دالبی اتموس چیست و چگونه می توان از آن استفاده کرد؟

صدای باکیفیت نقش بسزایی در لذت‌بخش‌‌کردن تماشای فیلم و انجام بازی و به وجدآوردن مخاطب دارد و اهمیت آن اگر به اندازه‌ی تصویر باکیفیت نباشد، کمتر از آن نیست. صدای فراگیر فیلم‌ها برای هر فردی می‌‌تواند جذاب باشد. حتی ممکن است برخی از جلوه‌های صوتی به قدری جذاب باشند که مخاطب را برای بازگردادن فیلم به عقب و شنیدن چندباره‌ی آن‌ها وسوسه کند یا مخاطب با شنیدن این صدا در یک لحظه به اطراف یا پشت سر خود نگاه کند.

صدای فراگیر که به آن صدای دالبی یا سراند هم گفته می‌شوند، تا حدود زیادی در خلق چنین لحظه‌های شیرینی برای علاقه‌مندان به فیلم‌های بلاک‌باستر موفق‌ عمل کرده‌اند؛ اما ظاهرا طراحان صدای فراگیر قصد دارند با فناوری‌های جدیدتر صوتی، صدای فراگیر را بیش‌ازپیش تقویت کنند تا تصور حضور در فضای فیلم برای افراد ملموس‌تر شود.

تصور کنید صداهایی مانند صدای سفینه‌های موجودات فضایی در بالای سر شما یا صدای تیرهای کمان که از بالا به سمت شما می‌آیند یا صدای فروریخته‌شدن بخشی از یک ساختمان یا هر چیز دیگری را درست همان‌طور بشنوید که افراد حاضر در فیلم می‌شوند؛ قطعا حتی تصور چنین صحنه‌ای هم می‌تواند هوش از سر عاشقان هیجان ببرد. برای ایجاد چنین تجربه‌ی وصف‌ناپذیری برخی از صداها باید از بالای سر فرد شنونده پخش شود.

سیستم‌های صدای فراگیر کنونی قادر به ایجاد چنین صدایی نیستند و تنها می‌توانند صدا را از سمت جلو، چپ، راست و عقب یا به عبارت دیگر تنها در جهات افقی پخش کنند (البته برخی از سیستم‌های صوتی مانند سیستم صدای سراند 9.1 یا سایر سیستم‌های صدای فراگیر ابداعی تا حدودی می‌توانند صدا را از بالا نیز پخش کنند)؛ اما استفاده از فناوری دالبی اتموس (Dolby Atmos) باعث می‌شود صدای فراگیر سه‌بعدی کاملا شما را احاطه کند. 

اگر با خواندن این چند بند برای آشنایی بیشتر با این فناوری شگفت‌انگیز تشویق شدید؛ در ادامه با ما باشید تا همراه‌با یکدیگر دالبی اتموس را کالبدشکافی کنیم!

تاریخچه

دالبی ری (Dolby Ray) خالق این فناوری انقلابی است. تجهیزات دالبی اتموس برای نخستین بار در سال ۲۰۱۲ در سالن تئاتر دالبی در لس آنجلس آمریکا نصب و انیمیشن Brave نخستین فیلمی بود که با صدای دالبی اتموس نمایش داده است. پس از این اتفاق تعداد سالن‌های مجهز به این فناوری در سال ۲۰۱۲ به ۲۵، در سال ۲۰۱۳ به ۳۰۰ و در ماه آوریل سال میلادی جاری به ۴۴۰۰ سالن رسید. نخستین تجهیزات با قابلیت ضبط و میکس صدای دالبی اتموس در سال ۲۰۱۶ و نخستین گوشی‌های مجهز به این فناوری در سال ۲۰۱۷ روانه‌ی بازار شدند.

تعریف

دالبی اتموس صدایی سه‌بعدی و کاملا ۳۶۰ درجه ارائه می‌دهد که گاهی اوقات حتی بهتر از صدای واقعی است. در سیستم‌های دالبی اتموس صدایی غنی و پویا با عمق زیاد و جزئیات فراوان با حرکت در تمام جهات، تمام فضای اطراف فرد شنونده را پر می‌کند یا به عبارت دیگر همه‌ی صداها کاملا واقعی می‌شوند و با روح و روان شما بازی می‌کنند. با استفاده از این صدا می‌توان حرکت صدا را به‌خوبی امکان‌‌پذیر کرد .

نحوه‌ی ضبط، ایجاد و رمزگذاری صدای دالبی

مدتی است که مفهوم جدیدی تحت‌عنوان صدای شی‌گرا (object based audio) در صنعت صدابرداری ایجاد شده است که یکی از اصول اصلی در شکل‌گیری صدای دالبی اتموس نیز محسوب می‌شود. در ضبط صدا با استفاده از روش شی‌گرا برخلاف سیستم صدای مبتنی بر کانال که صدا از کانال‌های مشخصی ضبط می‌شود (مثلا برای ایجاد صدای 5.1، شش کانال یا خروجی برای ضبط صدا درنظر گرفته می‌شود)، صدا در فضایی سه‌بعدی ضبط می‌گردد و هنگام ضبط صدا اطلاعاتی نیز دررابطه‌با موقعیت مکانی میکروفون و منبع صدا همراه‌با صدا ثبت می‌شود ‌تا در هنگام پخش صدا، صدایی واقعی برای شنونده پخش شود.

پس از ضبط صدا، اشیای صوتی مختلف (audio objects) با استفاده از نرم‌افزارهای خاص، بسته به تعداد اسپیکرهایی که طراحان صدا قصد دارند صدا از آن‌ها پخش شود، در کانال‌های مختلف میکس می‌شوند (می‌توان برای انجام این کار از ۱۲۸ کانال مختلف استفاده کرد). یکی از ویژگی‌های جالب و کاربردی این نرم‌افزارها امکان مشاهده‌ی هر یک از اشیای صوتی در فضایی سه‌بعدی و حتی حرکت‌دادن آن‌ها است.

دالبی اتموس در سینما

دالبی  اتموس در سینماها بسیار پیچیده‌تر از سیستم‌های صوتی خانگی است و درواقع تنها در سینما می‌توانید، دالبی اتموس حقیقی را تجربه و حرکت صدا را کاملا احساس کنید (مثلا زمانی‌‌که هلکوپتری در فیلم دور محدوده‌ی خاصی بچرخد)؛ زیرا تعداد اسپیکرهای تشکیل‌دهنده‌ی سیستم صدای فراگیر در سینماها بسیار بیشتر از سیستم‌های خانگی است و تصور ذهنی حضور در فضای فیلم به اوج خود می‌رسد.

برخی از سیستم‌های دالبی اتموس مورداستفاده در سینماها از ۶۴ یا حتی ۱۲۸ کانال با جهت‌ها و زاویه‌های مختلف تشکیل شده‌اند که باعث می‌شوند به‌معنی واقعی دالبی اتموس پی ببرید. در این سیستم‌ها اسپیکرهای متعدد (که تعداد آن‌ها در برخی از سالن‌ها به ۶۴ عدد می‌رسد) در کنار هم تمام فضای سقف و فضای بالای سالن در قسمت‌های جلو، عقب، راست و چپ آن را اشغال می‌کنند (حتی در سینماهای پیشرفته تعدادی از اسپیکرها در داخل پرده یا پشت آن تعبیه می‌شوند که صدایی بسیار شفاف و کریستالی هم دارند) و باعث می‌شوند هر یک افراد در تمام نقاط سالن کوچک‌ترین جزئیات صوتی (مثل صدای پرزدن پرنده یا حشره‌ای کوچک) را به وضوح بشنوند.

 در یکی از سینماهای اودئون لندن ۴۰۰ اسپیکر در ردیف‌های متعدد در ۱۲۰ موقعیت مکانی مختلف نصب شده‌ است. تعداد زیادی از این اسپیکرها در پشت پرده قرار گرفته‌اند تا صدا را به‌خوبی در فضای سالن پخش کنند. در سینمای دالبی اِی اِم سی (Dolby Cinema AMC Theater) نیز تعدادی از اسپیکرها در داخل پرده و نمایشگر قرار گرفته‌اند. در ایران نیز سینما ساحل اصفهان نخستین و تنها سینمای مجهز به سیستم دالبی اتموس در کشور با ۱۲۸ کانال است. البته پردیس سینمایی ایران مال نیز با فناوری صوتی بسیار مدرنی ساخته شده اما از پشتیبانی دالبی اتموس خبری نیست.

