گزارش نهایی بازار پردازنده‌ها در فصل دوم ۲۰۱۹؛ آرامش قبل‌ از طوفان ۷ نانومتری‌ها

بالاخره گزارش نهایی واحد سهم بازار پردازنده‌ها برای فصل دوم سال ۲۰۱۹ منتشر شد. امیدها افزایش یافته است و عرضه‌ی رسمی پردازنده‌های هفت نانومتری AMD بر شمار طرفداران AMD افزوده و بازار بورس نیز روند صعودی در پیش گرفته است. پردازنده‌های سری ۳۰۰۰ این شرکت از توانایی رقابتی بالایی با محصولات رومیزی اینتل برخوردار هستند و به‌نظر می‌رسد آغاز فروش پردازنده‌های هفت نانومتری EPYC Rome ویژه‌ی مراکز داده‌ای (AMD's 7nm EPYC Rome) با عملکرد بی‌سابقه‌ای که از آن‌ها گزارش شده است، گزاره‌ی ارزش محصولات زئون اینتل را از بین خواهد برد.

اینتل هنوز واکنشی نشان نداده است. این غول فناوری فهرست قیمت پردازنده‌های خود را در ماه اوت منتشر کرد. این فهرست اولین به‌روزرسانی انجام‌شده طی چند ماه گذشته است و واکنش این شرکت در پاسخ به تولید محصولات هفت نانومتری AMD با جزئیات کامل در سمت راست فهرست آمده است. این‌گونه به‌نظر می‌رسد که اینتل همچنان به قیمت‌گذاری‌های خود وفادار مانده و قیمت‌ها هیچ‌کدام از پردازنده‌های خود را کاهش نداده است. با این‌ همه، این فهرست حاوی قیمت‌های پیشنهادی است، نه قیمت محصولات در فروشگاه‌های خرده‌فروشی؛ درنتیجه فاصله‌ی این فهرست با واقعیت جای بحث زیادی دارد. به‌عنوان مثال، پردازنده‌ی Core i9-9900KF بدون‌ گرافیک اینتل چندین هفته با قیمت ۴۴۹ دلار در فروشگاه‌ها به‌فروش می‌رسید که خیلی کمتر از قیمت پیشنهادی ۴۸۸ دلاری آن است و پس‌ازآن تا ۴۲۰ دلار هم پایین آمد.

اینتل مشوق‌هایی برای تولیدکننده‌های تجهیزات اصلی (OEM) و مشتریان درجه یک و فروشگاه‌های خرده‌فروشی در نظر گرفت تا فروش محصولات خود را بالا ببرد؛ اما به‌نظر نمی‌رسد کاهش ۱۰ تا ۱۵ درصدی در فهرست عمومی قیمت‌ها که در شایعات به‌گوش می‌رسید، تأثیر مثبتی روی فروش محصولات این شرکت گذاشته باشد؛ حداقل تابه‌حال که چنین اتفاقی نیفتاده است.

این کار، اقدامی دقیق به‌منظور متعادل‌سازی بازار است و کاربران به کاهش شدید قیمت‌های پردازنده‌های موجود AMD عادت کرده‌اند که پیش‌ از هربار عرضه‌ی کالاهای جدید انجام می‌شود. به‌نظر نمی‌رسد این روند با عرضه‌ی رسمی سری محصولات رایزن ۳۰۰۰ روبه‌افول بگذارد. با‌ اینکه AMD می‌تواند کاهش فروش خود را با کاهش شدید قیمت محصولاتش جبران کند، این اقدام هم درنهایت تأثیر خود را می‌گذارد. کاربران قطعا در جدیدترین گزارش سهام بازار AMD، برخی از این تقاضای محدود برای تراشه‌های نسل پیشین را شاهد خواهند بود.

