درخواست بودجه ۲۰۲۰ ناسا: لغو توسعه نسخه قدرتمند SLS و کاهش بودجه برنامه‌های علمی

درخواست بودجه‌ی جدید ترامپ برای ناسا، تمرکز این سازمان را بر بازگرداندن فضانوردان به ماه در دهه‌ی آینده حفظ می‌کند و در سال مالی ۲۰۲۰ به این سازمان فضایی ۲۱ میلیارد دلار بودجه اختصاص می‌دهد. بااین‌حال هرچند این بودجه‌ی بالا در مقایسه با بودجه‌ی درخواستی رئیس‌جمهور برای ناسا در سال گذشته قدری افزایش یافته است؛ اما درنهایت کمتر از مبلغ ۲۱/۵ میلیارد دلاری محسوب می‌شود که این سازمان در سال ۲۰۱۹ دریافت کرد.

با وجود این، ناسا بودجه‌ی درخواستی برای خود را مطلوب می‌داند و ادعا می‌کند که این مقدار برای ارسال فضانوردان به ماه تا سال ۲۰۲۸ مناسب است. جیم برایدنستاین، مدیر ناسا روز گذشته در جریان یک سخنرانی گفت:

من بسیار خوشحالم که به شما بگویم درخواست بودجه‌ی ناسا از سوی رئیس‌جمهور ایالات متحده نیرومند است و ما پشتیبانی هر دو حزب و مجلس و سنا را در اختیار داریم.

سامانه پرتاب فضایی

شاید بزرگ‌ترین تغییر در درخواست بودجه‌ی سال آینده، حول محور سامانه‌ی پرتاب فضایی ناسا (SLS) خواهد چرخید. این سامانه، راکت جدید و بزرگی است که قصد دارد انسان را در دهه‌ی ۲۰۲۰ به ماه بفرستد. درخواست بودجه‌ی ۲۰۲۰ در عمل توسعه‌ی نسخه‌ای قدرتمندتر از SLS را لغو می‌کند. اگر این طرح پیشنهادی از سوی کنگره تأیید شود، بدان معنا است که ناسا تمرکز خود را به ساخت نسخه‌ای از این راکت با قدرت کمتر معطوف خواهد کرد. این تصمیمی است که می‌تواند انتقادات نسبت به SLS را تقویت کند؛ زیرا منتقدان بر این باورند که راکت‌های تجاری می‌توانند گزینه‌ای بهتر از راکت به‌تعویق‌افتاده و گران‌قیمت‌تر ناسا باشند.

در یک دهه‌ی گذشته، ناسا در حال توسعه‌ی سامانه‌ی پرتاب فضایی به‌همراه کپسولی سرنشین‌دار به‌نام اوریون بوده است که هر دو درکنار یکدیگر فضانوردان را به اعماق فضا ارسال خواهند کرد. سازمان فضایی آمریکا قصد ساخت دو نسخه از راکت SLS‌ را به‌نام‌های Block 1 و Block 1B داشت. بلاک ۱ که انتظار می‌رود نخستین پروازش را در اوایل دهه‌ی ۲۰۲۰ انجام دهد، راکتی به‌شدت قدرتمند محسوب می‌شود و می‌تواند نزدیک به ۹۵ تن محموله را به مدار نزدیک زمین حمل کند. این مقدار از ظرفیت تمام راکت‌های امروزی بیشتر است.

طراحی ناسا برای نسخه‌های مختلف سامانه‌ی پرتاب فضایی

بااین‌حال، بلاک ۱ بی از بلاک ۱ توانمندتر است. این نسخه از SLS خواهان راکتی است که نیمه‌ی بالایی قدرتمندی به‌نام مرحله‌ی اکتشافی بالا (EUS) داشته باشد. اگر بلاک ۱ بی طبق طراحی ارائه‌شده ساخته شود، این مرحله‌ی بالایی به سامانه‌ی پرتاب فضایی امکان خواهد داد تا ۱۳۰ تن محموله را به مدار نزدیک زمین برساند؛ مقداری که به‌مراتب از ظرفیت راکت ساترن ۵ که فضانوردان آپولو را به ماه ارسال کرد، فراتر است. ناسا بلاک ۱ بی را به‌عنوان راکتی توصیف کرده است که می‌تواند حجم قابل‌توجه‌ای محموله را به‌همراه فضانوردان در یک زمان حمل کند.