دالبی اتموس این امکان را برای طراحان صدای فراگیر فراهم می‌کند که محتوای خود را با مطلوب‌ترین حالت ممکن به مخاطبان عرضه کنند. از سویی دیگر در صورت استفاده از دالبی اتموس برای پخش صدا، ترکیب‌‌‌کردن کانال‌های مختلف صدا که فرایند زمان‌بری هم است دیگر ضرورتی ندارد و اصلا نیازی به این کار نیست؛ بنابراین مدت زمان مهندسی و پردازش صدا هم به میزان محسوسی کاهش می یابد.

سیستم‌های خانگی دالبی اتموس

شاید اکنون که می‌دانید دالبی اتموس تا ۴۰۰ اسپیکر را هم پشتیبانی کند، دیگر تمایلی به استفاده از سیستم‌های خانگی (که حداکثر دارای ۹ یا ۱۱ اسپیکر هستند) ندارید و آن‌ها را درمقایسه‌‌با سیستم‌های پیچیده مورداستفاده در سینماها ابتدایی و بی‌فایده می‌دانید؛ اما در سیستم‌های خانگی دالبی اتموس نیز کانال‌های صدا در اسپیکرهای مختلف تفکیک می‌شود و صدایی کاملا فراگیر و فراتر از تصورتان ایجاد می‌شود.

برای تهیه‌ی سیستم خانگی دالبی اتموس دو راه دارید؛ یا باید اسپیکرها، ساب و دستگاه گیرنده‌ی AV سیستم خود را جداگانه تهیه و تعداد اسپیکرها و نحوه‌ی چیدمان آن‌ها را خودتان مشخص کنید یا یکی از سیستم‌های صوتی مجهز به این فناوری را بخرید. در ادامه شما را با انواع مختلف سیستم‌های صوتی دالبی اتموس آشنا می‌کنیم.

سیستم‌های صوتی غیرآماده

اجازه دهید قبل از بررسی سیستم‌های آماده‌ی دالبی اتموس، بهترین اسپیکرها و دستگاه‌های گیرنده‌ی AV مناسب برای سیستمی حرفه‌ای را معرفی و پس از آن شما را با روش‌های مختلف چیدمان اسپیکرها آشنا و نکات ضروری در‌رابطه‌با این سیستم‌ها را بیان کنیم.

بهترین اسپیکرها برای دالبی اتموس

برای معرفی بهترین اسپیکرها برای ایجاد این سیستم، ابتدا اسپیکرها را به دو دسته‌ی اسپیکرهای سراند (Surround) و اسپیکرها مورداستفاده برای پخش صدا از بالا دسته‌بندی می‌کنیم و اسپیکرهای دسته‌ی دوم را نیز به دسته‌ی اسپیکرهای سقفی، اسپیکرهای که صدا را به سمت بالا هدایت می‌کنند (Upfiring) و اسپیکرهای دیواری (Height) تقسیم می‌کنیم.

یادآوری می‌شود اسپیکرهای مناسب برای ایجاد صدای فراگیر و دالبی اتموس به‌صورت ست آماده هم به فروش می‌رسند که از میان آن‌ها می‌توان به سیستم‌های تولید شده توسط کلیپش (Klipsch) اشاره کرد. به دلیل اینکه این اسپیکرها با یکدیگر سازگار و هماهنگ هستند، پیشنهاد می‌کنیم بیشتر در مورد آن‌ها فکر کنید؛ البته اگر مشکل مالی ندارید!

اسپیکرهای سراند (جلو، عقب، چپ و راست)

به دلیل اینکه در سیستم دالبی اتموس، پخش صدا از بالا نسبت به پخش صدا از سمت جلو، عقب، چپ و راست فرد اهمیت بیشتری دارد، در انتخاب اسپیکرهای سراند چندان حساس نباشید؛ البته پخش صدای مناسب از این اسپیکرها نیز مهم است. درصورتی‌که سیستم صدای دالبی ۵٫۱ یا ۷٫۱ مناسبی دارید، نیازی نیست اسپیکرهای سراند جدیدی بخرید و می‌توانید تنها با ارتقای گیرنده‌ی خود و افزودن اسپیکرهای جدید با قابلیت پخش صدای دالبی اتموس، سیستم خود را ارتقا دهید.

از میان بهترین برند اسپیکرهای ساراند می‌توان به برند Onkyo و Enclave Audio اشاره کرد که در این میان برند Enclave Audio گزینه‌های بی‌سیم نیز ارائه می‌کند. البته اسپیکرهای بی‌سیم کاملا بی‌سیم نیستند؛ این اسپیکرها به استفاده از سیم به دستگاه گیرنده‌ی بی‌سیم وصل می‌شوند و خود دستگاه هم باید به برق متصل شود. برای ایجاد سیستم دالبی اتموس در فضاها و اتاق‌های بزرگ هم برند Onkyo گزینه مناسب‌تری خواهد بود.

اسپیکرهای مناسب برای پخش و شنیده‌شدن صدا از بالا

حالا که از اهمیت بالای بلندگوهای سقفی آگاه شده‌اید، زمان آن فرارسیده تا درباره بلندگوهای سقفی برای ساخت مجموعه دالبی اتموس خانگی صحبت کنیم.

اسپیکرهای سقفی

اسپیکرهای سقفی (Ceiling) می‌توانند صدای دالبی اتموس را به بهترین شکل ممکن ارائه دهند. دراین‌زمینه شرکت‌های کلیپش (Klipsch) و Polk Audio گزینه‌های مناسبی به‌شمار می‌روند. علاوه‌براین اسپیکرهای بدون قاب بوز (Bose) نیز یکی از بهترین اسپیکرها برای پخش صدای دالبی اتموس هستند. تمام این اسپیکرها صدایی شفاف و پرقدرت تولید و در همه جا پخش می‌شود.

از مزایای اسپیکرهای کلیپش می‌توان به قابل‌تنظیم‌بودن جزئیات و شفافیت صدا اشاره کرد. اگر می‌خواهید اسپیکرهای شما در سقف مشخص نباشد از اسپیکرهای پولک اودیو و بوز استفاده کنید؛ زیرا  این بلندگوها دارای توری خاصی هستند که می‌توان آن را رنگ زد تا کاملا در سقف استتار شوند؛ اسپیکرهای بوز هم علاو‌ه‌بر اینکه دارای این توری مخصوص هستند، حاشیه‌ی باریکی نیز دارند؛ بنابراین می‌توان از آن‌ها در سقف‌های نقاشی‌شده نیز به‌راحتی استفاده کرد.

اسپیکرهای Upfiring

صدای این اسپیکرها به اندازه‌ی اسپیکرهای سقفی تاثیرگذار نیست؛ اما استفاده از آن راحت‌ها است و می‌توان آن‌ها را روی اسپیکرهای ساراند جلو قرار داد یا آن‌ها را در فاصله‌ی کمی از این اسپیکرها در بالای آن‌ها نصب کرد. با استفاده از این اسپیکرها دیگر نیازی است به سقف خانه آسیب بزنید و آن را سوراخ کنید. از میان بهترین برند اسپیکرهای آپ فارینگ می‌توان به سونی و انکیو (Onkyo) اشاره کرد. برای گزینه‌هایی مقرون‌به‌صرفه‌تر سراغ اسپیکرهای برند ELAC بروید و مدل‌های برند KEF نیز با ارائه کیفیت بالا درکنار قیمت مناسب می‌توانند انتظارات شما را برطرف کنند.

اسپیکرهای Height

اسپیکرهای Height که روی دیوار نصب می‌شوند، کمتر در سیستم دالبی اتموس مورد استفاده قرار می‌گیرند؛ اما در برخی از سیستم‌ها از قابلیت‌های این اسپیکرها استفاده می‌شود؛ اسپیکرهای کلیپش (Klipsch) و اسپیکرهای اس وی اس پرایم الویشن (SVS Prime Elevation) می‌توانند در سیستم‌های دالبی اتموس صدای بدون نقصی را ایجاد کنند. درضمن می‌توان از آن‌ها به‌عنوان بلندگوی سراند جلو، عقب و چپ و راست هم استفاده کرد.

قبل از خرید اسپیکرها و گیرنده باید به این نکته توجه کنید که تمام آن‌ها با یکدیگر سازگار و به اصطلاح «مچ» باشند. در ضمن برای پخش صدا یا هدایت آن به سمت بالا حتما اسپیکرهایی را خریداری کنید که با فناوری دالبی اتموس سازگار باشند. در هنگام نصب اسپیکرها هم درمورد مکان و زاویه‌ی قرارگیری آن‌ها و همچنین فاصله‌ی آن‌ها از یکدیگر و صندلی‌تان کاملا دقت کنید.

