بیوگرافی مارک کوبان، کارآفرین و سرمایه‌گذار پیش‌گام دنیای فناوری

مارک کوبان (Mar Cuban) کارآفرین و سرمایه‌گذار آمریکایی اهل دالاس تگزاس است. او که فعالیت‌های ابتدایی خود را در حوزه‌های مرتبط با سرگرمی آنلاین شروع کرد، امروز به‌عنوان یکی از مشهورترین سرمایه‌گذارهای دنیای فناوری و ورزش شناخته می‌شود. از بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاری‌های او می‌توان به تیم دالاس موریکس در لیگ NBA اشاره کرد. کوبان همچنین یکی از کارشناسان اصلی برنامه‌ی Shark Tank شناخته می‌شود که به بررسی و انتخاب استارتاپ‌های نوپا در حوزه‌های گوناگون می‌پردازند.

مارک کوبان در ۳۱ ژوئیه سال ۱۹۵۸ در پیتزبورگ پنسیلوانیا متولد شد. پدرش نورتون کوبان در صنعت تعمیر مبلمان فعالیت می‌کرد و مادرش شرلی، شغل مشخصی نداشت. کوبان در جایی گفته بود که مادرش اکثر اوقات شغلش را تغییر می‌داد و حتی در نوجوانی به آینده‌ی او نیز امید چندانی نداشت. خانواده‌ی پدری مارک از مهاجران روسی به آمریکا بودند و مادرش نیز به خانواده‌ای رومانیایی تعلق داشت.

مالک کنونی تیم دالاس موریکس از کودکی علاقه‌ی خود را به ورزش بسکتبال نشان داده بود. او در ۱۲ سالگی برای خرید کفش‌های موردعلاقه‌ی بسکتبال، برای اولین‌بار با دنیای کسب‌وکار آشنا شد. اولین شغل میلیاردر امروز دنیای کسب‌وکار، با فروش کیسه‌های زباله شروع شد. او در ۱۶ سالگی فعالیت‌های خود را توسعه داد و به‌عنوان پیک روزنامه‌بر در Pittsburg Post-Gazette مشغول به کار شد.

مارک در جوانی

دانشگاه پیتسبرگ میزبان اولین سال‌های تحصیلات عالی مارک کوبان بود. او که از نوجوانی با کسب درآمد و اشتغال آشنا شده بود، هیچ‌گاه در دانشگاه خود را محدود به تحصیل نمی‌کرد. مارک در سال‌های تحصیلات عالی به شغل‌هایی همچون پیشخدمتی، آموزش حرکات موزون و حتی مجری‌گری در میهمانی‌ها مشغول شد. به‌علاوه او علاقه‌اش به ورزش را نیز پیگیری می‌کرد و از طرفداران جدی تیم پیتسبرگ استیلرز در لیگ NFL بود.

مارک پس از فارغ‌التحصیلی به‌سرعت به‌دنبال شغل بود و با وجود کسب مدرک کارشناسی در رشته‌ی مدیریت، الزامی به اشتغال در رشته‌ی مربوطه نداشت. اولین شغل رسمی میلیاردر امروزی، پیش‌خدمتی بود. او سپس وارد دنیای کامپیوتر شد و به‌عنوان نماینده‌ی فروش نرم‌افزارهای کامپیوتری شرکت Your Business Software در دالاس فعالیت خود را ادامه داد.

سرمایه‌گذار بزرگ آمریکایی از همان سال‌های ابتدایی فعالیت، علاقه‌ی خود را به مدیریت کسب‌وکار اختصاصی نشان می‌داد. او در مذاکرات رودررو با مشتریان نرم‌افزارها، به‌دنبال فرصت‌هایی برای شروع کسب‌وکار خودش هم بود. به‌همین دلیل پس از یک سال از شغل فروشندگی اخراج شد و با کمک همان مشتریان قدیمی، شرکتش را به‌نام MicroSolutions تأسیس کرد.

اولین شرکت مارک کوبان به‌‌نوعی واسط خدمات نرم‌افزاری و کامپیوتری بین شرکت‌های بزرگ و مشتریان بود. مایکروسلوشنز از طرفداران اولیه‌ی فناوری‌های روز آن زمان همچون Lotus Notes و CompuServe بود و از بزرگ‌ترین مشتریان آن‌ها هم می‌توان به Perot Systems اشاره کرد. کوبان که همیشه رویای ثروتمند شدن و کسب سود را در سر داشت، به شرکت اول خود وفادار نماند و آن را به قیمت ۶ میلیون دلار به کامپیوسرو فروخت؛ فروشی که سود قابل‌توجه دو میلیون دلاری را برای کارآفرین جوان به‌همراه داشت.