پشتیبانان SLS همواره در حمایت از این سامانه به ظرفیت چشمگیر بلاک ۱ بی اشاره می‌کردند. برایدنستاین تابستان سال گذشته‌ی میلادی در یک میزگرد با خبرنگاران از نیاز به SLS پشتیبانی و استدلال کرد که هیچ راکت تجاری دیگری نمی‌تواند به اندازه‌ی بلاک ۱ بی قدرتمند باشد. مدیر ناسا در جریان این میزگرد گفت:

عرصه‌هایی وجود دارد که ما هنوز در آن‌ها ظرفیت تجاری تکامل‌یافته‌ای نداریم و در این صورت، دیدگاه من این است که ناسا باید بستر دولتی را فراهم کند تا ما را به جایی برساند که باید برویم. در نتیجه وقتی از اکتشافات اعماق فضا صحبت به میان می‌آید، این ظرفیتی است که هم‌اکنون هیچ کس دیگری ندارد و بنابراین ما می‌خواهیم آن را ارائه دهیم.

هرچند توسعه‌ی بلاک ۱ چندین بار به تعویق افتاده و هزینه‌ی ساخت آن نیز از بودجه فراتر رفته، ظرفیت آن همواره بزرگ‌ترین استدلال برای سامانه‌ی پرتاب فضایی بوده است. در ابتدا SLS قرار بود برای نخستین بار در اوایل ۲۰۱۷ پرواز کند؛ اما نخستین پرواز آزمایشی آن به ۲۰۲۰ موکول شد. بااین‌حال، همچنان نمی‌توان از قطعی بودن این تاریخ اطمینان داشت. به گزارش خبرگزاری اسپیس‌نیوز، ناسا اکنون در حال ارزیابی مجدد تاریخ یادشده برای پرتاب SLS است و حتی بودجه‌ی درخواستی اخیر نیز می‌گوید که سامانه‌ی پرتاب فضایی نخستین بار در دهه‌ی ۲۰۲۰ پرتاب خواهد شد. علاوه‌بر این، برآورد می‌شود که پس از اتمام ساخت SLS، راه‌اندازی آن سالانه بالغ بر یک میلیارد دلار هزینه دربرداشته باشد. از آنجایی که این راکت قرار است تنها سالی یک بار پرواز کند، این به‌معنای یک میلیارد دلار به ازای هر پرتاب است. این مقدار در مقایسه با راکت فالکون هوی اسپیس‌ایکس که هزینه‌ی پرتابش از ۹۰ میلیون دلار آغاز می‌شود، به‌طرز سرسام‌آوری بیشتر است.

بااین‌حال، برایدنستاین روز گذشته در جریان سخنرانی خود گفت:

ما به سامانه‌ی پرتاب فضایی و کپسول سرنشین‌دار اوریون نیاز داریم.

تجاری‌سازی

در سال‌های پیشرو فرصت‌ها و قراردادهای بالقوه‌ی فراوانی وجود خواهد داشت؛ به‌خصوص برای هر شرکتی که به‌دنبال سرمایه‌گذاری در برنامه‌های ناسا برای بازگشت به ماه باشد.

ناسا به‌عنوان بخشی از برنامه‌های پروازهای فضایی انسانی خود می‌خواهد ایستگاهی فضایی را به‌نام Gateway در مدار پیرامون ماه بسازد که به‌عنوان توقفگاهی برای فضانوردانی به‌کار خواهد رفت که درصدد سفر به سطح ماه و بازگشت از آن هستند. سازمان فضایی آمریکا همچون ساخت‌وساز ایستگاه فضایی بین‌المللی امیدوار به ساخت گیت‌وی به‌صورت قطعات مجزا و توسط سازمان‌های فضایی دیگر کشورها است. ناسا قصد دارد نخستین قطعه‌ی گیت‌وی را که دربردارنده‌ی پنل‌های خورشیدی و نیروی محرکه است، سوار بر راکتی تجاری پرتاب کند. اما برای سایر قطعات هنوز هیچ راکتی اختصاص داده نشده است.

