برنامه چین برای رقابت با سیلیکونولی
دلتای رودخانهی مروارید چین برجستهترین مکان برای شهرسازی در تاریخ بشر است. این منطقه با نزدیک به ۷۰ میلیون نفر جمعیت، ۸ درصد تولید ناخالص داخلی چین را تشکیل میدهد و اقتصاد آن ۱.۵ تریلیون دلار ارزش دارد؛ یعنی تقریبا همانند استرالیا و اسپانیا و به بزرگی اقتصاد روسیه و کرهجنوبی.
درحالحاضر، دولت چین طرحهای خود را برای یکپارچهکردن ناحیهی خلیج بزرگ (Greater Bay Area) اعلام کرده است. این ناحیه قرار است به اَبَرشهر و مرکز فناوری پیشرفتهای تبدیل شود که میتواند رقیبی برای سیلیکونولی کالیفرنیا و خلیج توکیو ژاپن باشد.
منطقهی خلیج بزرگ، هنگکنگ و ماکائو و ۹ شهر استان گوانگدونگ را شامل میشود. این شهرها عبارتاند از: گوانگژو، شنژن، جوهای، ژونگشان، جیانگمن، زائوکینگ، فوشان، دونگوان و هویژو.
منطقهی خلیج بزرگ
باتوجهبه طرح کلانی که تا سال ۲۰۳۵ بهطول میانجامد، توسعه در تمامی ۱۱ شهر همراهبا ۴ هاب اصلی برای رشد صنایع خاص هماهنگ خواهد شد:
منطقهی خلیج بزرگ پایگاه تولیدی برجستهای را بهرخ میکشد، بهویژه دونگوان، شهری که بهنام «کارخانهی جهان» معروف شده و یکپنجم گوشیهای هوشمند و یکدهم کفشهای جهان را تولید میکند. همچنین، این شهر سه بندر از پنج بندر شلوغ چین را دارد و بر ژاپن، چهارمین صادرکنندهی بزرگ جهان، سایه خواهد افکند.
پل هنگکنگ - جوهای - ماکائو
میلیاردها دلار برای بهبود حملونقل و زیرساخت بین شهرها صرف شده است. سال گذشته، طولانیترین پل دریایی جهان هنگکنگ و جوهای و ماکائو را بههم پیوند داد. شاهکار مهندسی ۱۵ میلیارد دلاری زمان لازم برای سفر در سراسر دهانهی رودخانهی مروارید را به کمتر از یک ساعت کاهش میدهد.
ساخت پل هنگکنگ - جوهای - ماکائو
درحالحاضر، هنگکنگ نیز به شبکهی ۲۵,۰۰۰ کیلومتری راهآهن پرسرعت چین متصل است که امکان سفر مستقیم از کولون به گوانگدونگ را در ۴۷ دقیقه فراهم میکند. اگرچه این منطقه تمام شرایط لازم برای موفقیت را دارد، موانع درخورتوجهی وجود دارد که طرح جدید تلاش میکند بر آنها غلبه کند.
اصلیترین مانع این واقعیت است که منطقه به سه حوزهی اختیارات اداری مجزا تقسیم شده که هرکدام نظامهای حقوقی و ارزهای رایج و قوانین حاکم بر اقامت و مهاجرت متفاوتی دارند. هنگکنگ و ماکائو مناطق ویژهی اداری با دولتهایی هستند که بهطور عمده در بسیاری از مسائل، مستقل از پکن و با سیاست «یک کشور، دو نظام» عمل میکنند.
بسیاری از مفاد طرح منطقهی خلیج بزرگ به افزایش همکاری میان حوزههای مختلف قضایی مربوط است. بهعنوان مثال، به شرکتهای مالی از هنگکنگ و ماکائو برای کار در سرزمین اصلی آزادی بیشتری میدهد و از برخی محدودیتها برای دسترسی به آموزش و مسکن و مراقبتهای پزشکی معاف میکند. امید است دسترسی هنگکنگ و ماکائو به سرمایهی بینالمللی برای افزایش سرمایهگذاری بهطور کلی استفاده شود و بازرگانی بتواند برای اوراق قرضهی یوآن و وامها و مشتقات آن بازشود. گرچه وعده داده شده جریان کالاها و مردم تسهیل شود، جزئیات دقیقی دربارهی قوانین گمرکی و مهاجرت وجود ندارد.
واکنش دولتهای ماکائو و هنگکنگ به این طرح مثبت بوده است؛ ولی هیچیک از چشمانداز یکپارچگی نزدیکتر بهوجد نیامدهاند. احزاب مخالف در هنگکنگ ابراز نگرانی کردهاند برتری رقابتی شهر دربرابر همسایگانش ممکن است با همکاریهای بیشازحد از بین برود.
همچنین، تفاوتهای گستردهای در سطح زندگی میان شهرهای مختلف وجود دارد. وضعیت ساکنان ماکائو تقریبا ۱۰ برابر بهتر از ساکنان زائوکینگ است.
آسیب زیستمحیطی یکی دیگر از مشکلاتی است که این طرح با واکنشهای هماهنگتر در پی حل آن است. آب دلتای رودخانهی مروارید با وجود سرمایهگذاری چشمگیر در تسهیلات فاضلاب و تصفیهی آب، یکی از آبهای آلودهی جهان است. آلودگی هوا بهاندازهی شهرهای شمالی چین خفهکننده نیست؛ اما هنوزهم میتواند به سطح ناسالم برسد و حتی گاهی اوقات از فضا دیده شود.
آلودگی هوا در منطقهی خلیج بزرگ
شبیه طرح ابتکاری راه ابریشم جدید برای بازکردن جهان بهسوی تجارت چین، منطقهی خلیج بزرگ پروژهای است که موفقیت آن در دهههای آتی مشخص خواهد شد. این طرح چشماندازی بلندپروازانه است که دربارهی ایجاد «خوشهای شهری در کلاس جهانی» با کیفیت درخورتوجه زندگی صحبت میکند. باوجوداین باتوجهبه موفقیت فوقالعادهی چین در نجات ۸۰۰ میلیون نفر از فقر در ۴۰ سال گذشته، این امر غیرعاقلانه است که مخالف به واقعیت تبدیلشدن آن باشیم.