کند شدن گوشی؛ علل و روش های رفع آن

این مقاله در ۴ شهریور ۱۳۹۹ توسط بهروز ادراكى نوشته و در ۱۸ تیر ۱۴۰۲ توسط مصطفی عسگری به‌روزرسانی شد

تحرک بسیاری از ما انسان‌ها با افزایش سن کاهش می‌یابد. ما شبیه به ماشین‌ها هستیم و مانند آن‌ها با گذر زمان با کارایی کمتری کار می‌کنیم. بااین‌حال آیا چنین روندی درباره‌ی گجت‌های دیجیتال، به‌ویژه گوشی‌ هوشمند نیز صادق است؟ کاربران انتظار دارند این محصولات تا ابد و با همان سرعت ابتدایی‌شان کار کنند. در دنیای واقعی این‌چنین نیست و سرانجام عملکرد گوشی‌های هوشمند کاهش می‌یابد.

تجربه‌ی افرادی را در نظر بگیرید که سال‌ها با انواع مختلف از این ‌نوع محصولات کار کرده‌اند. پس از گذشت چند سال از عمر هریک از گوشی‌های هوشمند، نشانه‌های فرسودگی ازجمله ثابت‌ماندن تصویر و بارگیری کُند یا بارگیری‌نشدن اپلیکیشن‌ها و ارسال‌نشدن پیامک‌ها به‌چشم می‌خورد. این مشکلات منحصر گوشی‌های اندرویدی نیست و آیپدها یا آیفون‌های قدیمی نیز به آن دچار می‌شوند.

ابتدا بیایید با علائمی که می‌توانند نشان دهند احتمالا گوشی هوشمند شما در حال کند شدن است، آشنا شویم. بیشتر این نشانه‌ها در گوشی آیفون و اندرویدی مشابه هستند.

هر بار که از مرورگر وب یا برنامه‌ای استفاده می‌کنید، بیت‌های کوچکی از داده‌ها در حافظه پنهان ذخیره می‌شوند. گاهی اوقات این فایل‌های ذخیره شده به مرور زمان عملکرد گوشی را دچار مشکل می‌کنند.

برخی از برنامه‌های هنگام راه‌اندازی دستگاه به طور خودکار اجرا شوند. اگر اپ‌های زیادی نصب کرده‌اید، این فرآیند می‌تواند فشار زیادی روی CPU گوشی وارد کند.

عموما کاربران انتظار دارند به محض کلیک روی گزینه‌ای یا اسکرول در صفحات، دستگاه دستورات داده‌شده را اجرا کند. اما گاهی گوشی هوشمند کند شده و شاهد تأخیر (لگ) در عملکرد هستیم.

گاهی اوقات ممکن است تلفن شما حافظه و قدرت پردازشی کافی برای اجرای برنامه‌ بدون مشکل را نداشته باشد. برنامه‌هایی که منابع زیادی دارند (اسپاتیفای، گوگل مپس و اکثر بازی‌های سه‌بعدی) در معرض کرش‌های زیادی هستند، به‌خصوص در تلفن‌های قدیمی‌تر.

طبیعی است که گوشی‌های هوشمند، به‌خصوص زمانی که به مدت زیادی به صورت مداوم استفاده شده‌اند، کمی گرم شوند. با این حال، یکی از علل اصلی داغ کردن گوشی، استفاده از برخی اپلیکیشن‌های خاص است.

این مسئله به گزینه‌ی پیشین نیز مربوط می‌شود. باتری‌های لیتیوم یونی به گرما بسیار حساس هستند. وقتی تلفن شما بیش از حد گرم می‌شود، طول عمر باتری آن به شدت کاهش می‌یابد.

دستگاه‌های اندرویدی برای عملکرد صحیح به حداقل ۵۰۰ مگابایت تا یک گیگابایت فضای داخلی آزاد نیاز دارند. به همین دلیل در صورت نبود حافظه کافی، گوشی کندتر عمل می‌کند.

