۲۵ فناوری که دنیا را متحول کردند

فناوری با سرعت بسیار بیش‌تری نسبت به سایر جنبه‌های دنیای مدرن پیشرفت می‌کند؛ برای همین است که وقتی به وضعیت دنیای فناوری در سال ۱۹۹۵ نگاه می‌کنیم، گویی ۱۰۰ سال از آن زمان گذشته است. در آن زمان DVD پلیرها جدیدترین و پیشرفته‌ترین دستگاه سرگرمی بودند که هر فردی را مجذوب خود می‌کردند، گوشی‌های بزرگ و ضخیمی در بازار عرضه می‌شد که امکانات بسیار کمی داشتند و دسترسی به فناوری جدید اینترنت تنها با کامپیوترهای دسکتاپ و با سرعت کمی امکان‌پذیر بود.

فناوری در طول این ۲۵ سال دگرگون شده است. زمانی بسیاری از افراد معتقد بودند فناوری‌های جدید می‌توانند سطح زندگی را ارتقا دهند و مطلع‌شدن از اطلاعات مختلف سرگرم شدن با گجت‌های متنوع و برقراری ارتباط در میان افراد را راحت‌تر کنند؛ اگرچه امروزه بسیاری از فناوری‌ها انسان‌ها را از یکدیگر دور کرده‌اند؛ اما خوشبختانه یا متأسفانه زندگی ما و جهان کاملا تغییر دادند. در این مقاله قصد داریم ۲۵ مورد از تأثیرگذارترین فناوری‌ها در ۲۵ سال گذشته را معرفی کنیم.

گوشی‌های آیفون

اگرچه آیفون اولین تلفن هوشمند جهان نبود؛ اما معرفی این گوشی در سال ۲۰۰۷ نقطه‌ی آغاز تحول دنیای گوشی‌های هوشمند به‌شمار می‌رود. اگر دسترسی به شبکه‌های اجتماعی، اپلیکیشن‌های پیام‌رسان و اینترنت (و اینترنت همراه) تنها به کامپیوترهای دسکتاپ محدود می‌شد و برای گوشی‌های آیفون و تعداد بی‌شماری از رقبای آن‌ها بهینه‌سازی نمی‌شدند، شاید مانند امروز این‌گونه قدرتمند نبودند و امکان استفاده از آن‌ها برای تمام افراد سراسر جهان وجود نداشت.

نخستین گوشی‌های آیفون با ویژگی‌های کاربردی و قابلیت اجرای هزاران اپلیکیشن روانه‌ی بازار شدند. آن‌ها از هر گجت جدید دیگری که تا آن زمان عرضه شده بود، کاربردی‌تر بودند و مردم به آن‌ها به چشم یک دستگاه معمولی به نگاه نمی‌کردند. پیدایش گوشی‌های هوشمند باعث کنارگذاشته‌شدن دوربین‌های کوچک دیجیتالی، دستگاه‌های جی‌پی‌اس خودرو، دوربین‌های فیلم‌برداری بزرگ، دستیارهای دیجیتالی و MP3 پلیرها شد. امروزه گوشی‌های هوشمند قابلیت‌های بسیار زیادی دارند و شاید به‌ندرت از آن‌ها برای برقراری تماس استفاده کنیم! درواقع گوشی‌های هوشمند نسخه‌ی الکترونیکی چاقوی سوئیسی هستند

اکنون که ۱۳ سال از معرفی نخستین گوشی آیفون می‌گذرد، بیش از ۳٫۵ میلیارد نفر در سراسر جهان، یعنی نیمی از جمعیت جهان، گوشی هوشمند دارد و حتی ممکن است اکنون هم با گوشی‌تان در حال خواندن این مقاله باشید!

وای فای

امروزه استفاده از گوشی هوشمند و اینترنت بدون استفاده از فناوری‌های ارتباطی بی‌سیم مثل وای‌فای امکان‌پذیر نیست. در سال ۱۹۹۵ برای استفاده از اینترنت در منزل ناچار به استفاده از کابل با سیمی دراز بودید؛ اما خوشبختانه وای‌فای در سال ۱۹۹۷ اختراع شد و دراختیار عموم مردم قرار گرفت؛ همان‌طور که می‌دانیم امروزه تقریبا تمام وسایل ارتباطی مجهز به وای‌فای هستند و بااستفاده‌از مودم‌های وای‌فای باشید، می‌توانید بدون اینکه مجبور به استفاده از کابل‌های شبکه باشید، آزادانه در هر فضایی از اینترنت دست ببرید.

با گذشت زمان مودم‌ها و شبکه‌های وای‌فای به‌تدریج سریع شده‌اند و استفاده از آن‌ها در کامپیوترها گوشی‌ها و حتی خودروها امکان‌پذیر شده است. می‌توان گفت در‌حال‌حاضر مودم‌های وای‌فای بخشی از زندگی مردم شده‌اند و نمی‌توانید مکانی را پیدا کنید که این وسیله در آن دیده نشود.

اینترنت اشیا

اینترنت وای‌فای تنها برای وبگردی و سرگرم شدن نیست؛ بلکه با ایجاد سیستمی به‌نام اینترنت اشیا متصل‌شدن دستگاه‌های مختلف به یکدیگر و تبادل اطلاعات بین آن‌ها بدون دخالت انسان را نیز امکان‌پذیر کرده است. واژه‌ی اینترنت اشیا در استان ۱۹۹۹ ایجاد شد؛ اما عموم مردم تا دهه‌ی اخیر امکان استفاده از این فناوری را نداشتند.