بهترین گیرنده‌های AV

درکنار دنون می‌توانید نگاهی هم به محصولات شرکت باسابقه سونی داشته باشید که تقریبا با قیمتی مشابه به‌فروش می‌رسند. به‌عنوان گزینه‌هایی مقرون‌به‌صرفه‌تر هم نگاهی به محصولات شرکت اونکیو و پایونر داشته باشید. البته درصورتی‌که قصد دارید صدای دالبی اتموس را از تلویزیون یا هر پلیر دیگری به گیرنده انتقال دهید، گیرنده حتما باید مجهز به درگاه HDMI eARC باشد (در بخش بعدی مقاله درمورد این درگاه توضیح خواهیم داد).

همچنین توصیه می‌کنیم در صورت امکان اتاق خود را آکوستیک کنید (نصب عایق‌های صوتی روی دیوارهای اتاق برای جلوگیری از ورود صدا به اتاق یا خروج از آن) تا هم بدون نگرانی از اذیت‌شدن دیگران با خیال‌ راحت با صدای بلند از تماشای فیلم لذت ببرید و هم جزئیات صدا را با وضوح کامل بشنوید. شما می‌توانید با انجام کارهایی مثل پوشاندن دیوارهای اتاق خود با موادی مثل شانه‌ی تخم‌مرغ، فوم‌های پلی اتیلن، پنل‌های عایق صدا و پرده‌های ضخیم مخملی و پشمی و پوشاندن درزها با نوارها و مواد پلاستیکی، تاحدودی اتاق خود را اکوستیک کنید؛ البته توصیه می‌کنیم کمی بیشتر هزینه کنید و این کار تخصصی را به دست متخصصان آن بسپارید تا بهترین نتیجه را بگیرید.

چیدمان‌های مختلف اسپیکرهای سیستم دالبی اتموس خانگی غیرآماده

در سیستم دالبی اتموس برخلاف سیستم‌های صدای دالبی متداول کنونی مانند سیستم ۵٫۱ و ۷٫۱، می‌‌توان اسپیکرها را با چینش‌های متفاوت در نقاط مختلف قرار دارد؛ حتی می‌توان تعداد اسپیکرها را افزایش یا کاهش داد. در ادامه برخی از چینش‌های ممکن برای سیستم دالبی اتموس را بررسی می‌کنیم.

چنانچه برای پخش و شنیده‌شدن صدا از چهار اسپیکر به‌جای دو اسپیکر استفاده شود؛ واقعی‌بودن و هیجان صدا به مراتب بیشتر می‌شود؛ بنابراین توصیه می‌کنیم در صورت امکان از چهار اسپیکر سقفی یا ماژول اتموس استفاده کنید؛ حتی می‌توان از شش اسپیکر سقفی هم برای نزدیک‌تر کردن صدا به واقعیت استفاده کرد (دو اسپیکر در جلو، دو اسپیکر در میان و دو اسپیکر هم در انتهای سقف).

سیستم ۵٫۱٫۲ و ۵٫۱٫۴

در سیستم ۵٫۱٫۲ در مجموع ۷ اسپیکر و یک ساب‌ووفر استفاده می‌شود که شامل سه اسپیکر در جلو (اسپیکر میانی و اسپیکرهای سمت چپ و راست)، دو اسپیکر در سمت عقب و دو اسپیکر در سقف (یا دو اسپیکری را صدا را  به سمت بالا هدایت می‌کنند) می‌شود.

اما در سیستم ۵٫۱٫۴ علاوه‌بر دو اسپیکر سقفی جلویی، دو اسپیکر مشابه جلویی هم در سمت عقب استفاده می‌شود.

چیدمان اسپیکرهای هر دو سیستم

اسپیکر میانی باید درست مقابل فرد و اسپیکرهای سراند باید در فاصله‌ی یکسان با اسپیکر میانی و در زاویه‌ی ۲۲ تا ۳۰ درجه در سطح گوش قرار بگیرند؛ اسپیکرهای سراند پشتی هم باید در زاویه‌ی ۹۰ تا ۱۱۰ درجه از فرد و ۳۰ تا ۶۰ سانتی‌متر بالاتر از گوش فرد قرار بگیرند. فاصله‌ی تمام اسپیکرها از فرد باید یکسان باشد؛ بنابراین نباید در یک خط صاف کنار هم قرار بگیرند؛ درضمن باید زاویه‌ی قرارگیری اسپیکرهای سراند به گونه‌ای باشد که به‌صورت زاویه‌دار و ضربدری (اسپیکر سمت راست جلو در مقابل اسپیکر سمت چپ عقب و اسپیکر سمت راست عقب در مقابل اسپیکر سمت چپ جلو قرار بگیرند) در مقابل یکدیگر باشند. درواقع اسپیکرها باید به صورتی در کنار هم قرار گیرند که حالت دایره شکلی را ایجاد کنند.

در صورتی‌که برای پخش صدا از بالا از بلندگوهای سقفی استفاده می‌کنید، باید آن‌ها را در سمت راست و چپ قسمت جلوی سقف و بالای اسپیکرهای سراند جلو در ارتفاع ۱٫۲ متری نصب کنید (بلندگوهای سقفی عقب سیستم ۵٫۱٫۴ نیز باید به همین صورت نصب شوند)؛ چنانچه اسپیکرهای‌ شما اسپیکرهای Upfiring هستند یا آن‌ها را درست بالای اسپیکرهای ساراند و در ارتفاع ۹۰ سانتی‌متری از آن‌ها قرار دهید و پس از نصب آن‌ها مطمئن شوید که صدا را به سمت سقف هدایت می‌کنند و بازتاب صدا درست به سمت همان نقطه‌ای است که شما نشسته‌اید؛ توصیه می‌کنیم برای ایجاد سیستم دالبی اتموس از فردی متخصص در این‌ زمینه کمک بگیرید تا صدای فراگیر ۳۶۰ درجه را به بهترین شکل ممکن تجربه کنید. 

در مورد مکان قرارگیری ساب‌ووفرهم باید بگوییم که مکان قرارگیری این بخش از سینمای خانواده اهمیت چندانی ندارد؛ اما بهتر است آن را در گوشه‌ی دیوار قرار دهید؛ برای کسب اطلاعات بیشتر درمورد چیدمان اسپیکرهای صدای دالبی به مقاله‌ی «راهنمای چیدمان اسپیکرها در سینمای خانگی و سیستم‌های صوتی» مراجعه کنید.

سیستم ۷٫۱٫۲ و ۷٫۱٫۴

در سیستم ساراند ۷٫۱ علاوه بر اسپیکرهای ساراند جلو و عقب دو اسپیکر نیز در سمت چپ و راست استفاده می‌شوند؛ فاصله‌ی این دو اسپیکر با فرد شنونده نیز باید به اندازه‌ی فاصله‌ی سایر اسپیکرها با باشد. در سیستم ۷٫۱٫۲ از دو و در سیستم ۷٫۱٫۴ از چهار اسپیکر برای پخش صدا از بالا استفاده می‌شود که چیدمان آن‌ها درست مانند اسپیکرهای سقفی سیستم ۵٫۱٫۲ و ۵٫۱٫۴ است و بلندگوهای سقفی عقب باید بالای بلندگوهای سراند عقب نصب شوند.

سیستم ۹٫۱٫۲

در این سیستم دو اسپیکر ساراند اضافه با زاویه‌ی ۵۰ تا ۷۰ درجه در میان اسپیکرهای سراند جلو و سراند چپ و راست، در یک خط با آن‌ها قرار می‌گیرند و دو اسپیکر هم برای پخش صدا از بالا استفاده می‌‌شوند. شما می‌توانید مطابق با میل خود چیدمان‌های دیگری را نیز انتخاب کنید؛ البته در انتخاب چینش خود باید به تعداد کانال‌ها و چیدمانی که گیرنده‌ی AV شما از آن پشتیبانی می‌کند، نیز دقت کنید.

سیستم‌های آماده

اگر درمورد چیدمان و تعداد اسپیکرهای سیستم خود چندان حساس نیستید یا قصد ایجاد سیستمی فوق حرفه‌ای ندارید و فقط می‌خواهید صدای دالبی اتموس را تجربه کنید، توصیه می‌کنیم خود را درگیر خرید اسپیکر، گیرنده و ساب‌ووفر نکنید و با خرید یک سیستم آماده کار خود را راحت کنید.

