت همچون اسپیس‌ایکس روی کپسولی به‌نام استارلاینر (CST-100 Starliner) کار می‌کند.

هدف ناسا از همکاری با دو شرکت یادشده، بازگرداندن پروازهای فضایی مداری به خاک ایالات متحده‌ی آمریکا است. فضانوردان آمریکایی از ژوئیه‌ی‌۲۰۱۱ تاکنون و پس از بازنشستگی ناوگان شاتل فضایی ناسا، برای رسیدن به ایستگاه فضایی بین‌المللی و بازگشت از آنجا به زمین، به فضاپیما و راکت روسی سایوز متکی بوده‌اند. درنتیجه‌ی این وابستگی، پول فراوانی از ناسا به‌سمت روسکاسموس، همتای روسی‌اش، سرازیر شده است؛ زیرا صندلی‌های موجود در فضاپیمای سه‌نفره‌ی سایوز هم‌اکنون با قیمتی نزدیک به ۸۰،۰۰۰،۰۰۰ دلار برای هر نفر فروخته می‌شوند.

کرو دراگون سوار بر راکت نام‌آشنای فالکون ۹ پرتاب خواهد شد که پرتابگری دومرحله‌ای با بهره‌گیری از ویژگی چندبارمصرفی است. استارلاینر که طبق زمان‌بندی قرار است نخستین پرواز غیرسرنشین‌دارش به ایستگاه فضایی بین‌المللی را در آوریل انجام دهد، بر راکت یک‌بار مصرف اطلس ۵ ساخت ائتلاف پرتاب و راه‌اندازی سوار خواهد شد.

نخستین فضاپیمای کرو دراگون سوار بر راکت فالکون ۹ در سکوی پرتاب 39A مرکز فضایی کندی ناسا در کیپ کاناورال دیده می‌شود.

کرو دراگون نسخه‌ی اصلاح‌شده و ارتقایافته‌ی کپسول باربری رباتیک دراگون محسوب می‌شود که از سال ۲۰۱۲ تاکنون، در قراردادی با ناسا و با هدف تأمین مجدد آذوقه و تدارکات در‌حال‌انجام پروازهای غیرسرنشین‌دار به ایستگاه فضایی بین‌المللی بوده است.

کرو دراگون از چندین ویژگی مرتبط با فضانوردی بهره می‌برد که همزاد رباتیکش فاقد آن‌ها است. به‌عنوان مثال، نسخه‌ی سرنشین‌دار دراگون دربردارنده‌ی صندلی (۷ عدد)، پنجره‌، نمایشگرهای بزرگ لمسی، سامانه‌ی پشتیبانی از حیات و سامانه‌ی فرار است. سامانه‌ی فرار که به‌منظور ایمن نگاه‌داشتن کرو دراگون درصورت شکست پرتاب طراحی شده، متشکل از ۸ موتور سوپردریکو اسپیس‌ایکس است که در بدنه‌ی کپسول تعبیه شده‌اند.

علاوه‌براین،‌ تمایزهای مهم دیگری نیز بین دو وسیله‌ی یادشده وجود دارد. به‌عنوان نمونه، دراگون اولیه به آرایه‌های خورشیدی سنّتی مجهز است که پس از پرتاب گشوده می‌شوند؛ اما پنل‌های خورشیدی کرو دراگون، بدنه‌ی فضاپیما را پوشانده‌اند و برای فعال‌سازی به انجام هیچ اقدامی نیاز ندارند.

هر دو مدل دراگون با هدف استفاده‌ی چندباره طراحی شده‌اند. هم‌اکنون، اسپیس‌ایکس بارها چندین دراگون باربری را در مأموریت‌ها به ایستگاه فضایی بین‌المللی به‌پرواز درآورده است؛ اما به‌گفته‌ی نمایندگان اسپیس‌ایکس، هر کرو دراگون مجزا دست‌ِکم نه در ابتدا، مأموریت‌های چندگانه به مقصد ایستگاه فضایی را برای ناسا انجام نخواهد داد.

دمو ۱ از سکوی پرتاب تاریخی 39A در مرکز فضایی کندی ناسا در فلوریدا پرتاب خواهد شد. پس از تأخیرهای چندباره، اسپیس‌ایکس سرانجام ۲مارس (۱۱اسفند) را به‌عنوان تاریخ پرتاب این مأموریت تعیین کرد. مأموریت دمو ۱ با هدف آزمایش تقریبا تمام تجهیزات حیاتی کرو دراگون، از نزدیکی خودکار و چرخ‌دنده‌های اتصال تا سامانه‌های پشتیبانی حیات و ورود مجدد طراحی شده است. کارکنان اسپیس‌ایکس در مدت زمان تقریبا دوهفته‌ای مأموریت، به‌دقت بر عملکرد این سامانه‌ها نظارت خواهند کرد. سپس، کرو دراگون پس از اتمام مأموریت به‌کمک چتر نجات در اقیانوس آرام فرود خواهد آمد.

بااین‌حال، بازگشت موفقیت‌آمیز به زمین به‌منزله‌ی آمادگی کرو دراگون برای حمل فضانوردان نخواهد بود. اسپیس‌ایکس در ژوئن۲۰۱۹ (خرداد یا تیر۱۳۹۸) آزمایش غیرنشین‌دار خروج اضطراری را نیز با کرو دراگون انجام خواهد داد تا از عملکرد صحیح سامانه‌ی فرار مطمئن شود.

اگر در انجام این دو پرتاب آزمایشی، همه‌چیز به‌خوبی پیش برود، دمو ۲ آماده‌ی برخاستن از زمین خواهد بود. این مأموریت که احتمالا در ژوئیه‌ی۲۰۱۹ (تیر یا مرداد۱۳۹۸) پرتاب خواهد شد، دو فضانورد ناسا به‌نام‌های باب بنکن و داگلاس هارلی را برای اقامتی تقریبا یک‌هفته‌ای به ایستگاه فضایی بین‌المللی حمل خواهد کرد. درنهایت، مأموریت‌های سرنشین‌دار عملیاتی به آزمایشگاه مداری برای ناسا، پس از تکمیل موفقیت دمو ۲ آغاز خواهند شد.

اگر چشم‌انداز اسپیس‌ایکس پابرجا بماند، کرو دراگون و نیز دراگون باربری یا راکت‌های فالکون ۹ و فالکون هوی برای طولانی‌مدت پرواز نخواهد کرد. اسپیس‌ایکس در‌حال‌ساخت سامانه‌ی پرتاب فضایی همه‌کاره‌ای است که فضاپیمایی غول‌پیکر با ظرفیت ۱۰۰ نفر به‌نام استارشیپ و راکتی بزرگ به‌نام سوپر هوی را دربرمی‌گیرد. به‌گفته‌ی ایلان ماسک، این دو وسیله‌ی چندبارمصرف انسان را به مریخ و ماه و دیگر مقاصد احتمالی خواهند برد و از آنجا به زمین بازخواهند گرداند. علاوه‌براین، آن‌ها کارهای موردنیاز اسپیس‌ایکس، از پرتاب ماهواره‌ها تا پاک‌سازی فضا از زباله‌ها را برعهده خواهند گرفت.

علاوه‌براین، استارشیپ و سوپر هوی مأموریت‌هایی در سطح نزدیک زمین نیز انجام خواهند داد. به‌گفته‌ی ماسک، اسپیس‌ایکس قصد دارد از این دو برای جابه‌جایی سریع افراد از نقطه‌ای به نقطه‌ی دیگر در سرتاسر جهان استفاده کند.