بیوگرافی لینوس توروالدز، خالق لینوکس و گیت

لینوس توروالدز مهندس کامپیوتر فنلاندی-آمریکایی و خالق و توسعه‌دهنده‌ی کرنل لینوکس است. این کرنل به‌عنوان کرنل سیستم‌عامل‌های محبوب لینوکس، اندروید، کروم و بسیاری سیستم‌عامل‌های محبوب کنونی شناخته می‌شود. سیستم کنترل نسخه‌ی توزیع شده‌ی گیت نیز از دیگر اختراعات توروالدز است.

لینوس توروالدز به‌ خاطر توسعه‌ی سیستم‌عاملی متن باز برای کامپیوترهای شخصی، در سال ۲۰۱۲ به‌همراه شینیا یاماناکا، جایزه‌ی آکادمی فناوری فنلاند را دریافت کرد. او همچنین در سال ۲۰۱۴ جایزه‌ی پیشگام کامپیوتر را از انجمن علوم کامپیوتر IEEE گرفت. آخرین افتخار توروالدز، جایز‌ه‌ی محصولات الکترونیکی ماسورا ایبوکا از سازمان IEEE است. او در حال حاضر در بنیاد لینوکس فعالیت می‌کند.

لینوس توروالدز را می‌توان مؤثرترین برنامه‌نویس دنیای کامپیوتر نامید. فردی که با توسعه‌ی کرنل رایگان و متن باز لینوکس، دنیای جدیدی پیش روی مهندسان کامپیوتر قرار داد.

لینوس بندیکت توروالدز (Linus Benedict Torvald) در ۲۸ دسامبر سال ۱۹۶۹ در شهر هلسینکی، پایتخت و بزرگ‌ترین شهر فنلاند به دنیا آمد. نام او از لینوس پائولینگ، فیزیک-شیمی‌دان مشهور و برنده‌ی جایزه‌ی نوبل گرفته شده است. خانواده‌ی توروالدز جزو اقلیت سوئدی کشور فنلاند بودند.

توروالدز در سال‌های نوجوانی

پدر و مادر لینوس در دوران کودکی او از هم جدا شدند و او صرف‌ نظر از حادثه‌ی پیش‌آمده، کودکی معمولی و حتی شادی داشت. لینوس به‌ همراه مادر و پدربزرگ و مادربزرگش زندگی می‌کرد. علاقه‌ی او به خواندن از همان سال‌های کودکی و تحت تأثیر فضای خانواده شکل گرفت.

توروالدز اولین تلاش‌ها برای توسعه‌ی نرم‌افزار را روی کامپیوتر کومودور انجام داد. او ابتدا از زبان بیسیک و سپس از زبان دشوارتر اما کارآمدتر اسمبلی برای توسعه‌ی نرم‌افزار استفاده کرد. برنامه‌نویسی و ریاضیات به‌سرعت به علاقه‌ی اصلی لینوس تبدیل شدند. پدرش تلاش زیادی کرد تا او را به تفریحات معمول جوانان در آن زمان علاقه‌مند کند اما در این کار موفق نبود. خود لینوس هم عنوان کرده که علاقه و استعدادی در آن تفریح‌ها نداشته است.

لینوس توروالدز در سال ۱۹۸۷ اولین کامپیوتر خود را با پس‌اندازش خریداری کرد. این کامپیوتر، Sinclair QL نام داشت و جزو اولین کامپیوترهای خانگی ۳۲ بیتی بود. این کامپیوتر شخصی از پردازنده‌ی ۷.۵ مگاهرتزی موتورولا و ۱۲۸ کیلوبایت حافظه‌ی رم بهره می‌برد که نسبت به کومودور پدربزرگ، پیشرفت بزرگی برای لینوس بود. البته لینوس به‌سرعت از این کامپیوتر ناامید شد؛ چرا که سیستم‌عامل آن روی حافظه‌ی رام کار می‌کرد و قابلیت برنامه‌نویسی نداشت.

لینوس در سال ۱۹۸۸ راه والدینش را در پیش گرفت و برای ادامه‌ی تحصیل به دانشگاه هلسینکی رفت. او در آن زمان در برنامه‌نویسی و علوم کامپیوتر حرفه‌ای شده بود. لینوس در سال ۱۹۹۰ در دوره‌های آموزشی زبان برنامه‌نویسی C شرکت کرد که همین مهارت، پایه‌گذار توسعه‌ی لینوکس توسط او شد.