امروزه ده‌ها میلیارد دستگاه اینترنت اشیا در سراسر جهان امکان استفاده از قابلیت‌های کاربردی خانه‌ی هوشمند مثل روشن‌کردن لامپ‌ها، مشاهده‌ی افرادی که زنگ خانه را زده‌اند و هشدار در مورد تمام شدن مواد غذایی را امکان‌پذیر کردند. در ضمن وسایل اینترنت اشیا می‌توانند درزمینه‌های دیگری مثل ارائه‌ی خدمات درمانی و مدیریت خدمات شهرداری نیز مورداستفاده قرار گیرند.

دستیارهای صوتی

از دید بسیاری از افراد دستیارهای صوتی مثل الکسا، گوگل اسیستنت و سیری، اصلی‌ترین بخش خانه هوشمند هستند. دستیارهای صوتی علاوه‌بر اینکه یکی از فناوری‌های لازم برای کنترل‌کردن وسایل در خانه هوشمند هستند، ازطریق بلندگوهای که مجهز به این فناوری هستند، خدماتی مثل اعلام وضعیت هوا، بیان اخبار و پخش موسیقی از سرویس‌های آنلاین مختلف را به کاربران ارائه می‌دهد که تنها چند مورد از هزاران قابلیت‌های این دستیارها هستند.

در سال گذشته‌ی میلادی تعداد وسایل دارای دستیار صوتی بیش از ۳٫۲۵ میلیارد دستگاه بود و انتظار می‌رود تا سال ۲۰۲۳ به بیش از ۸ میلیارد دستگاه برسد؛ البته نقض حریم خصوصی یکی از مشکلات اساسی این دستیارها است؛ زیرا دستگاه‌های مجهز به این فناوری معمولاً دارای میکروفون‌های متصل به اینترنت هستند که صدای شما را به سرورهای آمازون گوگل یا اپل انتقال می‌دهند. هر سه شرکت به‌صراحت اعلام کرده‌اند برای افزایش دقت نرم‌افزاری دستیارهای صوتی‌شان، از نیروی انسانی برای گوش‌دادن به صدای کاربرها استفاده می‌کنند.

بلوتوث

بلوتوث یکی دیگر از فناوری‌های ارتباطات بی‌سیم محسوب می‌شود و امروزه بهره‌مندی از آن در دستگاه‌های مختلف کاملا ضروری است. بلوتوث درواقع نوعی ارتباط رادیویی برای متصل‌کردن دستگاه‌های نزدیک به یکدیگر است. این فناوری درسال ۱۹۹۹ معرفی و با هدف اتصال گوشی‌ها به هندزفری‌ها ساخته شد، بنابراین افراد می‌توانند با استفاده از این فناوری در مواقعی مثل رانندگی که نمی‌توانند به گوشی دست بزنند، به‌راحتی با دیگران تماس بگیرند.

بلوتوث از زمان پیدایش تاکنون برای ایجاد ارتباط بین وسایلی مثل هدفون‌ها، هندزفری‌ها، بلندگوهای بی‌سیم سیار وسایل مورداستفاده برای تقویت شنوایی به منابع صوتی مثل گوشی‌ها کامپیوترها، دستگاه‌های گیرنده سیستم‌های صوتی و حتی خودروها مورداستفاده قرار می‌گیرد. گجت‌های تناسب‌اندام نیز از بلوتوث برای انتقال داده‌ها به گوشی‌ها استفاده می‌کنند و کامپیوترها هم می‌توانند از این طریق به صفحه‌کلیدها و موس‌های بی‌سیم متصل شوند.

از سال ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۸ تعداد دستگاه‌های مجهز به بلوتوث در سراسر جهان تقریبا سه برابر شد و به ۱۰ میلیارد دستگاه رسید. امروزه بلوتوث در خانه‌ی هوشمند برای انجام کارهای مثل بازکردن قفل درها و انتقال صدا به لامپ‌های دارای اسپیکر استفاده می‌شود.

VPN

VPNیا Virtual private network (شبکه‌ی خصوصی مجازی) اساسا گذرگاهی رمزگذاری‌شده برای انتقال داده‌ها در اینترنت است و برای افراد فعال در حوزه تجارت و  حتی کاربران معمولی ارزش زیادی دارد. این شبکه‌ی مجازی که در سال ۱۹۹۶ ایجاد شد، نخستین بار به‌صورت انحصاری در حیطه‌ی تجارت مورداستفاده قرار گرفت و کارفرمایان با بهره‌مندی از آن توانستند با شیوه‌ای امن به شبکه‌ی داخلی شرکتشان یا همان اینترنت داخلی (اینترانت) دسترسی پیدا کنند.

محبوبیت وی‌پی‌ان‌ها از زمان پیدایش تاکنون همیشه در حال رشد بوده است و طبق آمار در سال ۲۰۱۸ یک‌چهارم کاربران آنلاین از آن استفاده کرده‌اند. امروزه مخفی‌کردن فعالیت‌های آنلاین یکی دیگر از قابلیت‌های پرکاربرد این فناوری محسوب می‌شود.