در سال ۱۹۹۵ و اوج شکل‌گیری استارتاپ‌های اینترنتی و وب در آمریکا، کوبان نیز درکنار دوستان قدیمی دانشگاهی‌اش به دنیای جدید وارد شد. کریس جائب و تاد وگنر، سرویسی به‌نام Audionet تأسیس کردند که بعدها کوبان نیز به‌عنوان سرمایه‌گذار به آن وارد شد. وگنر از دوستان قدیمی کوبان در دانشگاه ایندیانا بود و در سال‌های بعد هم دوستی و همکاری با او را ادامه داد. آن‌ها اکنون به‌صورت مشترک مالک شرکت 2929Entertainment هستند.

نمایی از اولین روزهای Broadcast.com

کوبان در سال ۱۹۹۸ به‌عنوان سرمایه‌گذار اصلی وارد آدیونت شد. او و بنیان‌گذاران شرکت علایق مشترکی در حوزه‌ی ورزش و پخش محتوای رسانه‌ای ازطریق وب داشتند. آدیونت هم در همین حوزه فعالیت می‌کرد و در سال ۱۹۹۸ به Broadcast.com تغییر نام داد.

کوبان پس از فروش سرویس برادکست به یاهو دیگر به کارآفرین باتجربه‌ای بدل شده بود و تصمیم گرفت تا برای پیشگیری از بحران‌های بازار، سرمایه‌های خود را بین منابع متنوع توزیع کند. البته او خرید جالب‌توجهی هم در همان سال ۱۹۹۹ انجام داد و نامش را در کتاب رکوردهای گینس ثبت کرد. کوبان با خرید یک جت شخصی گلف‌استریم وی به قیمت ۴۰ میلیون دلار، بزرگ‌ترین خرید یک‌مرحله‌ای دنیای تجارت الکترونیک را به نام خود ثبت کرد.

جت شخصی مارک کوبان

با ورود به قرن ۲۱، تنوع سرمایه‌گذاری‌های کوبان هم بیشتر شد. او ابتدا به‌همراه دوست قدیمی‌اش وگنر شرکت 2929Entertainment را در سال ۲۰۰۲ تأسیس کرد. اولین خرید بزرگ آن‌ها در سال ۲۰۰۳ انجام شد و Landmark Theatres با ۵۸ سالن سینما به این شرکت پیوست. شرکت جدید کوبان که در زمینه‌ی تهیه و تولید برنامه‌های ویدئویی فعالیت می‌کرد، ابتدا با ساخت نسخه‌ی جدیدی از برنامه‌ی Star Search برای شبکه‌ی CBS به شهرت رسید. آن‌ها همچنین توزیع فیلم Bubble از کارگردان بزرگ آمریکایی استیون اسپیلبرگ را هم در سال ۲۰۰۶ بر عهده گرفتند. از دیگر سرمایه‌گذاری‌های کوبان در دنیای رسانه می‌توان به Magnolia Pictures اشاره کرد که اکنون زیرمجموعه‌ای از 2929Entrertainment محسوب می‌شود. 

فعالیت در دنیای رسانه روزبه‌روز کوبان را بیشتر با شهرت و مفاهیم دنیای جدید آشنا می‌کرد. او در سال ۲۰۰۴ حرکت بزرگی برای نفوذ بیشتر در شبکه‌های آمریکایی انجام داد و با شبکه‌ی ABC وارد همکاری شد. همکاری آن‌ها مسابقه‌ای به‌نام The Benefactor بود که با هدف بردن جایزه‌ی یک میلیون دلاری و تحت داوری کوبان برگزار می‌شد. درنهایت اولین برنامه‌ی جدی تلویزیونی کوبان به‌خاطر عدم استقبال از سوی مخاطبان به تعطیلی کشیده شد.

سرمایه‌گذاری‌های مارک کوبان در دنیای استارتاپ‌های فناوری، بسیار متعدد هستند و عموما با فروش برای او سود به همراه داشته‌اند. حوزه‌های نرم‌افزارهای اجتماعی و شبکه‌های توزیع‌شده، از اصلی‌ترین نقاط تمرکز این سرمایه‌گذار محسوب می‌شوند که نمونه‌های موفق زیادی هم در هرکدام قابل ذکر است.