بهترین سینما خانگی‌های دالبی اتموس

سینمای خانواده فوکال سیب اوُ (Focal Sib Evo Home Cinema System)

سینمای خانواده‌ی فوکال سری سیب او (Sib Evo) با بهره‌مندی از اسپیکرهای دالبی و ساراند می‌توانند صدایی سه‌بعدی و غنی در فضایی کوچک ایجاد کند؛ محصولات این سری به‌سادگی نصب و آماده می‌شود و طراحی شیکی نیز دارند.

سینمای خانواده کلیپش سری رفرنس پریمیر (Klipsch Reference Premiere Home Theater System)

محصولات کلیپش با برخورداری از اسپیکرهای دالبی اتموس و ساب‌وو‌فر صدایی سه‌بعدی فراگیری با باس قوی ایجاد می‌کنند. کاربران این سری از سینمای خانگی کلیپش می‌توانند با‌استفاده از وای‌فای، بلوتوث و فناوری Airplay به‌راحتی هر وسیله‌ای را به این سیستم متصل و موسیقی و سایر فایل‌های صوتی خود را با آن پخش کنند.

ساندبارهای دالبی اتموس

برخی از شرکت‌ها نظیر ال‌جی، سامسونگ، تی‌سی‌ال (TCL) و یاماها ساندبارهای مختلفی با قابلیت پخش صدای دالبی اتموس عرضه کرده‌اند و مدعی هستند که این ساندبارها می‌توانند صدای دالبی اتموس کاملا فراگیری را ایجاد کنند.

بدون تردید این ساندبارها صدایی قدرتمند و شفافی تولید می‌کنند؛ اما صدای آن‌ها در حد انتظار، سه‌‌‌بعدی و فراگیر نیست و صدای دالبی اتموس ایجاد‌شده توسط این سیستم‌های صوتی، مجازی و شبیه‌سازی‌‌شده است. درواقع بلندگوی تعبیه‌شده در سمت بالا و چپ و راست ساندبارها، صدا را به سمت سقف و دیوارها هدایت می‌کنند و فرد با شنیدن انعکاس این صداها، تصور می‌کنند که صدا از سمت بالا و از سمت چپ و راست پخش می‌شود؛ بنابراین درصورتی‌که متمایل به استفاده از این ساندبار دالبی اتموس هستید؛ دیوارها و سقف‌ اتاق یا منزل شما باید با موادی پوشانیده شوند که بتوانند صدا را به خوبی منعکس کنند.

بهترین ساندبارهای دالبی اتموس

سامسونگ/هارمان کاردون

برخی از ساندبارهای این شرکت به بلوتوث و وای‌فای مجهز هستند و برخورداری از بلندگوهای ماهواره‌ای ساراند عقب باعث شده تا بلندگو بتواند صدای ساراند واقعی ایجاد کند. در ضمن وجود بلندگوهای Upfiring روی ساندبار و بلندگوهای ماهواره‌ای سراند عقب باعث می‌شود، پخش مجازی صدا از بالا به‌خوبی احساس شود.

سن‌هایزر

برند سن‌هایزر (Senheiser) برندی بسیار مطرح و پیشتاز در زمینه‌ی تولید سیستم‌های صوتی است. ساندبار دالبی اتموس این شرکت از ۱۳ اسپیکر مختلف تشکیل شده که همه‌ی آن‌ها در خود ساندبار قرار گرفته‌اند و می‌توانند صدایی کاملا سه‌بعدی ایجاد کنند. در هنگام استفاده از این ساندبارها احساس می‌کنید صدا از همه جهت‌ها پخش می‌شود.

ویزیو

ساندبارهای دالبی اتموس ویزیو (Vizio) ساندبارهایی مقرون‌به‌صرفه تولید می‌کند که البته به اندازه‌ی ساندبارهای سامسونگ طراحی شیک و زیبایی ندارند؛ اما عملکرد آن در تولید صدای دالبی اتموس قابل‌قبول است؛ البته در برخی مدل‌ها حجم تولیدی صدای اسپیکرهای Upfiring به‌اندازه اسپیکرهای سراند آن نیست اما صدای دقیق و واضحی پخش می‌کنند؛ به همین دلیل صدایی که از بالا احساس می‌کنید ممکن است کمتر باشد.

تفکیک صدا در اسپیکرهای مختلف

هدف اصلی ایجاد سیستم صدای سراند و دالبی اتموس تفکیک صدا از کانال‌های مختلف یا همان اسپیکرها است. دالبی اتموس به‌صورتی طراحی شده تا صداهایی مانند بارش باران یا صدای انفجار هواپیمایی در آسمان یا هر صدای دیگری که از بالا شنیده می‌شود را از اسپیکرهای بالا پخش کند.

سایر اصوات فیلم مثل دیالوگ‌ها و موسیقی‌ها از اسپیکر مرکزی، صداهای محیطی و پس‌زمینه‌ای (مثل صداهای پرندگان، آب، جمعیت و صداهای این چنینی که در هر محیطی وجود دارند) از اسپیکرهای سراند جلویی و چپ و راست (در سیستم ۷٫۱) و جلوه‌های ویژه‌ی صوتی (مثل صدای انفجارها یا هر صدای ساختگی این چنینی دیگر که هیجان فیلم را دوچندان می‌کنند) از اسپیکرهای سراند عقبی پشتی پخش می‌شوند.

مزایا و معایب دالبی اتموس

مزایا

اگرچه دالبی اتموس باعث شده است تا صدای فراگیر و سه‌بعدی پیش از بیش تحسین ما را برانگیزد و کوچک‌ترین جزئیات صدا به ما منتقل شود؛ اما در کنار مزایای خود معایبی دارد که ممکن است ما را کمی درمورد استفاده از آن مردد کند؛ حتما با مطالعه‌ی مقاله تا اینجا با مزایای این فناوری آشنا شده‌اید؛ علاوه‌بر مزایای اشاره‌شده در طول مقاله می‌توان گفت پشتیبانی تلویزیون‌ها، پلیرها و کنسول‌های جدید از این فناوری، امکان پخش محتوای دالبی اتموس در همه‌ی پلیرها از دیگر مزایای دالبی اتموس به‌شمار می‌‌روند. (البته صدای دالبی اتموس تنها در پلیرهایی به‌صورت سه‌بعدی و از بالا پخش می‌شود که از این فناوری پشتیبانی کنند و در سایر پلیر به‌صورت صدای فراگیر معمولی یا حتی استریو پخش می‌شود).

معایب

قیمت بالای تجهیزات

با اینکه چندسالی از ورود دالبی اتموس به سیستم‌های صوتی گذشته است اما همچنان به‌علت قیمت بالا خریداران کمتری را به‌خود جذب می‌کند. بنابراین این روند کند کاهش قیمت‌ها درنهایت روند رشد کاربران را نیز محدود هنوز در ابتدای راه قرار دارد و استفاده‌ از آن هنوز مثل سیستم‌های صدای فراگیر متداول فراگیر نشده است؛ به همین دلیل قیمت بالای سیستم‌های دالبی اتموس در‌حال‌‌حاضر تا حدودی منطقی است؛ البته قطعا در آینده‌ا‌ی نزدیک قیمت آن‌ها کاهش محسوسی خواهد شد؛ حتی می‌توان گفت روند کاهش قیمت این تجهیزات از همین زمان نیز آغاز شده است.

اگرچه قیمت ساندبارهای دالبی اتموس به‌مراتب کمتر از سینما خانواده‌ی دالبی اتموس است؛ اما باز هم نسبت برای بسیاری از افراد سیستم‌های گران‌قیمتی محسوب می‌شوند؛ به‌عنوان مثال خرید ساندبار دالبی اتموس ۵٫۱٫۲ جی‌بی‌ال هزینه‌ای ۳۳ میلیون تومانی (با دلار ۴۵ هزار تومانی) دارد! البته باز هم باید یادآور شویم که صدای دالبی اتموس مجازی ایجاد‌شده توسط ساندبارها اصلا درحد و اندازه‌ی صدای اسپیکرهای واقعی دالبی اتموس نیست. اگرچه سینماهای خانواده ۵٫۱ و ۷٫۱ متداول نیز چندان ارزان قیمت نیستند؛ اما قیمت آنها درمقایسه‌با سیستم‌های خانگی دالبی اتموس حقیقتا ناچیز است.

