پانگولین؛ مظنون جدید انتشار ویروس کرونا در چین

پژوهشگران چینی که روی منشا حیوانی شیوع ویروس مرگبار کرونا در چین مشغول پژوهش هستند، به‌تازگی اعلام کرده‌اند که پیوند گم‌شده‌ی بین انسان‌ها و خفاش‌ها در انتقال ویروس کرونا ممکن است پانگولین (مورچه‌خوار پولک‌دار) باشد، اما دانشمندان دیگر می‌گویند جست‌وجو به پایان نرسیده است. در مطالعه‌ی اولیه دراین‌زمینه، به مارها اشاره شد که البته این ایده رد شد و گونه‌های کاندیدای زیادی که در بازار حیوانات ووهان به فروش می‌رسیدند به‌عنوان منشا ویروس مذکور مورد توجه قرار گرفتند. در شیوع سارس در سال‌های ۲۰۰۲ و ۲۰۰۳، سویه‌ی دیگری از ویروس کرونا نقش داشت که به واسطه‌ی گربه‌ی زباد، پستاندار کوچکی که به خاطر گوشتش در چین ارزشمند است، به انسان‌ها منتقل شد.

بسیاری از حیوانات می‌توانند ویروس‌ها را به گونه‌های دیگر منتقل کنند و تقریبا تمام سویه‌های ویروس‌های کرونا که موجب بیماری انسان می‌شوند، از حیات‌وحش سرچشمه گرفته‌اند. طبق آخرین پژوهش‌ها، خفاش‌ها به‌عنوان ناقلین جدیدترین سویه از ویروس کرونا که تاکنون حدود ۳۴ هزار نفر را بیمار و حداقل ۷۲۴ نفر را در سرتاسر جهان و عمدتا در چین کشته است، مطرح می‌شود. نتایج یک تجزیه‌و‌تحلیل ژنتیکی نشان داد که سویه‌ای از ویروس که هم‌اکنون درحال انتشار در بین انسان‌ها است، با سویه‌ای که در خفاش‌ها دیده شده است، ۹۶ درصد تشابه ژنتیکی دارد. اما بنا به‌گفته‌ی آرنو فونتانت از مؤسسه‌ی پاستور فرانسه، بیماری به‌طور مستقیم از خفاش‌ها به انسان‌ها منتقل نشده است. او در مصاحبه با خبرگزاری فرانسه (AFP) گفت:

ما فکر می‌کنیم که حیوان دیگری در این میان نقش واسطه را داشته است.

چندین مطالعه نشان داده‌اند ویروسی که در خفاش‌ها شناسایی شده، فاقد ابزارهای لازم برای اتصال به گیرنده‌های سلولی انسان است. اما هنوز مشخص نیست که کدام حیوان نقش واسطه را داشته است. فونتانت معتقد است که حیوان واسط احتمالا پستانداری است که به خانواده‌ی گورکن‌ها تعلق دارد.

به گزارش شین‌هوآ، خبرگزاری رسمی چین، دانشمندان دانشکده‌ی کشاورزی در جنوب چین پس از آزمایش بیش از هزار نمونه از حیوانات وحشی دریافتند که توالی ژنوم ویروس‌های شناسایی‌شده در پانگولین‌ها با توالی ژنوم ویروس‌ کرونا آلوده‌کننده انسان‌، ۹۹ درصد شباهت ژنتیکی دارد. اما متخصصان دیگر خواستار احتیاط دراین‌زمینه شدند. جیمز وود، رئیس گروه دامپزشکی دانشگاه کمبریج گفت:

این شواهد علمی نیست. پژوهش در زمینه‌ی مخازن حیوانی بسیار مهم است اما نتایج باید به‌منظور بررسی بین‌المللی منتشر شود. تنها یک گزارش ساده مبنی‌بر تشخیص RNA ویروسی با تشابه توالی ۹۹ درصد کافی نیست.

پژوهشگران برای مشخص کردن قطعی مقصر باید هرگونه‌ جانوری را که در بازار به فروش می‌رسید، مورد آزمایش قرار دهند؛ کاری که باتوجه به بسته‌شدن دائمی بازار تقریبا غیرممکن است. مارتین پیترز، ویروس‌شناس مؤسسه‌ی پژوهش و توسعه فرانسه (IRD)، با گروهی کار می‌کرد که حیوان میزبان ویروس ابولا را در جریان ایپدمی اخیر شناسایی کرد. آن‌ها دریافتند که خفاش ویروس را به انسان‌ها منتقل کرده و پیترز بر این باور است که این بار نیز احتمالا همان‌طور باشد. او در جریان پژوهش خود درمورد منشا ابولا به AFP گفته بود:

ما هزاران نمونه مدفوع خفاش را از چندین منطقه از آفریقا جمع‌آوری کردیم.

فونتانت گفت پژوهشگران چینی نیز به همین روش کار کرده‌اند و می‌گویند نمونه‌هایی را از یک کامیون زباله مورد تجزیه‌و‌تحلیل قرار داده‌اند.

درمورد ابولا، پژوهش‌ در سال ۱۹۷۶ آغاز شد و اولین نتایج سال ۲۰۰۵ منتشر شد.

یک عامل تعیین‌کننده این است که چه درصدی از گونه با ویروس مورد نظر عفونی شده‌اند. لروی گفت:

اگر این مقدار کم باشد، برای مثال کمتر از یک درصد، آشکار است که احتمال اینکه بتوانید یک حیوان آلوده را پیدا کنید، کاهش پیدا می‌کند.

برای فونتانت، ویروس کرونا تنها جدیدترین نمونه از پیامدهای فاجعه‌بار خوردن حیوانات وحشی حامل ویروس به‌وسیله‌ی انسان است. او گفت چین باید علیه فروش حیوانات وحشی در بازارها اقدامات ریشه‌ای انجام دهد. در پکن این کار تنها ماه گذشته و زمانی‌که شیوع از کنترل خارج شده بود، ممنوع شد. فرانسوا رنود پژوهشگر مرکز ملی پژوهش‌های علمی مستقر در پاریس گفت:

ما هر بار سعی می‌کنیم که آتش را خاموش کنیم و پس از اتمام آن منتظر مورد بعدی می‌مانیم.

رنود توصیه کرد که فهرستی از حیواناتی که به‌طور بالقوه می‌توانند ویروس‌ها را به انسان منتقل کنند، تهیه شود. او گفت:

باید قبل از آغاز همه‌گیری آن را یافت و رویکردی فعالانه در پیش گرفت.