معرفی کتاب «راهنمای مربیگری؛ فرایندها، اصول و مهارت‌های مربیگری فردی»

احتیاج به مربی یا کوچ یا حامی پدیده‌ای نسبتا جدید است که در دنیای امروز بسیار فراگیر شده است. در این روزها، داشتن مربی‌ای بسیار مفید است که فعالیت‌هایتان را با او به‌اشتراک بگذارید و بتواند از شما حمایت کند. نداشتن مربی یا راهنما ممکن است باعث شود مسیری که برای موفقیت طی می‌کنید، به مقصد و هدف مدنظرتان ختم نشود؛ چرا‌که ما انسان‌ها کامل نیستیم و نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم به‌تنهایی و بدون راهنمایی‌های مربی، به تمام هدف‌های خود دست پیدا کنیم. اصطلاح کوچ یا مربیگری آینه‌ای بدون قضاوت و اظهارنظر است و فرایند مربیگری مسیری برای ارزیابی شما است تا در شرایط مختلف و متفاوت تصمیمات درستی اتخاذ کنید که به‌نفعتان است. این تصمیم می‌تواند یادگیری مهارت جدید یا انجام کاری برای رسیدن به نتیجه‌ای مثبت باشد.

کتاب «راهنمای مربیگری؛ فرایندها، اصول و مهارت‌های مربیگری فردی» کتابی است که با هدف ارائه‌ی راهکارها و قواعد مربیگری منتشر شده است. این کتاب مربیگری را گفت‌وگو و تعاملی دو‌سویه میان دو شخص توصیف می‌کند که در نتیجه‌ی این گفت‌وگو، فرد مقابل تأثیرات چشمگیری در یادگیری، فهم، پیشرفت و رفتار خود خواهد پذیرفت. در کتاب راهنمای مربیگری، شما با رویکرد‌های مختلف مربیگری و کاربرد‌های آن در موقعیت‌های متفاوتی نظیر کسب‌وکار یا زندگی شخصی آشنا خواهید شد و تمرین‌های متناسب با آن را خواهید دید.

این کتاب تلاش می‌کند گوش‌دادن بدون قضاوت در قامت مربیگری را آموزش دهد و با ارزیابی و سؤال‌کردن از فرد مقابل، بازخوردهای مفیدی دریافت کند. مربی حرفه‌ای تلاش می‌کند با گفت‌وگو، در طرف مقابل آگاهی و بینش ایجاد کند و گزینه‌های دردسترس بیشتری در‌اختیارش بگذارد تا به نتیجه‌ی دلخواه برسد. در همین زمینه، اگر مربی یا جزو مدیران پرمشغله باشید، این کتاب راهکارهای متعددی برای مدیریت گروه‌ها دراختیارتان قرار می‌دهد و از این حیث، بسیار پراهمیت است.

هدف اصلی کتاب راهنمای مربیگری این است که اصول و نکات و رهنمودهای ساده‌ای را ارائه دهد که در شیوه‌ی مربیگری دلخواهتان به شما کمک می‌کند. مربیگری گفت‌وگو یا مجموعه‌ای از گفت‌وگوها میان دو نفر است؛ اما وجه تمایز این گفت‌وگو، تأثیرگذاری آن بر شخص مقابل است. گفت‌وگوی مؤثر مربیگری بر فهم، یادگیری، رفتار و پیشرفت فرد تأثیر می‌گذارد.

کتاب راهنمای مربیگری اصول و رویکردهای مربیگری را توضیح می‌دهد و نحوه‌ی کاربرد آن‌ها را در موقعیت‌های مختلف مربیگری، مانند مربیگری کسب‌وکار (Business Coaching) یا وضعیت کلی‌تری، مانند مربیگری در زندگی شخصی (Life Coaching) نشان می‌دهد. این کتاب مانند راهنما و به‌صورت کاملا عملی و اغلب در موقعیت‌های روزمره به یادگیری و تمرینتان کمک می‌کند. برای کسانی که مربی هستند، این کتاب مشابه دستورالعمل است که نکات تازه و ایده‌های جالبی مطرح می‌کند. همچنین، راهنمای مربیگری برای مدیران پرمشغله شیوه‌هایی به‌منظور استفاده در گروهشان ارائه می‌کند.