لزوم ارتقای سیستم‌های صوتی فعلی

همان‌طور که گفتیم با ارتقای سینما خانواده‌ی فعلی خود می‌توانید از فناوری دالبی اتموس بهره‌مند شوید؛ اما همان‌طور که گفتیم خرید یک گیرنده‌ی AV با قابلیت پشتیبانی از دالبی اتموس، قیمت بسیار بالایی دارد؛ علاوه‌براین شما حداقل به دو اسپیکر برای پخش صدا از بالا با قابلیت پخش صدای دالبی اتموس نیاز دارید (مثل اسپیکرهای سقفی، دیواری یا Upfiring) که هر کدام از آن‌ها نیز قیمت بالایی دارند.

کمبود محتوا

اگرچه در‌حال‌حاضر میزان محتوای ارائه‌شده برای دالبی اتموس نسبتا کافی است؛ اما هنوز مانند محتوای تولیدشده برای صدای سراند معمولی متنوع و گسترده نیست؛ البته قطعا در سال‌های آتی این مشکل برطرف خواهد شد.

تأخیر در انتقال صدا از اسپیکری به اسپیکر دیگر

به دلیل اینکه اسپیکرهای سیستم دالبی اتموس کمی با یکدیگر فاصله دارند؛ انتقال صدا از اسپیکری به اسپیکر دیگر با کمی تأخیر انجام می‌شود؛ البته بسیاری از افراد اصلا متوجه‌ی این تأخیر نمی‌شوند و تنها در صورتی این تأخیر را احساس می‌کنید که صدا با سرعت کمی پخش شود.

محتوای دالبی اتموس

متاسفانه درحال‌حاضر تنها فیلم‌ها و بازی‌های 4K حجیم با صدای دالبی اتموس منتشر می‌شوند و محتواهای Full HD از صدای فراگیر سه‌بعدی بی‌بهره است. در ادامه شما را با سرویس‌های عرضه‌کننده‌ی دالبی اتموس آشنا و فیلم‌ها، بازی‌ها و موسیقی‌های دارای صدای دالبی اتموس را معرفی می‌کنیم.

سرویس‌های ارائه‌‌دهنده‌ی صدای دالبی اتموس

درحال‌حاضر سرویس‌های پخش آنلاین نتفلکیس، آمازون پرایم و +Apple TV جزو مطرح‌ترین سرویس‌های ارائه‌دهنده‌ی محتوای دالبی اتموس هستند؛ البته استفاده از این سرویس‌ها در ایران به‌سختی امکان‌پذیر است و به دلیل سرعت پایین اینترنت در کشور، دسترسی به محتواهای 4K سخت‌تر نیز می‌شود؛ البته با جستجوی عبارت‌هایی نظیر Dolby Atmos Demo یا Dolby Atmos Trailer یا عبارت‌های مشابه دیگر در موتورهای جست‌وجو، به‌راحتی می‌توانید نمونه‌‌های صدای دالبی اتموس را بیابید و آن‌ها را  دانلود کنید.

فهرست فیلم‌های دارای صدای دالبی اتموس

برای مشاهده‌ی تمام فیلم‌های دارای صدای دالبی اتموس به این لینک مراجعه کنید. در مورد فیلم‌های سینمایی ایرانی هم باید گفت که تاکنون هیچ یک از این فیلم‌ها با صدای دالبی اتموس منتشر نشده‌اند؛ اما انیمیشن «آخرین داستان» که داستان کاوه‌ی آهنگر و ضحاک ماردوش (یکی از محبوب‌ترین داستان‌های شاهنامه) را به تصویر می‌کشد؛ نخستین انیمیشن ایرانی با صدای دالبی اتموس است.

فهرست بازی‌های دالبی اتموس

بازی‌های پشتیبانی کننده از صدای دالبی اتموس شامل لیست نسبتا بلندی می‌شوند که می‌توانید عناوین آن را از این لینک مشاهده کنید.

در بخش بعدی مقاله درمورد نحوه‌ی بهره‌گیری از دالبی اتموس در بازی‌ها و نحوه‌ی انجام بازی‌های دالبی اتموس در کامپیوتر توضیح خواهیم داد.

توجه: کنسول پلی‌استیشن ۴ و پلی‌استیشن ۵ از دالبی اتموس پشتیبانی نمی‌کنند و به همین دلیل نام این دستگاه در فهرست پلتفرم‌های بازی‌های مذکور بیان نشده است. 

موسیقی‌های دالبی اتموس

دالبی اتموس در زمینه موسیقی نیز استفاده‌های فراوانی دارد و تجربه‌ای بی‌نظیر از صدایی سه‌بعدی و فراگیر را دراختیار شنونده می‌گذارد. درمیان سرویس‌های استریم موسیقی پلتفرم‌های اپل موزیک، تایدال و آمازون موزیک محتواهای دالبی اتموس را ارائه می‌کنند. البته اسپاتیفای نیز به‌صورت محدودتری از این استاندارد پشتیبانی می‌کند. برای اطلاعات بیشتر درباره دالبی اتموس در دنیای موسیقی این لینک مراجعه کنید.

دستگاه‌های پشتیبانی‌کننده از دالبی اتموس

پخش صدای دالبی اتموس تنها نیازمند استفاده از سیستم‌های صوتی مجهز به این فناوری نیست، بلکه پشتیبانی دستگاه‌های پخش‌کننده‌ی محتوای 4K مانند تلویزیون‌ها، پلیرهای سخت‌‌افزاری و کنسول‌ها از این فناوری نیز ضروری است. در این بخش وسایل و پلیرهای مختلفی را که از دالبی اتموس پشتیبانی می‌کنند به شما معرفی خواهیم کرد.

دستگاه‌های پشتیبانی‌کننده از دالبی اتموس

در سال ۲۰۲۳ بسیاری از دستگاه‌ها به‌همراه پشتیبانی از دالبی اتموس معرفی و عرضه می‌شوند و تشخیص پشتیبانی دستگاه شما از این فناوری نیز امری دشوار نیست و تنها کافی است تا در جدول مشخصات محصول در وب‌سایت سازنده یا ازطریق دفترچه راهنما، جعبه محصول یا جستجو در گوگل به این موضوع پی‌ببرید.

نحوه‌ی انتقال محتوای دالبی اتموس

قطعا کیفیت تجهیزات مورداستفاده برای انتقال صدای دالبی اتموس از پلیر به سیستم صوتی به‌اندازه‌ی کیفیت خود سیستم‌های صوتی مهم است؛ برای انتقال صدای دالبی اتموس تنها باید از کابل HDMI استفاده کنید و انتقال آن برخلاف صدای سراند معمولی با کابل اپتیکال امکان‌پذیر نیست؛ زیرا صدای دالبی‌اتموس بیت‌ریت بسیار بالایی دارد (متوسط بیت‌ریت صدای دالبی اتموس درحدود ۴۷۰۰ کیلوبیت در ثانیه است و حداکثر میزان آن به ۸۳۰۰ کیلوبیت در ثانیه هم می‌رسد) و کابل‌های اپتیکال توانایی انتقال این میزان از اطلاعات را ندارند.

صدای دالبی اتموس تنها برای محتوای 4K عرضه می‌شود و تنها باید از کابل HDMI 2.1 برای انتقال این صدا استفاده کنید. درضمن امکان انتقال صدای دالبی اتموس با استفاده از درگاه HDMI ARC وجود ندارد؛ زیرا این درگاه تنها می‌تواند صدای ۸ کاناله (۷/۱) با حداکثر بیت‌ریت ۳ مگابیت در ثانیه را انتقال دهد؛ بنابراین HDMI ARC اصلا برای انتقال صدای دالبی اتموس مناسب نیست و درصورت استفاده از آن برای انتقال صدای فراگیر سه‌بعدی اصلا نمی‌توانید از حداکثر کیفیت ممکن صدای دالبی اتموس لذت ببرید و تنها می‌توانید برای انتقال ترک‌های صوتی دالبی اتموس که از حداقل بیت‌ریت و تعداد کانال ممکن (صدای ۸ و ۶ کاناله) برخوردارهستند، از این درگاه استفاده کنید.

البته در‌صورتی که درگاه HDMI ARC پلیر (معمولا تنها تلویزیون‌ها دارای این درگاه هستند) و گیرنده‌ی AV سیستم صوتی شما از حالت Common Mode برای انتقال صدا استفاده کند، انتقال صدای دالبی‌ اتموس با بیت‌ریت بالا نیز با آن امکان‌پذیر است؛ زیرا این نوع از درگاه‌های HDMI ARC توانایی انتقال صدایی با بیت‌ریت ۱۲ مگابیت در ثانیه هم برخوردار هستند؛ البته حتی این درگاه‌ها نیز توانایی انتقال صدایی با بیش از ۸ کانال را ندارند.

