منتخب‌ عکس‌های علمی هفته از نگاه زومیت؛ از محیط‌زیست تا بازسازی چهره‌ اولین انسان دنیسووا

هر هفته، جالب‌ترین و برترین عکس‌های علمی از سراسر جهان را از نگاه زومیت تقدیم شما خوانندگان گرانقدر می‌کنیم. در دنیای پر رسانه‌ی امروز، تصاویری هستند که به دلیل اهمیت رسانه‌ای خود بارها و بارها دیده می‌شوند و به اشتراک گذاشته می‌شوند. اما از سوی دیگر، برخی از این تصاویر اگرچه با اهمیت باشند، مهجورانه به دست فراموشی سپرده می‌شوند. گاهی برخی از همین تصاویر، گفتنی‌هایی بیش‌ از گزارش‌ها و مقالات پر بازدید دنیای پر خبر امروز دارند. در ادامه به بررسی برخی از تصاویر علمی منتخب هفته به‌همراه داستان نهفته در پَس هر کدام خواهیم پرداخت. با ما همراه باشد:

عکسی که مشاهده می‌کنید، سیارک «۲آی/بوریسوف (2I/Borisov)» را نشان می‌دهد، این عکس روز ۱۹ شهریور توسط تلسکوپ جمنای شکار شد. سیارک بوریسوف، دومین سیارکی است که از فضای بین‌ستاره‌ای وارد منظومه‌ی ما می‌شود. خبر این کشف نادر برای اولین‌بار روز ۸ شهریور توسط منجم آماتوری اهل کریمه در اوکراین به نام گنادی بوریسف اعلام شد که توانسته بود با تلسکوپ نوری ۶۵ سانتیمتری ساخته‌ی خودش تصویر مبهمی از دومین بازدید کننده بین‌ستاره‌ای از منظومه ما را شکار کند.

پس از اعلام این خبر، رصدخانه‌های بین‌المللی توانستند ماهیت و هؤیت این شیء مرموز و فوق‌العاده نادر را تأیید کنند. «اتحادیه بین‌المللی اخترشناسی (IAU)» نیز مطابق سنت همیشگی خود، این سیارک را رسما به نام کاشف آن نام‌گذاری کرد. این سیارک که موقتا « C / 2019 Q4» نام‌گذاری شده بود، به افتخار کاشفش، «۲آی/بوریسوف (2I/Borisov)» نام‌گذاری شد. سیارک بوریسوف، دومین شیء بین‌ستاره‌ای است که وارد منظومه شمسی می‌شود. قبلا سیارک «اوموآموا (Oumuamua)» در سال ۲۰۱۷ کشف شده بود تا بدل به اولین سیارک بین‌ستاره‌ای منظومه شمسی شود.

اتحادیه بین‌المللی اخترشناسی در بیانیه‌ای رسمی اعلام کرد:

مدار این شیء هم‌اکنون کاملا شناسایی شده و مشخص شده که ماهیتی کاملا بین‌ستاره‌ای دارد.

در مورد نام‌گذاری سیارک هم بگوییم که ۲آی در ابتدای نام این سیارک نمایانگر ۲ به‌معنی دومین شیء‌ بین‌ستاره‌ای و حرف آی، سر واژه‌ی «Interstellar» به‌معنای بین‌ستاره‌ای است. بخش دوم نام سیارک هم از نام کاشفش گرفته شده است. همان‌طور که سیارک اوموآموا نیز رسما به نام «1آی/ اوموآموا» شناخته می‌شود. اگر منجمی آماتور و عاشق آسمان شب هستید، شاید نام شما به همراه پیشوند ۳ آی، سیارک بین‌ستاره‌ای بعدی را مزین کند!