مارک کوبان اکنون مالک IceRocket، موتور جست‌وجوی مخصوص دنیای وبلاگ‌ها است. همچنین، او قبلا در سرویس RedSwoosh به‌عنوان شریک حضور داشت که از فناوری اتصال‌های نفر به نفر برای انتقال انواع محتوا استفاده می‌کرد. سرویس مذکور بعدا توسط Akami خریداری شد. از سرمایه‌گذاری‌های پرسود دیگر نیز می‌توان به Weblogs Inc اشاره کرد که AOL آن را خرید.

سرمایه‌گذاری‌های کوبان در دنیای استارتاپی تنها به سرویس‌های آنلاین محدود نمی‌شد. او در سال ۲۰۰۵ در شرکتی به‌نام Brondell سرمایه‌گذاری کرد که از فناوری‌های جدید برای تولید توالت استفاده می‌کردند.

نکته‌ی جالب فعالیت کوبان در سرویس Sharesleuth، تلاش او برای اجرای مدل کسب‌وکاری با هدف درآمدزا کردن ژورنالیسم آنلاین بود. درواقع او تصمیم داشت تا از برنامه‌های تحقیقاتی، سود هم کسب کند. کوبان به‌همین دلیل سهام شرکت‌های بررسی‌شده در وب‌سایت را پیش از انتشار تحقیقات می‌خرید که البته انتقادهایی جدی هم به‌همراه داشت. کارشناسان اعتقاد داشتند خرید سهام یک شرکت پیش از اطلاع‌رسانی‌های حساس رسانه‌ای می‌تواند تأثیرات منفی در کسب‌وکار مذکور داشته باشد، اما کوبان اصرار داشت که اقداماتش کاملا قانونی هستند.

کوبان در ادامه‌ی روندهای مشابه روزنامه‌نگاری آنلاین، در سال ۲۰۰۸ سرویسی به‌نام Bailoutsleuth راه‌اندازی کرد. هدف این سرویس، ارائه‌ی امکان نظارت برای عموم مردم روی فعالیت‌های دولت آمریکا در حوزه‌ی کمک مالی به مؤسسه‌های مالی و اعتباری بود.

شبکه‌ی ABC آمریکا برنامه‌ای به‌نام Shark Tank دارد که پخش آن از سال ۲۰۰۹ شروع شد. برنامه‌ی شارک تنک به‌صورت خلاصه به استارتاپ‌ها و فضای کارآفرینی اختصاص دارد. بنیان‌گذارهای استارتاپ‌های متنوع در این برنامه شرکت می‌کنند تا پس از ارائه‌ی اولیه درباره‌ی ایده و روش کار استارتاپ خود، برای دریافت سرمایه از مجریان اصلی (معروف به Shark) رقابت کنند. مارک کوبان از سال ۲۰۱۱ به‌عنوان یکی از سرمایه‌گذارهای اصلی در شارک تنک حضور دارد.

کوبان طبق آخرین آمارها تا ۲۰۱۵ در ۸۵ استارتاپ برنامه‌ی شارک تنک سرمایه‌گذاری کرد که مجموع سرمایه‌گذاری‌هایش را در این برنامه به ۱۹/۹ میلیون دلار رساند. البته آمارها از سرمایه‌گذاری‌های شارک تنک با هم تفاوت‌های کلی دارند چون سرمایه‌گذاری‌های نهایی کمی پس از پخش برنامه‌ی اصلی رخ می‌دهند و شاید در برخی مواقع توافقی بین طرفین رخ ندهد.

از زمان پیوستن کوبان به شارک تنک، این برنامه‌ی تلویزیونی رشد قابل‌توجهی تجربه کرد و چند جایزه‌ی امی و برخی جوایز تلویزیونی دیگر به آن‌ها تعلق گرفت. درحال‌حاضر کوبان با سرمایه‌ای حدود ۳/۷ میلیارد دلار، پس از ریچارد برانسون، دومین سرمایه‌گذار ثروتمند شارک تنک محسوب می‌شود.

همان‌طور که گفته شد، کوبان پس از فروش شرکتش به یاهو تصمیم گرفت تا سرمایه‌گذاری‌های متنوعی انجام دهد. او در سال ۲۰۰۰ سهام عمده‌‌ی تیم Dallas Mavericks در لیگ NBA را به قیمت ۲۸۵ میلیون دلار خریداری کرد. آمارها نشان می‌دهد با ورود کوبان به تیم دالاس موریکس، عملکرد آن‌ها بهبود یافته است. تیم مذکور در ۲۰ سال قبل از خرید آمار پیروزی ۴۰ درصدی داشت که در ۱۰ سال بعدی به ۶۹ درصد رسید.

مالکیت کوبان بر تیم دالاس با چالش‌‌های متعددی همراه بوده است. او با راست پروت، یکی دیگر از مالکان، درگیری‌های حقوقی و مالکیتی هم داشت که تاحدودی به نفع کوبان پایان یافتند.