بیت‌کوین

بیت‌کوین یک رمزارز دیجیتالی محسوب می‌شود که چند سال پیش به دلیل افزایش زودگذر ارزشش درصدر اخبار مهم قرار گرفت؛ اما مدتی بعد ارزش آن به همان میزان سقوط کرد. گمنام‌بودن بیت‌کوین باعث به‌شهرت‌رسیدن آن شد. ارزش این رمزارز دیجیتالی برای نخستین بار در ۱ ژانویه ۲۰۱۷ (۱۱ خرداد ۱۳۹۶) به آستانه‌ی ۱۰۰۰ دلار و سپس در دسامبر همان سال به رقم ۱۹ هزار دلار رسید؛ اما در طول نیمه‌ی نخست سال ۲۰۱۸ در حدود ۵۰ درصد ارزشش را از دست داد.

برای ایجاد بیت‌کوین از کامپیوترها از نرم‌افزار خاصی استفاده می‌شود که دراصطلاح استخراج‌کننده یا ماینر نام دارند. این ماینرها که با هدف استخراج ارز دیجیتالی ایجاد شده‌اند، معاملات را در یک دفتر کل دیجیتالی بسیار بزرگ ثبت می‌کنند. این داده‌ها که در حقیقت.به‌صورت بلاک ذخیره می‌شود و این بلاک‌ها درمجموع بلاک‌چین نام دارند؛ البته پردازش‌های کامپیوتری برای استخراج بیت‌کوین‌ها فرایند دشواری است و برای انجام این کار هزاران ماینر به‌صورت هم‌زمان عملیات محاسباتی را انجام می‌دهند..

بلاک‌چین در حقیقت نسبت به بیت‌کوین گسترده‌تر است و فناوری رمزگذاری رمز ارز محسوب می‌شود. به دلیل اینکه بلاک‌چین‌ها به‌عنوان یک دفتر کل دیجیتالی امن فعالیت می‌کند، تعداد بسیار زیادی از استارتاپ‌ها امیدوار هستند بتوانند از این فناوری برای رأی‌گیری، قرعه‌کشی، تأیید هویت و تأیید اصالت کارت‌های شناسایی، رندرینگ، یارانه‌ها و مستمری‌ها، شغل یابی و پرداخت حق بیمه استفاده کنند. بلاک‌چین به‌صورت بالقوه فناوری بزرگی محسوب می‌شود و طبق تخمین شرکت تحلیلگر گارتنر، بلاک‌چین تا سال ۲۰۲۵ ارزشی معادل ۱۷۶ میلیارد دلار ایجاد می‌کند و این رقم تا سال ۲۰۳۰ به ۳٫۱ تریلیون دلار می‌رسد.

MP3

در ۲۵ سال گذشته وسایل مورداستفاده برای سرگرمی به میزان بیشتری نسبت به قبل به دستگاه‌های سیار تبدیل شدند. یکی از دلایل عمده‌ی چنین اتفاقی فناوری فشرده‌سازی MP3 و MP4 است. در دهه‌ی ۱۹۷۰ پژوهش در مورد ایجاد فرمتی صوتی با بیت‌ریت پایین و درعین‌حال با کیفیت بالا آغاز شد. پژوهشگران قصد داشتنند فایل‌های صوتی را بدون ازدست‌دادن کیفیت یا حداقل کاهش نامحسوس، به فایل دیجیتالی تبدیل کنند. استاندارد MP3 مورداستفاده در زمان کنونی در اواسط دهه‌ی ۹۰ میلادی ایجاد شد؛ اما نخستین ام‌پی‌تری پلیر همراه سال در ۱۹۹۸ دراختیار مردم قرار گرفت. این ام‌پی‌تری‌پلیر که بر پایه‌ی فلش ایجاد شده بود بانام MPMAn از سوی شرکت کره‌ای ساینان (Saehan) عرضه شد و تقریبا توانایی ذخیره‌سازی ۱۲ آهنگ را داشت.

MP3 در سال ۱۹۹۹ به شهرت رسید. در آن زمان دانش‌آموز ۱۹ ساله‌ای به‌نام شان فانینگ نرم‌افزاری مبتنی بر سرویس به اشتراک‌گذاری فایل نَپستر ایجاد کرد (که در آن زمان سرویس پیشتاز در این زمینه بود) که کاربران با استفاده از آن می‌توانستند فایل‌های MP3 را ازطریق اینترنت به‌رایگان با یکدیگر به اشتراک بگذارند. این اقدام سود صنعت ضبط ترانه و درآمد هنرمندان را به‌شدت کاهش داد و باعث ایجاد ایجاد پرونده‌های حقوقی و درنهایت باعث نابودی سرویس نپستر شد؛ اما اکنون این فرمت به رشد بازار سرویس‌های پخش آنلاین موسیقی مثل اسپاتیفای، اپل موزیک و بسیاری از سرویس‌های دیگر کمک زیادی کرده است.

تشخیص چهره

فناوری تشخیص چهره تحول بزرگی در حوزه‌ی فناوری محسوب می‌شود و پیوسته در حال رشد است. تشخیص چهره نوعی تشخیص هویت زیست‌سنجی محسوب می‌شود که از ویژگی‌های صورت برای تشخیص هویتتان استفاده می‌کند.