کاوشگر جونو روز ۲۲ شهریور این عکس ترسناک را از سیاره مشتری ثبت کرد. خوشبختانه، آنچه در نگاه اول همچون سیاهچاله‌‌ای مهیب روی غول گازی سایه‌ گسترانده بود، تنها سایه‌ی قمر آیو بود. کاوشگر جونو در حین بیست‌و‌دومین گذر نزدیک خود از مشتری دوربین اصلی خود «جونوکَم (JunoCam)» را به کار انداخت و این عکس را ثبت کرد. فضاپیمای جونو که در سال ۲۰۱۷ وارد مدار مشتری شد، دارای مداری بیضوی است که به مرور فاصله‌ی آن با مشتری کم و زیاد می‌شود. جونو در هنگام شکار این عکس در فاصله ۸ هزار کیلومتری غول گازی قرار داشت. اما جونو برای گذر نزدیک بعدی، به فاصله‌ دورتری سفر خواهد کرد. جونو قرار است، پیش از پایان ماموریتش در سال ۲۰۲۱، چندین گذر نزدیک دیگر را انجام دهد.

قمر آیو، چهارمین قمر بزرگ منظومه شمسی و یکی از اقمار گالیله‌ای است. این قمر آتشفشانی، به غول گازی بسیار نزدیک است به همین دلیل تنها طی ۴۲٫۵ ساعت یک دور کامل به دور مشتری گردش می‌کند. آیو به لحاظ اندازه، تقریبا هم اندازه ماه، قمر زمین است، اما تأثیر گرانشی فوق‌العاده زیاد غول گازی موجب پدید آمدن گرمایش جزر و مدی شدیدی در این قمر شده تا تبدیل به فعال‌ترین قمر آتشفشانی منظومه شمسی شود. برخی از آتشفشان‌های این قمر به قدری فوران‌های شدیدی دارند که گاها ستون‌هایی از گاز و خاکستر و مواد آتشفشانی را تا ارتفاع ۵۰۰ کیلومتری پرتاب می‌کنند. خوشبختانه، ماه ما همان‌طور که باز آلدرین، فضانورد سابق ناسا گفته، ویرانه‌‌ای باشکوه است!

عکسی که مشاهده می‌کنید، بازسازی چهره‌ی یک زن جوان دنیسووا است که براساس شواهد ژنتیکی انجام گرفته است. یک استخوان کوچک انگشت، چند دندان و فک پایین، تمامی شواهدی هستند که دیرینه-انسان‌شناسان از گونه‌ی مرموز دنیسووا در اختیار دارند. حال، پژوهشگران براساس شواهد ژنتیکی برای نخستین بار چهره این انسان‌تبار اسرارآمیز را بازسازی کردند.

پژوهشگران اشاره داشته‌اند که انسان‌تبار دنیسووا دارای چندین ویژگی بود که آن را از نئاندرتال‌ها و انسان‌های اولیه مدرن کاملا متمایز می‌کرد. همان‌طور که در تصویر نیز می‌بینید، این خصوصیات شامل صورتی کشیده و پهن‌تر و چانه‌ای بسیار کوتاه است. با این حال، در مورد آناتومی دنیسوواها به دلیل کمبود شواهد، اطلاعات کمی در دست است. اولین فسیل مورد تأیید این گونه‌ی انسان‌تبار، یک قطعه استخوان انگشت کوچک ۸۰ هزار ساله بود که در سال ۲۰۱۰ در غار دنیسووا در سیبری کشف شد.

ماهنورد یوتو -۲ چین به‌تازگی تصاویر جدیدی از ماده عجیبی را در نزدیکی دهانه‌ای کوچک در نیمه‌ی تاریک ماه پیدا کرد. ماه گذشته، اعضای تیم یوتو-۲ ماه قبل اعلام کردند که ماده‌ی مرموز ژله‌مانندی را در ماه کشف کردند. در گزارش چینی‌ها اعلام شد که این ماده به لحاظ فُرم و رنگ با خاک ماه تفاوت چشمگیری دارد.

با این حال، به گزارش Space.com، آنچه چینی‌ها از آن به‌عنوان ماده ژله‌ای یاد کرده‌اند، احتمالا همان رنگ‌های قرمز و سبز موجود در تصاویر طیف‌سنج مرئی و مادون قرمز ماهنورد باشند. در همین حال، گمان می‌رود، آنچه چینی‌ها کشف کرده‌اند، بخشی از یک بلور باشد که هنگام برخورد یک شهاب‌سنگ در ماه شکل گرفته است.

