معرفی کتاب «کد فکری: شاخصه‌های مهم تیم‌های موفق»

بسیاری از ما ممکن است فکر کنیم اگر استعداد چیزی را نداریم، یعنی با آن چیز متولد نشده‌ایم؛ بنابراین، هرگز نمی‌توانیم آن را به‌دست آوریم. برخی دیگر از ما فکر می‌کنیم استعداد معنایی ندارد و همه‌چیز را می‌توان با یادگیری به‌دست آورد. واقعیت این است که بیشتر از آنچه فکر می‌کنیم، حق انتخاب داریم و اغلب حقیقت چیزی بین این دو تفکر است.

در اینجا، این سؤال پیش می‌آید: آیا همه می‌توانند در تیمشان فرهنگی عالی و مؤثر داشته باشند یا به استعداد خاصی نیاز است؟ فرهنگ عالی از کجا می‌آید؟ چگونه می‌توان آن را در گروه خود ایجاد و آن را حفظ کرد؟ چگونه می‌توان فرهنگی تیم نیازمند اصلاح را شناسایی و تقویت کرد؟

در تحقیقی به‌نام «سیب سالم» که در دانشگاه ساوت‌ولز استرالیا روی گروه‌های مختلف انجام شد، نتایج نشان داد الگویی مختصر از رفتارهای ظریف بیش از توانایی‌های اندازه‌گیری‌شدنی نظیر هوش و مهارت و تجربه‌ی افراد اهمیت دارد. در این تحقیقات، فردی به‌نام نیک به‌عنوان «سیب بد» در هر گروه حضور می‌یافت و سعی می‌کرد رفتارهایی چون بی‌مسئولیتی و از زیر کار دررفتن و رفتار عضوی دل‌سردکننده و ناامید یا رفتار فردی نادان و مخالف را به گروه تزریق کند. اغلب گروه‌ها تحت‌تأثیر رفتارهای او قرار می‌گرفتند، تا اینکه در گروه فردی به‌نام جاناتان به‌دلیل حضور احساس امنیت در فضای گروه و ارتباط یکپارچه‌ی اعضا، این رفتارها نتوانست خللی ایجاد کند. گروه جاناتان موفق شد؛ اما علت موفقیتش باهوش‌تر یا ماهرتر بودن اعضایش نبود؛ بلکه عامل اصلی احساس امنیت اعضای گروه بود که جاناتان با الگوهای ظریف رفتاری مثل گوش‌دادن دقیق، پاسخ گرم، برقراری آرامش و پرسیدن دیدگاه‌های دیگران به‌وجود آورد.

برای موفقیت در کارهای گروهی و تعامل سالم در گروه، مدیران قرار نیست کارهایی را تکرار کنند که معمولا رهبران بزرگ انجام می‌دهند. نیازی نیست کارهای دیگران را به آن‌ها دیکته کنند یا مسئولیت کارهای آن‌ها را برعهده بگیرند. حتی تشویق و شرح دیدگاهی خاص هم الزامی ندارد و موضوع مهم این است که اعضای گروه ارتباط یکپارچه‌ای با یکدیگر پیدا کنند و هریک از آن‌ها در گروهشان به احساس امنیتی پایدار دست یابند. همچنین، گروه را مثل خانواده‌شان تصور کنند و به آن احساس تعلق داشته باشند.

مسئله اینجا است که تا پیش از این تحقیق، محققان فکر می‌کردند احساس امنیت صرفا حال‌و‌هوایی احساسی در گروه است و اهمیت چندانی ندارد؛ اما تحقیقات چیزی برعکس این ماجرا را نشان داد. احساس امنیت بسترساز عاملی است که تفکرات قوی براساس آن شکل می‌گیرند؛ اما سؤال این است: احساس امنیت از کجا به‌وجود می‌آید؟ پاسخ گروه‌های بسیار موفق به این سؤال یکسان است. همه‌ی آن‌ها گروهشان را مانند خانواده‌ی خود می‌دانند.

کتاب «کد فکری» تحلیل کاملی از این موضوع ارائه می‌دهد که افراد چگونه درکنار هم و باهم در گروه کار می‌کنند و چگونه گاهی مانع یکدیگر از انجام کار گروهی می‌شوند. دنیل کویل در کتاب قبلی‌اش با عنوان «کد استعداد» (The talent code) مؤلفه‌های آزمایش‌شده‌ای از عملکرد عالی فردی را به‌دست آورد. او بعد از آن با دراختیارداشتن این مؤلفه‌ها به‌سراغ گروه‌ها و تیم‌ها رفت که حاصل این تحقیقات کتاب کد فکری (The culture code) است. فرهنگ‌های سالم و قوی تیمی که در این کتاب درباره‌ی آن صحبت شده، باعث می‌شود افراد یک تیم عملکرد بهتری داشته باشند و به نتایج بهتری دست پیدا کنند.