در این بخش قصد داریم از اصلی‌ترین دلایل کند شدن گوشی‌های هوشمند اندرویدی صحبت کنیم. مسائلی که باعث می‌شوند دستگاه شما مانند گذشته کار نکرده و عملکرد آهسته‌تری داشته باشد.

اغلب اوقات، کاربران هنگام استفاده از گوشی هوشمند رفته‌رفته اپلیکیشن‌های بیشتری روی آن نصب می‌کنند که بعضی از آن‌ها با روشن‌کردن گوشی فعال و در پس‌زمینه اجرا می‌شوند. اگر اپلیکیشن‌های بی‌شماری را نصب کرده‌اید که در پس‌زمینه اجرا می‌شوند، ممکن است این نرم‌افزارها با مصرف منابع پردازنده و پرکردن حافظه‌ی رم، دستگاه شما را کُند کنند.

به‌همین‌ترتیب، اگر از تصویر زمینه‌ی زنده استفاده می‌کنید یا ویجت‌های بسیاری به صفحه‌ی اصلی گوشی هوشمندتان اضافه کرده‌اید، احتمال دارد منابع حافظه و پردازنده و پردازنده گرافیکی را مصرف کنند. در صورت اصلاح آن‌ها در صفحه‌ی اصلی گوشی هوشمند، عملکرد دستگاه بهبود و احتمالا عمر باتری افزایش می‌یابد.

یکی از عوامل نرم‌افزاری که باید همیشه آن را بررسی کنیم نبود ویروس در گوشی است. اگر دستگاه شما به ویروسی آلوده شود، اتفاقات مختلفی برای آن رخ خواهد داد که یکی از مهم‌ترینشان کند شدن است.

به منظور جلوگیری از آلودگی دستگاه به ویروس از بهترین آنتی ویروس‌های اندروید روی گوشی خود استفاده کنید.

بعضی از توسعه‌دهندگان برای اجرای سریع‌تر اپلیکیشن‌ها، آن‌ها را به‌گونه‌ای می‌سازند که با کپی‌کردن بخش‌های خاصی در حافظه‌ی رم، باعث افزایش سرعت پردازشی شوند. این بخش‌ها شامل محتوایی است که شاید کاربر بخواهد آن‌ها را دوباره مشاهده کند. برای مثال، مرورگر وب حتی درصورتی‌که تنها یک تب در آنِ واحد ‌مشاهده‌کردنی باشد، ممکن است از محتوای تمامی تب‌ها کپی تهیه کند.

این قابلیت «کَش‌کردن» نام دارد و تا زمانی‌که حافظه‌ی دستگاه پر نشده است، باعث می‌شود اپلیکیشن‌ها و تسک‌ها با سرعت بیشتری اجرا شوند. تعدادی از توسعه‌دهندگان کارشان را به‌درستی انجام نمی‌دهند و اپلیکیشن‌های آن‌ها نه‌تنها رفته‌رفته کُندتر می‌شود؛ بلکه تمامی سیستم را نیز مختل می‌کند.

صفحه‌ی مربوط به فضای ذخیره‌سازی در منو تنظیمات نشان می‌دهد که چقدر از حافظه با چه محتوایی پر شده است. درصورتی‌که فایل‌های کش (حافظه‌ی پنهان) بررسی و حذف نشوند، بی‌وقفه افزایش می‌یابند و قسمت اندکی از حافظه را مصرف می‌کنند. بنابراین، پاک‌کردن فایل‌های کش می‌تواند باعث آزادشدن فضای دیسک و عملکرد بهتر سیستم فایل تا زمانی شود که این فایل‌های کش به‌صورت اجتناب‌ناپذیری حافظه را دوباره پر می‌کنند.

به طور کلی باید همیشه سعی کنید که حافظه دستگاه خود را مرتب نگه دارید تا بیش از اندازه پر نشده و باعث کندی نشود. یکی از مواردی که باعث پر شدن حافظه می‌شود، نصب اپلیکیشن‌های زیاد است. در نتیجه برای داشتن گوشی هوشمندی سریع‌تر باید برنامه‌های غیرضروری را از آن حذف کنید.