از کاربردهای این فناوری می‌توان به بازکردن قفل دستگاه‌ها و دسته‌بندی تصاویر در آلبوم دیجیتالی اشاره کرد؛ البته نظارت و بازاریابی دو مورد از مهم‌ترین کاربردهای آن محسوب می‌شوند. در سیستم‌های مجهز به این فناوری، دوربین‌های متصل به پایگاه‌های داده‌ی تشخیص چهره که دربردارنده‌ی میلیون‌ها تصویر از چهره‌ی افراد و گواهینامه رانندگان هستند، برای تشخیص مجرمان مظنون استفاده می‌شوند. درضمن این دوربین‌ها می‌توانند برای تشخیص چهره و ارائه‌ی پیشنهادهای شخصی‌سازی‌شده برای خرید در هنگام ورود افراد به فروشگاه‌ها نیز مورداستفاده قرار گیرند.

البته استفاده از این فناوری گاهی اوقات درزمینه‌های مختلف باعث نقض حریم خصوصی می‌شود؛ از اجرای قانون گرفته تا تأثیر تعصبات نژادی طراحی و ایجاد برخی از سیستم‌ها و همچنین دستیابی هکرها به اطلاعات امنیتی حساس شما. درضمن برخی از این سیستم‌ها دقت بسیار زیادی ندارند. با وجود این نقایص باز هم بازار تشخیص چهره همیشه در حال رشد است.

طبق پیش‌بینی‌ها انتظار می‌رود ارزش صنعت تشخیص چهره تنها در آمریکا تا سال ۲۰۲۴ از ۳٫۲ میلیارد دلار (در سال ۲۰۱۹) به ۷ میلیارد دلار برسد.

هوش مصنوعی

زمانی تصور می‌شد هوش مصنوعی که درواقع هوش شبیه‌سازی‌شده‌ی انسان در ربات‌ها و برخی از دستگاه‌ها است، تنها در فیلم‌های علمی و تخیلی وجود دارد، اما در دهه‌های اخیر به دنیای واقعی راه یافته و به یکی از مهم‌ترین فناوری‌های زمان ما تبدیل شده است. هوش مصنوعی علاوه بر اینکه در سیستم‌های تشخیص چهره مورداستفاده قرار می‌گیرد، برای برطرفکردن مشکلات جدید در حمل‌ونقل، تجارت و دادوستد و خدمات درمانی نیز بهکارگرفته می‌شود؛ به‌عنوان‌مثال می‌توان از این فناوری برای تشخیص سرطان سینه در مواردی که از چشم انسان دور مانده‌اند. استفاده کرد. همچنین می‌توان از هوش مصنوعی در فضای وب نیز درزمینه‌های مختلف بهره‌مند شد. از تشخیص صدا گرفته تا فیلترینگ هرزنامه‌ها (اسپم‌ها). مسئولان شرکت فیلم‌سازی برادران وارنر نیز قصد دارند از هوش مصنوعی برای تحلیل پروژه‌های این شرکت که در قالب فیلم‌ ایجاد شده‌اند و همچنین انتخاب بهترین سوژه‌ها برای فیلم‌سازی استفاده کنند.

البته برخی از افراد معتقدند ساخت سلاح‌های هوشمند مثل پهپادهای جنگی، سیستم‌های دفاعی موشکی، ربات‌های سرباز یا متجاوز می‌توانند آینده نگران‌کننده‌ای رقم بزنند و جهان را ویران کنند. صنایع پیشتاز در استفاده از این فناوری، منظم به رعایت قوانین هستند که برای جلوگیری از آسیب‌های بالقوه ناشی از استفاده از فناوری‌های مخرب مثل دیپ فیک یا جعل عمیق، اعمال شده‌اند. دیپ‌فیک درواقع ویدیوهای جعلی و ساختگی هستند که افراد با دیدن آن‌ها تصور می‌کنند حرفی زده‌اند یا کار خاصی انجام داده‌اند که این‌چنین نیست و این تصور تنها به آن‌ها القا می‌شود.

پهپاد

پهپادها در سال‌های اخیر پیشرفت زیادی داشته‌اند. این وسایل جذاب که زمانی تنها یک اساب‌بازی و وسیله‌ای سرگرم‌کننده بودند، امروزه درزمینه‌های مختلف به کار گرفته می‌شوند و برخی از صنایع را متحول کرده‌اند. به‌عنوان‌مثال پهپادهای بدون سرنشین برای فیلم‌برداری برخی از صحنه‌های فیلم‌ها، انتقال بازارهای بسته‌ها به نقاط صعب‌العبور و دور از دسترس، بررسی پروژه‌های ساختمانی و سم‌پاشی محصولات کشاورزی استفاده می‌شوند. درحال‌حاضر پهپادها در انواع مختلفی تولید می‌شود؛ از انواع چهارپره‌ی پرسر وصدا گرفته تا پهپادهای شبیه هواپیما برای حمل بار. در اداره‌ی گمرک و حفاظت مرزی آمریکا در مرز بین آمریکا و مکزیک از پهپادهای شبه‌نظامی ۱۶ میلیون دلاری مجهز به رادار با قابلیت شناسایی و پرواز در ارتفاعی درحدود ۴٫۵ کیلومتر برای شناسایی ردپاها در شن استفاده می‌کنند.