توروالدز در میان سال‌های تحصیل مجبور شد که یازده ماه به‌عنوان نیروی ارتش فنلاند خدمت کند. این دوره‌ی اجباری وقفه‌ای تقریبا یک‌ساله در تحقیقات او ایجاد کرد. او در دوران خدمت به درجه‌ی ستوان دوم رسید. در سال ۱۹۹۰، توروالدز به دانشگاه بازگشت تا تحصیلاتش را ادامه دهد و در آن زمان با سیستم‌عامل یونیکس آشنا شد.

محیط یکی از اولین نسخه‌های سیستم‌عامل یونیکس

لینوس در سال ۱۹۹۱ یک کامپیوتر شخصی IBM با پردازنده‌ی ۳۳ مگاهرتزی اینتل ۳۸۶ و ۴ مگابایت رم خریداری کرد. او از خرید خود بسیار راضی بود؛ چرا که پردازنده‌ی کامپیوتر جدید، پیشرفت‌های قابل توجهی نسبت به کامپیوترهای قبلی او داشت. البته سیستم‌عامل این کامپیوتر نیز لینوس را راضی نکرد. کامپیوتر او مجهز به MS-DOS بود که توانایی کافی برای استفاده از امکانات پردازنده‌ی اینتل ۳۸۶ نداشت. ضعف داس و تمایل لینوس برای توسعه‌ی سیستم‌ها، او را به سیسم‌عامل قدرتمندتر یعنی یونیکس علاقه‌‌مند کرد.

به‌هرحال مینیکس قابلیت‌های بیشتری نسبت به داس داشت و به‌نحوی بهتر با پردازنده‌های x86 اینتل کار می‌کرد. البته این سیستم‌عامل نیز محدودیت‌های خاص خود را داشت. تمامی کدهای این سیستم‌عامل به‌صورت عمومی در دسترس نبودند، بعلاوه برخی قابلیت‌های اصلی یونیکس در آن تعبیه نشده بود و از همه مهم‌تر، قیمت مجوز آن نیز بالا بود.

در تاریخ ۲۵ آگوست سال ۱۹۹۱، توروالدز تصمیمش برای توسعه‌ی سیستم‌عامل متن باز و رایگان را علنی کرد. این خبر به‌صورت اعلامیه‌ای در گروه خبری مینیکس منتشر شد و به‌عنوان یکی از باارزش‌ترین اسناد تاریخ دنیای کامپیوتر شناخته می‌شود. در متن این اعلامیه آمده است:

سلام به تمام کابران مینیکسمن در حال توسعه‌ی یک سیستم‌عامل رایگان (به‌صورت تفریحی) هستم. این سیستم‌عامل برای پردازنده‌های ۳۸۶ بهینه‌سازی شده است. فعالیت من روی این سیستم‌عامل از ماه آوریل آغاز شده و به‌زودی اولین نسخه عرضه خواهد شد. من از هر بازخوردی در ارتباط با نقاط قوت و ضعف مینیکس که سیستم‌عامل من شبیه به آن است استقبال می‌کنم.در حال حاضر بش نسخه‌ی ۱.۰۸ و gcc نسخه‌ی ۱.۴۰ را روی سیستم‌عامل خودم پورت کرده‌ام و به نظر می‌رسد همه‌چیز به‌خوبی عمل می‌کند. احتمالا تا چند ماه دیگر به نتیجه‌ی نهایی خواهم رسید. من از هرگونه نظر و پیشنهادی استقبال می‌کنم؛ اما تضمینی به اجرای همه‌ی نظرات ندارم.-:)لینوس توروالدز

صفحه کنونی ftp تاریخی که اولین نسخه‌ی لینوکس در آن قرار گرفت

در ۱۷ سپتامبر همان سال، پس از تلاش‌های مستمر، نسخه‌ی اولیه و خام ۰.۰۱ سیستم‌عامل لینوس آماده شد. اولین نسخه‌ی رسمی ۰.۰۲ نیز پنجم اکتبر معرفی شد که قابلیت اجرای Bash و GCC داشت. آماده شدن این نسخه‌ها باعث شد لینوس اعلامیه‌ای جهت شروع پروژه‌ی مشترک منتشر کند که امروز به‌عنوان بزرگ‌ترین پروژه‌ی اشتراکی جهان شناخته می‌شود. در متن این اعلامیه آمده است:

آیا حسرت روزهای اوج مینیکس با نسخه‌ی ۱.۱ را می‌خورید. حسرت زمانی که هر فردی می‌توانست درایور مخصوص خود را توسعه دهد؟ آیا بدون پروژه مانده‌اید و با تمام وجود منتظر سیستم‌عاملی با قابلیت شخصی‌سازی هستید؟ آیا از این‌که همه چیز تنها در مینیکس اجرا می‌شود خسته شده‌اید؟ در این صورت این اعلامیه بهترین گزینه برای شما است.-:)همان‌طور که مدتی پیش اعلام کردم، من در حال توسعه‌ی سیستم‌عاملی رایگان و شبیه به مینیکس هستم که برای پردازنده‌های AT-386 بهینه شده است. بالاخره این سیستم‌عامل به مرحله‌ی اجرا رسید. من قصد دارم سورس کد این پروژه را برای توسعه‌ی گسترده‌تر منتشر کنم. در حال حاضر سیستم‌عامل در نسخه‌ی ۰.۰۲ قرار دارد؛ اما به‌راحتی توانسته است نرم‌افزارهای bash، gcc، gnu-make و gnu-sed و compress را اجرا کند.سورس کد پروژه‌ی شخصی من در آدرس nic.funet.fi یا (۱۲۸.۲۱۴.۶.۱۰۰) و در شاخه‌ی /pub/OS/Linux قابل دسترسی است. در این شاخه فایل README نیز به همراه تعدادی فایل باینری برای اجرا در لینوکس وجود دارد. سورس کد تمام کرنل در دسترس عموم قرار دارد؛ چرا که از هیچ کد مینیکسی در آن استفاده نشده است. البته منابع کتابخانه‌ای به‌طور کامل رایگان نیستند و نمی‌توان در حال حاضر آن‌ها را گسترش داد. به‌هرحال این سیستم تا کنون به‌خوبی کار کرده است.

اری لمکی، دوست توروالدز به او پیشنهاد داد که کد پروژه را در شبکه‌ای منتشر کند تا این منابع برای استفاده‌ و مطالعه‌ی دیگر برنامه‌نویسان در دسترس باشد. لمکی خود توسعه‌دهنده‌ی سرویس FTP با نام ftp.funet.fi بود که پروژه‌ی لینوس را روی سرویس خود منتشر کرده بود.

توروالدز با لپتاپ و کامپیوتری قدیمی در حال اجرای لینوکس

یکی از تصمیمات مهم توروالدز در ابتدای معرفی لینوکس، عرضه‌ی آن تحت مجوز GPL بود. خود او نیز این را مهم‌ترین تصمیم زندگی‌اش می‌داند. مجوز General public license توسط ریچارد استالمن، حامی نرم‌افزار آزاد تدوین شده است و به هر کسی اجازه‌ی مطالعه، استفاده، ایجاد تغییرات و بازتوزیع نرم‌افزار مورد نظر را می‌دهد. تنها وظیفه‌ی شخص دوم، آزاد گذاشتن کد‌های نرم‌افزاری است که با استفاده از کد اصلی توسعه داده.

انتشار لینوکس تحت مجوز نرم‌افزار آزاد، بسیاری از مهندسان برنامه‌نویس در سرتاسر جهان را تشویق کرد که در توسعه‌ی سیستم‌عامل تازه متولدشده‌ی توروالدز به او کمک کنند. در نتیجه رشد و بهبود لینوکس با سرعت بالایی ادامه یافت.

تمرکز اصلی لینوس در این زمان به توسعه‌ی کرنل سیستم‌عامل اختصاص یافت. خوشبختانه استالمن و مؤسسه‌ی نرم‌افزار آزاد تحت مدیریتش، تعدادی نرم‌افزار برای استفاده در نسخه‌های آزاد یونیکس توسعه داده بودند. این نرم‌افزارها بعدا به اجزای اصلی تمامی توزیع‌های لینوکس تبدیل شدند. دیگر بخش‌های لینوکس نیز توزیع یونیکس برکلی گرفته شدند. سیستم X window نیز که برای مدیریت رابط کاربری گرافیکی لینوکس و دیگر سیستم‌عامل‌های یونیکسی استفاده می‌شود، توسط محققین دانشگاه MIT آماده شد.