عکسی که می‌بینید به هیچ جانوری که تا به‌حال دیده شده شباهتی ندارد. دانشمندان کشتی تحقیقاتی ناتیلوس، اوایل ماه گذشته، این موجود عجیب که به فانوس شبح‌گونه‌ای شباهت دارد را به وسیله‌ کاوشگرهای رباتیک در اعماق اقیانوس آرام کشف کردند. دانشمندان گزارش دادند این آبزی عجیب‌الخلقه‌ی ناقوس مانند، همچون بالونی باز می‌شود و نقاط قرمزی در درون بدنش شکل می‌گیرد.

حال، پژوهشگران اعلام کردند، آنچه در ابتدا مشاهده کرده بودند، گونه‌ی بسیار نادری از ستاره دریایی است که در اعماق دریا زندگی می‌کند و تا به‌حال دیده نشده بود. این ستاره‌ دریایی حالا از روی کشتی تحقیقاتی دیپ‌استریا، کشتی تحقیقاتی که بیش از نیم‌قرن قبل اولین گونه از راسته‌ی این جانوران آبزی را کشف کرد، «دیپ‌استریا (Deepstaria)» نام‌گذاری شده است. پژوهشگران اطلاعات زیادی در مورد این آبزی بی‌نظیر ندارند، اما تصور می‌کنند، آنچه در تصاویر دیده‌اند، استراتژی شکار این جاندار است که به محض نزدیک شدن طعمه به یک‌باره از هم باز می‌شود و شکار خود را به دام می‌اندازد. تیم ناتیلوس این موجود آبزی را در اعماق ۷۵۰ متری اقیانوس آرام در نقطه‌ای بین ایالات متحده و استرالیا کشف کردند. شاید در ادامه جانوران عجیب‌تری هم از این دست کشف شوند، چرا که مأموریت کشتی تحقیقاتی ناتیلوس تا اوایل آبان ادامه خواهد یافت.

هفته گذشته برترین عکس‌های نجوم سال ۲۰۱۹ را در همین ستون تقدیم شما خوانندگان زومیت کردیم. این بار نوبت به عکس‌های زیست‌محیطی می‌رسد که برندگان آن هم‌زمان با مجمع اقلیم سازمان ملل اعلام شدند. عکس‌های امسال همچون سال‌های گذشته طیف وسیعی از موضوعات زیست‌محیطی را از اقصا نقاط جهان در برمی‌گیرد از طغیان آب در بندری در بمبئی تا عکس تکان‌دهنده‌ی کودک کنیایی.

جایزه اصلی امسال عکاسی محیط‌زیستی به عکس «جزر و مد وارد خانه می‌شود» از شاناث کومار رسید. برخی از عکس‌ها نیز مناظر حیرت‌انگیزی از جمله آلودگی شدید هوا بر فراز شهری در مکزیک را نشان می‌دهند. عکس‌های دیگری هم بیشتر روی زندگی فردی تمرکز داشته‌اند، از جمله عکس پسرک کنیایی و دخترکی در بورکینا فاسو که در کلاسی متروک روی نیمکتی چوبی به خواب رفته است. علاوه بر جایزه اصلی، جوایزی به عکس‌های برجسته شهری و موضوعات انرژی و همچنین عکاسان جوان اهدا شد. برگزارکنندگان بریتانیایی این جایزه «مؤسسه منشورِ مدیریت آب و محیط‌زیست (CIWEM)» اعلام کردند که برندگان این جایزه هفته جاری در خلال مجمع اقلیم سازمان ملل متحد که در نیویورک برگزار شد، اعلام شدند.

