چرا مایکروسافت می‌تواند اسلک را به زیر بکشد؟
اسلک (Slack)، ابزار ارتباطی موردعلاقه‌ی کارمندان فناوری، دارد میدان را به بزرگ‌ترین رقیب خود، مایکروسافت تیمز، واگذار می‌کند. این در حالی است که تیمز برای رسیدن به محبوبیت، دقیقا قابلیت‌های اسلک را کپی کرده است. می‌توان گفت اسلک هم به مشکل مشابه اسنپ‌چت (SnapChat) دچار شده است که از رقیب بی‌رحم خود، فیسبوک، شکست خورد.
سهام بازار اسلک در میان بزرگ‌ترین شرکت‌های فناوری تقریبا ناچیز و نرخ تطبیق رو به کاهش است و براساس بررسی جدید سازمان پژوهش‌های بازار ETR، بیشتر شرکت‌ها در حال ترک این سرویس هستند. این در حالی است که براساس داده‌ها، سهم بازار تیمز افزایش یافته است و از نرخ تطبیق نسبتا بیشتر و نرخ رد نسبتا کمتر برخوردار است. جدا از رکود نگران‌کننده‌ی اسلک، این شرایط هشداری برای مشکل نوآوری در صنعت فناوری است و نشان می‌دهد این صنعت به‌شدت زیر سلطه‌ی چند قدرت عظیم قرار گرفته است.
سیاست‌مدارانی مانند الیزابت وارن (D-MA) از شرکت‌ها به‌دلیل ایجاد محدوده‌هایی موسوم به «محدوده‌ی مرگ» انتقاد می‌کنند. شرکت‌ها در محدوده‌ی مرگ تلاش می‌کنند تمام رقبای خود را نابود کنند؛ درنتیجه، بهترین ایده‌ها و محصولات در شرکت‌های بزرگ فناوری متمرکز می‌شوند و سلطه‌ی آن‌ها را افزایش می‌دهند و نوآوری‌های آینده را خفه می‌کنند.
اسلک که در‌حال‌حاضر با قیمتی ارزان‌تر از روزهای ابتدایی خود تجارت می‌کند، امروزه از دو طرف به آن حمله شده است: شرکت‌های کوچکی که می‌خواهند از آن سبقت بگیرند و غول‌های فناوری که سعی می‌کنند آن را کپی و جایگزین کنند. مایکروسافت حتی در مقطعی تصمیم گرفت اسلک را بخرد؛ اما درست چهار سال بعد از معرفی اسلک، مایکروسافت برنامه‌ی تیمز را معرفی کرد که بسیاری از قابلیت‌های رقیب خود ازجمله محیط اداری آنلاین برای مشارکت و ارتباط همکاران را کپی کرده بود.
این ماجرا درست مانند ماجرای فیسبوک و اسنپ‌چت است. فیسبوک که در ابتدا در خرید اسنپ‌چت شکست خورده بود، تصمیم گرفت تمام ویژگی‌های این برنامه را کپی کند. فیسبوک این کار را با معافیت از مجازات انجام داد؛ زیرا قابلیت‌های نرم‌افزاری معمولا کپی‌رایت ندارند و حتی می‌توان کد نرم‌افزار را هم کپی کرد. محصولاتی مثل اسلک، مایکروسافت‌تیمز، فیسبوک و اسنپ‌چت روی پلتفرم‌های مختلف ساخته می‌شوند و کد هرکدام مجزا است؛ بنابراین، کپی‌کردن قابلیت‌ها بازی منصفانه‌ای به نظر می‌رسد.
به‌گفته‌ی تونی واگنر، کارشناس بازار، همیشه بیش از یک راه برای رسیدن به هدف وجود دارد. اسلک در اینجا از رقیب بزرگش ضربه خورد: کپی‌برداری که قدرت بیشتری داشت. استراتژی مایکروسافت برای رسیدن به موفقیت، عرضه‌ی دیرهنگام محصول به بازار و سپس کپی‌کردن و قیمت‌گذاری ارزان است. مایکروسافت در سال ۲۰۱۵، Microsoft Power BI را برای رقابت با Tableau ساخت. Tableau شرکت نمایش و تحلیل داده‌ای است که چند سال قبل شکل عمومی به خود گرفت. گزینه‌ی کم‌هزینه‌ی مایکروسافت برای تحلیل داده‌ها اگرچه برخی می‌گویند خوب نیست، به رکود قیمت سهام Tableau منجر شد.
غول‌های فناوری مثل مایکروسافت و گوگل و آمازون از جوامع کاربری برخوردار هستند که چندبرابر بزرگ‌تر از شرکت‌های جدید و رقیب هستند. این غول‌ها می‌توانند با شکست قیمت‌ها به‌راحتی رقیب خود را شکست دهند. در نمودارهای زیر به معیارهایی اشاره شده است که کاربرد تیمز و اسلک را دگرگون کردند.
سهم سازمان‌های بزرگی که از هر نرم‌افزار استفاده می‌کنند.