بازدهی و سرعت بالای لینوکس و بهینه‌سازی فرآیندها در آن باعث شد روز به روز اشخاص و شرکت‌های جدیدی به تیم توسعه‌ی آن اضافه شوند. این روند باعث افزایش سریع تعداد کاربران نیز شد. مهارت و شهرت توروالدز در این زمان باعث شد که به‌عنوان استاد در دانشگاه هلسینکی مشغول به کار شود. او در کنار تدریس، توسعه‌ی لینوکس را نیز ادامه می‌داد.

لوگوی GPL، مجوز انتشار لینوکس

یکی از تکالیف توروالدز در کلاس‌های مقدماتی کامپیوتر در سال ۱۹۹۳، ارسال ایمیل به استاد بود. یکی از دانشجویان توروالدز به نام تاو مونی که قهرمان کاراته بود، در ایمیل تکلیفی به‌نوعی از او خواستگاری کرد. این خواستگاری منجر به ازدواج شد و سه سال بعد، اولین فرزند این زوج به دنیا آمد.

مسیر پیشرفت توروالدز و لینوکس خالی از چالش و انتقاد نبوده است. حتی در داخل اکوسیستم نرم‌افزارهای آزاد نیز انتقاداتی به روند فعالیت توروالدز وارد می‌شد. به‌عنوان مثال، پروفسور تاننبام از عدم استفاده از میکروکرنل‌ها در لینوکس ناراضی بود و در سال ۱۹۹۲ مقاله‌ای تند با عنوان «لینوکس منسوخ شده است» منتشر کرد.

علاوه بر تاننبام، استالمن نیز اعتقاد داشت که نام لینوکس به‌تنهایی برای این سیستم‌عامل مناسب نیست و باید آن را گنو لینوکس نامید. دلیل استالمن، استفاده از ابزارهای گنو توسعه‌یافته توسط او در لینوکس بود.

لینوس توروالدز پس از یک دهه فعالیت به‌عنوان دانشجو، استاد و محقق در دانشگاه هلسینکی، تصمیم گرفت تغییری اساسی در مسیر کاری خود ایجاد کند. ناگفته نماند که در آن زمان، فرصت‌های و پیشنهادهای شغلی متعددی برای او وجود داشت.

به‌همین دلیل، لینوس در سال ۱۹۹۷ به سیلیکون ولی کالیفرنیا رفت تا در شرکت Transmeta Corporation مشغول به کار شود. این شرکت در زمینه‌ی تولید ریزپردازنده‌ها فعالیت می‌کرد و شغل توروالدز در آنجا، توسعه‌ی نرم‌افزارهایی برای ارتباط سیستم‌عامل‌ها با پردازنده‌های این شرکت بود. البته این شرکت ارتباطی با لینوکس نداشت و این حقیقت، دلیل مهمی بود که لینوس آن را برای ادامه‌ی کار انتخاب کند. خالق لینوکس معتقد بود که نباید از هیچ شرکت فعال در زمینه‌ی لینوکس بیش از دیگران حمایت کند.

استخدام توروالدز در این شرکت باعث نگرانی برخی طرفداران لینوکس شد. کار کردن توروالدز در شرکتی که منافع مالی داشت، برای آن‌ها عجیب بود. بعلاوه این شرکت از هم‌بنیانگذار مایکروسافت یعنی پل آلن پشتیبانی مالی دریافت می‌کرد.

لوگوی اولین شرکت توروالدز در سیلیکون ولی

به‌هرحال قبول کردن این شغل برای توروالدز دشوار نبود. این فرصت علاوه بر تغییرات حرفه‌ای در زندگی کاری، او را به سیلیکون ولی می‌رساند. سیلیکون ولی خواه ناخواه برای هر متخصص کامپیوتر و فعال دنیای فناوری، مقصدی رؤیایی است و لینوس توروالدز بزرگ هم از این قائده مستثنا نبود. بعلاوه این محیط بسیار پیشرفته‌تر از اکوسیستم کوچک فناوری در فنلاند بود. علاوه بر همه‌ی این موارد، خانواده‌ی توروالدز بزرگ شده بود و او باید درآمد خود را افزایش می‌داد.