پس از اولین نگارش کتاب جولی استار در سال ۲۰۰۲، حرفه‌ی مربیگری روند بسیار هیجان‌انگیزی در پیشرفت آغاز کرد. با آگاهی مردم از تأثیر و مزایا و ارزش این نوع حمایت و پیشرفت، میزان علاقه به مربیگری سرعت گرفته است. اکنون تمامی مربیان یا علاقه‌مندان به مربیگری به سیل عظیمی از دانش، آموزش، پشتیبانی و راهنمایی دسترسی دارند تا در مسیرشان به جلو بروند. همچنین، سازمان‌ها بیش‌ازپیش مربیگری را عامل مثبتی برای پیشبرد اهداف کسب‌وکار می‌دانند. بنابراین، مربیگری ارتباط فردی و حرفه‌ای با افراد دارد؛ زیرا مربیگری برمبنای وابستگی متقابل و ذاتی انسان‌ها و نیاز به پشتیبانی از یکدیگر بنا شده است. اکنون شاهدیم این حقیقت ساده مزایای فراوانی ایجاد کرده است.

این کتاب اصول و رویکردهای مربیگری را توضیح می‌دهد و نحوه‌ی کاربرد آن‌ها را در وضعیت‌های مختلف مربیگری، مانند مربیگری تجاری در محل کار یا وضعیت کلی‌تری، مانند مربیگری در زندگی شخصی، نشان می‌دهد. اگر در عرصه‌ی مربیگری تازه‌کار هستید، این کتاب راهنما به‌صورت کاملا عملی و اغلب در موقعیت‌های روزمره، به یادگیری و تمرینتان کمک می‌کند. همچنین، برای مربیان حرفه‌ای نکات تازه و ایده‌های جالبی مطرح و برای مدیران پرمشغله، شیوه‌هایی برای استفاده در گروهشان ارائه می‌کند. از یاد نبرید برای استفاده از ایده‌های این کتاب، نیازی ندارید مربی باشید؛ حتی اگر در موقعیتی هستید که می‌توانید ازطریق آموزش به دیگران کمک کنید تا تغییر کنند، این کتاب برایتان مفید خواهد بود.

فعالیت کوچینگ یا مربیگری ترکیبی از رفتارها و فنون و شیوه‌هایی است که می‌دانیم در نتایج کار فرد اثرگذار هستند. به‌طور مثال حین گفت‌وگو، مربیان به‌خوبی گوش می‌دهند و سؤال می‌کنند و چالش یا مشاهدات سازنده‌ای را ارائه می‌دهند و بازخوردهای مفیدی مطرح می‌کنند. هر فرد می‌تواند هدف خاص یا موضوع دلخواه یا تصوری از سبک زندگی کلی دلخواهش داشته باشد. مربیان تأثیرگذار به گفت‌وگوهایی کمک می‌کنند که آگاهی و بینش و گزینه‌های دردسترس فرد را در هر وضعیتی افزایش می‌دهد. در مقام مربی، ارتقای مهارت‌های ما چالش ارزشمندی است که ابتدا با خودمان آشنا می‌شویم تا دیگران را بهتر درک و پشتیبانی کنیم. در دنیایی که بسیاری از ما با پیچیدگی و مشکلات فزاینده و اهداف و رؤیاها و تمایلات مختلفی رو‌به‌رو هستیم، مربی قوی می‌تواند واقعا به بهبود زندگی ما کمک کند.