عکسی که می‌بینید موج‌های توفنده‌ای را نشان می‌دهد که ناحیه‌ی باندره در بمبئی، هندوستان را در برگرفتند. بمبئی در معرض خطر طغیان ساحلی ناشی از تغییرات آب‌و‌هوایی است. سطح زمین و دمای هوا در این شهر رو به افزایش بوده و همین تأثیر شگرفی روی سطح دریا گذاشته که نتیجه آن را به‌خوبی در این تصویر حیرت‌انگیز می‌بینید.

عکس دیگری که مشاهده می‌کنید، «کمبود آب» نام دارد که توسط داریشی ویسا در کاکامگا، کنیا گرفته شده است. این عکس که جایزه «آب، برابری و پایداری» را از آن خود کرد، پسرکی را در حال خوردن آب گل‌آلود نشان می‌دهد. در این نقطه کمبود آب ناشی از جنگل‌زدایی عنوان شده است. کمبود آب سالم و پاک خطر ابتلا به بیماری‌هایی مانند وبا، تب حصبه و اسهال خونی و سایر بیماری‌های گرمسیری مرتبط به آب را به‌شدت افزایش می‌دهد.

عکس دیگری که می‌بینید، توسط نیویل نگومان در لیمپوپوی آفریقای جنوبی گرفته شده و «اندازه مایوسانه» نام دارد. نگومان با این عکس برنده‌ی جایزه «عکاس جوان» سال شد. در عکسی که او شکار کرده، کرگدنی بیچاره‌ را می‌بینیم که محیط‌بانان برای جلوگیری از شکار غیرقانونی، شاخش را با ارّه برقی می‌برند. کارشناسان عنوان کرده‌اند با وجود ازدیاد شکارچی‌های غیرقانونی که به طمع شاخ‌های این حیوانات به منطقه یورش می‌برند، توصیه می‌شود که عمل شاخ‌بُری برای هر کرگدن بین ۱۲ تا ۲۴ ماه یک‌بار انجام گیرد تا شکارچیان دیگر این حیوانات را شکار نکنند. 

این عکس که «خواب خستگی» نام دارد را اَمداد حسین در دکا، بنگلادش شکار کرده است. در این عکس، زنی بی‌خانمان را می‌بینیم که روی زباله‌های تلنبار شده روی رودخانه از فرط خستگی به خواب (شاید هم از هوش) رفته است.

«سال نوی آلوده» عنوان عکسی از الیود گیل سامانیگو است که از شهر مخیکالی پایتخت ایالت باخا کالیفرنیا در مکزیک گرفته است. این عکس که جایزه «شهرهای پایدار» را از آن خود کرد و شهر را در وضعیتی نامطلوب آن هم روز اول سال نوی ۲۰۱۸ (اول ژانویه) نشان می‌دهد. مخیکالی، به دلیل تغییرات اقلیمی، موقعیت جغرافیایی، صنایع و اتومبیل‌های فرسوده‌اش، یکی از آلوده‌ترین شهرهای جهان است.

عکس‌های کامل برگزیدگان جایزه عکاسی محیط‌زیست سال ۲۰۱۹ را از اینجا ببینید.

در این عکس که از ایستگاه فضایی بین‌المللی به ثبت رسیده، لایه‌ی مرموزی از ابرهای مزوسفری جو کره‌زمین را با درخششی بی‌نظیر مشاهده می‌کنید. این عکس دیدنی حاصل کار، لوکا پارمیتانو، فضانورد خوش‌ذوق آژانس فضایی اروپا است. او با انتشار توییتری این عکس را از فضا منتشر کرد و نوشت:

ابرهای مزوسفری بر فراز جنوب اقیانوس هند به غروب خورشید سایه روشن زده‌اند.

ابرهای مزوسفری که به «ابرهای شب‌تاب» نیز معروف هستند از ارتفاع ۷۶ تا ۸۵ کیلومتری بالاتر از سطح زمین تشکیل می‌شوند، ارتفاعی که بخار آب به دلیل سرمای زیاد به ابرهایی از بلورِ یخ بدل می‌شود. پارمیتانو این عکس را روز سه‌شنبه ۲۶ شهریور شکار کرد. برای مقایسه باید بگوییم که ایستگاه فضایی بین‌المللی در فاصله‌ی ۴۰۰ کیلومتری سطح زمین در حال گردش به دور سیاره ما است.

