دستاورد تاریخی؛ اروپا یک قدم تا تصویب قانون هوش مصنوعی فاصله دارد

بعد از دوره‌ای از مذاکرات فشرده در طول هفته‌ی گذشته، قانون‌گذاران در بروکسل به توافقی اولیه در مورد قانون هوش مصنوعی پیشنهادی اتحادیه‌ی اروپا (AI Act) رسیده‌اند که اولین قانون جامع برای اداره‌ی هوش مصنوعی در جهان است و می‌تواند معیاری باشد برای کشورهای دیگری که قصد دارند قوانین مشابهی را تصویب کنند.

براساس اطلاعات منتشرشده، قانون‌گذاران چارچوب‌هایی را برای ابزارهای هوش مصنوعی با تأثیرگذاری بالا با توجه به معیارهایی مانند خطرات احتمالی و آزمون‌‌های قابلیت اطمینان تعیین کرده‌اند.

قانون اروپایی‌ها برای AI، شرکت‌های فعال در توسعه‌ی ابزارهای هوش مصنوعی را ملزم به رعایت شفافیت کرده است و آن‌ها باید اسناد فنی دقیقی در مورد محتوای استفاده‌شده برای تعلیم مدل‌ها را ارائه دهند؛ کاری که شرکت‌هایی مانند OpenAI، سازنده‌ی ChatGPT تاکنون انجام نداده‌اند.

شهروندان نیز باید حق داشته باشند تا علیه سامانه‌های هوش مصنوعی شکایت خود را مطرح و درباره‌ی تصمیماتی که بر حقوق آن‌ها تأثیر می‌گذارد، توضیحاتی را دریافت کنند.

بیانیه‌ی مطبوعاتی به جزئیات چگونگی اجرایی شدن بندهای این قانون و معیارهای دقیق آن اشاره نکرده، اما چارچوب مناسبی را برای جریمه‌ها در صورت نقض قوانین تعیین کرده است.

جریمه‌ها بر اساس میزان تخلف و اندازه‌ی شرکت‌ها متفاوت است و می‌تواند از ۳۵ میلیون یورو (۳۷٫۷۱ میلیون دلار) یا هفت درصد از کل درآمد کسب‌وکار، تا ۷٫۵ میلیون یورو (حدود هشت میلیون دلار) یا ۱٫۵ درصد از کل درآمد متغیر باشد.

طبق قانون اتحادیه‌ی اروپا، استفاده از هوش مصنوعی در بعضی موارد ممنوع است، از جمله شناسایی چهره از طریق تصاویر دوربین مداربسته، دسته‌بندی‌ کردن افراد براساس ویژگی‌های حساس مانند نژاد، جنسیت، دین یا باورهای سیاسی، تشخیص احساسات در محیط کار یا مدرسه یا ایجاد سیستم‌های امتیازدهی اجتماعی.

پیشنهاد اولیه‌ی قانون هوش مصنوعی اتحادیه‌ی اروپا در سال ۲۰۲۱ ارائه شد تا آنچه را که به‌عنوان هوش مصنوعی شمرده می‌شود، تعیین کند و قوانین نظارت بر فناوری هوش مصنوعی را در بین اعضای اتحادیه هماهنگ کند. این پیشنهاد قبل از معرفی ابزارهای هوش مصنوعی مولدی مانند ChatGPT و Stable Diffusion به وجود آمد، که باعث ایجاد اصلاحات متعددی در قانون شد.

مذاکرات در مورد قوانین نظارت بر ابزارهای بیومتریک مانند تشخیص چهره و مدل‌های هوش مصنوعی با کاربری عمومی مانند ChatGPT بسیار مؤثر بودند. گزارش شده است که این موضوعات هنوز هم در هفته جاری تا قبل از بیانیه‌ی روز جمعه مورد بحث و بررسی قرار گرفته‌اند که باعث شده کنفرانس مطبوعاتی دچار تأخیر شود.

قانون‌گذاران اتحادیه‌ی اروپا تأکید کرده‌اند که استفاده از هوش مصنوعی در نظارت بیومتریک را به‌طور کامل ممنوع خواهند کرد، اما دولت‌ها استثناهایی را برای کاربردهای نظامی، اعمال قانون و امنیت ملی خواسته‌اند.