قرارداد توروالدز با ترنسمتا به‌گونه‌ای بود که او زمان کافی برای توسعه‌ی پروژه‌ی لینوکس داشت. البته این قرارداد منافع زیادی هم برای آن شرکت داشت. آن‌ها علاوه بر جذب یک مهندس حرفه‌ای و خوش‌ذوق، فردی را در تیم خود داشتند که توجه رسانه‌ها را به آن‌ها جلب می‌کرد.

در دورانی که مردم مشغول مقایسه کردن این دو نابغه‌ی دنیای کامپیوتر بودند، بیل گیتس روز به روز ثروتمندتر می‌شود و در مقابل، توروالدز تقریبا هیچ درآمدی از سیستم‌عامل آزاد و رایگانش نداشت. او حقوقی متوسط دریافت می‌کرد و خانواده‌اش در خانه‌ای معمولی در محله‌های متوسط شهر زندگی می‌کردند.

لینوکس در برابر ویندوز

البته سبک رفتاری و اعتقادات توروالدز به‌گونه‌ای بود که علاقه‌ای به کسب ثروت و قدرت زیاد نداشت. او نشان داده بود که همه‌ی نوآوری‌هایش را تنها به خاطر لذت بردن انجام می‌دهد و معتقد بود که مهم‌ترین فاکتور برای برنامه‌نویس لذت بردن از برنامه‌نویسی و ایجاد خلاقیت است. به هر حال او در دوره‌های بعدی زندگی به‌خوبی با پول و قدرت آشنا شد. او در نهایت اعتقاد پیدا کرد که ثروت هم مزایای خاص خودش را دارد.

سال ۱۹۹۹ زمان افزایش درآمد و دارایی‌های توروالدز بود. شرکت‌های بزرگ RED Hat و VA Linux که توسعه‌دهندگان پیشگام نرم‌افزارهای تجاری بر مبنای لینوکس بودند، هر دو بخشی از سهام خود را به پاس خلق لینوکس به این مهندس فنلاندی اعطا کردند. زمانی که سهام رد هت به‌صورت عمومی عرضه شد، لینوس توروالدز به‌یک‌باره میلیونر شد و با عرضه‌ی عمومی سهام VA، ارزش دارایی‌های او به نزدیک ۲۰ میلیون دلار رسید.

سال‌های بعدی، دوران اوج پذیرش لینوکس توسط شرکت‌های بزرگ بود. شرکت‌هایی همچون اوراکل، اینتل، نت‌اسکیپ، کارل و آی‌بی‌ام همگی به‌دنبال جایگزینی ارزان‌تر و رقیبی قابل توجه برای ویندوز بودند. جلب توجه این شرکت‌ها به ساخته‌ی توروالدز و استفاده‌ی گسترده از این سیستم‌عامل در بخش‌های مختلف صنعت، روز به روز به شهرت این مهندس فنلاندی اضافه می‌کرد.

توروالدز در سال ۲۰۰۳ شرکت ترنسمتا را ترک کرد و در Open Source Development Labs مشغول به کار شد. او در سال ۲۰۰۴ برای نزدیک شدن به محل کارش در اوپن سورس دولوپمنت لبز، به شهر بیورتون رفت.

لوگوی بنیاد لینوکس

این سازمان غیر انتفاعی توسط کنسرسیومی بین‌المللی حمایت می‌شد تا توسعه‌ی لینوکس را برای استفاده از کامپیوترهای حرفه‌ای و تجاری سرعت ببخشد. این سازمان قصد داشت به مرکز توجه صنعت لینوکس تبدیل شود. در سال ۲۰۰۷ این سازمان به با گروه استانداردهای آزاد  ادغام شد و بنیاد لینوکس را تأسیس کردند.

لینوکس بخش اعظمی از موفقیت خود را مدیون هوش، مهارت و تعهد لینوس توروالدز است. تصمیمات استراتژیک او در بخش‌های فنی و همچنین مجوزهای توسعه، این سیستم‌عامل را به شهرت امروزی رسانده است. او علاوه بر توسعه‌ی حرفه‌ای لینوکس در روزها و سال‌های ابتدایی، تصمیماتی مهم برای پیشرفت آن گرفت که مهم‌ترین آن‌ها، عرضه‌ی لینوکس تحت مجوز نرم‌افزارهای آزاد بود.

