موج جدید محصولات ۷ نانومتری AMD در تیر ماه سال آینده از راه خواهد رسید

این روزها ممکن است برخی از جزییاتِ نسل بعدی پردازنده‌های رایزن یا سری ۳۰۰۰ این پردازنده‌های قدرتمند و همینطور پردازنده‌های گرافیکی رادئون Navi به گوش‌مان خورده باشد؛ اما خیلی زود اخبار بیشتری از این پردازنده‌ها را خواهیم شنید. طبق گزارش سایت  RedGamingTech، شرکت AMD سه محصول جدید خود را شامل پردازنده‌های رایزن ۳۰۰۰، تراشه‌های مادربرد X570 و پردازنده‌های گرافیکی Radeon Navi در ماه ژوئیه ۲۰۱۹ (تیرماه سال آینده) عرضه خواهد کرد. 

منابع خبری این سایت گفته‌اند که همان‌طور که کارت Radeon VII در تاریخ هفتم فوریه با تاکید بر فناوری ساخت ۷ نانومتری آن عرضه گردید، سایر محصولات رده‌بالای آینده‌ی این شرکت در تاریخ ۷ ژوئیه روانه‌ی بازار خواهد شد تا بار دیگر تاکیدی بر استفاده از فناوری ساخت ۷ نانومتری در جریان اصلی محصولات آینده‌ی AMD؛ اعم از پردازنده‌ها و پردازنده‌های گرافیکی این شرکتِ پیشتاز باشد. درواقع این اقدام به منزله‌ی یک رویکرد بازاریابی عالی برای شرکت AMD است. آنچه در اینجا بیش از هر چیز جلب توجه می‌کند، تاریخی است که برای عرضه این محصولات در نظر گرفته شده است و شرکت AMD احتمالاً تا پیش از آن تاریخ اطلاعیه‌های رسمی دیگری از محصولات فناورانه‌ی نسل بعد خود منتشر خواهد کرد.

 نمایشگاه کامپیوتکس ۲۰۱۹ فرصت خوبی برای شرکت AMD بود تا از صف آرایی جریان اصلی محصولات خود (محصولاتی که برای مصارف عام و نه برای ورک‌استیشن‌ها و سرورها، در نظر گرفته شده است) رونمایی کند. در جریان این نمایشگاه AMD نسل دوم پردازنده‌های Ryzen Threadripper خود را نیز معرفی کرد و زمان عرضه‌ی آن را اوت ۲۰۱۸ اعلام کرد؛ یعنی فقط دو ماه بعد از آن مراسم. چنانچه شایعات اخیر درست باشد، از زمان برگزاری نمایشگاه کامپیوتکس ۲۰۱۹ تا عرضه‌ی نسل بعدی محصولات ۷ نانومتری AMD فقط یک ماه فرصت خواهیم داشت.

در رویداد CES 2019، شرکت AMD از پردازنده‌های دسکتاپ نسل سوم رایزن با نام رمز Mattise رونمایی کرد. ‏AMD تأیید کرده است که این پردازنده در اواسط سال ۲۰۱۹ عرضه خواهد شد که با تاریخ هفتم ژوئیه مطرح شده در شایعات نیز تقارن دارد. در پردازنده‌های سری ۳۰۰۰ رایزن، همان‌طور که از قبل نیز مشخص شده بود، از فناوری ساخت تراشه ۷ نانومتری شرکت TSMC و معماری جدید Zen 2 استفاده خواهد شد. هدف از این شیوه‌ی ساخت افزایش تعداد دستورالعمل در هر کلاک (IPC) پردازنده و ارتقای بازدهی نسبت به معماری فعلی ۱۲ نانومتری Zen + است که در پردازنده‌های دسکتاپ رایزن سری ۲۰۰۰ (نسل دوم) به کار رفته است.

اولین پیش‌نمایش رسمی از پردازنده‌های دسکتاپ سری ۳۰۰۰ رایزن، حاکی از عرضه‌ی تراشه‌ی پردازنده‌ای با ۸ هسته و ۱۶ رشته‌ی پردازشی بود که به شکل مستقیم در معرض رقابت با پردازنده‌ی ۸ هسته و ۱۶ رشته ای Core i9-9900K شرکت اینتل قرار می‌گیرد. پردازنده‌ی دسکتاپ سری ۳۰۰۰ رایزن نه‌تنها برتری اندکی در تکمیل وظایف چند رشته ای در بنچمارک Bench R15 نسبت به Core i9-9900K داشت، بلکه به میزان ۵۰ وات مصرف انرژی کمتری نیز داشت.