رندری هنری از طرح پیشنهادی ایستگاه فضایی گیت‌وی

دولت ترامپ به صراحت اعلام کرده است که می‌خوهد صنعت فضایی تجاری عهده‌دار پرتاب دیگر قطعات شود. در بودجه‌ی درخواستی آمده است که قطعات گیت‌وی که به‌دست همکاران بین‌المللی مختلف ساخته خواهند شد، باید سوار بر راکت‌هایی که به‌صورت رقابتی خریداری شده‌اند، پرتاب شوند؛ درحالی‌که فضانوردان به‌وسیله‌ی سامانه‌ی پرتاب فضایی و درون کپسول سرنشین‌دار اوریون پرتاب خواهند شد. به‌لطف هزینه‌ی بالای SLS، این سامانه در عمل تنها برای مأموریت‌های پرواز فضایی انسانی به‌کار خواهد رفت.

در همین حال، دولت می‌گوید از برنامه‌های قمری ناسا حمایت می‌کند. در این برنامه، شرکت‌های فضایی تجاری با هدف ساخت سطح‌نشین‌های قمری بزرگ که قادر به ارسال انسان به سطح ماه هستند، با یکدیگر رقابت می‌کنند. دولت همچنین خواستار آن است که مأموریت ناسا برای کاوش اروپا، قمر مشتری با یک راکت تجاری پرتاب شود. در سال ۲۰۱۵، کنگره فرمان داد که این مأموریت با نام Europa Clipper باید با سامانه‌ی پرتاب فضایی پرتاب شود؛ اما دولت می‌گوید استفاده از راکت تجاری بیش از ۷۰۰ میلیون دلار در مصرف بودجه صرفه‌جویی خواهد کرد و به ناسا امکان می‌دهد چندین مأموریت تازه را تأمین مالی کند. دولت پیش‌تر تلاش کرد تا فرمان SLS را لغو کند؛ اما در این راه به توفیقی دست پیدا نکرد.

کاهش بودجه و مأموریت‌های لغوشده

در درخواست بودجه‌ی ۲۰۲۰، اهداف معمول ناسا حذف می‌شوند. دولت ترامپ یک بار دیگر پیشنهاد می‌دهد که بودجه‌ی مأموریت تلسکوپ نقشه‌برداری میدان باز فروسرخ (WFIRST) کاهش یابد؛ ماموریتی که طی آن، رصدخانه‌ای غول‌پیکر به فضا فرستاده خواهد شد تا به جستجوی سیارات فراخورشیدی و انرژی تاریک بپردازد. دولت ترامپ سال گذشته درخواست لغو این پروژه را کرده بود؛ اما کنگره درنهایت آن را با بودجه‌ی سال ۲۰۱۹ نجات داد. اکنون، بودجه‌ی درخواستی مجددا خواستار کاهش بودجه‌ی این تلسکوپ شده است. دولت استدلال می‌کند که ناسا باید تمرکز خود را به تکمیل تلکسوپ فضایی جیمز وب معطوف کند؛ رصدخانه‌ی فضایی غول‌پیکر دیگری که از مدت‌ها پیش در دست توسعه است و قرار بود امسال پرتاب شود.

در همین حال، اغلب برنامه‌های ناسا در مقایسه با سال مالی ۲۰۱۹ بودجه‌ی کمتری دریافت خواهند کرد. هر دو پروژه‌ی سامانه‌ی پرتاب فضایی و اوریون و همچنین تقریبا تمام برنامه‌های علمی ناسا شاهد کاهش بودجه خواهند بود. اگر درخواست بودجه‌ی ۲۰۲۰ تصویب شود، ناسا نزدیک به ۴۸۱ میلیون دلار کمتر نسبت به امسال دریافت خواهد کرد که کاهشی تقریبا ۲/۲ درصدی محسوب می‌شود.

البته، درخواست بودجه‌ی روز گذشته هنوز قطعی نشده است. این بودجه هنوز در ابتدای مسیری تقریبا یک‌ساله برای تصویب قرار دارد و نمایندگان کنگره باید بر سر آن تصمیم‌گیری کنند. کنگره‌ی آمریکا بسیاری از مبالغ قطع‌شده و مأموریت‌های لغوشده‌ای را که در دو سال گذشته از سوی دولت پیشنهاد شده بودند، بازگردانده است. در نتیجه، هنوز معلوم نیست که چه تعداد از این تغییرات در سیر تصویب بودجه نجات خواهند یافت.