آیا دستگاه تصفیه هوا، آلودگی موجود در هوا را از بین می‌برد؟
دستگاه‌های تصفیه هوا، محصولاتی هستند که در اندازه‌های مختلف، تولید و روانه بازار می‌شوند. از مدل گردنی برای مصرف شخصی و تصفیه هوای داخل خودرو گرفته تا دستگاه‌های بزرگ برای مصارف خانگی و صنعتی، همگی تحت نام تصفیه هوا تولید می‌شوند. این دستگاه‌ها همان‌طور که از نام آن‌ها مشخص است، تنها می‌توانند هوا را در یک فضای بسته مانند اتاق، پالایش کنند تا هوای محیط از مواد حساسیت‌زا، برخی میکروب‌ها، گرد و غبار، پرز فرش، مبل و موی حیوانات پاکیزه شود. دستگاه‌های تصفیه هوا، کارایی و بازده متفاوتی دارند که از ۳۰ تا ۹۹.۹۹ درصد تفاوت می‌کند.
دکتر جبرائیل نسل سراجی، استاد دانشکده بهداشت و عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، با اشاره به اینکه هر دستگاهی که بتواند هوا را از گرد و غبار، انواع بخار یا گاز پاکیزه کند قطعا مفید است، می‌گوید:
ذرات هوابرد در هوا یا جابه‌جا می‌شوند یا همان‌جا تولید می‌شوند. این ذرات بسیار ریز هستند و اندازه آن‌ها به ۳ تا ۴ میکرون می‌رسد. باید دید که دستگاه‌های تصفیه هوا از چه فیلترهایی برای پاکیزه‌سازی هوا استفاده می‌کنند.
فیلترهای گوناگون دستگاه‌های تصفیه، وظیفه اصلی را در تصفیه هوا به عهده دارند. نحوه کار این دستگاه‌ها به این شکل است که هوا به داخل محفظه کشیده می‌شود و سپس با عبور از لایه‌های مختلفی از فیلترها نظیر فیلتر گرد و غبار، فیلتر ریزگردهای میکروسکوپی و هوابرد، فیلتر مواد آلرژ‌ی‌زا و موی حیوانات، فیلتر کربن اکتیوشده (برای گرفتن بوهای مختلف ازجمله سیگار) و... دوباره به فضای اتاق دمیده می‌شود. اما باید توجه داشت که فیلترها از نوعی نباشند که گاز اُزن (که محرک دستگاه تنفسی و ریه‌هاست) و یون منفی تولید کنند.
در میان مردم، تصور اشتباهی رواج دارد مبنی بر اینکه دستگاه‌های تصفیه هوا، آلودگی هوا را نیز از بین می‌برند و استفاده از آن‌ها به این معنی است که هوایی که استنشاق می‌کنیم کاملاً سالم و عاری از هرگونه عامل بیماری‌زا خواهد بود. درصورتی که دستگاه‌های تصفیه هوا تأثیری در کاهش یا از بین بردن آلودگی هوا ندارند، بلکه آلاینده‌ها باید از منبع تولید کنترل شوند. دستگاه‌های تصفیه هوا براساس نوع و اندازه، هر یک برای فضایی با وسعت معین طراحی شده‌اند که می‌تواند به اندازه یک اتاق کوچک یا یک خانه چند صد متری باشد.
دکتر سراجی با عنوان این مطلب که عملکرد هر دستگاه را باید با توجه به هدفی که مدنظر داریم سنجید، می‌گوید:
البته همه دستگاه‌ها بد نیستند و همه آن‌ها خوب هم نیستند. باید ببینیم از یک دستگاه چه انتظاری داریم و آیا این دستگاه انتظار ما را برآورده می‌کند. برای مثال، به جز ریزگردها و ذرات معلق، مواد شیمیایی بسیاری در هوا موجود است که برای پالایش آن‌ها، نیاز به تصفیه‌کننده‌های شیمیایی است نه یک فیلتر ساده. هرچند این فیلتر در تمام دستگاه‌ها وجود ندارد و باید به صورت موردی به ارزیابی عملکرد دستگاه‌ها پرداخت.
برخی کمپانی‌ها در محصولات خود از فناوری تصفیه هوا بهره می‌گیرند. مثلا سامسونگ در محصولات خود برای پاکیزه‌سازی هوا از فیلترهای متعددی بهره می‌گیرد که گاز اُزن و یون منفی تولید نمی‌کنند و هوای اتاق را از ریزگردهای کوچک‌تر از یک میکرون پاکیزه کرده و به کمک فناوری دکتر ویروس (Doctor Virus) و با انجام یک‌سری واکنش‌های شیمیایی، باکتری‌ها و ویروس‌ها را نیز پالایش می‌کنند.
پس این باور که دستگاه‌ای تصفیه هوا ما را از شر سرب و آلودگی‌های موجود در هوای شهری مثل تهران راحت می‌کنند، به طور کلی اشتباه است، اما استفاده از تصفیه‌کننده‌های هوا در مجموع باعث می‌شود تا هوایی پاکیزه‌تر را استنشاق کنیم.