در این عکس فوق‌العاده از ایستگاه پژوهشی کنکوردیا در جنوبگان، شفق شمالی زیبایی به رنگِ سبز روشن را مشاهده می‌کنید. این عکس روز چهارشنبه ۲۷ شهریور توسط آلساندرو مانچینی، عکاس آژانس فضایی اروپا (ESA) ثبت شده است.

دکتر نجیا آلبرستِن که هم‌اکنون در این مرکز پژوهشی حضور دارد پس از مشاهده این شفق قطبی در وب‌سایت خود نوشت:

وقتی نگاهم را از افق و غروب دور کردم، نواری در آسمان دیدم که کهکشان راه شیری نبود. در ابتدا فقط رنگ‌های سفید و ابرگونه‌ای را دیدم، اما وقتی دقت کردم، دیگر شکی نداشتم آنچه می‌بینم، شفق قطبی دیدنی سبز فام و امواج پرده‌‌مانندی در آسمان شب است که با هیچ‌چیز دیگر قابل اشتباه گرفتن نیست.

در این منظره خیره‌کننده از ایستگاه فضایی بین‌المللی، نورهای شهری در اطراف رود و دلتای نیل به زیبایی هرچه تمام‌تر دیده می‌شوند. فضانوردان ایستگاه فضایی هنگامی که در فاصله‌ی ۴۱۰ کیلومتری بر فراز مرز بین کشورهای سودان و مصر بودند، توانستند این نمای دیدنی را شکار کنند. فضانوردان این عکس را روز پنجشبنه ۲۸ شهریور ثبت کردند.

این عکس دیدنی روز دوشنبه ۳۱ شهریور ماه از رصدخانه «لیانو دی چَخمنتور» در بیابان آتاکامای شیلی ثبت شده است. در این تصویر شگفت‌انگیز کهکشان ما، راه شیری را می‌بینید که گویی به پیشواز مردی که در میانه تصویر می‌بینیم آمده است. بیابان آتاکامای، یکی از مرتفع‌ترین و خشک‌ترین مکان‌های روی کره‌زمین به‌دور از هرگونه آلودگی نوری است که باعث شده به مکان مطلوبی برای رصد آسمان شب بدل شود. به همین دلیل، در این بیابان برهوت مجموعه بزرگ تلسکوپ‌های میلی‌متری بزرگ آتاکاما مشهور به «آلما (ALMA)» متعلق به رصدخانه جنوبی اروپا نصب شده‌اند تا با دقتی بی‌نظیر آسمان شب و کهکشان ما را رصد کنند.

نتایج بررسی‌های جدید پژوهشگران از ظروف سفالی عصر برنز و آهن نشان می‌دهد، نوزادان و کودکان ماقبل تاریخ اروپایی، احتمالا بعد از گرفته شدن از شیر مادر، از شیر حیوانات دیگر به‌عنوان مکمل غذایی بهره می‌بردند. پژوهش جدید توسط تیمی از پژوهشگران دانشگاه بریستول در انگلستان انجام گرفته است. پژوهشگران در بررسی‌های خود از سه ظرف سفالی که قدمتی بین ۳۲۰۰ تا ۲۴۵۰ سال داشتند بهره بردند. این ظروف سفالی چند هزار ساله دارای دهانه‌های نی‌مانندی بودند که احتمالا برای سهولت کودکان در نوشیدن مایعات و مشخصا شیر مورد استفاده قرار می‌گرفتند. 

