ریه‌های زمین می‌سوزند؛ آتش‌سوزی بی‌سابقه در جنگل‌های بارانی آمازون

طبق گزارش مؤسسه‌ی ملی پژوهش‌های فضایی برزیل (INPE)، امسال وسعت آتش‌سوزی در جنگل‌های بارانی آمازون بی‌سابقه بوده است. این مؤسسه آتش‌سوزی‌ها را ازطریق ماهواره‌ها تشخیص می‌دهد و ردیابی می‌کند؛ زیرا شعله‌های آتش به‌حدی بزرگ هستند که از فضا نیز دیده می‌شوند. INPE اعلام کرده است تاکنون میزان آتش‌سوزی‌ها در مقایسه‌ با سال گذشته، ۸۳ درصد افزایش پیدا کرده که این حجم از سال ۲۰۱۳ به‌بعد، بی‌سابقه بوده است.

از روز پنج‌شنبه، تصاویر ماهواره‌ای ۹,۵۰۷ آتش‌سوزی جدید در آمازون را نشان داده‌اند. براساس داده‌های INPE که تعداد آتش‌سوزی‌ها را هرروز به‌روزرسانی می‌کند، از چهارشنبه صبح، تعداد ۷۴ هزار و ۱۵۵ آتش‌سوزی در برزیل تشخیص داده شده است. تصاویر نشان می‌دهند رورایما، شمالی‌ترین ایالت برزیل واقع در آمازون، پوشیده از دود شده است. ایالت آمازوناس برزیل نیز در بخش‌های جنوبی خود حالت اضطراری اعلام کرده و ایالت اکری، ایالتی هم‌مرز با پرو، به‌‌دلیل آتش‌سوزی‌ها هشدار زیست‌محیطی دریافت کرده است. برخی از آتش‌ها بیش از دو هفته است که شعله می‌کشند.

افزایش آتش‌سوزی‌ها در میان نگرانی‌ درباره‌ی عقب‌نشینی ژائیر بولسونارو، رئیس‌جمهور این کشور، از مسئله‌ی حمایت‌های زیست‌محیطی به‌وقوع پیوسته است. رکورد جدید تنها چند هفته پس از این اتفاق رخ داده است که بولسونارو، مدیر آژانس را به‌‌دلیل درگیری بر سر ارقام جنگل‌زدایی در برزیل اخراج کرد.

آسمان سیاه‌رنگ سائوپائولو در روز دوشنبه ۱۹ اوت. ساکنان منطقه به‌تازگی بارش باران سیاه را گزارش کرده‌اند.

• هر دقیقه منطقه‌ای به وسعت یک زمین فوتبال از جنگل‌های آمازون تخریب می‌شود
• نگرانی دانشمندان: رئیس‌جمهور جدید برزیل جنگل‌های آمازون را نابود می‌کند

به‌گزارش بی‌بی‌سی، روز دوشنبه دود موجب تاریکی شهر سائوپائولو شد. آتش‌سوزی در آمازون در حالی رخ داد که مناطقی از جهان که مدت‌ها است ازنظر مبارزه با تغییرات اقلیمی ضروری محسوب می‌شوند، در شعله‌های آتش سوختند. آتش‌سوزی‌های طبیعی منطقه‌ی شمالگان، ازجمله سیبری و گرینلند و آلاسکا را نیز دربر گرفته و هکتارها زمین را سوزانده است.

دولت بولسونارو قصد دارد از برخی از سیاست‌های طولانی‌مدت خود درزمینه‌ی حفاظت از آمازون عقب‌نشینی کند و محدودیت‌های مرتبط با جنگل‌زدایی غیرقانونی و پرورش دام در مراتع و معدن‌کاری را حذف کند. این منطقه از جهان مخزن بزرگی از کربن است که برای مبارزه با اثرهای گرمایش جهانی حیاتی است. بولسونارو در وعده‌های تبلیغاتی خود درباره‌ی دسترسی به زمین‌های محافظت‌شده‌ی برزیل برای استفاده‌های تجاری سخن گفته است. در کمتر از یک سال، آمازون در برزیل بیش از ۳,۴۴۵ کیلومترمربع از پوشش جنگلی خود را از دست داده است که در مقایسه با مدت مشابه در سال ۲۰۱۸، حدود ۳۹ درصد افزایش داشته است. به‌گزارش رویترز، آتش‌ در مناطقی مانند ایالت‌های ماتو گروسو و پارا پراکنده شده‌ است. در این مناطق، جنگل‌زدایی وسیعی رخ داده است. دبورا لارنس، دانشمند علوم محیط‌زیست دانشگاه ویرجینیا می‌گوید:

افزایش میزان آتش‌سوزی‌ها از جهات مختلفی با افزایش میزان جنگل‌زدایی ارتباط دارد.