در این کتاب، ساختار طبیعی گفت‌وگوی مربیگری ارائه شده تا در انجام صفر تا صد مکالمات موفقیت‌آمیز به شما کمک شود. همچنین، نکات کاربردی در زمینه موانع و مشکلات غیرمنتظره‌ای ارائه شده که ممکن است از مربیگری در سطح عالی مانع شوند. افزون‌براین در این کتاب برای طراحی برنامه‌ی مربیگری چندجلسه‌ای، مراحل معمول و گام‌به‌گام تمرین مربیگری خواهید یافت.

حین مطالعه، با نکات ریزی مواجه خواهید شد که به یادگیری و تمرینتان کمک می‌کنند و استفاده از آن‌ها موجب افزایش خودآگاهی و توانایی‌تان در کمک به دیگران می‌شود. این نکات عبارت‌اند از: سؤالات ارزیابی که با کمک آن‌ها می‌توانید ایده‌ها را به موقعیت خود ارتباط دهید و با بررسی آن‌ها به بینش شخصی برسید؛ چک‌لیست‌ها که خلاصه‌ای سریع از نکات برای تضمین یادگیری‌تان هستند و به یادآوری مطالب به شما در مراجعات آینده نیز کمک می‌کنند؛ مثال‌های تخیلی نویسنده که برای نشان‌دادن اصول یا ایده‌ها هستند؛ تمرین‌های دوره‌ای و نکات و راهنمایی‌ها یا توصیه‌هایی در زمینه‌ی نکات مهم. همچنین جعبه‌ابزار مربی همراه‌ با نسخه‌ی آنلاین که در انتهای کتاب گنجانده شده است، به پرورش مهارت‌هایتان در عرصه‌ی مربیگری کمک خواهد کرد. راهنمای مربیگری به زبان‌های متعددی ترجمه شده است و به‌طورگسترده‌ای به رشد مربیگری کمک می‌کند.

یکی از نکات ناخوشایند این است که شاید علاقه‌ی زیادی به مراجع نداشته باشید. یادتان باشد ما انسان‌ها ذاتا به قضاوت دیگران میل طبیعی داریم و همواره ظاهر یا تفکر یا رفتار دیگران را با خودمان مقایسه می‌کنیم. ممکن است به‌دلیل ظاهر، نگرش، کلمات به‌کاررفته، تُن صدا و...، سایرین را تأیید یا رد کنیم. تفکرات و باورهایمان پیله‌ای شکل می‌دهند که از درون آن سایرین را ارزیابی می‌کنیم؛ بنابراین محبتمان به دیگران را قربانی موضع «حق با من است» یا احساس «من بهتر از سایرین می‌دانم» می‌کنیم.

مربیان نباید نحوه‌‌ی رفتار و زندگی مراجع را قضاوت یا رد کنند. مربی فقط باید ارتباط رفتار و نتایجی را پیدا کند که مراجع با آن‌ها رو‌به‌رو می‌شود. به‌طور مثال، مراجع شما ممکن است از زیردستانش گِلِه کند و بگوید چقدر ناتوان هستند و چندین بار به «اخراج افراد به‌دردنخور» مجبور شده است. ظاهرا بیشترین آزردگی‌اش از افرادی بدون اعتماد‌به‌نفس است و بدون مشورتش تصمیم نمی‌گیرند یا اقدامی انجام نمی‌دهند. می‌گوید خواهان تیم کارآمدی است؛ اما «مواد خام لازم (کارمندان شایسته)» را ندارد یا می‌گوید «در جلسات گروهی، همواره سخنرانی می‌کنم و حتی با متخلفان اصلی مستقیما برخورد می‌کنم؛ اما به‌نظر می‌رسد کارمندانم چیزی یاد نمی‌گیرند». او به چندین درگیری با زیردستانش نیز اشاره می‌کند و می‌گوید وقت کمی برای آن‌ها دارد.