انتظار می‌رود پهپادها در آینده‌ای نه‌چندان دور به‌عنوان تاکسی‌های هوایی شخصی و برای انجام فعالیت‌های امدادی مثل انتقال دارو، کمک به گروه‌های امدادی برای جست‌وجو و نجات حادثه‌دیدگان و اطفای حریق به‌کارگرفته شوند.

کیت آزمایش DNA

کیت‌های آزمایش DNA تنها با نمونه‌برداری از سلول‌های گونه یا بزاق دهان می‌توانند به دستیابی به شناخت عمیق‌تر از نیاکانمان، معرفی ما به خویشاوندانمان در سراسر جهان و مشخص شدن صفات پدری کمک کند و حتی می‌تواند اطلاعاتی در مورد مستعد بودن فرد نسبت به مشکلات جسمی خاص و بیماری‌ها ارائه کند.

در طول چند سال گذشته استفاده از این کیت‌ها کاملا مقرون‌به‌صرفه شده است. نیروهای پلیس هم تمایل و علاقه‌ی زیادی به استفاده از این کیت‌ها دارند. آن‌ها بااستفاده‌از تکنیکی که شجره‌نامه‌ی ژنتیکی نامیده می‌شود، موفق شده‌اند به چندین مورد قتل و تجاوز و ضرب‌وشتم در گذشته پی ببرند که برخی از آن‌ها مربوط به چند دهه‌ی پیش هستند.

پژوهشگران پس از ایجاد شجره‌نامه‌ی ژنتیکی از روش پژوهشی متداول تبارشناسی ژنتیکی برای تعیین مضنون‌‌های احتمالی استفاده می‌کنند. در مرحله‌ی بعدی آزمایشی جهت مطابقت DNA با نمونه DNA یافته‌شده در صحنه‌ی جرم از افراد گرفته می‌شود؛ البته فعالیت‌های پژوهشی زمینه‌ساز دسترسی پژوهشگران به منبع عظیمی از اطلاعات مرتبط با DNA می‌شود و این موضوع افرادی را که به حفظ حریم خصوصی اهمیت زیادی می‌دهند؛ نگران کرده است.

رایانش کوانتومی

طبق شرکت هانی‌ول (honeywell) که زمانی بزرگ کامپیوترهای بسیار بزرگ می‌فروخت، عملکرد کامپیوترهای کوانتومی این شرکت در ۵ سال آینده، در هر سال ۱۰ برابر می‌شود؛ به‌عبارت‌دیگر این کامپیوترها در سال ۲۰۲۵، ۱۰۰ هزار برابر نسبت به زمان کنونی سریع‌تر می‌شود.

شبکه‌های اجتماعی

دنیای آنلاین در دو دهه‌ی پیش فضای بسیار متفاوتی داشت. آن دسته از کاربرانی که سال‌های زیادی از شبکه‌های اجتماعی استفاده کرده‌اند، احتمالاً Friendster را به خاطر می‌آورند. این وب‌سایت در سال ۲۰۰۲ راه‌اندازی شد و کاربران می‌توانستند ازطریق آن پس از تکمیل اطلاعات پروفایل آنلاین با افرادی که آن‌ها را در دنیای واقعی می‌شناختند، ارتباط برقرار کنند؛ اما دو سال بعد مارک زاکربرگ با راه‌اندازی شبکه‌ای اجتماعی برای دانش‌آموزان کالج به‌نام فیسبوک تحول بزرگی در این زمینه ایجاد کرد. فیسبوک در سال ۲۰۰۶ دراختیار عموم مردم قرار گرفت و در مدت کوتاهی گوی سبقت را از فرندستر و مای اسپیس ربود.

امروزه فیسبوک به مردم کمک می‌کند با یکدیگر در سراسر جهان ارتباط برقرار و این ارتباط را حفظ کنند؛ اما فعالیت اصلی فیسبوک تبلیغات است و سال گذشته درآمد این شرکت ازطریق پخش تبلیغات در سال میلادی گذشته ۳۲ میلیارد دلار بود. درواقع فیسبوک راه را برای سایر شبکه‌های اجتماعی درزمینه‌ی تسهیل گفتگوی کاربران با یکدیگر، به اشتراک‌گذاری عکس، شغل‌یابی و سایر فعالیت‌ها هموار کرد. درحال‌حاضر فیسبوک ۲٫۳۷ میلیارد نفر عضو دارد که تقریبا یک‌سوم جمعیت جهان است.

چاپ سه‌بعدی

چاپ سه‌بعدی که درواقع به فرایند ساخت اشیای سه‌بعدی ازطریق ترکیب کردن چند ماده شیمیایی مختلف گفته می‌شود یکی از فناوری‌های است که هر سال به مرحله‌ی استفاده گسترده نزدیک و نزدیک‌تر می‌شود. چاپگرهای سه‌بعدی سال‌ها است که در برنامه‌های تلویزیونی و فیلم‌ها نمایش داده می‌شوند و کاربران علاقه‌مند به دنیای فناوری کم‌وبیش با آن‌های آشنا هستند. اکنون چاپگرهای سه‌بعدی خانگی نیز عرضه شده‌اند که تنها برای بازی و سرگرمی نیستند و کاربردهایی فراتر از سرگرمی دارند؛ به‌عنوان مثال در فرانسه خانه‌ی کاملی با مساحتی در حدود ۳۰۰ متر با ۴ اتاق‌خواب به‌وسیله فناوری چاپ سه‌بعدی طراحی و ساخته شده است.