چنین پیشرفتی تنها در مدت یک نسل باورنکردنی بود، AMD توانسته بود در پارامتر بازدهی کلی که شرکت اینتل سال‌ها بالاترین جایگاه را در آن داشت، از رقیب خود پیشی بگیرد. اکنون سال‌ها حرکت کم شتاب و تکیه‌ی زیاد شرکت اینتل بر فناوری ساخت ۱۴ نانومتری باعث شده بود که AMD بتواند گوی سبقت را در میدان عملکرد به ازای هر وات و میزان عملکرد خام خالص از رقیب خود برباید.

 اگرچه AMD در این مراسم تنها از یک تراشه‌ی ۸ هسته‌ای با ۱۶ رشته‌ی پردازشی پرده برداشت، عرضه‌ی تراشه‌هایی با تعداد هسته‌های بیشتر توسط این شرکت دور از انتظار نیست. شایعاتی در مورد تراشه‌هایی با ۱۲ هسته برای مصارف عام تاکنون وجود داشته و البته چنین محصولاتی با تعداد هسته‌های بالاتر، با ورود پردازنده‌های نسل جدید رایزن به سیستم‌های خانگی راه خواهد یافت. براساس تصاویری که از تراشه‌ها و Die-های آینده AMD منتشر شده، امکان استفاده از یک Die ثانویه روی تراشه دور از ذهن نیست؛ اضافه کردن این Die ثانویه، امکان افزایش هسته‌ها تا ۱۶ و افزایش رشته‌های پردازشی تا ۳۲ را در تراشه‌های جریان اصلی AMD فراهم خواهد کرد. 

به مانند هر دوره از عرضه‌ی پردازنده‌های رایزن، قیمت‌ها نقش مهمی در تعیین سطح محبوبیت این محصولات ایفا می‌کند. نسل اول و دوم تراشه‌های رایزن با ارزش خرید بالایی که داشتند، شگفت‌انگیز ظاهر شدند. این پردازنده‌ها نه‌تنها تعداد هسته‌های بیشتری را نسبت به رقبای خود ارائه می‌کند، بلکه این امکان وجود دارد تا با دمای کمتر و مصرف توان پایین‌تری نسبت به پردازنده‌های رقیب کار کند. انتظار می‌رود این پارامترها در سری ۳۰۰۰ پردازنده‌های رایزن بهتر از قبل شده و AMD قیمت‌های به مراتب بهتری را برای هر گروه از پردازنده‌هایش با تعداد نسبی هسته‌ها ارائه کند.

مدل‌های ۸ هسته‌ای نسل سوم رایزن ممکن است قیمتی در حدود ۱۹۹ تا ۲۹۹ دلار داشته باشد، این در حالی است که تراشه‌های ۱۲ هسته‌ای یک برچسب قیمت ۳۹۹ دلاری خواهد خورد و سرانجام تراشه‌های ۱۶ هسته‌ای احتمالاً با قیمت ۴۹۹ دلار در صدر جایگاه قیمت‌ها خواهد نشست. 

استدلالی که در پشت این تخمین قیمت‌ها وجود دارد این است که برخلاف پردازنده‌های Threadripper که از یک PCB بزرگتر و چهار Die (بر پایه‌ی جانمایی پردازنده‌ی Epyc) برخوردار است، پردازنده‌های رایزن سری ۳۰۰۰ تنها از دو Die بهره‌مند بوده و هزینه‌های طراحی و فضای مورد نیاز را کاهش می‌دهد. به همراه این پردازنده‌ها ممکن است مدل‌های ارزان‌تر ۱۵۰ تا ۲۰۰ دلاری با ۴ تا ۶ هسته‌ نیز عرضه گردد که انتخاب خوبی برای کاربرانی با توان خرید کمتر است. نقشه‌ی راه پردازنده‌های رایزن از ۲۰۱۸ تا ۲۰۱۹ در جدول زیر ترسیم شده است. 

تراشه مادربرد X570 ‏AMD میزبان جدید پردازنده‌های سری ۳۰۰۰ رایزن خواهد بود. همان‌طور که در مورد چیپستهای X470 نیز شاهد بودیم، ویژگی‌های انگشت‌شماری در پردازنده‌های رایزن سری ۲۰۰۰ مانند Precision Boost Overdrive و XFR 2 وجود داشت که فقط توسط مادربرد‌های جدید پشتیبانی می‌شد و سایر ویژگی‌ها توسط مادربردهای قدیمی‌تر نیز قابل پشتیبانی بود. شکی نیست که خانواده‌ی پردازنده‌های رایزن مبتنی بر معماری ذن ۲ با تعدادی از ویژگی‌های جدید پا به بازار سخت‌افزار خواهد گذاشت که از میان آن‌ها اصلی‌ترین ویژگی پشتیبانی از استاندارد ارتباطی PCIe 4.0 است. پلتفرم X570 به‌طور کامل با راهکار نسل چهارم PCIe سازگار است؛ به عبارت دیگر این پلتفرم اولین تراشه‌‌ی جریان اصلی فروش AMD خواهد بود که از استاندارد جدید ارتباطی 4.0 PCIe به‌طور کامل پشتیبانی می‌کند.

