مرکز تحقیقات سرن نرم‌افزارهای مایکروسافت را به مقصد نرم‌افزارهای متن باز ترک می‌کند
همه‌ی ما روزانه با نرم‌افزارهای متن‌باز (Open Source) سروکار داریم. شاید فکر کنید از این نرم‌افزارها استفاده نمی‌کنید؛ اما اگر از گوگل کمک می‌گیرید یا فیلم و سریال دلخواهتان را ازطریق سرویسی استریم می‌کنید یا حتی پست‌های شبکه‌های اجتماعی را لایک می‌کنید، شما هم کاربر برنامه‌های متن‌باز هستید؛ هرچند استفاده از این برنامه‌ها به‌معنی استفاده‌ی مستقیم به‌عنوان کاربرنهایی (End-User) از نرم‌افزارهای کاملا متن‌باز نیست.
حتی در مرکز تحقیقات سرن (CERN) که بزرگ‌ترین مرکز تحقیقاتی دنیا است، محققان کاملا از نرم‌افزارهای متن‌باز استفاده نمی‌کنند؛ بااین‌حال، توانسته‌اند بزرگ‌ترین شتاب‌دهنده‌ی هادورنی (LHC) دنیا را اداره کنند. آن‌ها هم دقیقا مانند بیشتر مردم دنیا از برنامه‌های مایکروسافت استفاده می‌کنند؛ اما این رویه در‌حال‌تغییر است.
تقریبا یک سال پیش پروژه‌ای به‌نام «جایگزین‌های مایکروسافت» (Microsoft Alternatives Project -MAlt) در سرن آغاز شد. دلیل اینکه سرن قصد دارد استفاده از تولیدات مایکروسافت را متوقف کند، قدری عجیب است: صرفه‌جویی در بودجه.
ایبَن ایگویا (Iban Eguia)، یکی از مهندسان نرم‌افزار سرن، در توییتی گفته است:
در‌حال‌حاضر، در سرن سعی می‌کنیم از تولیدات مایکروسافت فاصله بگیریم؛ چون هزینه‌ی لایسنس آن‌ها برای آزمایشگاه‌های ما افزایش یافته است؛ ازاین‌رو، به‌دنبال آنیم تاحدممکن از نرم‌افزارهای متن‌باز استفاده کنیم.
ایمانوئل اورمانسی (Emmanuel Ormancey)، مسئول تحلیل سیستم سرن، در‌این‌باره این‌گونه توضیح داده است:
هزینه‌ی لایسنس نرم‌افزارها برای کاربران تجاری برای سرن بسیار گران است. ده‌ها سال مرکز سرن به‌عنوان مرکزی آکادمیک از محصولات مایکروسافت استفاده می‌کرد و به‌دلیل مقرون‌به‌صرفه‌بودن هزینه‌اش می‌توانستیم آن را پرداخت کنیم. باوجوداین، به‌نظر می‌رسد روزهای خوش رو‌به‌پایان است. اخیرا مایکروسافت وضعیت سرن را از حالت آکادمیک به حالتی تغییر داده که باید برای هریک از کاربران کدی مخصوص در نظر گرفته شود. این اتفاق باعث می‌شود هزینه‌ی خرید محصولات مایکروسافت برای سرن بیش از ۱۰ برابر شود. این مرکز تلاش کرد برای جلوگیری از افزایش ناگهانی قیمت با شرکت مایکروسافت درباره‌ی هزینه‌ها مذاکره کند تا بتواند با شرایط جدید منطبق شود؛ اما بازهم هزینه‌ی این نرم‌افزارها بسیار گران و از توان شرکت خارج است.
به‌همین‌دلیل سرن پروژه‌ی جایگزینی محصولات مایکروسافت را آغاز کرده است. هدف این پروژه این است که چگونگی مهاجرت از نرم‌افزارهای تجاری مانند مایکروسافت ورد، به نرم‌افزارهای متن‌باز را بررسی کند تا احتمال قرارگیری سرن در شرایط ناپایدار اقتصادی را به‌طورچشمگیری کاهش دهد.
اکنون که یک سال از آغاز این پروژه می‌گذرد، سرن با اینکه با مشکل هزینه‌ی لایسنس برای هریک از کاربران دست‌وپنجه نرم می‌کند، در خط‌مقدم جایگزینی برای عمومی‌سازی برنامه‌های متن‌باز است.
نکات اصلی این پروژه عبارت‌اند از:
- خدمات مربوط‌به جایگزینی برای همه‌ی اعضای سرن فراهم شود؛
- برای جلوگیری از وابستگی و ریسک ایجاد مشکل از ایجاد قفل روی نرم‌افزارها خودداری شود؛
- همچنان داده‌ها دراختیار سرن باشد؛
- موارد استفاده‌ی مشترک مشخص شود.
حالا سرن از مرحله برنامه‌ریزی گذشته و به مهاجرت عملی رسیده است.
اورمانسی در‌این‌زمینه گفته است:
اولین تغییر واضحی که در راه است، سیستم آزمایشی ایمیل برای بخش فناوری سرن و عده‌ای از اعضای داوطلب است و بعد از آن در کل سرن این جابه‌جایی ایمیل صورت می‌گیرد. هم‌زمان برخی از کاربران تجاری اسکایپ و تلفن‌های آنالوگ به‌طورآزمایشی به‌سمت سافت‌فون‌های متن‌باز مهاجرت داده می‌شوند.
واقعیت این است که مهاجرت به‌سمت نرم‌افزارهای متن‌باز سازگار با کاربر نهایی کار آسانی نیست؛ اما خوشبختانه سرن از تعدادی از اعضای متخصص لینوکس و برنامه‌های متن‌باز بهره می‌برد.
در‌حال‌حاضر سرن در فضای ابری، از زیرساخت سروری OpenStack استفاده می‌کند؛ اما تا پیش از این، سرن و سازمان همکارش، فِرمی‌لب (Fermilab)، انشعاب لینوکس مخصوص به خودشان موسوم به لینوکس علمی (Scientific Linux) را داشتند و از آن استفاده می‌کردند. چندی پیش، سرن توسعه‌ی این شاخه از لینوکس را متوقف کرد؛ شاخه‌ای که به نسخه‌ی سازمانیِ لینوکس رد هت (RHEL: Red Hat Enterprise Linux) بسیار شبیه بود. این اتفاق پس از آن افتاد که لینوکس CentOS (شاخه‌ای چندمنظوره از لینوکس که برپایه‌ی کد RHEL نوشته شده) ثابت کرد می‌تواند جایگزین مناسبی برای لینوکس علمی باشد.
سرن کاملا مطلع است که ساخت نرم‌افزارهای سازگار با کاربر نهایی بسیار سخت است. اورمانسی می‌گوید:
هرچند پروژه‌ی جایگزینی محصولات مایکروسافت هنوز ابهاماتی دارد، این پروژه موقعیت بسیار مطلوبی است تا نشان دهیم سرویس‌های مرکزی را می‌توان بدون اتکا به شرکت تأمین‌کننده و داده‌های قفل‌شده توسعه داد. همچنین، نشان دهیم نسل بعدی سرویس مرکزی‌مان را می‌توانیم بسته به نیاز خودمان بسازیم و تغییر بدهیم.
نظرات