فناوری سه‌بعدی جایگاهش را به‌عنوان روشی برای طراحی نمونه‌های اولیه اشیای مختلف (تقریبا هر شی‌ءای) ثابت کرده است. تولیدکنندگان نیز با استفاده از این فناوری می‌توانند ساخت قطعات پلاستیکی را امکان‌پذیر کنند. این قطعات پلاستیکی سبک‌وزن‌تر از قطعات فلزی مشابه هستند و می‌توانند با اشکال غیرمتداولی ساخته شوند که ایجاد آن‌ها با روش‌های مدل‌سازی تزریق متداول امکان‌پذیر نیست.

چاپگرهای سه‌بعدی برای ایجاد مواد مورداستفاده در کلاه‌های ایمنی مختص فوتبال و کفش‌های آدیداس، به کار گرفته می‌شوند و پورشه نیز قصد دارد طرحی براساس فناوری چاپ سه‌بعدی برای چاپ سه‌بعدی بخشی از صندلی‌های خودرو ایجاد کند.

پخش آنلاین فیلم ویدئو

۲۵ سال پیش فرمت ذخیره‌سازی فیلم جدیدی تحول بزرگ در صنعت رسانه ایجاد کرد. کیفیت صدا و تصویر فیلم‌های دی‌وی‌دی بسیار بیشتر از فیلم‌های نوارهای ویدیویی VHS بود و دی‌وی‌دی‌ها فضای کمتری نسبت به نوارهای ویدیویی اشغال می‌کردند. در فروشگاه‌های اجاره‌ی فیلم نیز ویدیوها دی‌وی‌دی‌ها جایگزین نوارهای ویدیویی شدند و سرویس‌های آنلاین اجاره‌ی فیلم نتفلیکس نیز راه‌اندازی شد.

پس از گذشت مدت کوتاهی از راه‌اندازی نتفلیکس، این شرکت سرویس پخش آنلاینش را نیز معرفی کرد و کاربران با استفاده از این سرویس می‌توانند فیلم‌ها و برنامه‌های تلویزیونی را ازطریق اینترنت مشاهده کنند. مشترکان نتفلیکس به دلیل اینکه می‌توانستند هر برنامه‌ای را تنها با اتصال به اینترنت به‌راحتی ببینند، علاقه‌ی زیادی به آن پیدا کردند و به‌تدریج استفاده از تلویزیون‌های کابلی و سایر فناوری‌های مشابه کاهش یافت. پس از نتفلیکس سرویس‌های پخش آنلاین زیاد دیگری مثل آمازون پرایم ویدئو، هولو و یوتیوب نیز ایجاد شد و سرویس‌های ارائه‌دهنده‌ی اشتراک کانال‌های تلویزیونی و اجاره‌ی فیلم مانند بلاکباستر نیز ورشکسته شدند.

طبق آمار ارائه‌شده از سوی ای مارکتر (eMarketer) انتظار می‌رود در سال آینده‌ی میلادی بیش از یک‌پنجم مشترکان سرویس‌های رسانه‌ای خانگی استفاده از تلویزیون‌های کابلی و سایر وسایل مشابه و همچنین سرویس‌های ارائه‌دهنده‌ی اشتراک کانال‌های تلویزیونی را متوقف کنند.

استریم موسیقی

صفحه‌های گرامافون موسیقی همیشه موردعلاقه دوستداران موسیقی بوده است و خواهد بود؛ اما در آینده از پلتفرم‌های پخش آنلاین موسیقی استقبال بیشتری خواهد شد. استفاده از سرویس‌های استریم موسیقی بسیار کم‌هزینه یا حتی رایگان است (مثل پاندورا یا اسپاتیفای) و این سرویس‌ها پس از پیدایش به‌دلیل سهولت استفاده از آن‌ها، از تمام گجت‌های فیزیکی پخش موسیقی پیشی گرفتند. درحال‌حاضر در آمریکا ۸۵ درصد از موارد پخش موسیقی ازطریق سرویس‌های آنلاین صورت می‌پذیرد که نسبت به سال ۲۰۱۸ به‌میزان ۷٫۶ درصد افزایش یافته است.

طبق آمار انجمن صنعت متحده آمریکا یا RIAA در سال ۲۰۱۹ درآمد کل صنعت موسیقی با افزایش ۱۳ درصدی به ۱۱٫۱ میلیارد دلار رسید و ۸۰ درصد از این درآمد مربوط به سرویس‌های پخش آنلاین بود. درضمن در سال میلادی گذشته فروش آلبوم‌ها ۲۳ درصد و فروش ترانه‌ها ۲۶ درصد کاهش یافت. در سال ۲۰۱۸ نیر آمار فروش در این دو حوزه از صنعت موسیقی به‌ترتیب به‌اندازه‌ی ۱۸٫۲ و ۲۸٫۸ درصد کاهش یافت.