AMD خود را آماده کرده است تا به سلطه‌ی اینتل در بازارهای متعدد پایان ببخشد. این کار قرار است با بهره‌گیری از فرایند تولید هفت نانومتری به‌همراه ریزمعماری جدید زن ۲ (Zen 2) انجام شود؛ اما ازآنجاکه جدیدترین گزارش سهم بازار دوران لیتوگرافی ۷ نانومتری را دربر نمی‌گیرد، سهم تراشه‌های جدید مبتنی‌بر زن ۲ در بازار هنوز مشخص نیست. فروش پردازنده‌های سری رایزن ۳۰۰۰ از ابتدای سه‌ماهه‌ی دوم سال شروع شد و هنوز در ابتدای سربالایی قرار دارد.

برای دیدن تأثیر تراشه‌های هفت نانومتری AMD باید تا سه‌ماهه‌ی بعدی صبر کرد؛ اما پیش‌از‌آن، نگاهی بیندازیم به جایگاه این شرکت در بازار کامپیوترهای شخصی، سرور، گوشی‌های همراه و نیز سهم کلی آن از بازار.

به کدام منابع نباید اعتنا کرد

برای تهیه‌ی گزارش سهم بازار به «نظرسنجی سخت‌افزار استیم» Steam Hardware Survey نیز استناد می‌شود. گرچه آمار استیم منبع مناسبی برای آگاهی از وضعیت سخت‌افزار در بازار گیمینگ است، پایگاه‌های داده‌ای آن به تغییرات پی‌درپی در روش‌های اندازه‌گیری دچار است. اطلاعات زیادی درباره‌ی روش استفاده‌شده برای به‌دست‌آوردن آمار استیم در دست نیست و Valve نیز پاسخی به پرسش‌های مکرر خبرنگاران دراین‌باره نمی‌دهد.

برخی از شرکت‌های خرده‌فروشی در اروپا، مانند Mindfactory، اطلاعات فروش خود را دردسترس دیگران قرار می‌دهند؛ اما نکته‌ی مهمی که باید به‌خاطر سپرد آن است که این آمار تنها اطلاعات منطقه‌ی خاصی را دربر می‌گیرد که ازقضا یکی از بازارهای فروش مهم AMD تلقی می‌شود. همچنین، پیش‌بینی براساس نتایج مالی اینتل و AMD نیز کار دشواری است؛ چراکه مثلا AMD درآمدهای مربوط به پردازنده و کارت گرافیک خود را به‌صورت کلی اعلام می‌کند. این کار، مهندسی معکوس را غیرممکن می‌کند.

اعداد تأییدشده و قطعی این گزارش برگرفته از Mercury Research است. این شرکت فعالیت‌های خود درزمینه‌ی تجزیه‌وتحلیل بازار را از سال ۱۹۹۴ آغاز کرده است. همچنین، گزارش‌های بسیار دقیقی برای مشتریان خود تهیه کرده است که شامل همه‌ی فروشندگان عمده در صنایع نیمه‌رسانا می‌شود. تجزیه‌وتحلیل‌های دین مک‌کارون، بنیان‌گذار مرکوری، نیز در ذیل آمار مربوط‌ به هر بخش بازار درج شده است.

نکته‌ی دیگر اینکه منظور از QoQ و YoY در جدول، به‌ترتیب تغییر سهم بازار در فصل جاری در مقایسه با فصل گذشته (Quarter over Quarter) و تغییر سهم بازار در سال جاری در مقایسه با سال گذشته (Year over Year) است. 

سهم بازار واحد کامپیوترهای رومیزی AMD

دین مک‌کارون می‌گوید:

سهم کامپیوترهای رومیزی این فصل تغییر نکرده است؛ اما این شرکت ۴.۸ واحد از سهم امسال خود را از اینتل و VIA پس گرفته است و همه‌ی این‌ها مدیون رشد رایزن است. سهم ثابت ناشی از فروش کمتر نسبی اینتل و AMD در فصل دوم سال است که این کاهش فروش دلایل متعددی دارد. اینتل ازنظر عرضه‌ی پردازنده‌های ارزان‌قیمت با محدودیت‌هایی مواجه بود و AMD مشغول گذار از رایزن ۲۰۰۰ به رایزن ۳۰۰۰ بود و معمولا این‌گونه گذارها کمی باعث افت فروش می‌شوند؛ چراکه موجودی محصولات پیشین به‌اتمام می‌رسد و محصولات جدید وارد بازار می‌شوند.