سهم کاربران شرکت‌های بزرگ که به‌تازگی با نرم‌افزارها آشنا شده‌اند.
سهم کاربرهای شرکت‌های بزرگ که به‌دنبال کاهش استفاده از نرم‌افزارها هستند.
روی‌هم‌رفته، بخشی از تطبیق‌های جدید برای تیمز و اسلک دچار رکود بوده است؛ اما جامعه‌ی کاربری تیمز بزرگ‌تر است؛ بنابراین، بخش کوچکی از کل کاربران آن ریزش خواهد کرد. البته، بررسی ETR جامعه‌ی آماری نسبتا کوچکی را دربر می‌گیرد که تنها شامل چندصد پاسخ‌گو از شرکت‌های خصوصی و عمومی عمده است؛ ازاین‌رو، قطعی نیست. بااین‌حال، روند تغییرات شدید است و هشداری برای اسلک است که براساس پرونده‌ی راه‌اندازی بازار سهام (IPO)، در میان بیش از ۶۵ شرکت فهرست Fortune 100 تطبیق یافته است. اسلک از گفت‌وگو در این باره خودداری کرده است. سخن‌گوی مایکروسافت می‌گوید:
کاربران تیمز را معامله‌ی جذابی می‌بینند؛ زیرا بخشی از آفیس ۳۶۵ است و یکپارچه‌سازی عمیقی با دیگر سرویس‌ها و اپلیکیشن‌های آفیس دارد.
دلیل دیگری هم برای گسترش کاربرد تیمز وجود دارد: از آنجا که بسیاری از شرکت‌ها از آفیس ۳۶۵ استفاده می‌کنند که خود شامل محصولات اکسل، ورد، وان‌درایو و تیمز است، می‌توانند به‌‌رایگان از خدمات نرم‌افزاری تیمز بهره‌مند شوند. به‌گفته‌ی توماس دل‌وچیو، بنیان‌گذار و مدیراجرایی Aptivity شرکت والد ETR، سازمان‌های بزرگ در سه سال گذشته بر آژور (خدمات ابری) و آفیس ۳۶۵ متمرکز شده‌اند. آن‌ها به کار با تیمز ادامه خواهند داد؛ مگر اینکه تغییرات چشمگیری در عملکرد و قیمت آن ببینند.
مایکروسافت تیمز به‌دلیل ارائه‌ی امکانات رایگان از اسلک سبقت گرفت
درواقع، هزینه و یکپارچه‌سازی با آفیس ۳۶۵ از دلایل اصلی ترجیح تیمز به اسلک بوده است؛ اگرچه اسلک هم از یکپارچه‌سازی آفیس ۳۶۵ برخوردار است. تقریبا تمام پاسخ‌گویان بر این نکته توافق داشتند که تیمز در گذشته به خوبیِ اسلک نبود؛ اما به‌مرور و در اغلب بخش‌ها بهبود یافت و حالا به جایگزین شایسته‌ای برای این نرم‌افزار تبدیل شده است.
نیل نیکولایسن، مدیر ارشد فناوری اطلاعات شرکت OC Tanner، اخیرا در تلاش برای استانداردسازی ارتباطات، تیمز را در کل شرکت اجرا کرده است. هدف قبلی او اسلک بود؛ اما به‌دلیل قرارداد این شرکت با مایکروسافت، تیمز گزینه‌ی تقریبا رایگانی بود. نیکولایسن که در بررسی ETR هم شرکت کرده، می‌گوید:
به جایی رسیدم که فکر می‌کنم تیمز جایگزین مناسبی برای اسلک است. حتی اگر ازنظر ساختاری به یکدیگر نزدیک باشند، امکانات رایگان تیمز را به‌اندازه‌ی کافی جذاب می‌کند.
رقبای بزرگ اسلک هم این شرکت را به مبارزه می‌طلبند؛ اما نجات اسلک نیز غیرممکن نیست. اسلک می‌تواند روی شرکت‌های کوچک‌تر به‌عنوان مشتری تمرکز کند و محبوبیت خود را افزایش دهد. عملکرد اسنپ و Tableau با وجود فشارهای رقابتی مایکروسافت و فیسبوک خوب است. در سال جاری، اسنپ به تجارت ۱۶۰ درصدی رسید (با اینکه کمتر از قیمت پیشنهادی آن است) و عملکرد تجاری آن باعث شد برخی تحلیلگران سهام آن را ارتقا دهند. Salesforce توانست در ماه گذشته، Tableau را به قیمت ۱۵.۷ میلیون دلار بخرد؛ مبلغی که ۴۵ درصد ارزش بازار این شرکت است.
وجود بازار نرم‌افزاری ۲۸ میلیون دلاری فضایی برای ورود رقبای متعدد فراهم کرده است؛ اما وقتی شرکت‌های بزرگ بر بازار مشخصی مسلط شوند، شکست آن‌ها کار دشواری خواهد بود.