اپلیکیشن‌ها

اپلیکیشن‌های موبایل روش بهره‌مندی از فایل‌های چندرسانه‌ای و برقراری ارتباط با دیگران را متحول کرده‌اند؛ از اپلیکیشن‌های خبررسان و اپلیکیشن‌های سرویس‌های پخش آنلاین گرفته تا اپلیکیشن‌های پیام‌رسان متنی و شبکه‌های اجتماعی. این اپلیکیشن‌ها شیوه‌ی زندگی روزمره‌ی ما را نیز تغییر داده‌اند؛ به‌عنوان‌مثال درحال‌حاضر تاکسی گرفتن یا اجاره‌ی بلندمدت خودرو یا سفارش غذا و تحویل گرفتن آن‌ها در منزل امکان‌پذیر شده است و این موارد تنها بخش کوچکی از کاربردهای بی‌شمار اپلیکیشن‌ها هستند. درحال‌حاضر بیش از دو میلیون اپلیکیشن در اپ استور اپل وجود دارد که درآمد ناشی از استفاده از آن‌ها ۵۰ میلیارد دلار است.

خودروهای مستقل یا خودران

برخی از شرکت‌ها بیش از ۱۰ سال است که به مردم وعده‌ی تولید خودروهای خودرانی را داده‌اند که کاملا هوشمند هستند و نیازی به راننده ندارند. طرفداران این خودروهای مدرن معتقدند امنیت بالا و سهولت استفاده از این خودروها (مخصوصاً در سفرهای طولانی) دو مزیت عمده‌ی آن‌ها محسوب می‌شود. شرکت‌های فناوری مدت زیادی است که برای تحقق چنین وعده‌ای تلاش می‌کنند. ناوگان خودرو بدون راننده‌ی شرکت ویمو که به شرکت آلفابت، یکی از شرکت‌های زیرمجموعه‌ی گوگل، تعلق دارد، از زمان تأسیس این شرکت در سال ۲۰۰۹ تاکنون، بیش از ۳۲ میلیون کیلومتر مسافت را در جاده‌های عمومی طی کرده‌اند.

احتمالاً خودروهای خودران تمام‌خودکار تا ۱۰ سال آینده نیز روانه بازار نمی‌شود؛ اما فناوری‌های حوزه‌ی خودرو که برای این نوع از خودروها طراحی و ایجاد شده‌اند، اکنون در خودروهای مدرن وجود دارند که از میان آن‌ها می‌توان به کروز کنترل تطبیقی یا کروز کنترل فعال یا سامانه‌ی کنترل پیمایش سازگار، سیستم جلوگیری از برخورد، سیستم پارک خودکار، سیستم خودران یا اتوپایلت و سیستم رادار بین خطوط اشاره کرد.

شناسایی با امواج رادیویی یا RFID

خرده‌فروشان از بیست سال پیش تاکنون به فناوری ردیابی با استفاده از سیستم RFID یا radio frequency identification (شناسایی با امواج رادیویی) علاقه‌ی زیادی پیدا کرده‌اند؛ زیرا با این فناوری می‌توان از میزان موجودی انواع کالا بدون نیاز تماس با کالاهای دارای برچسب استفاده کرد. در حقیقت در این فناوری یک تراشه‌ی بازخوان (ریدر) در ارتباطی بی‌سیم داده‌های برچسب دربردارنده‌ی اطلاعات مختلف را می‌خواند و کاربر می‌تواند اطلاعات کامل محصولی را که برچسب‌ به آن متصل شده است، مشاهده کند.

امروزه این فناوری کاربردهای زیادی دارد که از میان آن‌ها می‌توان به ردیابی خودروها و مشاهده‌ی اطلاعات قطعات کامپیوتری و کتاب‌ها اشاره کرد. علاوه بر این می‌توان از فناوری RFID در موارد دیگری مثل شناسایی صاحبان حیوانات خانگی گمشده (با قرار دادن برچسب روی بدن آن‌ها)، کنترل وضعیت محصولات کشاورزی و دام‌ها و مشاهده‌ی اطلاعات محصولات غذایی بسته‌بندی‌شده نیز استفاده کرد.

به دلیل افزایش تقاضای استفاده از این فناوری در حوزه‌ی سلامت و ارائه‌ی خدمات درمانی برای کنترل وضعیت بیماران و برچسب‌گذاری داروها (برای ارائه اطلاعات آن‌ها)، طبق برنامه‌ریزی‌ها سرمایه‌گذاری درزمینه‌ی برچسب‌های RFID به ۱۷ میلیارد دلار می‌رسد که بیش از دو برابر سرمایه‌ی ۸٫۲ میلیارد دلاری در سال ۲۰۱۸ است.

واقعیت مجازی

اکثر شرکت‌های بزرگ و کوچک استفاده از فناوری واقعیت مجازی را آغاز کرده‌اند که افرادی را وارد دنیای کاملا مجازی و کامپیوتری می‌کند. زمانی تنها می‌توانستیم در فیلم‌های علمی و تخیلی مانند فیلم ترن (Tron)، محصول والت دیزنی، شاهد واقعیت مجازی باشیم؛ اما اکنون این فناوری به دنیای واقعی نیز راه یافته و ارزش آن ۱۸ میلیارد دلار تخمین زده شده است.

در ابتدای پیدایش واقعیت مجازی تصور می‌شد این فناوری تنها در صنعت بازی‌های کامپیوتری زمینه‌ساز رشد اقتصادی شود، اما پس از گذشت مدت کوتاهی از پیدایش این فناوری نوظهور، از توانایی‌های بالقوه آن در سایر حوزه‌ها مثل آموزش خدمات درمانی معماری و سرگرمی نیز استفاده شد.