در سال ۲۰۱۷ نسل جدید درگاه HDMI ARC تحت‌عنوان HDMI eARC معرفی شده است که با استفاده از آن می‌توانید صدای دالبی اتموس را به‌راحتی انتقال دهید؛ زیرا این درگاه از صدای چند کاناله با کانال‌های متعدد (تا ۳۲ کانال) و صدای ۲۴ بیتی ۱۹۲ کیلوهرتزی تا بیت‌ریت ۳۸ مگابیت در ثانیه پشتیبانی می‌کند؛ بنابراین بدون هیچ مشکلی می‌توانید صدایی با وضوح بسیار بالا را با سرعت بالا با آن انتقال دهید؛ درحال‌حاضر تنها تعداد معدودی از دستگاه‌ها مجهز به پورت HDMI eARC هستند؛ البته اکثر دستگاه‌هایی که از فناوری دالبی اتموس پشتیبانی می‌کنند، این درگاه را نیز در خود جای داده‌اند.

یادآوری می‌شود، تنها کابل HDMI 2.1 از فناوری HDMI eARC پشتیبانی می‌کند؛ درضمن برای انتقال سریع محتوا باید از کابل‌هایی استفاده کنید که فوق سریع باشند و از فناوری Ethernet نیز پشتیبانی کنند؛ از میان بهترین کابل‌های HDMI 2.1 می‌توان به کابل‌های زیر اشاره کرد:

در بازار ایران کابل‌های HDMI مختلفی با قیمت‌های متفاوتی وجود دارد که عموما محدود به استاندارد HDMI 2.0 می‌شوند. بنابراین اگر به‌دنبال استاندارد HDMI 2.1 هستید باید کابل موردنظر را از برندهای معتبر تهیه کنید که البته به‌دلیل محدودیت عرضه قیمت بسیار بالایی نیز دارند. درحال حاضر در بازار کشور برند بیسوس یکی از برندهای معتبر با قیمت معقولانه است که کابل‌هایی با استاندارد HDMI 2.1 ارائه می‌کند. درزمان خرید حتما به لوگوی HDMI 2.1 روی جعبه محصول دقت کنید.

دالبی اتموس در صنعت بازی

در بخش اول مقاله عناوین بازی‌های دارای صدای دالبی اتموس را معرفی کردیم. استفاده از صدای دالبی اتموس در بازی‌ها موجب می‌شود، بازیکن کنترل بسیار بهتری روی بازی داشته باشد؛ مخصوصا در بازی‌های تیراندازی اول شخص؛ زیرا سه‌بعدی بودن صدا به بازیکنان این بازی‌ها کمک می‌کند موقعیت دشمنان خود را براساس صدا بهتر تشخیص دهند و این موضوع می‌تواند در مرگ و زندگی و برد و باخت او تأثیر بسزایی داشته باشد!

همان‌طور که در بخش قبلی گفتیم، کنسول‌های بازی مایکروسافت شامل کنسول‌های نسل هشتمی ایکس‌باکس وان ایکس و ایکس‌باکس وان اس و همچنین کنسول‌های نسل نهمی ایکس باکس سری ایکس و سری اس از دالبی اتموس پشتیبانی می‌کنند؛ اما متاسفانه در‌حال‌حاضر یک هیچ از بازی‌های منتشرشده برای نسخه‌های مختلف پلی‌استیشن ۴ پرو و پلی‌استیشن ۵ از دالبی اتموس پشتیبانی نمی‌کنند. البته برای تماشای فیلم دالبی اتموس با کنسول بازی سونی هیچ مشکلی وجود ندارد و تنها با انجام یک‌سری تنظیمات صوتی و برخی از تنظیمات دیگر در دیسک‌های بلوری می‌توانید به‌راحتی از صدای سه‌بعدی لذت ببرید.

برای فعال‌کردن صدای دالبی اتموس در کنسول‌های بازی مایکروسافت ایکس‌باکس وان ایکس و وان اس ابتدا اپلیکیشن Dolby Access را از مایکروسافت استور دریافت، نصب و اجرا کنید.

پس از اجرای اپلیکیشن صفحه‌ای نمایش داده می‌شود که می‌توانید با انتخاب گزینه‌ی With my home theater یا گزینه‌ی With my headphones صدا را از سینمای خانواده یا هدفون خود پخش کنید.

در صورت انتخاب گزینه‌ی With my home theater، در صفحه‌ی بعد گزینه‌ی Continue را انتخاب کنید.

در صفحه‌ی بعد با انتخاب گزینه‌ی Go to Xbox settings وارد صفحه‌ی تنظیمات پخش صدای دالبی می‌شویم.

در این صفحه گزینه‌ی HDMI Audio را روی حالت Bitstream Out  قرار دهید.

گزینه‌ی Bitstream format را روی حالت (Dolby Atmos for home theater (HDMI only قرار دهید (گزینه‌ی Optical Audio را تغییر ندهید و آن را غیرفعال باقی بگذارید).

پس از انجام این تنظیمات در صورت تمایل می‌توانید تنظیمات پخش صدای فیلم‌های بلوری دالبی اتموس را نیز انجام دهید؛ البته در‌صورتی که صدای فیلم دالبی اتموس باشد، صدا به‌صورت خودکار سه‌بعدی پخش می‌شود و تنظیمات پخش این صدا به‌صورت پیش‌فرض فعال هستند.

سپس با مراجعه به صفحه‌ی Home و بازکردن اپلیکیشن Dolby Access عناوین بازی‌های دالبی اتموس را مشاهده کنید. در ضمن با مراجعه به سرویس نتفلیکس از طریق اپلیکیشن Xbox می‌توانید تریلرهای جذابی را نیز با صدای دالبی اتموس تماشا کنید؛ البته برای دسترسی به سرویس نتفلیکس در ایران با چالش‌هایی روبه‌رو خواهید بود که در کنسول ایکس‌باکس به‌دلیل نبود نرم‌افزارهای تغییر IP این روند دشوارتر نیز خواهد شد.

توجه: این اپلیکیشن رایگان نیست و برای استفاده از باید ۱۴٫۹۹ دلار پرداخت کنید؛ البته امکان استفاده ۳۰ روزه‌ی رایگان وجود دارد که نیازمند کارت اعتباری مانند PayPal و MasterCard خواهد بود.

دالبی اتموس در صنعت موسیقی

موسیقی دالبی اتموس نیز مانند صدای فیلم کاملا شما را کاملا دربرمی‌گیرد؛ اجازه دهید مثالی را برای درک بهتر موضوع بیان کنیم؛ زمانی‌که در‌حال گوش‌دادن کنسرت ضبط‌شده با این فناوری هستید، با شروع کنسرت ابتدا صدای یک یا چند ساز را از مقابل می‌‌شنوید؛ اما با ادامه یافتن موسیقی صدای سازها را هر طرف می‌شنوید یا ممکن است از هر طرف صدای یک ساز خاص را بشنوید، حتی ممکن است صدای افراد حاضر در کنسرت که ترانه را زمزمه می‌کنند، از پشت سر خود بشنوید؛ قطعا موسیقی دالبی اتموس تجربه‌ای باورنکردنی برای شما رقم خواهد زد و حتی ممکن است لذت شما از موسیقی بیشتر از زمانی باشد که در سالن کنسرت حضور دارید.

هدفون‌های دالبی اتموس

باید این مژده را به شما بدهیم که حتی با هدفون هم می‌توانید صدای دالبی اتموس را بشنوید؛ البته صدایی که این هدفون‌ها ایجاد می‌کنند، مانند صدای ساندبارهای دالبی اتموس، مجازی و شبیه‌سازی شده است و درواقع با تکنیک جالبی تحت‌عنوان صدای باینرال (Binaural Audio) مغز شما را فریب می‌دهد؛ تکنیک Binaural Audio تکنیکی برای شبیه‌سازی صدای سه‌بعدی و ۳۶۰ درجه است.

در این تکنیک صدا به‌صورت استریو و با استفاده از دو میکروفون که در فاصله‌ی ۱۸ سانتی‌متری از یکدیگر قرار دارند (فاصله‌ی معمول بین دو گوش انسان) ضبط می‌شوند؛ در برخی از استودیوهای حرفه‌ای میکروفون‌ها در دو طرف سر یک مانکن و در داخل دو گوش مصنوعی با ساختاری مانند گوش واقعی قرار می‌گیرند تا تمام فرکانس‌های صدایی که انسان می‌شود، ضبط شوند.

