ابتکار جالب سازندگان فرودگاه اسخیپول آمستردام برای کاهش آلودگی صوتی

فرودگاه اسخیپول شهر آمستردام هلند در ۹ کیلومتری جنوب‌غربی این شهر واقع شده است؛ و سومین فرودگاه شلوغ اروپا و یکی از شلوغ‌ترین‌ فرودگاه‌ها در سراسر دنیا به‌شمار می‌رود. به‌طور معمول طی یک‌سال، بیش از ۶۳ میلیون مسافر با ۴۷۹ هزار پرواز از طریق اسخیپول به‌ کشورهای مختلف در سراسر دنیا می‌روند. این یعنی به‌طور میانگین اسخیپول میزبان حدودا ۱۳۰۰ پرواز در روز یا به‌طور دقیق‌تر، تقریبا یک پرواز در هر دقیقه است؛ موضوعی که در صورت بی‌تدبیری مسئولان، می‌تواند به‌یکی از بزرگ‌ترین معظلات ساکنین آمستردام تبدیل شود.

ارتش کشور هلند مدت‌ها پیش در سال ۱۹۱۶ میلادی در مکان فعلی اسخیپول، باند فرودگاه به‌نسبت کوچکی را احداث کرده بود. علت انتخاب این مکان به‌عنوان باند فرودگاه، این بود که ضمن وسیع‌بودن، ناهمواری‌های بسیار کمی داشت. پس از گذر دهه‌ها، پست‌بودن این ناحیه باعث شد تا به‌سرعت جمعیت ساکن در آن‌جا افزایش یابد و به یکی از متراکم‌ترین ناحیه‌های شهری در کشور هلند تبدیل شود. این موضوع باعث شد که سروصدای ایجادشده توسط فرودگاه، به مشکلی آزاردهنده برای ساکنین منطقه تبدیل شود.

برای سال‌های متمادی، ساکنین این منطقه از دست صداهای سرسام‌آوری که پس از هربار برخواستن هواپیما ایجاد می‌شد، شاکی بودند. این نوع صدا که شدت بالایی دارد، به‌سرعت در سطح این منطقه‌ی هموار پخش می‌شود و هیچ مانعی (مثل تپه و دره) در این بین وجود ندارد تا امواج صوتی شکسته شوند و پس از برخورد با آن موانع به سمتی دیگر منحرف شوند. جالب است بدانید وقتی که طویل‌ترین باند این فرودگاه در سال ۲۰۰۳ راه‌اندازی شد، صدای تیک‌آف هواپیماها تا فاصله‌ی ۲۸ کیلومتری به گوش می‌رسید.

مسئولین فرودگاه بین‌المللی Schiphol به‌منظور کنترل سر و صدای ایجادشده و مقابله با این مشکل، از شرکت‌های مختلف کمک خواستند تا این‌که پاول ده‌کورت، از یک شرکت معماری به نام H+N+S Landscape Architects، ایده‌ی تامل‌برانگیز و جالبی را مطرح کرد.

ایده‌ی استفاده از یک معمار منظر برای حل چنین مشکلی، به‌صورت کاملا اتفاقی به ذهن مسئولان خطور کرد. در سال ۲۰۰۸، پس از تلاشی ناموفق برای کنترل سروصدای ایجادشده، مقامات رسمی فرودگاه اسخیپول متوجه شدند که صداها در زمین‌های زراعی شخم‌زده‌شده‌ی اطراف، که بین باند فرودگاه و شهرک‌های اطراف قرار داشتند، با کاهشی شدید روبه‌رو می‌شوند.

از همین رو، پاول ده‌کورت با استفاده از پرچین و کندن خندق، اقدام به ساخت تعدادی پستی و بلندی در جنوب‌غرب فرودگاه کرد. فاصله‌ی بین این پستی‌و‌بلندی‌ها تقریبا با طول موج صدای ایجادشده از فرودگاه (حدودا ۳۶ فوت معادل ۱۰.۹ متر) یکسان است. همچنین در میان آن‌ها از ۱۵۰ شیار مستقیم و هم‌اندازه که برآمدگی‌هایی به طول ۶ فوت (۱.۸ متر) دارند، استفاده شده است. این شیارهای ساده، شدت صدای فرودگاه را تقریبا به نصف رسانده‌اند.

تاثیر استفاده از پستی‌و‌بلندی‌ها بر میزان پراکندگی صدا در دو تصویر بالا به‌خوبی قابل مشاهده است. چنان‌که می‌بینید در حالت نخست به‌علت نبود موانع، بخش زیادی از صدای هواپیما به منازل مسکونی می‌رسد؛ اما در حالت دوم، پستی‌و‌بلندی‌ها اکثر صدای ایجادشده را منحرف می‌کنند

ده‌کورت برای اجرایی کردن این کار، از تجربیات ارنست چلادنی، فیزیک‌دان و موسیقی‌دان قرن ۱۸ میلادی استفاده کرد؛ گفتنی است که تحقیقات چلادنی در زمینه‌ی فیزیک صدا، پایه و اساس علم آکوستیک مدرن است. جالب است بدانید که برخی اوقات از این فیزیک‌دان به‌عنوان «پدر آکوستیک» یاد می‌شود. چلادنی در یکی از مشهورترین آزمایش‌هایش، کمی شن را روی صفحه‌ای فلزی پخش کرد و روی یک اسپیکر گذاشت؛ با پخش شدن صدا، دانه‌های شن با فرکانس‌های متفاوت به لرزه درآمدند و اشکال هندسی جذابی را تولید کردند؛ اشکالی که امروزه آن‌ها را به نام «اشکال چلادنی» می‌شناسیم.

ایده‌ی ده‌کورت برای کاهش سر و صدا، موفقیت‌آمیز بود و این معمار خوش‌ذوق، زمینی نزدیک به ۳۶ هکتار را با پستی‌و‌بلندی پر کرد. جالب است بدانید که این محوطه‌ی وسیع، سرانجام به پارک بیوتن‌شات تبدیل شد. امروزه مسیرهای مختلفی از داخل این پارک عبور می‌کنند. در مرکز بیوتن‌شات، مسیر سنگ‌فرش‌شده‌ی مخصوصی برای دوچرخه‌سواران و در جاهای دیگر، مسیری مشابه برای پیاده‌روی وجود دارد. در ضمن بد نیست بدانید که پوشش گیاهی بین برآمدگی‌ها، مسیر حرکتی جالبی را ساخته‌اند.

ده‌کورت در این پارک از چندین کار هنری از جمله Listening Ear (یک دیش سهمی‌شکل که صداهای دوردست را تقویت می‌کند) و Chaldnipond (یک تالاب الماسی‌شکل با پلی روی آن که با مکانیسمی مخصوص در زیر آب، باعث ایجاد امواج زیبا می‌شود) استفاده کرده است.

تلاش مسئولین فرودگاه اسپیخول برای کاهش سروصدا، تنها به این مورد محدود نشده است؛ آن‌ها زمان پرواز برخی هواپیماهای پرسروصداتر را تغییر داده‌اند و همواره از ایرلاین‌ها می‌خواهند تا ناوگان‌شان را به هواپیماهایی کم سروصدا تجهیز کنند. مسئولین در تلاش‌اند تا سروصدای ایجادشده را تا حد ۱۰ دسی‌بل کم کنند.