اکنون، AMD حدود ۱۷.۱ درصد از سهم بازار پردازنده‌های رومیزی را دراختیار دارد. اگر سهم واحد پردازنده‌های کامپیوترهای رومیزی AMD را برای هر فصل (QoQ) در نظر بگیرید، خواهید دید فروش شرکت تغییری نکرده است؛ بلکه به‌دلیل نوسانات فصلی و تأثیر جنگ تجاری میان چین و آمریکا، ناآرامی‌های زیادی در بازار وجود دارد. در مقایسه با سال گذشته (YoY)، شرکت AMD توانسته است ۴.۸ درصد افزایش در سهم واحد پردازنده‌های کامپیوتر رومیزی را تجربه کند.

انتظار می‌رود با ورود سری رایزن ۳۰۰۰ به بازار، این ارقام به‌سرعت بهبود یابند. درحال‌حاضر، برخی از مدل‌های گران‌تر و پیشرفته‌تر، مانند رایزن ۱۲ هسته‌ای و ۲۴ رشته‌ای رایزن 9 3900X، در فروشگاه‌های خرده‌فروشی با کمبود مواجه شده‌اند؛ اما با افزایش سطح تولید AMD، به‌نظر می‌رسد این وضعیت بهبود یابد. درهرصورت، پردازنده‌های AMD هر زمان که دردسترس باشند، پرفروش‌ترین پردازنده‌های آمازون هستند. بنابراین، به‌نظر می‌رسد تقاضاهای ردشده‌ی زیادی برای این محصول وجود داشته باشد.

علاوه‌براین، AMD مجبور است پردازنده‌های سری رایزن ۳ را که به‌تعداد فراوان وجود دارند، با نمونه‌های بهتر هفت نانومتری جابگزین کند و با کمبود پردازنده‌های ارزان‌تر اینتل که بیش‌ از تصورات طولانی شده است، این مدل‌های مقرون‌به‌صرفه می‌توانند برخی از سهم بازار مازاد را از آن خود کنند.

سهم بازار واحد سرور AMD

AMD انتظارات خود درباره‌ی سهم سرور را براساس پیش‌بینی‌های IDC تعریف می‌کند؛ اما فقط بازار محصولات تک‌سوکت و دوسوکت را در نظر می‌گیرد و توجهی به سرورهای چهارسوکت و بیشتر از آن، زیرساخت‌های شبکه‌سازی و زئون D نمی‌کند. به‌ همین‌ دلیل، آمار و ارقام مرکوری متفاوت با آمار AMD است که سهم بازار را تقریبا ۵ درصد پیش‌بینی می‌کند. AMD درباره‌ی این موضوع این‌گونه اظهارنظر می‌کند:

مرکوری تمام پردازنده‌های کلاس سرور x86 را صرف‌نظر از نوع دستگاه (سرور یا شبکه یا ذخیره‌سازی) در برآورد واحد سرور خود در نظر می‌گیرد؛ درحالی‌که کل بازار دردسترس (TAM) ارائه‌شده‌ی IDC برای 1P (سرورهای تک‌سوکت) و 2P (سرورهای دوسوکت) فقط شامل سرورهای سنتی است. 

دین مک‌کارون معتقد است:

AMD در این فصل توانست ۰.۵ واحد از سهم بازار سرورها را به‌دست آورد که ۲ واحد بیشتر از سهم AMD در سال گذشته است. فصل گذشته، سهم AMD دراثر افت فروشی کاهش یافت که پس از فصل انفجاری چهارم سال و دوبرابرشدن میزان فروش محصولات اتفاق افتاد. بااین‌حال، افزایش ناچیز در فروش ناپل (Naple) و پیش‌فروش رم (Rome) در این فصل به رشد کمی در سهم AMD در این واحد منجر شد. فروش سرور اینتل پس از افت شدیدی که در فصل گذشته تجربه کرد، بازهم کاهش یافته است. من جزئیات واحدها یا رشد را در نظر نگرفته‌ام؛ بااین‌حال، رشد سالانه‌ی فروش پردازنده‌های سرور در دهه‌ی گذشته بدتر شده است که به‌‌دلیل تقاضای کم برای تجهیزات کلاد و افت بسیار شدید در این کسب‌وکار است.