علاوه بر تصمیمات گفته‌شده، شخصیت توروالدز او را به گزینه‌ای مناسب برای تبدیل شدن به یک رهبر عرفانی برای این اکوسیستم تبدیل کرده بود. او در دروان پیشرفت لینوکس هم شخصی متواضع ماند و بدون توجه به ثروت و قدرت، زندگی را در لذت بردن از زمان حال خلاصه کرد.

نکته‌ی جالب در مورد پنگوئن نماد لینوکس این است که پنگوئن، نماد شانس لینوس توروالدز است. اعتقاد به نماد شانس در فرهنگ غربی رواج دارد و افراد شیء یا موجودی را به‌عنوان عامل افزایش شانس می‌پذیرند و نمادهای آن را با خود حمل می‌کنند.

تا سال ۲۰۰۶ حدود دو درصد از کد منبع کرنل لینوکس توسط توروالدز نوشته شده بود که باتوجه به آمار بالای مشارکت در این کار، درصد بالایی محسوب می‌شد. البته او در سال ۲۰۱۲ اعلام کرد که دیگر فعالیت جدی روی نوشتن کد ندارد و تنها کد نوشته‌شده توسط دیگران را ترکیب و ادغام می‌کند. 

گیت یک ابزار ثبت ورژن و اصلاحات است که عموما توسط برنامه‌نویسان و توسعه‌دهنده‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. توسعه‌ی این ابزار توسط توروالدز به انتقادها از او به‌ دلیل استفاده از ابزار انحصاری BitKeeper بازمی‌گردد.

توروالدز یکی از طرفداران پروپاقرص نرم‌افزارهای کد باز است اما در کنار آن اعتقاد دارد که باید از بهترین ابزار برای انجام کارها استفاده کرد. همین اعتقاد باعث شده بود که او برای کنترل روند تغییرات لینوکس از بیت‌کیپر استفاده کند که انتقادات زیادی را از طرف جامعه‌ی متن‌ باز متوجه او کرد. به‌هرحال توروالدز مجبور شد برای راحتی خود، گیت را توسعه دهد که امروزه به نیازی اساسی برای تیم‌های توسعه‌ی نرم‌افزار تبدیل شده است.

لوگوی ابزار کنترل نسخه‌ی گیت

فعالیت اصلی لینوس توروالدز در حال حاضر، عضویت در بنیاد لینوکس و کمک به توسعه‌ی هرچه بیشتر کرنل لینوکس است. او در توسعه‌ی نرم‌افزاری با نام Subsurface نیز نقش داشته است. این نرم‌افزار آزاد برای ثبت وقایع و برنامه‌ریزی برای غواصان استفاده می‌شود. توورالدز در حال حاضر به‌عنوان بالاترین مقام جهت تأیید اضافه شدن کد به کرنل اصلی لینوکس فعالیت می‌کند و برند Linux را نیز تحت مالکیت دارد.

توروالدز در حال دریافت جایزه‌ی IEEE سال ۲۰۱۸

لینوس توروالدز با یکی از دانشجویان خود در دانشگاه هلسینکی یعنی توو توروالدز ازدواج کرد و ثمره‌ی این ازدواج، سه دختر با نام‌های پاتریشا، دنیلا و آماندا است. نکته‌ی جالب این‌که سال تولد این دخترها، به‌عنوان اعداد جادویی در کرنل لینوکس شناخته می‌شوند. توروالدز هیچ گرایش یا تعصب سیاسی ندارد و معتقد است شخصیت او اجازه‌ی دخیل شدن در برنامه‌های سیاسی را نمی‌دهد.

توروالدز بر خلاف بسیاری از بزرگان دنیای فناوری، اهل شهرت و خودنمایی نیست. تصاویر و اخبار کمی روزانه از او منتشر می‌شود و علاوه بر آن، علاقه‌ی چندانی به اظهار نظر در مورد اتفاقات صنعت ندارد. از لحاظ زندگی شخصی نیز اطلاعات کمی از او در اینترنت منتشر شده است.