اخترشناسان نخستین‌بار انفجار رادیویی سریع با الگویی منظم کشف کردند

انفجار سریع رادیویی یا FRB (مخفف Fast Radio Burst) نوعی پالس رادیویی با منشأ کیهانی است که بشر به‌تازگی به وجود آن پی برده و ماهیتش هنوز به‌درستی درک نشده است. FRBها که اولین‌بار در سال ۲۰۰۷ کشف شدند، می‌توانند تنها در چند میلی‌ثانیه انرژی بیشتری از آنچه منتشر کنند که خورشید در یک قرن تولید می‌کند.

دانشمندان مؤسسه‌ی تکنولوژی ماساچوست (MIT) توانسته‌اند اولین‌بار نوعی از این تابش الکترومغناطیسی را با الگوی منظم رصد کنند. منشأ این امواج که ۵۰۰ میلیون سال نوری با زمین فاصله دارد، چهار روز انفجارهای به‌ظاهر نامنظم تولید می‌کند و پس از دوازده روز خاموشی، دوباره چهار روز این روند تکرار می‌شود. الگوی یادشده در طول ۵۰۰ روز مطالعه‌ی دانشمندان پیوسته ادامه داشته است. این سیگنال‌های غیرطبیعی به‌کمک رادیوتلسکوپ کانادایی CHIME رصد شده‌اند.

معمای انفجارهای سریع رادیویی در سال ۲۰۱۶ با کشف اولین FRB تکرارشونده پیچیده‌تر شد. هنگامی‌که دانشمندان با پدیده‌ی کیهانی تکرارشونده‌ای مواجه می‌شوند، معمولا منشأ آن را به گردش اجرام ربط می‌دهند. برای مثال، پالسارها که امواج رادیویی از قطب‌های خود ساطع می‌کنند و به فانوس‌‌های کیهانی مشهورند، به‌دلیل گردش سریع ستاره‌های نوتورنی به دور خود به‌وجود می‌آیند. این در حالی است که الگوی منظم یا نامنظم انفجارهای سریع رادیویی را نمی‌توان به گردش نسبت داد.

دانگلی زی، اخترشناس دانشگاه تورنتو در‌این‌باره می‌گوید:

مقیاس زمانی این انفجارها خیلی شگفت‌انگیز است. پیش‌از‌این، تصور می‌شد منشأ این امواج چرخش ستاره‌های نوترونی باشد؛ بنابراین، پالس‌هایی با دوره‌ی تناوب ثانیه‌ای یا کمتر انتظار می‌رفت. تناوب هفته‌ای در تئوری‌های پیشین به‌ندرت پیش‌بینی شده بود.

اینکه چه چیزی باعث ایجاد این انفجارهای رادیویی سریع به‌صورت ریتمیک شده، هنوز مشخص نیست؛ اما دانشمندان امیدوار هستند مطالعه‌ی بیشتر این کشف جدید بتواند پرده از اسرار FRBها بردارد.