در این تصویر کودکی امروزی را با نسخه‌ی بازسازی‌شده‌ی یکی از این ظروف عصر برنز می‌بینید

قبلا همچنین ظروفی در گورستان‌های باستانی آلمان کشف شدند که تا ۷۵۰۰ سال قدمت‌گذاری شده بودند و به دلیل اینکه این ظروف عمدتا در گورهای کودکان چند ماهه تا ۶ ساله کشف شدند، فرض بر این بود که این لیوان‌های سفالی برای سهولت در تغذیه نوزادان استفاده شده باشند. با این حال، این گمانه‌زنی‌ها بدون هیچ پشتوانه‌ای از شواهد معتبر مطرح شده بودند. خوشبختانه، پژوهشگران دانشگاه بریستول با بررسی مواد آلی درون این ظروف توانستند شواهد کافی برای اثبات این فرضیه را فراهم کنند.

روز چهارشنبه، ۲ مهر ماه بود که کریستینا کُخ، فضانورد ناسا، این منظره دیدنی را از فضاپیمای سایوز روسیه  ثبت کرد. کپسول سایوز در این مأموریت ۳ فضانورد مأموریت اکسپدیشن ۶۱  را به ایستگاه فضایی بین‌المللی ‌رساند. فضاپیمای سایوز که ساعت ۶:۵۷ دقیقه عصر چهارشنبه به وقت محلی از پایگاه فضایی بایکونور، قزاقستان به‌سوی مدار پایین زمین پرواز کرد، هزاع المنصوری، اولین فضانورد اماراتی به‌همراه الگ اسکریاچکی، فضانورد روسیه و جسیکا میر، فضانورد ناسا را به آزمایشگاه مداری رساند.

کخ این منظره دیدنی را از فاصله‌ی ۴۰۰ کیلومتری ثبت کرده و در توییتر خود نوشت:

 وقتی رؤیای عمرِ بهترین دوستتان (جسیکا مایر) برای رفتن به فضا محقق می‌شود و از فضا اینگونه دیده می‌شود.

او در بخش دیگری از توییتر خود نوشت، بی‌صبرانه منتظر استقبال از فضانوردان جدید الورود به آزمایشگاه مداری است. الگ اسکریاچکی برای سومین بار به ایستگاه فضایی سفر می‌کند و به‌عنوان فرمانده مأموریت اکسپدیشن ۶۲ که از بهمن ماه آغاز می‌شود انجام وظیفه خواهد کرد. هزاع المنصوری که قبلا خلبان جت بوده، اولین فضانورد اماراتی است که به ایستگاه فضایی بین‌المللی سفر می‌کند. او در این سفر ۸ روزه، ۱۶ آزمایش علمی را انجام می‌دهد. المنصوری برای این مأموریت بیش از ۱۴۰۰ ساعت آموزش و ۹۰ دوره‌ی مختلف را طی یک سال پشت سر گذاشته است. با حضور المنصوری در ایستگاه فضایی بین‌المللی، امارات متحده عربی به نوزدهمین کشوری بدل می‌شود که صاحب کرسی در ایستگاه فضایی می‌شود و می‌تواند در پژوهش‌های علمی آزمایشگاه مداری همکاری کند.

(از چپ به راست) هزاع المنصوری، اولین فضانورد اماراتی به‌همراه الگ اسکریاچکی، فضانورد روسیه و جسیکا میر، فضانورد ناسا قبل از پرواز به‌همراه فضاپیمای سایوز

المنصوری در سفر خود محموله‌ی ویژه ۱۰ کیلوگرمی را به فضا می‌برد که برای او و هم‌وطنانش ارزش فرهنگی و تاریخی دارد. فضانورد اماراتی پرچم کشور خود را به همراه تصویری از بنیان‌گذار فقید امارات متحده عربی، یک جلد قرآن کریم، کتاب «داستان من» شیخ محمد بن راشد آل مکتوم، حاکم دبی را به ایستگاه فضایی می‌برد. 

المنصوری قبل از شروع سفر تاریخی خود در این رابطه به خبرنگاران گفت:

 این مأموریت شخصا برای خودم و کشورم، امارات متحده عربی و کلا برای تمامی کشورهای عربی نقطه عطف بزرگی است. می‌خواهم به فضانوردان ایستگاه فضایی ملحق شوم و روزانه با آن‌ها کار کنم و آزمایش‌هایی را انجام دهم. می‌خواهم بازگردم و دانش و تجربه‌ای (که کسب کردم) را با دیگران سهیم شوم.