همچنین، اگر خواهان افزایش مهارت‌های مربیگری خود یا استفاده از خدمات مربی هستید، باید به تفاوت آشکار مربی مؤثر با مریی غیرمؤثر پی ببرید. درمجموع، خصوصیات مربی ماهر را می‌توان در سه زمینه‌ی اصلی عنوان کرد:

• اصول و باورهای مربی: به‌طور‌مثال، در این گفت‌وگو برابر هستیم یا من باید ابتدا موضوع را بفهمم
• کاری که مربی می‌تواند انجام دهد: مهارت و دانش مربی
• کاری که مربی می‌کند: رفتار واقعی مربی به لحاظ ظاهری

به‌لحاظ ظاهری، مربی ماهر می‌تواند فرایند مربیگری را به گفت‌وگویی ساده و طبیعی تبدیل کند. این موضوع تا حدی ناشی از راحتی آن‌ها در فرایند مربیگری و نیز بدین‌دلیل است که اصول مربیگری مؤثر را یاد گرفته‌اند. مربی فردی نیز معمولا در جلسات مربیگری مشخص و دوره‌ی زمانی معینی کار می‌کند که معمولا به آن «فرایند مربیگری» گفته می‌شود. حین گفت‌وگو، مربی با کارهایی مانند گوش‌دادن و سؤال‌کردن و ارائه‌ی خلاصه‌ی نکات و مشاهدات و بازخورد، به فرایند پرس‌وجو و بحث کمک می‌کند. توجه ویژه به مراجع و وضعیتش موجب افزایش وضوح وضعیت یا موضوعی برای او می‌شود و درنتیجه، به او امکان پیشرفت می‌دهد. افزون‌براین، مربی با کارهایی مانند کمک به فرایند تصمیم‌گیری مراجع یا ترغیب وی به فعالیت و ایجاد تغییر، به مراجع کمک می‌کند تا مسیر پیشرفت خود را انتخاب کند. علاوه‌بر پرداختن به مشکلات و فرصت‌های کنونی، مراجع در طول زمان از مزایای بیشتری، مانند اعتمادبه‌نفس و ابتکار و بلوغ هیجانی نیز برخوردار خواهد شد.

جولی استار متخصص و رهبر فکری در زمینه‌ی مربیگری است. از سال ۲۰۰۲، کتاب پرفروش او یعنی «راهنمای مربیگری» با عنوان کامل انگلیسی «The Coaching Manual: The Definitive Guide to the Process, Principles and Skills of Personal Coaching» با بیان اصول ساده و قدرتمند و نگرش‌های کاربردی‌اش به تکامل رشته‌ی مربیگری منجر شده ‌است. جولی با بیش از بیست سال و هزاران ساعت تجربه‌ی مربیگری، از مدیران عامل و مدیران اجرایی سازمان‌های بزرگ جهان در زمینه‌ی آموزش مربیگری حمایت می‌کند. رویکرد او چالش‌برانگیز و دلسوزانه است و مهارت رهبری آشکار را تقویت می‌کند.

دیگر کتاب‌های معروف جولی «مربیگری درخشان» و «دستورالعمل منتورینگ» است که به مدیران و رهبران سازمان‌ها کمک می‌کند عملکرد کسب‌وکارشان را ازطریق توسعه‌ی کارکنانشان بهبود بخشند. کتاب‌های جولی به زبان‌های مختلفی ترجمه شده است و مناسب برنامه‌های آموزشی مربیگری در سراسر جهان است. او در دانشگاه‌ها و کنفرانس‌های صنعتی برای کمک به درک و مشارکت بیشتر مخاطبان سخنرانی‌های فراوانی می‌کند. او مشاور ارشد شرکت «مشاوره‌ی استار» است؛ شرکتی که در ارائه‌ی آموزش‌های مربیگری در سازمان‌ها پیش‌گام است. در سال ۱۳۹۸، انتشارات نوین کتاب راهنمای مربیگری را با ترجمه‌ی علی عسگرحلوائی و علی‌رضا نفیسی در ۳۵۷ صفحه به بازار عرضه کرده است.