دنیل کویل در کتاب «کد فکری»، مثال‌های فراوانی از کارهای گروهی موفق و شکست‌خورده و دلایل موفقیت و شکست آن‌ها را مطرح کرده است. او متوجه شد که در بطن گروه‌های بسیار موفق، عواملی تکرارشونده وجود دارند؛ بدین‌صورت که در تمام این گروه‌ها، افراد احساس امنیت را تجربه و برای کارکردن احساس راحتی می‌کنند. همچنین، افراد به‌راحتی ضعف‌ها و آسیب‌پذیری‌هایشان را با یکدیگر به‌اشتراک می‌گذارند تا نشان دهند به کامل و بی‌نقص بودن نیازی نیست. علاوه‌بر‌این، گروه‌های موفق اهداف را به‌صورت هدفی مشترک و عمومی همراه‌با مسیری مشخص و روشن برای رسیدن به آن تعیین می‌کنند.

یکی از دلایل مهم برای اینکه بسیاری از افراد ترجیح می‌دهند از خانه و از راه دور تمام یا بخشی از کارهایشان را انجام دهند، این است که در خانه‌ی خودشان احساس امنیت می‌کنند. همه‌ی ما امن‌ترین جایی که می‌شناسیم، خانه‌ی خودمان است؛ بنابراین، احساس امنیت در محیط گروهی کار باعث انجام کارهای بزرگی می‌شود. به‌طور مثال، در محیطی که امنیت را در آن تجربه می‌کنید، راحت‌تر خلاقیتتان را آزاد می‌کنید و از‌آنجا‌که نگران پشت‌سر خود نیستید، روبه‌جلو روی کارتان متمرکز می‌شوید. جایی که احساس امنیت می‌کنید، حرفتان را همان‌طورکه در ذهنتان است، آزادانه بیان می‌کنید و خودتان هستید. چنین چیزی برای کار گروهی بسیار سودمند است.

وقتی محیط امن در گروه داشته باشیم، راه دیگر برای نزدیک‌ترشدن افراد به یکدیگر، این است که آسیب‌پذیری خود را با دیگران به‌اشتراک بگذاریم. با این کار اتفاق خوشایندی رخ می‌دهد و افراد این پیام را از جانب ما تشخیص می‌دهند و آن‌ها نیز ایراداتشان را به‌اشتراک می‌گذارند. این اشتراک‌گذاری باعث می‌شود افراد گروه احساس راحتی و نزدیکی بیشتری با یکدیگر پیدا کنند.

درواقع، آسیب‌پذیری قوت است و نه ضعف. گاهی اوقات، افراد این‌طور فکر می‌کنند که در محیط‌های کاری باید همیشه قدرتمند و بااعتمادبه‌نفس به‌نظر بیایند؛ به‌همین‌دلیل، آسیب‌پذیری خود را آشکار نمی‌کنند. درحالی‌که آشکارکردن نقاط آسیب‌پذیر خود این پیام را به افراد دیگر گروه می‌دهد که نیازی ندارند کامل و بی‌عیب باشند و راحت‌تر و بی‌دغدغه‌تر کار می‌کنند. وقتی تمام افراد گروه می‌پذیرند که هیچ‌کس کامل نیست، این پذیرش به آن‌ها کمک می‌کند حتی بعد از اشتباه‌کردن هم احساس خوبی داشته باشند. این امر اعتمادبه‌نفس آن‌ها را تقویت می‌کند. به‌هرحال، اشتباه‌کردن مسئله‌ای اجتناب‌ناپذیر در رسیدن به هدفی مشترک در گروه است.

مقاصد کوچک مجموعه‌ای از عقاید و ارزش های گروهی است که در آن کار می‌کنید تا به هدف بزرگ مشترکی دست پیدا کنید. آن هدف مشترک باید هدفی مشخص باشد و راه‌هایی ساده و شفاف برای رسیدن به آن در هر بخش از گروه تعیین کنید. هدف مشترک آن چیزی است که در آینده قرار است گروه به آن برسد؛ اما مقاصد کارهایی است که در زمان حال افراد گروه باید انجام بدهند تا در آینده به آن هدف بزرگ دست پیدا کنند؛ بنابراین، این مقصدها باید پلی میان حال و آینده باشد.