نمای دیدنی که می‌بینید بخش کوچکی از تصویر بزرگ‌تری است که توسط مدارگرد مارس اکسپرس، آژانس فضایی اروپا (ESA) ثبت شده است. در این تصویر مرعوب‌کننده از سیاره‌ی سرخ، ابرهایی به رنگ روشن را بر فراز قطب شمال پوشیده از یخ سیاره می‌بینید که تضاد بسیار جالبی با دشت‌های تیره و پرگرد و غباره سیاره به وجود آورده‌اند. مارس اکسپرس این عکس دیدنی را جمعه هفته گذشته، ۲۹ شهریور ماه به ثبت رساند. مدارگرد آژانس فضایی اروپا برای ثبت این عکس از «دوربین وضوح بالای استریو (HSRC)» خود بهره برد.

با فروکش کردن سطح آب در مخزن «والدیکاناس (Valdecañas)» در اسپانیا، یک بنای سنگی ارزشمند ۴ تا ۵ هزار ساله دوباره هؤیدا شد. در تابستان گذشته، بسیاری از کشورهای اروپایی با آب‌وهوای گرم و خشکسالی بی‌سابقه‌ای دست‌و‌پنجه نرم کردند که کشور اسپانیا نیز از این قاعده مستثنا نبود. بارندگی بسیار کم شاید برای کشاورزان و باغداران منطقه، مشکل‌ساز بوده، اما به پدیدار شدن بنای باستانی بزرگی به نام «دولمن د گوادالاپرال (Dolmen de Guadalperal)» که به گنجینه‌ی گوادالاپرال نیز مشهور است کمک کرد. این محوطه‌ی باستانی در نزدیکی شهر پرالیدا دلا ماتا واقع است که قبلا به دلیل طغیان آب‌های مخزن والدیکاناس به زیر آب رفته بود. این مخزن که در اوایل دهه‌ی ۱۹۶۰ به دستور ژنرال فرانسیسکو فرانکو ساخته شده بود. با هدف بهره‌مند کردن نواحی توسعه‌نیافته کشور از آب‌شیرین و برق توسعه یافت. اما در عین حال، به گزارش رصدخانه زمین ناسا، ساخت این مخزن منجر به طغیان آب در برخی نواحی مسکونی در امتداد رودخانه تاگوس و همچنین بنای سنگی دولمن د گوادالاپرال انجامید. برای نزدیک به ۶۰ سال این بنای تاریخی در زیر آب باقی ماند تا اینکه در اوایل تابستان جاری، با فروکش کردن آب و خشکسالی دوباره به سطح آمد.

گرما و خشکسالی بسیار بالا در تابستان امسال که ناشی از تغییرات اقلیمی بود، بسیاری از دانشمندان را آشفته کرد، اما از سوی دیگر، باستان‌شناسان را با کشف چنین بناهای غرق‌شده‌ای شیفته خود کرد. پدیدار شدن بناها و مصنوعات باستانی پس از رخدادهای اینچنینی بی‌سابقه نیست. قبلا در سال ۲۰۱۰ عقب‌نشینی یک کوه یخ در نروژ موجب کشف وسایل شکار ۳۴۰۰ ساله‌ای متعلق به دوران پیشا وایکینگی شد. در همین حال، کشف مومیایی مشهور «اوتسی مرد یخی (Ötzi the Iceman)»، یکی از بزرگ‌ترین اکتشفات تاریخ بشر هم مرهون همین عقب‌نشینی یخچال‌ها و کوه‌های یخ بود.