چنین ویژگی به این معنا نیست که پردازنده‌های سری ۳۰۰۰ رایزن تنها با مادربردهای X570 سازگار باشد، بلکه به عکس نسل جدید پردازنده‌های رایزن به‌طور کامل با بردهای X470 و X370 نیز سازگار خواهد بود.  سطح کارایی این پردازنده‌ها روی مادربرد‌های قدیمی‌تر مسلماً به اندازه‌ی مادربرد جدیدی با تراشه X570 نخواهد بود؛ اما برد‌های قدیمی‌تر نیز عملکرد کاملاً پایداری برای آن دسته از کاربرانی که فقط می‌خواهند پردازنده‌ی خود را ارتقا دهند، ایجاد کرده و این کاربران می‌توانند به استفاده از رایانه‌های شخصی خود بدون دردسر ارتقای مادربرد و قطعات دیگر از ابتدا، ادامه دهند.

گفته می‌شود که سازندگان مادربرد انتظار تراشه‌هایی با ۱۲ و ۱۶ هسته را دارند و در حال طراحی محصولات آینده‌ی خود بر پایه‌ی این اطلاعات هستند. پس در مادربردهای آینده شاهد انتقال توان بهتر، تغذیه‌ی مناسب‌تر پردازنده و عملکردی پایدارتر برای کار با تراشه‌هایی با تعداد هسته‌های بیشتر خواهیم بود. با این وجود هنوز قطعه‌سازهای مشهور هیچ نمونه‌ی محصولی بر پایه‌ی این تراشه عرضه نکرده‌اند،  گرچه انتظار می‌رود این محصولات فناورانه، حول و حوش آوریل سال جاری روانه‌ی بازار شود، یعنی درست پیش از آنکه ‏AMD اقدام به تولید انبوه پردازنده‌های ۷ نانومتری Mattise کند.

‏AMD قصد دارد Navi را به‌عنوان معماری بزرگ بعدی تراشه‌های گرافیکی این شرکت، تقریباً هم‌زمان با عرضه‌ی پردازنده‌های سری ۳۰۰۰ رایزن روانه‌ی بازار سازد. این اقدام فرصتی است برای AMD تا خانواده‌ی محصولات گرافیکی رادئون آینده‌‌ را به خریداران بالقوه‌اش بشناساند. شایعات حاکی از عرضه‌ی این پردازنده‌های گرافیکی در تاریخ هفتم ژوئیه است، اما اخباری هم در مورد تأخیر در عرضه‌ی این پردازنده‌ها به گوش می‌رسد. AMD به واسطه‌ی ظرفیت ساخت تراشه‌ی شریک تایوانی خود TSMC تحت فشار قرار دارد. پس احتمالاً در این تاریخ به‌جای عرضه‌ی این محصولات، تنها شاهد معرفی آن‌ها باشیم و تاریخ عرضه‌ی نسل بعدی پردازند‌ه‌های گرافیکی Navi به زمانی در آینده موکول شود.

به‌دنبال عرضه‌ی پردازنده‌‌ی گرافیکی رادئون ۷، ‏AMD دست از تلاش برای ارتقای بیشتر معماری وگا که از سال ۲۰۱۷ در محصولات رده‌بالای این شرکت حضور داشته است، برداشت و تلاش‌های خود را متمرکز بر طراحی و توسعه‌ی پردازنده‌های گرافیکی Navi کرد. پردازنده‌ی گرافیکی وگا شرکت AMD در اصل برای کامپیوترهای سرور با توان پردازشی بالا (HPC) طراحی شده بود؛ اما اکنون قرار است در سیستم‌های گیمینگ نیز این تراشه به کارگیری شود. می‌توان Radeon VII را کارتی مصرفی دانست، اما ممکن است پردازنده‌های Navi  چنین رویه ای را دنبال نکنند.

AMD با ساخت پردازنده‌های گرافیکی Navi گیمینگ سطح بالا را در اولویت کارت‌های گرافیک آینده خود قرار داده است؛ این پردازنده‌ی گرافیکی گویا قرار است علاوه‌بر حضور در کارت‌های گرافیک جریان اصلی و رده‌بالای دسکتاپ و لپ‌تاپ، سکان هدایت را در کنسول‌های بازی نسل آینده‌ی سونی و مایکروسافت به دست گیرد.