ویدیوکنفرانس

همه ما می‌دانیم پاندمی کرونا جهان را متحول کرده و بیشتر جمعیت جهان را وادار به خانه‌نشین و دوری از تجمع‌های گسترده کرده است. این اتفاق باعث شد فناوری ویدئوکنفرانس در چند ماه اخیر محبوبیت زیادی پیدا کند. بدون تردید چنانچه این مقاله قبل از شیوع جهانی کرونا نوشته می‌شد، این فناوری در فهرست فناوری‌های متحول‌کننده‌ی قرار نمی‌گرفت، اما در وضعیت کنونی جزو فناوری‌های ضروری محسوب می‌شود. اگرچه ویدئوکنفرانس در طول دهه ۱۹۷۰ نیز تا حدودی با اشکال مختلف مورداستفاده قرار می‌گرفت؛ اما دوران اوج و شکوفایی آن پس از پیدایش اینترنت آغاز شد.

ساخت و عرضه‌ی وبکم‌ها و ایجاد سرویس‌های ارتباطی رایگان مثل اسکایپ و آی چت باعث شهرت ویدئو کنفرانس در دهه‌ی ۲۰۰۰ شد و دراختیار تمام کاربران اینترنت در سراسر جهان قرار گرفت. ویدیوکنفرانس از آن زمان تاکنون در جهان متصل به اینترنت برای کاهش سفرهای کاری باهدف حضور در جلسات و همچنین به‌عنوان یکی از ابزارهای بازاریابی استفاده می‌شود.

با افزایش اتخاذ سیاست‌های مبتنی بر مطالعه و کار در خانه (دورکاری)، استفاده از اپلیکیشن‌های گفت‌وگوی تصویری ویدئو کنفرانس به همان میزان به‌عنوان ابزاری برای انجام فعالیت‌های کاری و برقراری ارتباط با دوستان و آشنایان افزایش یافته و این روند افزایشی در بین کاربرانی که قبلا از این فناوری استفاده نکرده‌اند، محسوس‌تر است.

سیگار برقی

سیگارهای برقی باتری خور در حدود سال پیش در بازارهای آمریکا عرضه و به‌عنوان جایگزین بی‌خطر برای سیگارهای معمولی دارای تنباکو معرفی شده است؛ البته تا سال ۲۰۱۵ این سیگارها چندان مورد استقبال قرار نگرفتند تا اینکه در آن زمان شرکت جول (Juul) موفق شد با عرضه‌ی سیگاری برقی به اندازه‌ی یک فلش مموری که در ظاهر کاملا بی‌خطر به‌نظر می‌رسید در مدت کوتاهی به تولیدکننده‌ی پیشتازی در این حوزه تبدیل شود.

در سال ۲۰۱۹ تعداد فزاینده‌ای از افرادی که دود این سیگارها را استشمام کرده بودند با مشکلاتی مثل سرفه، نفس‌تنگی و سایر مشکلات جسمی روانه‌ی بیمارستان شدن و حداقل ۵۴ نفر از این افراد جانشان را از دست دادند.

به همین دلیل شرکت جول در جریان پرونده حقوقی به تحت‌تأثیر قرار دادن کاربران آنلاین جوان بار روش‌های غیرقانونی در کمپین‌های تبلیغاتی متهم شد و سایر شرکت‌های تولیدکننده‌ی سیگارهای برقی نیز با اتهام‌های مشابه به دادگاه احضار شدند. فروش سیگارهای برقی در ایالت سانفرانسیسکو‌ی آمریکا از ماه ژوئن (اواسط خرداد) سال گذشته میلادی ممنوع شده است.

باج‌افزار

به‌نظر می‌رسد  تاریخ نخستین حمله‌ی باج افزاری به اواخر دهه‌ی ۱۹۸۰ بازمی‌گردد؛ اما این بدافزار از سال ۲۰۰۵ به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین تهدیدات حمله ی سایبری موردتوجه قرار گرفته است. باج‌افزار، کامپیوتر قربانی را قفل و آن را تنها درازای دریافت باج آزاد می‌کند. این اخاذی سایبری معمولاً در قالب تقاضا برای پرداخت بیت کوین یا سایر رمزارزها انجام می‌شود و هکرها در این حمله‌ها کاربر را به پاک‌کردن اطلاعات مهم تهدید می‌کند. باج افزارها نیز مانند سایر بدافزارها ازطریق فایل‌های ضمیمه ایمیل‌ها یا لینک‌های نامطمئن و غیره ایمن وارد سیستم‌ها می‌شوند.

حملات باج افزاری در سؤال ۲۰۱۹ به میزان بسیار زیادی افزایش یافت و درحدود ۱۰۰۰ سازمان دولتی، مؤسسات آموزشی و مراکز درمانی را در آمریکا هدف قرار داد که طبق برآوردها باعث زیان مالی ۷٫۵ میلیارد دلاری شد.

به‌نظر شما چه فناوری‌هایی در ۲۵ سال گذشته جهان را متحول کرده‌اند؟ آیا فناوری‌هایی که در این فهرست ذکر شده‌اند واقعا دنیا را متحول‌ کرده‌اند؟