دنیل کویل (Daniel Coyle)، نویسنده‌ی پرفروش نیویورک‌تایمز، در آلاسکا به‌دنیا آمده است. از سال ۲۰۱۳، وی به‌عنوان مشاور ویژه‌ی هندی‌های مقیم کلیولند در اوهایو فعالیت می‌کند و نیز سردبیر مجله‌ی اوت‌ساید است. او برنده‌ی جایزه‌ی کتاب ورزشی سال ۲۰۱۲ به‌همراه همیلتون و جایزه‌ی بهترین کتاب غیرداستانی در گودریدز است.

کتاب The culture code :the secrets of highly successful groups اثر Daniel Coyle در سال ۲۰۱۸ منتشر شده است. در سال ۱۳۹۸، انتشارات هورمزد کتاب «کد فکری: شاخصه‌های مهم تیم‌های بسیار موفق» را با ترجمه‌ی مژگان حیدرعلی منتشر کرده است. این کتاب در فروست سری کتاب‌های حوزه‌ی کسب‌وکار قرار دارد و در موضوعات رهبری و فرهنگ سازمانی طبقه‌بندی شده است. در همان سال، انتشارات مرو همین کتاب را با عنوان «الفبای فرهنگ» و ترجمه‌ی لیلا رسولی روانه‌ی بازار نشر کرده است.

آدام گرانت، یکی از نویسندهگان پرفروش نیویورک‌تایمز، درباره‌ی کتاب «کد فکری» می‌گوید:

سال‌ها منتظر بودم تا کسی چنین کتابی بنویسد؛ اما این کتاب از تصور من هم بهتر بود. دنیل کویل کتابی واقعا درخشان و جذاب خلق کرده است که جادوی گروه‌های عالی را برملا می‌کند. هرچه سریع‌تر آن را بخوانید.

چارلز دوهیگ، نویسنده‌ی پرفروش دیگری از نیویورک‌تایمز و نویسنده کتاب قدرت عادت که پیش‌تر در زومیت معرفی کردیم، درباره‌ی این کتاب می‌گوید:

اگر دوست دارید بدانید گروه‌های موفق چگونه کار می‌کنند، راهنمای مؤثرتری از کتاب دنیل کویل پیدا نمی‌کنید.

لزلو باک، نویسنده‌ی کتاب «قوانین کار»، هم خواندن کتاب «کد فکری» را چه برای سرپرست تیم و چه برای هریک از اعضای هر تیمی واجب می‌داند. او این کتاب را راهنمایی گام‌به‌گام برای ساختن تیم‌هایی موفق و مؤثر و البته شاد می‌داند. 

ست گادین، نویسنده‌ی بزرگ و معروف کتاب Linchpin و کتاب‌های پرفروش دیگر درزمینه‌ی بازاریابی، درباره‌ی کتاب «کد فکری» چنین می‌گوید:

در هر صفحه از کتاب، ایده‌های عمیقی را شاهدیم؛ داستان‌هایی که شیوه‌ی کارکردن و راه‌ورسم رهبری گروه و تأثیرگذاری بر جهان را نشان می‌دهد. خواندن این کتاب به‌شدت و فوری توصیه می‌شود.

کتاب کد فکری در فهرست کتاب‌های پرفروش نیویورک‌تایمز قرار دارد. همچنین، نامزد یکی از کتاب‌های برتر سال در مجله‌های بلومبرگ و لایبرری بوده است. این کتاب در آمازون ۴/۷ از ۵ ستاره را ازآنِ خود کرده و با استقبال خوانندگانش مواجه شده است. دیدگاه‌ها و مرورهای مفصل و موافق خوانندگان و کم‌بودن انتقادات به این کتاب، خود گویای این استقبال است.

همه‌ی ما عضوی از گروه‌های مختلفی در زندگی هستیم. خواندن کتاب «کد فکری» می‌تواند به ما کمک کند تا در گروه خودمان عملکرد بهتری داشته باشیم و گروه بسیار موفقی درکنار هم بسازیم. علاوه‌بر‌آن، این کتاب به هرکسی که سرپرستی گروهی را برعهده دارد، به‌شدت توصیه می‌شود.

شما درباره‌ی کتاب «کد فکری» چه فکر می‌کنید؟ لطفا دیدگاه‌های خود را با ما و دیگران کاربران زومیت در میان بگذارید.