با ادامه آتش‌سوزی در جزیره بورنئو، اندونزی و همسایگانشان در تلاش هستند هرچه سریع‌تر جلوی آتش‌سوزی جنگل‌ها و پوده‌زارها را بگیرند. تصاویر جدید ماهواره‌ای ستون عظیمی از دود را نشان می‌دهد که بورنئو را همچون پتوی ضخمی از دود دربرگرفته است. براساس گزارش رصدخانه زمین ناسا، این تصویر روز ۲۴ شهریور توسط ابزار «تابش‌سنج طیفی تصویربرداری با وضوح متوسط یا مدیس (MODIS)» ماهواره‌ی آکوای ناسا ثبت شده است. از اواخر هفته گذشته، بیش از ۴ هزار نقطه‌ی داغ در اندونزی شناسایی شده‌اند که بیشتر آن‌ها در کالیمانتان (بخش اندونزیایی جزیره بورنئو) و سوماترا متمرکز شده‌اند. دود ناشی از این آتش‌سوزی‌ها منجر به تعطیلی مدارس، لغو پروازها، اعلام وضعیت اضطراری به‌دلیل آلودگی هوا در شهرهای مختلف اندونزی و کشورهای اطراف آن شده است.

براساس گزارش CNN، اخیرا ۱۸۵ نفر در اندونزی به جرم دست‌داشتن در آتش‌سوزی‌های اخیر بازداشت شدند. آتش‌سوزی‌های اینچنینی در این دوره از سال در کالیمانتان شایع است، اما براساس اعلام رصدخانه زمین ناسا، کشاورزان بقایای محصولات کشاورزی و درختان جنگلی را می‌سوزانند تا جا برای کشت محصولات زراعی و چرای دام‌های خود فراهم کنند.

آتش‌سوزی که در چندین منطقه نخل روغنی در جنوب جزیره بورنئو رخ داده را می‌توانید به خوبی در این عکس هوایی مشاهده کنید

در همین حال، گاردین گزارش داد، وضعیت دود به‌حدی وخیم شده که دولت مالزی که صدها کیلومتر دورتر از اندونزی است، از جاکارتا خواسته هرچه سریع‌تر اقدامات فوری را برای کنترل آتش‌سوزی در پیش گیرد. ظاهرا مقامات مالزی که از اقدامات همسایه خود ناراضی بودند، اقدام به بارورسازی ابرها کرده‌اند. به گزارش رویترز، نیروی هوایی این کشور طی سه هفته اخیر در ۳ ایالت اقدام به بارورسای ابرها کرده، اما هنوز از ثمربخشی این اقدامات اخبار مؤثقی در دست نیست.

آنچه در این عکس مشاهده می‌کنید، الماسی است که دانشمندان تخمین زدند در عمق ۱۷۰ کیلومتری سطح زمین شکل گرفته است. این الماس حاوی ماده معدنی است که قبلا ناشناخته بود. این ماده جدیدا کشف شده می‌تواند واکنش‌های شیمیایی غیرمعمولی که در اعماق گوشته یا جُبّه کره‌زمین رخ می‌دهد را نشان می‌دهد. دانشمندان این ماده معدنی را در محوطه‌ی آتشفشانی در آفریقای جنوبی به نام «کاففونتین (Koffiefontein)» کشف کردند. این تکه ماده معدنی به رنگ تیره و کدر است. دانشمندان این ماده معدنی جدید را به افتخار ویکتور گلدنشمیت، از پایه‌گذران علم زمین‌شناسی، «گلدشمیتت (Goldschmidtite)» نام‌گذاری کردند.

در این تصویر ماده معدنی جدید گلدشمیتت را مشاهده می‌کنید که از الماس به‌تازگی کشف شده استخراج شد

به گزارش نشنال جئوگرافیک، جبه زمین ۲۹۰۰ کیلومتر ضخامت دارد که همین باعث دشواری دانشمندان در شناسایی این لایه از زمین می‌شود. فشار و گرمای شدید در این لایه‌ی فوقانی کره‌زمین، رسوبات کربن را به الماس‌های درخشان تبدیل می‌کند. این مواد گران‌بها، مواد معدنی دیگری را نیز در خود نگه می‌دارند که با فوران آتشفشان‌های زیرزمینی به سطح می‌آیند.