هرچقدر که گوشی اندرویدی شما برای مدت زمان بیشتری استفاده شود، احتمالاً با مشکل کندی و کاهش سرعت مواجه خواهید شد. یکی از دلایلی که ممکن است باعث این مشکل شود، عدم به‌روزرسانی نرم‌افزار است.

در صورت به‌روزرسانی نکردن گوشی خود با مشکلات متعددی روبه‌رو خواهید شد که باعث کندی دستگاه می‌شوند. عموما نسخه‌های جدید سیستم‌عامل بهینه‌تر بوده، با سخت‌افزار دستگاه سازگارترند و عملکرد بهتری ارائه می‌دهند. پس همیشه سعی کنید گوشی خود را به‌روز نگه دارید.

قطعی اینترنت هم می‌تواند باعث کندی گوشی شود. در صورتی که اینترنت گوشی شما قطع شده باشد، برخی از برنامه‌هایی که از اینترنت استفاده می‌کنند، کند خواهند شد و همین مسئله باعث کاهش سرعت کلی می‌شود. برای رفع این مشکل، می‌توانید دوباره به اینترنت متصل شوید یا از برنامه‌هایی که به اینترنت نیاز ندارند استفاده کنید.

اگر گوشی شما دارای سخت‌افزار قدیمی است، ممکن است به دلیل عدم سازگاری با برنامه‌های جدید کند شود. در این موارد، بهتر است گوشی خود را به سخت‌افزاری با عملکرد بهتر تغییر دهید.

باید به این نکته اشاره کرد که اگر کندی گوشی هوشمند شما به دلیل سخت‌افزار قدیمی آن باشد، کار زیادی از دستتان برنمی‌آید.

کاربران گوشی‌های آیفون نیز مانند دستگاه‌های اندرویدی با مشکل کندی سرعت مواجه می‌شوند. بعضی از دلایل کاهش سرعت عملکرد در هر دو سیستم‌عامل یکسان است و در برخی موارد شاهد تفاوت‌هایی هستیم.

در ادامه چند مورد از اصلی‌ترین دلایل کندی گوشی‌های آیفون را بررسی می‌کنیم.

هنگام نصب نسخه‌ی بتا یا نسخه‌ای جدید iOS، مشکلاتی به‌وجود می‌آید که با نصب نسخه‌های جدیدتر رفع‌شدنی هستند. برای مثال، با انتشار سیستم‌عامل iOS 13 کاربران باگ‌هایی گزارش کردند که با ارائه‌ی نسخه‌ی‌ 13.1 حل شد. درواقع، به‌روزرسانی‌ها شامل پچ‌های امنیتی و گاهی اوقات راهکاری برای مشکلات شناخته‌شده هستند. همچنین، درصورتی‌که در حالت عادی گوشی شما کُند است، شاید ارتقای سیستم‌عامل راهکاری مؤثر باشد.

اولین توصیه‌ی متداول برای افزایش سرعت آیفون این است که اپلیکیشن‌های بی‌استفاده را ببندید. برای انجام این کار، در آیفون SE 2 و آیفون 8 و مدل‌های قدیمی‌تر، دکمه‌ی Home را دوبار پشت‌سرهم فشار دهید و در آیفون X و مدل‌های جدیدتر یا آیپدهای پرو ۲۰۱۸ و جدیدتر، انگشتتان را از زیر صفحه رو به بالا بکشید. در این‌ حالت، اپلیکیشن‌های فعال نمایش داده می‌شود. با کشیدن هرکدام از آن‌ها به‌سمت بالا، اپلیکیشن مدنظر بسته می‌شود. بااین‌حال، مدت‌ها است که خود اپل استراتژی مذکور را رد کرده و می‌گوید که این راهکار روی عملکرد آیفون تأثیری ندارد. راه‌حل جایگزین ری‌استارت کامل آیفون است.

