ارتباط احتمالی بین نوشیدنی‌های حاوی قند و سرطان

مطالعه‌ای که به‌تازگی در مجله‌ی BMJ منتشر شده‌ است، وجود ارتباط احتمالی بین مصرف زیاد نوشیدنی‌های حاوی قند و افزایش خطر ابتلا به سرطان را پیشنهاد می‌کند. درحالی‌که در تفسیر این نتایج باید احتیاط کرد، این مطالعه شاهد دیگری است که نشان می‌دهد محدودکردن مصرف نوشیدنی‌های حاوی قند همراه‌ با اعمال محدودیت‌های مالیاتی و بازاریابی ممکن است در کاهش موارد سرطان مؤثر باشد.

مصرف نوشیدنی‌های حاوی قند در چند دهه‌ی اخیر در سرتاسر جهان افزایش یافته است و در مطالعات متعدد، ارتباط آن با چاقی تأیید شده است. ناگفته نماند که چاقی یکی از عوامل اصلی در بسیاری از سرطان‌ها محسوب می‌شود. بنابراین، گروهی از پژوهشگران در کشور فرانسه تصمیم گرفتند ارتباط بین مصرف نوشیدنی‌های حاوی قند (نوشیدنی‌های شیرین‌شده با شکر و آب‌میوه‌هایی که به‌اصطلاح کاملا خالص هستند)، نوشیدنی‌هایی که در آن‌ها از شیرین‌کننده‌های مصنوعی استفاده شده است، خطر کلی سرطان و نیز سرطان‌های روده و سینه و پروستات را بررسی کنند. یافته‌های آن‌ها براساس مطالعه‌ی ۱۰۱ هزار و ۲۵۷ فرد بالغ سالم فرانسوی (۲۱ درصد مرد و ۷۹ درصد زن) با میانگین سنی ۴۲ سال به‌دست آمد. شرکت‌کنندگان حداقل دو پرسشنامه‌ی مرتبط با رژیم غذایی را پر کردند که برای اندازه‌گیری میزان مصرف ۳,۳۰۰ نوع غذا و نوشیدنی مختلف طراحی شده بود و حداکثر ۹ سال پایش شدند.

میانگین مصرف روزانه‌ی نوشیدنی‌های حاوی قند در مردان بیش از زنان بود. در جریان دوره‌ی پیگیری، ۲,۱۹۳ مورد سرطان اولیه تشخیص داده و تأیید شد (۶۹۳ مورد سرطان سینه و ۲۹۱ سرطان پروستات و ۱۶۶ سرطان روده). متوسط سن در زمان تشخیص سرطان ۵۹ سال بود. نتایج نشان می‌دهد که افزایش روزانه ۱۰۰ میلی‌لیتر مصرف نوشیدنی‌های حاوی قند با افزایش ۱۸ درصدی خطر ابتلا به سرطان کلی و ۲۲ درصدی خطر سرطان سینه همراه است.

وقتی دسته‌ی نوشیدنی‌های حاوی قند به گروه آب‌میوه‌ها و دیگر نوشیدنی‌های قندی تقسیم شد، مصرف هر دو نوع نوشیدنی با افزایش خطر سرطان کلی همبسته بود؛ ولی ارتباطی درزمینه‌ی سرطان‌های روده و پروستات دیده نشد که دلیل آن ممکن است کم‌بودن موارد این نوع سرطان در جامعه‌ی آزمایشی باشد. درمقابل، مصرف نوشیدنی‌های شیرین‌شده با مواد مصنوعی با خطر ابتلا به سرطان ارتباطی نداشت؛ اما نویسندگان هشدار می‌دهند به‌علت مصرف نسبتا کم این نوع نوشیدنی‌ها در جامعه‌ی بررسی‌شده باید در تفسیر نتایج محتاط بود.

از توضیحات احتمالی برای این نتایج، اثر قند موجود در نوشیدنی‌های قندی روی چربی احشایی (چربی ذخیره‌شده در اطراف اندام‌های حیاتی نظیر کبد و پانکراس) و سطوح قندخون و نشانگرهای التهابی هستند که همه با افزایش خطر ابتلا به سرطان همراه هستند. پژوهشگران می‌گویند سایر ترکیبات شیمیایی مانند افزودنی‌های موجود در برخی از نوشیدنی‌های گازدار نیز ممکن است نقش داشته باشد. البته این مطالعه، مطالعه‌ای مشاهده‌ای است؛ بنابراین، نمی‌تواند علت را تعیین کند و نویسندگان می‌گویند ممکن است درزمینه‌ی دسته‌بندی نوشیدنی‌ها یا تشخیص سرطان خطاهایی وجود داشته باشد. با‌این‌حال، اندازه‌ی جامعه‌ی آزمایشی بزرگ است و پژوهشگران توانسته‌اند بسیاری از عوامل تأثیرگذار را در نظر بگیرند. علاوه‌براین، نتایج مشاهده‌شده پس از بررسی‌های بیشتر تغییر نکرد. نویسندگان می‌گویند باید این نتایج در مطالعات بزرگ دیگر نیز تکرار شود. آن‌ها نتیجه‌گیری می‌کنند:

این داده‌ها از توصیه‌های تغذیه‌ای فعلی برای محدودکردن مصرف نوشیدنی‌های قندی و نیز اقداماتی مانند تعیین محدودیت‌های مالیاتی و بازاریابی در ارتباط با نوشیدنی‌های حاوی قند حمایت می‌کند که ممکن است بتواند در کاهش شیوع سرطان مؤثر باشد.