هدفون‌های دالبی اتموس از تکنیک‌های صدای باینرال حداکثر استفاده را می‌کنند تا بتوانند صدای سه‌بعدی را به نحو احسن به کاربر منتقل کنند. هدفون‌های دالبی اتموس می‌توانند با واقعی‌کردن صدای انفجارها و تیراندازی‌ها و پخش دقیق صدای اشخاص براساس مکان آن‌ها، به بازیکنان کمک کنند تا موقعیت مکانی شخصیت‌های بازی را بهتر تشخیص دهند و نسبت به اتفاقات پیرامون خود در محیط بازی واکنش سریع‌تری داشته باشند. درحال‌حاضر استفاده از هدفون‌های دالبی اتموس برای تجربه‌ی بهتر صدای فراگیر بازی‌های دارای این صدا در ویندوز ۱۰ و کنسول‌های ایکس‌باکس وان ایکس و ایکس‌باکس وان اس متداول شده است.

از میان برترین هدفون‌های دالبی اتموس می‌توان به هدفون ترتل بیچ (Turtle Beach) و هدفون‌های پلنترونیک (Plantronic) اشاره کرد که در بازه قیمتی ۱۰۰ تا ۱۵۰ دلار به‌فروش می‌رسند.

دالبی اتموس در گوشی‌ها

چند سالی است که گوشی‌های دالبی اتموس نیز روانه‌ی بازار شده‌اند. صدای سه‌‌بعدی در این گوشی‌ها که برخی از آن‌ها مجهز به چهار اسپیکر هستند، به‌خوبی حرکت می‌کند و کاربران صدای کاملا فراگیر، بدون نویز و واضحی می‌شنوند (البته صدای دالبی اتموس ایجادشده توسط گوشی‌ها نیز مانند صدای ساندبارها و هدفون‌های دالبی اتموس، مجازی و غیرواقعی است). اسپیکر این گوشی‌ها حتی محتوی عادی را غنی‌تر و عمیق‌تر پخش می‌کنند. از دیگر قابلیت‌های این بلندگوها می‌توان به حذف صداهای مزاحم و تقویت صدای اصلی و مکالمه‌ها در کتاب‌های صوتی، پادکست‌ها و پیام‌های صوتی اشاره کرد. این موضوع درمورد ویدیوها نیز صدق می‌کند.

فعال‌کردن دالبی اتموس در گوشی‌های مجهز به دالبی اتموس

کاربران گوشی‌های سامسونگ می‌توانند قابلیت دالبی اتموس گوشی‌های خود را در صفحه‌ی دوم نوار نوتیفیکیشن‌ها فعال کنند. درصورتی‌که این ویژگی وجود ندارد، می‌توانند با مراجعه به بخش Advanced Sound Settings در بخش Sound & Vibrations تنظیمات گوشی، قابلیت دالبی اتموس را در بخش Sound Quality and Effects فعال کنند. در سایر گوشی‌های اندرویدی نیز تنظیمات فعال کردن دالبی اتموس با کمی تفاوت به همین صورت است.

ایجاد قابلیت دالبی اتموس در گوشی‌های اندرویدی فاقد دالبی اتموس

جالب است بدانید کاربرانی که گوشی‌های آن‌ها فاقد فناوری دالبی اتموس است نیز می‌توانند با استفاده‌ از ترفندی ساده و صرف چند دقیقه وقت تاحدودی از این ترفند استفاده کنند؛ در برخی از منابع گفته شده ایجاد این فناوری صوتی جدید روی گوشی‌ها مستلزم روت‌کردن گوشی است؛ اما درحقیقت هیچ نیازی به این کار نیست.

باتوجه به‌اینکه ما در زومیت به‌دلیل مسایل امنیتی آموزش فلش Dolby Installer از طریق کاستوم ریکاوری را آموزش نمی‌دهیم، همچنان می‌توانید با یک جستجو در گوگل به نتایج مختلفی دست پیدا کنید.

پخش محتوای دالبی اتموس در کامپیوتر

همان‌طور که گفتیم، انتقال محتوای دالبی اتموس نیازمند استفاده از درگاه HDMI 2.1 و HDMI eARC است. در‌حال‌حاضر کارت‌ های گرافیک انویدیا از سری RTX 3000 به بعد و AMD از سری RX 6000 به بعد از HDMI 2.1 پشتیبانی می‌کنند و بسیاری از مادربرد عرضه شده از سال ۲۰۲۱ به بعد نیز از HDMI 2.1 پشتیبانی می‌کنند؛ بنابراین با خرید تجهیزات مناسبت می‌توانید در کامپیوتر شخصی خود نیز دالبی اتموس را تجربه کنید.

البته در‌حال‌حاضر برای پخش دالبی اتموس در کامپیوتر مشکل و محدودیتی وجود ندارد و می‌توانید با استفاده از پلیرهایی نظیر Microsoft Movies & TV  (که در ویندوز ۱۰ از قبل نصب شده است و در ویندوز ۱۱ Media Player نام دارد) و VLC player (از نسخه‌ی موجود در استور مایکروسافت استفاده کنید) محتوای دالبی اتموس را پخش کنید. در‌حال‌حاضر امکان نصب دالبی اتموس در ویندوزهای ۷، ۸، ۱۰ و ۱۱ وجود دارد. 

در ویدیوی زیر نحوه‌‌ی فعال‌کردن دالبی اتموس به‌صورت رایگان در ویندوز ۱۰ و ۱۱ نمایش داده شده است. نحوه‌‌ی انجام در ویندوز ۸ و ویندوز ۷ نیز به همین صورت است.

دانلود ویدیو

فعال‌کردن دالبی اتموس در ویندوز ۱۰ و ۱۱

برای فعال‌کردن دالبی اتموس در ویندوز ۱۰ و ۱۱ نیز باید از اپلیکیشن Dolby Access استفاده و آن را از ویندوز استور دریافت کنید. در‌صورتی‌که در اپلیکیشن گزینه‌ی With my home theater را انتخاب کنید، لینکی برای فعال کردن گزینه‌ی Dolby Atmos for home theater در تنظیمات صوتی ویندوز در کنترل پنل دریافت خواهید کرد. بعد از انجام تنظیمات باید سیستم صوتی خود را انتخاب و آن را کالبیره کنید.

یکی دیگر از روش‌های پخش دالبی اتموس در کامپیوتر استفاده از اپلیکیشن K-light classic player است. در زمان نصب این اپلیکیشن، ابزاری نیز تحت‌عنوان Codec Tweak Tool نصب خواهد شد. پس از اجرای این ابزار مراحل زیر را دنبال کنید.

چنانچه می‌خواهید از هدفون برای شنیدن صدای سه‌بعدی استفاده کنید، باید کارت صدا شما از پلتفرم صدای سه‌بعدی ویندوز ۱۰ پشتیبانی کند.

اگر کاربر ویندوز ۱۰ هستید و می‌خواهید به‌صورت رایگان از شنیدن صدای سه‌بعدی با هدفون لذت ببرید، می‌توانید از ویژگی رایگان Windows Sonic for Headphones استفاده کنید. برای فعال‌کردن این ویژگی ابتدا روی آیکون اسپیکر در نوار وظیفه راست‌کلیک و سپس گزینه‌ی Playback Devices را انتخاب کنید. پس از انتخاب گزینه‌ی Playback Devices دستگاه خود را انتخاب و روی گزینه‌ی Properties کلیک کنید و با انتخاب گزینه‌ی Windows Sonic for Headphones در سربرگ Spatial sound از صدای سه‌بعدی لذت ببرید.

درصورت استفاده از ویندوز ۱۱ نیز می‌توانید با کلیک راست روی آیکن بلندگو در نوار وظیفه و انتخاب گزینه Sound Settings، دستگاه فعال را انتخاب و در انتهای منوی باز شده و در قسمت Spatial audio گزینه Windows Sonic for Headphones را انتخاب کنید.

دالبی اتموس و Windows Sonic چندان با یکدیگر متفاوت نیستند و انتخاب آن‌ها به سلیقه‌ی شخصی افراد بستگی دارد؛ برخی تصور می‌کنند که صدای دالبی اتموس عمق زیادی ندارد و برخی دیگر معتقدند که Windows Sonic صداها را اغراق‌آمیز پخش می‌کند؛ اما هر دو فناوری در بخش صدای سه‌بعدی با وضوح بالا کاملا موفق عمل می‌کنند.

یادآوری می‌شود علاوه بر گوشی‌ها، برخی از لپ‌تاپ‌ها نیز با فناوری دالبی اتموس عرضه شده‌اند؛ چینش بلندگوهای این لپ‌تاپ‌ها باعث می‌شود صدا در جهات مختلف پخش شود و فرد تصور می‌کند که صدا کاملا او را احاطه کرده است.