همچون محصولات اندرویدی، در گوشی‌های مبتنی‌بر سیستم‌عامل iOS نیز اپلیکیشن‌های فعال در پس‌زمینه ممکن است به کاهش سرعت گوشی منجر شوند. در نسخه‌های جدید سیستم‌عامل یادشده، امکان متوقف‌کردن برخی از اپلیکیشن‌های فعال در پس‌زمینه فراهم شده است. غیرفعال‌کردن این‌ها نه‌تنها باعث صرفه‌جویی در مصرف داده می‌شود؛ بلکه سرعت گوشی آیفون را نیز افزایش می‌دهد.

گوشی‌های آیفون مملؤ از جلوه‌های بصری خارق‌العاده است. در آیفون‌های قدیمی، ممکن است بعضی از این ویژگی‌ها فراتر از توان پردازشی باشند و درواقع، گوشی هوشمند را کُند کنند. برخی اوقات، باگ‌ها و کاهش عملکرد آیفون در حالت مذکور آزاردهنده است؛ در نتیجه، تغییر تنظیمات کمک خواهد کرد تا بیشتر از آیفون لذت ببرید.

همان‌گونه که پیش‌تر گفته شد، ذخیره‌ی داده‌ها روی سیستم فایل درصورت پرشدن با سرعت کمتری انجام می‌شود. مدت‌ زیادی طول نمی‌کشد که فایل‌های کش حافظه‌ی آیفون و آیپد را پر کنند. از مرورگر سیستم‌عامل iOS، یعنی سافاری تا اپلیکیشن‌های متفرقه، همگی حافظه‌ی پنهان دارند. با اینکه پاک‌کردن کش در سافاری سریع و آسان و در یک مرحله انجام‌دادنی است، روند کار در هریک از اپلیکیشن‌های شرکت‌های ثالث تفاوت دارد. 

درست مانند گوشی‌های اندرویدی، محصولات اپل نیز می‌توانند به مشکلات سخت‌افزاری مواجه شوند که رفع کردن آن‌ها به عهده کاربر نیست.

همچنین سقوط یا برخورد یا اتفاقات این‌چنینی هنگام استفاده از گوشی‌های هوشمند نه‌تنها رایج، بلکه اجتناب‌پذیر است. چنین اتفاقاتی سبب آسیب‌دیدگی یا شل‌شدن قطعات داخل محصول می‌شود. با بروز مشکل برای قطعات مذکور، این امکان وجود دارد که گوشی هوشمند از کار بیفتد یا کُند شود. بهترین راهکار در این وضعیت، جداسازی قطعات و تعمیر آن به‌کمک تعمیرکار است.

گاهش قیمت گوشی ارتباطی به عملکرد کند یا سریع آن ندارد. صرفا مشکلاتی برای آن به‌ وجود آمده که احتمالا با رفع کردنشان شاهد بهبود سرعت خواهیم بود.

همانطور که در بالا اشاره کردیم، دلایل زیادی برای کند شدن گوشی وجود دارد. در ادامه برخی از بهترین ترفندها برای رفع مشکل کندی دستگاه ذکر شده که می‌توانید با انجام دادن آن‌ها سرعت موبایل خود را افزایش دهید.

به منظور افزایش سرعت کار گوشی های اندروید و iOS روش‌هایی را که در ادامه گفته می‌شود، انجام دهید.

جدیدترین به‌روزرسانی‌های نرم‌افزاری لزوماً سرعت دستگاه را افزایش نمی‌دهند، اما در اکثر موارد، آپدیت‌های منتشرشده عملکرد گوشی‌های هوشمند را بهینه‌ و تنظیم می‌کنند.

همچنین در به‌روزرسانی‌ها عموما پچ‌های امنیتی‌ای وجود دارند که با نصب آن‌ها گوشی هوشمند شما ایمن‌تر خواهد بود. در نتیجه از به‌روز نگه داشتن دستگاه خود غافل نشوید.