کوبان درطرفداری از تیمش رفتاری افراطی دارد. او تاکنون توجه رسانه‌ای زیادی را خصوصا در مسابقات ورزشی جلب کرده که با چالش‌هایی نیز همراه بوده‌اند. لیگ NBA تاکنون کوبان را به‌خاطر اظهارنظرهای تند علیه لیگ و داوران ۱۳ مرتبه جریمه کرده که در مجموع تقریبا ۱/۶۶۵ میلیون دلار برای کوبان هزینه داشته است. رفتارهای عجیب و افراطی کوبان درکنار زمین به‌حدی زیاد بوده‌اند که حتی بازیکنان دالاس موریکس هم او را به آرامش بیشتر دعوت می‌کنند تا برای تیم چالشی ایجاد نشود.

یکی از اظهارنظرهای جنجالی کوبان درباره‌ی لیگ NBA به سال ۲۰۰۲ و انتقاد از مدیریت داوران لیگ باز می‌گردد. او ادعا کرده بود که مدیر داوران لیگ حتی توانایی یک روز مدیریت فروشگاه بستنی Dairy Queen را هم ندارد. فروشگاه مذکور اظهارنظر کوبان را توهین‌آمیز خواند و از او دعوت کرد تا یک روز در یکی از فروشگاه‌های فعالیت کند. سرمایه‌گذار بزرگ آمریکایی دعوت را پذیرفت و با یک روز حضور در بستنی‌فروشی، صف‌های بلندی از طرفداران تیم بسکتبال را روبه‌روی آن ایجاد کرد.

مثال‌های بالا تنها نمونه‌های معدودی از چالش‌های کوبان در مدیریت تیم دالاس هستند. طرفداری‌های افراطی او عموما به درگیری با بازیکنان حریف، داوران و مربی‌ها می‌انجامد که همیشه جریمه‌هایی را هم در پی دارد. به‌هرحال کوبان می‌گوید به‌اندازه‌ی جریمه‌های دریافت‌شده از مقامات قانونی لیگ، به مؤسسه‌های خیریه کمک می‌کند. او همچنین بارها به خرید تیم‌هایی در لیگ MLA علاقه نشان داد که در هیچ‌یک از برنامه‌های خرید آن‌ها، موفق نبود.

کوبان علاوه‌بر فعالیت در ورزش بسکتبال، به حضور و سرمایه‌گذاری در ورزش‌های دیگر همچون مسابقه‌های WWE هم علاقه دارد. او چندین بار به‌عنوان میهمان نمایشی هم در این مسابقات حضور یافت. کوبان سرمایه‌گذاری‌هایی در مسابقات مشابه دیگر همچون UFC و HDNet Fights هم انجام داده است.

مارک کوبان در سپتامبر سال ۲۰۰۲ با تیفانی استورات ازدواج کرد. آن‌ها دو دختر متولد سال‌های ۲۰۰۳ و ۲۰۰۶ و یک پسر متولد سال ۲۰۱۰ دارند. خانواده‌ی کوبان اکنون در یک قصر ۲،۲۰۰ متری در پرستون هالو دالاس تگزاس زندگی می‌کنند.

نمایی از قصر شخصی مارک کوبان

کوبان هم مانند بسیاری از سرمایه‌گذاران و ثروتمندان دستی در فعالیت‌های سیاسی داشته است. او در کمپین‌های انتخاباتی مجالس آمریکا و همچنین ریاست جمهوری حضور داشت و در رقابت کلینتون با ترامپ، از طرفداران هیلاری کلینتون بود.

برخی رخدادها و شایعات پیرامون سرمایه‌گذار بزرگ آمریکایی پیش از انتخابات سال ۲۰۱۶ باعث شد که احتمال ورود او به رقابت سیاسی ریاست‌ جمهوری بالا فرض شود. به‌هرحال او در انتخابات مذکور تنها به حمله به ترامپ و دفاع از کلینتون پرداخت که پس از انتخاب شدن ترامپ هم ادامه داشت.

کوبان در سال ۲۰۱۷ در مصاحبه‌ای اعلام کرد که اگر مجرد بود، قطعا برای انتخابات ریاست جمهوری آمریکا اقدام می‌کرد. به‌هرحال او گفت که در صورت ورود به رقابت هم در حزب جمهوری‌خواه فعالیت خواهد کرد. شایعات ادعا می‌کنند که شاید او در انتخابات سال ۲۰۲۰ به‌عنوان رقیب ترامپ در حزب جمهوری‌خواه حضور داشته باشد.