جنگل‌زدایی ازبین‌بردن درختان برای استفاده از زمین و تبدیل جنگل‌های بارانی به مراتع یا مزرعه را شامل می‌شود که در انجام این کار برای سوختن مواد چوبی اضافی از آتش استفاده می‌شود. طبق گفته‌ی لارنس، جنگل‌زدایی مانعی برای چرخه‌ی هیدرولوژیکی است که به‌وسیله‌ی آمازون کنترل می‌شود. درختان جنگل‌های بارانی آمازون آب را از خاک وارد اتمسفر می‌کنند و موجب بارندگی در بخش‌های دیگر جنگل می‌شوند. لارنس می‌گوید:

اگر شما جنگل‌ها را از بین ببرید، این داینامیک تغییر پیدا می‌کند. هیچ درختی وجود نخواهد داشت که رطوبتی وارد اتمسفر کند و آب باران یا وارد خاک می‌شود و در آنجا می‌ماند یا اگر مقدار آن زیاد باشد، وارد رودخانه‌ها و از منطقه دور می‌شود.

بولسونارو دلیل این رخدادها را افزایش آتش‌سوزی در این فصل دانسته و می‌گوید اکنون زمانی از سال است که کشاورزان برای پاک‌کردن زمین‌های خود آتش‌ به‌پا می‌کنند. اگرچه احتمال وقوع آتش‌سوزی در فصل خشک برزیل وجود دارد، کارشناسان می‌گویند در بسیاری از آتش‌سوزی‌های امسال، فقط فصل مقصر نیست. آمازون به‌عنوان جنگل بارانی به‌خودی‌خود همان نوع آتش‌سوزی‌هایی را ندارد که در مناطق خشکی مانند کالیفرنیا رخ می‌دهد. نوع آتش‌سوزی‌ای که اکنون در حال اتفاق‌افتادن است، ناشی از جنگل‌زدایی و افزایش دمایی است که در سرتاسر جهان احساس می‌شود. لارنس می‌گوید:

اگر درختان به‌طور مداوم زیر استرس گرمایی قرار گیرند، در مقایسه با آسیب‌های دیگر حساس‌تر می‌شوند. استرس‌های مزمن مداوم همراه‌با تابستان گرم، هر دو زمینه را برای آتش‌سوزی‌های بیشتر فراهم کرده‌اند.

کارلوس نوبر، دانشمند علم اقلیمی‌شناسی برزیل و متخصص جنگل‌های گرم‌سیری می‌گوید تعداد آتش‌سوزی‌هایی که امسال رخ داده، حتی از شمار آتش‌سوزی‌های سال ۲۰۱۶ بیشتر است؛ یعنی زمانی‌که برزیل درگیر بدترین خشکسالی اخیر خود بود و بیش از ۶۸ هزار آتش‌سوزی در آن رخ داد.

فراتر از اثرهای ترکیبی حاصل از تغییرات اقلیمی و جنگل‌زدایی، عوامل سیاسی و فرهنگی نیز مؤثر هستند. بولسونارو و دیگر سیاست‌مداران برزیلی به‌عنوان مبارزه علیه کسانی که می‌خواهند آمازون را حفظ کنند، به مردم این قدرت را داده‌اند هرجای زمین را که می‌خواهند، پاک‌سازی کنند. نوبر توضیح می‌دهد ازنظر فرهنگی رشد کشاورزی با گسترش‌یافتن زمین اندازه‌گیری می‌شود و نه تعداد گاوها یا میزان محصولاتی که تولید می‌شود. این امر موجب می‌شود مردم بیشتر به‌دنبال زمین باشند. او می‌گوید:

بیشتر افزایش در عرضه برای برآورده‌ساختن تقاضای در حال رشد از افزایش در سطح کشاورزی حاصل می‌شود.

نوبر می‌گوید بدون سیاستی که به‌کلی جنگل‌زدایی را خاتمه دهد، آمازون اگر ۲۵ درصد از جنگل‌های خود را از دست بدهد، به نقطه‌ی سرازیری خواهد رسید. نبود درختان در ترکیب با گرمایش جهانی سیستم بارانی را کاملا تغییر خواهد داد و در نیمی از مناطق جنگلی موجب ایجاد شرایط آب‌وهوایی نظیر ساوانا خواهد شد. او که یافته‌های خود را در پژوهشی در سال ۲۰۱۶ منتشر کرد، خاطرنشان می‌کند با سرعت جنگل‌زدایی فعلی، آمازون در ۲۵ تا ۳۰ سال آینده به این نقطه خواهد رسید. البته، اگر جنگل‌زدایی سرعت بگیرد (همان‌طورکه وضعیت آتش‌سوزی‌های اخیر نشان می‌دهد)، این وضعیت حتی در ۱۵ تا ۲۰ سال آینده رخ خواهد داد. نوبر می‌گوید:

این بسیار ناراحت‌کننده است. ما معمولا این حجم از آتش‌سوزی را در سال‌هایی می‌بینیم که به‌طور غیرعادی بسیار خشک هستند. اینکه این آتش‌سوزی بی‌سابقه در فصلی رخ داده که آن‌چنان خشک نبوده است، نشان می‌دهد جنگل‌زدایی در حال افزایش است.