در اندروید، تنظیماتی وجود دارد که به شما امکان می‌دهد انتخاب کنید کدام فرایندها در پس‌زمینه اجرا شوند. آن را پیدا و «حداکثر ۳ فرایند» را انتخاب کنید تا منابع CPU و RAM گوشی شما آزاد شوند.

در صورتی که سرعت تلفن شما به‌طور ناگهانی کاهش یابد، راه‌اندازی مجدد باید اولین اقدام عیب‌یابی شما باشد. این روش ساده می‌تواند در بهبود عملکرد دستگاه معجزه کند، به‌خصوص اگر پردازش‌های مزاحم پس زمینه باعث افت سرعت شده باشد.

برای داشتن دستگاهی که سرعت پایینی ندارد، باید فقط برنامه‌هایی را اجرا کنید که مطمئن هستید رم گوشی شما توانایی اجرای آن را دارد.

والپیپرهای زنده فانتزی زیبا به نظر می‌رسند، اما فشار زیادی به CPU گوشی وارد می‌کنند. سعی کنید از تصاویر پس‌زمینه ساده و ثابت استفاده کنید. همچنین ویجت‌های بلااستفاده نیز باید حذف شوند.

برنامه‌های استفاده نشده و همچنین عکس‌ها و ویدیوهای قدیمی را حذف کنید (ذخیره کردن آن‌ها در فضای ابری گزینه مناسبی است). خوشبختانه، اندروید ابزار داخلی خود را دارد که به شما کمک می‌کند میزان فضای ذخیره‌سازی قابل استفاده روی گوشی خود را افزایش دهید. کافی است به تنظیمات گوشی خود بروید، «Storage» را انتخاب کنید و سپس روی دکمه «Free up space» ضربه بزنید.

تصاویر و ویدئوهایی که با دوربین ثبت کرده‌اید، بزرگ‌ترین دلیل کمبود فضا هستند؛ در نتیجه بهتر است که هرازگاهی پس از تهیه‌ی نسخه‌ی پشتیبان، آن‌ها را از گوشی حذف کنید. حتی می‌توانید با استفاده از سرویس Google Photos، نسخه‌ی پشتیبان را به‌صورت دستی تهیه کنید. اگر مشکل حل نشد، اپلیکیشن‌های بی‌استفاده را لغو نصب و فایل‌های غیرضروری را حذف و حافظه‌ی کش اپلیکیشن‌ها را پاک کنید تا فضای ذخیره‌سازی آزاد شود. همچنین، با بازنشانی تنظیمات کارخانه و تنها نصب اپلیکیشن‌های موردنیاز می‌توانید گوشی هوشمندتان را شبیه گوشی نو کنید.

اگر تمام نکات بالا را امتحان کرده‌اید و گوشی شما هنوز کند است، دستگاه را به تنظیمات کارخانه بازگردانید. اگر حتی پس از اینکه همه چیز را بازنشانی کردید، همچنان با سرعت پایین مواجه هستید، شاید مشکل مربوط به سخت افزار باشد (مانند نقص در CPU یا RAM).

درصورتی‌که هیچ‌یک از راهکارها مؤثر نبود، تنظیمات کارخانه را بازنشانی و داده‌ها را پاک و تنها اپلیکیشن‌های کاربردی را نصب کنید. بازنشانی تنظیمات کارخانه اپلیکیشن‌های بی‌مصرف تعبیه‌شده در گوشی را پاک نمی‌کند؛ ولی همچون نصب دوباره‌ی ویندوز که راه‌حلی برای کامپیوترهایی با عملکرد کُند است، باعث افزایش سرعت گوشی خواهد شد. اگر بازنشانی تنظیمات کارخانه نیز دردی را دوا نکرد، بهتر است با کنار گذاشتن دستگاه قدیمی‌تان گوشی هوشمند جدیدی تهیه کنید.