شرکت AMD صحبت‌هایی در مورد شراکت با شاخه‌ی گیمینگ مایکروسافت بر سر پلتفرم‌های بازی کرده است؛ گفته‌های فیل اسپنسر در CES امسال خود شاهدی بر این مدعاست:

همان‌طور که به سمت کنسول‌های بازی نسل آینده که از هم‌اکنون در حال ساخت و کار روی آن‌ها هستیم، به پیش می‌رویم، شراکت ما با شرکت‌های بزرگ و نوآوری‌هایی که ما در گذشته با آن مواجه بوده‌ایم، چراغ راه ما برای کاری است که اکنون در حال انجام آن هستیم و  تمام این تجربیات از اهمیت فزاینده‌ای برای جهت‌دهی به تلاش‌های آینده‌ی ما برخوردار است. من واقعاً به آینده خوشبین هستم، آینده‌ای که ما توانایی‌های خود را در آن بیشتر از قبل برای هواداران‌مان اثبات خواهیم کرد.

پردازنده‌های گرافیکی Navi به‌عنوان نسل بعدی محصولات رده‌بالای رادئون شناخته می‌شود و شاید آخرین نسل از پردازنده‌های گرافیکی AMD خواهد بود که در ژن‌های خود از معماری GCN برخوردار است. AMD با معماری Navi قصد دارد تغییراتی جدید در معماری برند رادئون اعمال کند تا بدین وسیله بازدهی و سطح عملکرد تراشه‌هایش را تقویت کند. برای مقایسه گرچه رادئون ۷ از فناوری ساخت ۷ نانومتری برخوردار است، اما در اصل تراشه‌ی وگا ۲۰ در قلب این کارت، نمونه‌ی کوچک‌تر و فشرده‌ی معماری پیشین وگا، یعنی تراشه وگا ۱۰ بود. روی دیگر سکه پردازنده‌های گرافیکی Navi از همان قدم اول بر مبنای فناوری ساخت ۷ نانومتری طراحی شده‌اند و چنین رویه‌ای قطعاً به AMD در بهره‌گیری از تمام مزایای ساخت تراشه‌ی جدیدش، کمک شایانی خواهد کرد.

لیزا سو مدیرعامل AMD و مارک پیپرمستر مدیر حوزه فناوری این شرکت هر دو در مصاحبه‌هایی جداگانه به انواع تجدید نظر و نوسازی در برنامه‌های طراحی و توسعه برند رادئون اشاراتی داشتند؛ مارک پیپرمستر می‌گوید:

ما واقعاً در آغاز کار با پردازنده‌های سطح بالای Radeon VII با فناوری ساخت ۷ نانومتری هیجان‌زده‌ایم. همان‌طور که در ادامه‌ی راه با به‌روزرسانی‌ها و تجدیدنظرهایی در برنامه‌ی تولید و توسعه‌ی پردازنده‌های گرافیکی رادئون سروکار داریم، اطلاعیه‌هایی در مورد این دگرگونی‌ها در طول سال به گوش هواداران‌مان خواهد رسید.اقداماتی که ما در سراسر سال جاری به آن دست خواهیم زد، از نوع همان اقداماتی است که هر ساله در شرکت AMD انجام می‌پذیرد؛ ما نقشه‌ی راه این شرکت را گسترده‌تر از قبل خواهیم چید.

لیزا سو مدیرعامل شرکت AMD نیز می‌گوید:

ما باور داریم که در عرصه‌های زیادی بسیار رقابت‌پذیر شده‌ایم؛ این عرصه‌ها شامل تولید پردازنده‌های رده‌بالای ما نیز می‌شود. مسلماً در بازار امروز محصولات جدیدی برای رقابت وجود دارد. البته ما هم سبد محصولات جدید خود را داریم و در این ترکیب چینش محصولات از جایگاهی استوار برخورداریم. با نگاهی به رهگیری پرتو، من فکر می‌کنم این تکنیک رندرینگ فناوری مهمی است؛ اما مثل تمام فناوری‌های مهم دیگر نیاز به زمان دارد تا اکوسیستم موجود پذیرای آن شود. در حال حاضر ما با دقت بسیار زیاد؛ هم در سطح سخت‌افزاری و هم در سطح نرم‌افزاری در حال کار برای ایجاد این انطباق با اکوسیستم هستیم و انتظار داریم که با ورود این فناوری به بازارهای اصلی، بر اهمیت آن بیش‌ازپیش افزوده شود.

روی هم رفته به نظر می‌رسد AMD سال ۲۰۱۹ را با دستی پر به پایان خواهد رساند و تا آخر امسال شاهد عرضه‌ی بسیاری از محصولات قدرتمند این شرکت اعم از پردازنده و پردازنده‌های گرافیکی خواهیم بود.