در گزارش‌های مرکوری، سوابق زیادی از بخش سرور دردسترس نیست؛ ولی می‌توان در همین گزارش‌ها مشاهده کرد که سهم AMD از ۰.۵ درصد QoQ و ۲ درصد YoY بیشتر شده است. این پیشرفت‌های کوچک حاصل ورود پردازنده‌های EPYC Rome این شرکت به بازار هستند. به‌نظر می‌رسد پردازنده‌های اپیک رم توانسته‌اند محصولات خانواده‌ی زئون اینتل را از برخی جهات مهم مانند مصرف انرژی و قیمت و عملکرد چندرشته‌ای پشت‌سر بگذارند.

فروش پردازنده‌های رم به‌تازگی شروع شده است؛ بنابراین، هنوز تأثیر آن‌ها روی آمار سهم بازار مشخص نشده است. از این‌ گذشته، منطقی است که انتظار داشت خیلی از مشتریان بزرگ مانند شرکت‌های خدماتی ابری و هایپراسکالرها، خرید پردازنده‌های نسل پیش ناپل (Naple) را به‌‌دلیل مدل‌های بسیار پیشرفته‌تر رم متوقف کنند. برخی از تحلیلگران پیش‌بینی می‌کنند AMD تا پایان سال ۲۰۲۰ به ۱۵ درصد از سهم بازار دست یابد. همچنین، نشانه‌هایی به‌چشم می‌خورد مبنی‌ بر اینکه هایپراسکالرها مشغول افزایش سفارش‌های خود برای تجهیزات مراکز داده‌ای هستند؛ اما این خریدها یکسان نیستند و تفاوت‌های زیادی باهم دارند.

سهم بازار واحد موبایل AMD

دین مک‌کارون در این باره می‌گوید:

سهم AMD از بازار پردازنده‌های موبایل (پردازنده‌های مخصوص دستگاه‌های قابل‌حمل مانند لپ‌تاپ) در سه‌ماهه‌ی اخیر افزایش پیدا کرده‌ و حداکثر ۱ واحد برمبنای فصل و ۵.۳ واحد بر مبنای سال است. این موفقیت تا حد زیادی حاصل تولید پردازنده‌های پایین‌رده‌ی آن‌ها (Stoney Ridge و Carizzo-L) در کروم‌بوک و پردازنده‌های ارزان‌قیمت‌تر در بازار کامپیوترهای شخصی است. اینتل در فصل گذشته با محدودیت‌هایی درزمینه‌ی عرضه‌ی محصولات خود به‌ بازار مواجه بود. در این فصل، اینتل بخش بزرگی از نگرانی‌های خود را درزمینه‌ی عرضه‌ی Celeron برای گوشی‌های همراه را برطرف کرده است؛ بدین‌ترتیب، هر دو شرکت درزمینه‌ی فروش پردازنده‌های رده‌پایین گوشی موبایل پیشرفت چشمگیری کرده‌‌اند. فروش AMD بیشتر بود؛ بنابراین، آن‌ها سهم بیشتری از بازار را دراختیار گرفتند. برخی از موفقیت‌های AMD را می‌توان به پردازنده‌های هسته‌ای پیکاسو (Ryzen 5 3500U و Ryzen 7 3500U) نیز نسبت داد که فروش آن‌ها در دو فصل گذشته به‌شدت افزایش یافته است.

AMD همچنان مشغول سرمایه‌گذاری برای عرضه‌ی مستمر پردازنده‌های پایین‌رده‌ی موبایل و استفاده‌بردن از این گروه از محصولات خود است؛ درحالی‌که اینتل به‌سختی تلاش می‌کند سفارش‌ها را پاسخ‌گو باشد. شرایط سخت اینتل ناشی از کمبود شدید در ظرفیت تولید پردازنده‌های ۱۴ نانومتری است. شرایط اینتل در حال‌ بهبود است؛ اما بهتر است اینگونه فرض شود که AMD جایگاه خود را در عرصه‌ی پردازنده‌های پایین‌رده و ارزان‌قیمت، به‌خصوص در کروم‌بوک، محکم کرده است و ثمره‌ی آن را سال آینده درو خواهد کرد.

