پروژه استارلاین گوگل؛ امکان تماس ویدئویی سه‌بعدی در یک قدمی ما
اگر به ژانر علمی‌تخیلی علاقه‌مند باشید، حتما در این فیلم‌ها دیده‌اید که تماس‌های ویدئویی با افراد به آنچه امروز با تیمز یا واتساپ یا اسکایپ برقرار می‌کنیم، شباهت بسیار کمی دارند و بسیار هیجان‌انگیز‌تر و کارآمدتر هستند. در این فیلم‌ها، فردی که به‌اصطلاح پشت‌خط است، انگار درست روبهروی ما در قالب یک هولوگرام ایستاده و درست شبیه واقعیت با ما صحبت می‌کند و ما احساس می‌کنیم اگر دستمان را دراز کنیم، می‌توانیم او را لمس کنیم.
این‌طور که پیدا است، ما به این تصویر علمی‌تخیلی بسیار بیشتر از آنچه فکر می‌کردیم، نزدیک شده‌ایم و آن را هم مدیون تلاش‌های گوگل برای توسعه پروژه استارلاین (Starline) هستیم. گوگل در مقاله‌ی تحقیقاتی جدیدی، جزئیات تکنولوژی به‌کار‌رفته در پروژه‌ی استارلاین را رونمایی کرده است که دمویی از آن را امسال در کنفرانس I/O دیدیم. پروژه‌ی استارلاین در اصل چیزی شبیه اتاقک مخصوص تماس ویدئویی سه‌بعدی است که جایگزین تماس ویدئویی دوبعدی شده تا این حس را ایجاد کند فردی که با او تماس گرفته‌ایم، درست روبهروی ما نشسته است.
تماشا در یوتیوب
شاید ایده‌اش ساده به‌نظر برسد؛ اما مقاله‌ی تحقیقاتی گوگل نشان می‌دهد که فرایند فریب مغز انسان برای اینکه فکر کند واقعا کسی رو‌به‌رویش نشسته است، چقدر چالش‌برانگیز است. بدیهی است که در این تماس ویدئویی سه‌بعدی، تصویری که از فرد می‌بینیم، باید وضوح بسیار زیادی داشته باشد و اندازه و زاویه‌ی این تصویر سه‌بعدی با جایگاه نشستن ما در این اتاقک همخوانی داشته باشد. بحث صدا هم مشکل دیگری است؛ چرا‌که سیستم باید طوری صدا را بازسازی کند که انگار کلمات دارند از دهان فرد خارج می‌شوند. مسئله‌ی دیگر برقراری تماس چشمی است.
مقایسه‌ی واقعیت با تصویر رندرشده‌ی سیستم استارلاین گوگل
هدف نهایی از طراحی پروژه‌ی استارلاین این است که بتواند حس حضوری شبیه واقعیت مجازی یا واقعیت افزوده ارائه دهد؛ بدون اینکه کاربران به پوشیدن هدست‌های سنگین یا حسگرهای ردیاب حرکت نیازی داشته باشند.
استارلاین به‌جای هولوگرام، از سیستم نمایش میدان نوری استفاده می‌کند که برای بیننده حس حجم و عمق را تداعی می‌کند. این سیستم نمایش به عینک یا هدست‌های واقعیت مجازی و افزوده نیازی ندارد و شبیه آینه‌ای به‌نظر می‌رسد که به‌جای خودتان، می‌توانید فردی را ببینید که با او تماس گرفته‌اید؛ انگار که او واقعا در آن سوی نمایشگر نشسته و با شما در زمان واقعی صحبت می‌کند. گوگل در توصیف این پروژه گفته است:
به‌محض اینکه در صندلی می‌نشینید و شروع به صحبت می‌کنید، تکنولوژی در پس‌زمینه محو می‌شود و می‌توانید به آنچه از همه مهم‌تر است، تمرکز کنید: کسی که روبه‌رویتان نشسته است.
اگر بخواهیم پروژه‌ی استارلاین را تخصصی‌تر معرفی کنیم، باید بگوییم که این سیستم شامل پنل بزرگ ۶۵ اینچی 8k با نرخ نوسازی ۶۰ هرتز است که دور آن سه «پاد ثبت‌کننده» قرار دارد که تصاویر رنگی و داده‌های عمقی را می‌تواند ثبت کند. این سیستم به چهار دوربین ردیاب حرکت، چهار میکروفون، دو اسپیکر و پروژکتورهای فروسرخ نیز مجهز است. در مجموع، این سیستم برای برقراری هفت استریم ویدئویی، تصاویر رنگی را از چهار زاویه و سه نقشه عمق ثبت می‌کند. صدا نیز با فرکانس ۴۴٫۱ کیلوهرتز ضبط و با سرعت ۲۵۶ کیلوبیت‌بر‌ثانیه پخش می‌شود.
بدیهی است که تمام این سخت‌افزارهای پیشرفته داده‌های زیادی تولید می‌کنند که برای انتقال به پهنای باند کافی نیاز دارند. به‌گفته‌ی گوگل، پهنای باند انتقال داده از ۳۰ تا ۱۰۰ مگابیت‌برثانیه بسته به «جزئیات بافت در لباس کاربر و میزان حرکات بدن او» متغیر است. اگرچه این پهنای باند به میزان درخورتوجهی از پهنای باند لازم برای تماس ویدئویی ساده اسکایپ بیشتر است، آن‌قدر زیاد نیست که یک دفتر کاری در شهری بزرگ نتواند از‌پسش برآید.
پروژه‌ی استارلاین برای پردازش این داده‌ها به چهار کارت گرافیک بالارده‌ی انویدیا شامل دو کارت Quadro RTX 6000 و دو کارت Titan RTX نیز مجهز است. میانگین تأخیر انتها‌به‌انتها در تماس‌های ویدئویی نیز ۱۰۵٫۸ میلی‌ثانیه گزارش شده است. گوگل می‌گوید تاکنون «هزاران ساعت را صرف آزمایش پروژه‌ی استارلاین» کرده و درباره‌ی کاربردها و تکنولوژی این پروژه از شرکای سازمانی منتخب در حوزه مراقبت‌های بهداشتی و رسانه بازخورد دریافت کرده است. قرار است به‌زودی مرحله‌ی آزمایشی این پروژه با شرکای سازمانی گوگل راه‌اندازی شود.
پروژه استارلاین بسیار هیجان‌انگیز و امیدوارکننده به‌نظر می‌رسد؛ اما هنوز مشخص نیست چه زمانی قرار است تجاری‌سازی شود. همچنین، از هزینه‌‌ی سخت‌افزارهای به‌کار‌رفته در این پروژه اطلاعات بسیار کمی دردسترس است؛ اما درمجموع، می‌توان امیدوار بود در آینده‌ی نزدیک، با پروژه‌ی استارلاین تجربه‌ی کوچکی از متاورس محقق شود.