چرا دستیابی به اهداف بزرگ شما را خوشحال‌تر نمی‌کند؟

این جمله را با نام بردن یکی از اهدافی که دارید، کامل کنید: «من زمانی شاد خواهم بود که...» چه چیزی سرانجام شما را خوشحال می‌کند؟ راه‌اندازی شغل رویایی‌تان؟ قرارداد بستن با یک مشتری بزرگ، یا خرید یک خانه؟ درحالی‌که هدف‌گذاری و دستیابی به اهداف می‌تواند حس رضایت شما را بهبود دهد، خوشحال نبودن در لحظه‌ی حال و اعتقاد به اینکه با دستیابی به اهداف، خوشحال‌تر می‌شوید، یک باور کاملاً اشتباه است. به‌گفته‌ی گیلیان مندیچ، روانشناس متخصص، چنین تفکراتی نهایتاً به افسردگی انسان و حساسیت بیمار منجر می‌شوند. او می‌گوید:

اغلب اوقات مردم بیش‌ازحد روی نقاط عطف زندگی (تعطیلات، سفرها یا جشن‌ها) متمرکز می‌شوند و توجه کمی به رویدادهای روزمره دارند. اما رویدادهای روزمره تأثیر عمیقی بر خوشحالی عمومی افراد دارند. اگر زندگی خود را در تعقیب لحظات بزرگ بگذرانید، لزوماً به شادی پایدار و با مفهومی نمی‌رسید.

دلیلی که پشت این واقعیت قرار دارد، سازگاری لذت باورانه یا Hedonic Adaptation نامیده می‌شود. انسان‌ها در سازگاری با تغییرات زندگی، بسیار عالی عمل می‌کنند. این ویژگی در دوره‌های سخت زندگی واقعاً سودمند است و به ما کمک می‌کند خودمان را با چیزهای جدید اطراف، سازگار کنیم. اما از طرف دیگر، وقتی به هدفی می‌رسیم که اصولاً باید احساس خوشبختی فوق‌العاده‌ای به ما بدهد (مثل خرید یک ماشین جدید، پیدا کردن یک شغل جدید یا ورود به رابطه‌ی جدید) خیلی سریع با آن سازگار می‌شویم. درنتیجه، دستاوردهای جدیدی که باید انفجار خوشبختی را به زندگی ما بیاورند، خیلی زود به واقعیات عادی و دوزهای کوتاه‌مدت شادی تبدیل می‌شوند.

البته سازگاری هدونیک، تنها ریشه‌ی عدم خوشحالی انسان پس از دستیابی به اهداف بزرگ نیست. به‌گفته‌ی مندیچ، تنها ۱۰ درصد از شادی ما به شرایطی که در آن قرار داریم بستگی دارد. این در حالی است که ۴۰ درصد از شادی انسان، تحت تأثیر افکار و رفتار روزمره‌ی او حاصل می‌شود و ۵۰ درصد از شادی نیز ریشه‌ی ژنتیک دارد.

بنابراین حتی اگر نقاط عطف زندگی، ۱۰ درصد از خوشحالی ما را تعیین می‌کنند، پس صرف فکر کردن به دستاوردها و اهداف بزرگ، قرار نیست ما را به انسان‌های شادتری تبدیل کند. رسیدن به خشنودی بلندمدت به معنای تمرکز بر رویدادهای روزانه است، نه‌فقط رویدادهای مهم.

شما برای تقویت «عضلات شادی» خود، باید خوشحالی را در اتفاقات روزمره پیدا کنید. اما چگونه؟ به این منظور می‌توانید به توصیه‌های زیر عمل کنید:

کمی مکث کنید. تأمل کردن و چشیدن طعم شادی، راه بسیار خوبی برای تفکر آگاهانه درباره‌ی احساس واقعی شما در زمان خوشحالی است. از یک فنجان قهوه‌ی خوشمزه لذت ببرید، از اینکه مدت‌زمانی را با دوست خود گذرانده‌اید، قدردان باشید. به‌جای اینکه اجازه بدهید احساسات مثبت رد شوند بی‌آنکه به آن‌ها توجهی کرده باشید، برای تصدیق، قدردانی و لذت بردن از آن‌ها وقت بگذارید. مندیچ می‌گوید: «مزه کردن یا درک کردن احساسات، به‌عنوان یک عامل قدرتمند بهبوددهنده‌ی شادی شناخته می‌شود.» این تمرین ساده‌ی خودآگاهی، به شما کمک می‌کند شادی را در اتفاقات روزمره بیابید.

هنگامی‌که شما کار خوبی برای دیگران انجام می‌دهید یا در حق آن‌ها لطفی می‌کنید، بدنتان اندورفین آزاد می‌کند. احتمالاً می‌دانید که اندورفین، بخش‌هایی از مغز انسان را که به شادی، لذت و پیوندهای اجتماعی مرتبط است، فعال می‌کند.

تمرین قدردانی یا سپاسگزاری، نه‌تنها شادی شما را افزایش می‌دهد، بلکه همچنین شما را از استرس، اضطراب و افسردگی نیز محافظت می‌کند. مندیچ می‌گوید: «تمرین قدردانی، یکی از ساده‌ترین راهکارهای مقابله با سوگیری منفی مغز (تمایل به چسبیدن به افکار و آیتم‌های منفی محیط) است. یک دفترچه سپاسگزاری درست کنید و هرروز، پنج چیزی را که به خاطر آن‌ها سپاسگزارید، در آن بنویسید. یا به‌سادگی، مدت کوتاهی از روز خود را به درک و لمس احساس قدردانی اختصاص دهید. مهم نیست از چه چیزی شکرگزار هستید، مثلاً به خاطر خانواده و دوستان، یا آفتابی شدن هوا پس از یک هفته‌ی بارانی و دلگیر؛ مهم این است که احساس خوب قدردانی را تجربه کنید.

ورزش منظم، به کاهش استرس، اضطراب و افسردگی کمک می‌کند. مندیچ می‌گوید: «ورزش و شادی، هردو مستقل از هم، با آزاد شدن اندورفین (هورمون احساس خوب) در ارتباط هستند و عملکرد سیستم ایمنی بدن را نیز تقویت می‌کنند. به‌علاوه، انتشار هورمون کورتیزول (هورمون استرس) را نیز پایین می‌آورند.» پس بهتر است که راهی بیابید و هرروز ورزش را (حتی به مدت چند دقیقه) به فعالیت‌های روزمره‌ی خود اضافه کنید، زیرا در این صورت شادی عمومی خود را افزایش می‌دهید.