مقایسه‌ی کلی و مختصر دالبی اتموس با فناوری‌های مشابه

DTS X و Auro 3D دو فناوری مشابه دالبی اتموس هستند. هر سه فناوری صدایی کاملا فراگیر و سه‌بعدی ایجاد می‌کنند. مهم‌ترین تفاوت DTS X و دالبی اتموس این است که در فناوری DTS X قانون خاصی برای چیدمان اسپیکرها وجود ندارد و افراد می‌توانند اسپیکرها را مطابق با سلیقه‌ی خود طوری در اطرافشان قرار دهند که بهترین صدای ممکن را بشنوند و دیگر لازم نیست اسپیکرها را با چیدمان‌هایی مثل ۵٫۱٫۲ یا ۷٫۱٫۲ یا سایر چیدمان‌های خاص در اطراف قرار دهند.

یکی دیگر از مزایای دیگر DTS X نسبت به دالبی اتموس، نیاز نداشتن به اسپیکرهای مخصوص برای پخش صدا از بالا (مثل اسپیکرهای سقفی، اسپیکرهای upfiring یا اسپیکرهای height) و امکان استفاده از اسپیکرهای ساراند معمولی برای پخش صدای دالبی است.

Auro 3D به نسبت دالبی اتموس و DTS X کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این فناوری نیز باید اسپیکرها با چیدمان خاصی نصب شوند و مهم‌ترین تفاوت این فناوری با دالبی اتموس هم به این موضوع مربوط می‌شود.

در فناوری Auro 3D برخلاف دالبی اتموس از سه لایه اسپیکر استفاده می‌شود. لایه‌ی اول اسپیکرهای سراند معمولی هستند؛ لایه‌ی دوم مربوط به اسپیکرهایی است که روی دیوار نصب می‌شود (اسپیکرهای height) و لایه‌ی سوم از اسپیکرهای سقفی تشکیل می‌شود. تفاوت دیگر دالبی اتموس و Auro 3D، نحوه‌ی چینش اسپیکرهای سقفی و تعداد آن‌ها است. همان‌طور که گفتیم، در سیستم‌های صوتی دالبی اتموس دو یا چهار اسپیکر در سمت جلو یا جلو و عقب سقف نصب می‌شوند؛ اما در سیستم Auro 3D تنها یک اسپیکر سقفی در مرکز سقف قرار می‌گیرد؛ در سیستم Auro 3D نمی‌توان از چند اسپیکر سقفی یا اسپیکرهای upfiring برای انعکاس صدا به سمت بالا استفاده کرد.

یکی دیگر از تفاوت‌های Auro 3D با دالبی اتموس، میزان استفاده از اسپیکرهای دیواری یا همان اسپیکرهای Height است؛ معمولا در سیستم دالبی اتموس یا از اسپیکرهای دیواری اصلا استفاده نمی‌شود یا به‌جای اسپیکرهای سقفی استفاده می‌شوند؛ اما این اسپیکرها در سیستم Auro 3D نقش بسیار مهمی دارند و در این سیستم حداقل ۴ عدد از آن‌ها (دو اسپیکر در قسمت جلو درست بالای اسپیکرهای سراند جلو و دو اسپیکر در پشت بالای اسپیکرهای سراند عقب) با زاویه‌‌ای در‌حدود ۲۵ درجه نصب می‌شوند.

طراحان Auro 3D معتقد هستند صداهایی که به‌صورت کاملا عمودی پخش می‌شوند، چندان طبیعی به‌نظر نمی‌رسند و انسان در‌حالت طبیعی بیشتر صداهایی را می‌شود که از اطراف یا کمی بالاتر از سطح گوش او (با زاویه‌ای تا حداکثر ۳۰ درجه) به گوش برسند؛ بنابراین تنها از یک اسپیکر سقفی در این سیستم استفاده شده است و حتی در برخی از سیستم‌ها اسپیکر سقفی اصلا استفاده نمی‌شود.

چینش‌های متفاوتی برای سیستم Auro 3D وجود دارد که از میان آن‌ها می‌توان به سیستم ۹٫۱ (سیستم صدای سراند ۵٫۱ به اضافه‌ی چهار اسپیکر دیواری)، سیستم ۱۰٫۱ (یک اسپیکر در سقف به سیستم اضافه می‌شود) و سیستم ۱۳٫۱ اشاره کرد (سیستم صدای سراند ۷٫۱ به اضافه‌ی چهار اسپیکر دیواری).

از میان گیرنده‌های AV مجهز به فناوری Auro 3D می‌توان به گیرنده‌های دنون (Denon) اشاره کرد. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد Auro 3D و عناوین فیلم‌های ارائه‌شده با این فناوری صوتی به این لینک مراجعه کنید.

Auro 3D توانایی رقابت با دالبی اتموس را ندارد؛ زیرا در این فناوری صدا حداکثر می‌تواند در ۱۳ کانال تفکیک شود؛ اما صدای دالبی توانایی تفکیک‌شدن تا ۱۲۸ کانال مختلف را نیز دارد. درضمن صدای Auro 3D به‌اندازه‌ی صدای دالبی اتموس پویا نیست و در بین کانا‌ل‌های مختلف حرکت نمی‌کند. اگر بخواهیم این سه فناوری را نظر کیفیت رده‌بندی کنیم، DTS X، دالبی اتموس و Auro 3D به ترتیب در  جایگاه اول تا سوم قرار می‌گیرند؛ اما از نظر محبوبیت و کاربرد بیشتر، برتری کامل با دالبی اتموس است.

آینده‌ی دالبی اتموس

در‌حال‌حاضر تنها ۴۸۰۰ سینما در سراسر جهان مجهز به فناوری دالبی اتموس هستند که درصد کمی از سینماهای مدرن را تشکیل می‌دهند؛ بدون تردید در آینده تعداد بیشتری از سینماهای جهان مجهز به صدای دالبی می‌شوند. از سوی دیگر همان‌طور که صدای فراگیر از آغاز پیدایش تاکنون پیشرفت زیادی داشته است، صدای دالبی اتموس نیز در آینده تکامل می‌یابد و به واقعیت نزدیک‌تر خواهد شد. تیم طراح این فناوری با تکیه بر تجربه‌ی غنی ۵۰ ساله‌ی شرکت دالبی، پیوسته در‌حال تلاش برای تقویت صدای سه‌بعدی هستند؛ بنابراین قطعا در آینده صدای سه‌بعدی پویاتر، غنی‌تر و واقعی‌تری خواهیم شنید.

آیا دالبی اتموس ارزش پرداخت پول دارد؟

قطعا صدای سه‌بعدی لذت تماشای فیلم یا بازی‌کردن را به مراتب بیشتر می‌کند و برای شنیدن چنین صدایی ناگزیر به استفاده از سخت‌افزارهای و نرم‌افزارهای پشتیبانی‌کننده از دالبی اتموس و فناوری‌های مشابه آن هستید. اگرچه سازندگان سیستم‌های صدای دالبی ۷٫۱ مدعی هستند که محصول آن‌ها توانایی ایجاد صدای سه‌بعدی را دارد، چنین ادعایی تنها یک حقه‌ی تبلیغاتی برای افزایش فروش این دستگاه‌ها است؛ زیرا یکی از اصول ایجاد صدای سه‌بعدی، پخش صدا از بالا و به‌صورت عمودی جهت افزودن بعد جدیدی به صدای فراگیر است و سیستم‌های صدای فراگیر متداول توانایی انجام این کار را ندارند.

نکته‌ی حائز اهمیت دیگر اینکه ساندبارها، هدفون‌‌ها، گوشی‌ها و لپ‌تاپ‌ها توانایی خلق صدای سه‌بعدی واقعی را ندارند و برای تجربه‌ی صدای ۳۶۰ درجه باید به فکر تهیه‌ی گیرنده‌ی AV حرفه‌ای و اسپیکرهایی با قابلیت پخش صدای دالبی اتموس باشید؛ البته ایجاد چنین سیستمی هزینه‌ی زیادی دارد.

سخن آخر

قطعا هرچقدر صدای دالبی اتموس را توصیف کنیم، نمی‌تواند به اندازه‌ی تجربه‌ی واقعی این فناوری تأثیرگذار باشد؛ به همین دلیل از شما مخاطبان عزیز تقاضا داریم در‌صورتی که صدای دالبی اتموس را از نزدیک تجربه کرده‌اید، نظرها و تجربه‌های خود را در بخش نظرات بیان کنید.