سهم کل AMD در بازار

دین مک‌کارون اعتقاد دارد:

سهم کل AMD در فصل برابر با ۱.۴ واحد و در سال برابر با ۱.۵ واحد است. این رقم بسیار کمتر از عایدات سهم مشتری آن‌ها است. این تفاوت فاحش به‌‌دلیل کوچک‌ترشدن بخش تولیدات نیمه‌سفارشی AMD در سال جاری است؛ چراکه دوران کنسول‌های فعلی آن‌ها دیگر به روزهای پایانی خود رسیده است. همچنین، اینتل رشد سالانه و فصلی موفقی در بخش مربوط به پردازنده‌های اینترنت اشیاء تجربه کرده که همین موضوع از سرعت رشد سهم کلی AMD کاسته است.

سهم کل AMD در بازار پردازنده‌ها هم برمبنای محاسبات فصلی و هم برمبنای محاسبات سالی ۱.۵ درصد افزایش یافته است؛ اما همان‌طورکه مک‌کارون نیز اشاره می‌کند، بخش مربوط‌به تولیدات نیمه‌سفارشی در وضعیت خوبی به‌سر نمی‌برد که این موضوع را می‌توان تقصیر کنسول‌های پابه‌سن‌گذاشته‌ی مایکروسافت و سونی گذاشت. انتظار می‌رود بخش مزبور با ورود کنسول‌های جدید به بازار بازهم به روزهای خوب خود بازگردد. AMD در بخش اینترنت اشیاء هم نتوانسته است حضوری تأثیرگذار داشته باشد؛ به‌ همین‌ دلیل، اینتل موفق شد تولیدات خود را با موفقیت وارد این بازار کند.

توضیحات

به‌نظرمی‌رسد اینتل همچنان به الگوی قیمت‌گذاری خود برای فهرست قیمت‌های آتی پایبند است؛ اما این انتظار معقولانه به‌نظر می‌رسد که اینتل در جریان گفت‌وگوهای پشت‌پرده با مشتریان عمده‌ی خود، به‌ویژه درباره‌ی محصولات خانواده‌ی زئون، به تأمین بودجه مجبور شود. این غول فناوری در رویکردی عاقلانه، توجه خود را به تراشه‌های ۱۰ نانومتری آیس لیک (Ice Lake) در بازار لپ‌تاپ معطوف کرده است. این بخش هم‌اکنون بیش‌ از ۶۰ درصد از کل بازار پردازنده‌های مشتری را تشکیل می‌دهد. آن‌ها در این حوزه، عملکرد بسیار موفقی داشته‌اند و برخی از طرح‌های نوآورانه‌ی آن‌ها، مانند پروژه‌ی Athena، کمک کرده است شمار زیادی از تولیدکننده‌های تجهیزات اصلی را در حلقه‌ی مشتریان خود نگه دارد. این موضوع به‌ویژه درباره‌ی تولیدکنندگان لپ‌تاپ‌های پیشرفته صدق می‌کند که AMD با وجود عرضه‌ی رسمی پردازنده‌های سری H خود، هنوز نتوانسته است به‌طور کامل به آن نفوذ کند.

رقیب سرسخت AMD، اینتل است که از داشته‌های خود نهایت استفاده را می‌برد. نگاهی به صندوق MDF چندمیلیارددلاری اینتل بیندازید. آن‌ها از این صندوق برای تشویق شرکای خود استفاده می‌کنند. این صندوق شاهدی بر مدعای موانع پیش‌ روی AMD در تقلا برای به‌دست‌آوردن سهمی چشمگیر در بازار است. هر زمان که AMD بتواند تمامی‌ پردازنده‌های هفت نانومتری خود را به‌طور کامل دردسترس مشتریان قرار دهد، می‌توان منتظر حضور چشمگیرتر این شرکت در تمامی بخش‌ها بود.