داستان برند: بلو اوریجین؛ قدم به قدم تا فتح فضا

بلو اوریجین (Blue origin)، یک شرکت خصوصی آمریکایی فعال در صنایع هوافضا است. این شرکت که در زمینه‌ی تولید تجهیزات سفر به فضا اعم از فضاپیما و موشک‌های فضایی فعالیت می‌کند، توسط مؤسس وب‌سایت آمازون یعنی جف بزوس تأسیس شده است. مرکز شرکت بلواوریجین در شهر کنت ایالت واشنگتن واقع است.

هدف اصلی تأسیس بلو اوریجین، محقق کردن رؤیای سفر به فضا برای عموم مردم بوده است. این شرکت با بهبود هرروزه‌ی محصولات و تجهیزات خود تلاش می‌کند تا به این رؤیا رنگ واقعیت ببخشد. این مؤسسه تمرکز اصلی خود را روی پایین آوردن قیمت سفرهای فضایی و بالا بردن کیفیت و پایداری آنها گذاشته‌ است. شعار اصلی شرکت بلو اوریجین جمله‌ی لاتین «Gradatim Ferociter» به معنای «قدم به قدم، با خشم و هیجان» است. نام این شرکت از ترکیب کلمه‌ی آبی به معنای زمین که به سیاره‌ی آبی معروف است و کلمه‌ی Origin به نام منشأ و خاستگاه است. به بیان دیگر می‌توان بلو اوریجین را خاستگاه آبی یا همان کره‌ی زمین تفسیر کرد. جف بزوس، در مصاحبه‌ای در سال ۲۰۱۱، هدف اصلی تأسیس شرکت را کاهش قیمت فضاپیماهای مسافربر و افزایش امنیت آن‌ها عنوان کرد. تا سال ۲۰۱۴، او حدود ۵۰۰ میلیون دلار در این شرکت سرمایه‌گذاری کرد. در حال حاضر هنوز هم اکثر سرمایه‌گذاری‌های بلو اوریجین توسط بزوس انجام می‌شود. او اعلام کرده است که از آوریل سال ۲۰۱۷، هر سال یک میلیارد دلار از سهام خود در آمازون را برای سرمایه‌گذاری در بلو اوریجین به فروش خواهد رساند.

تاریخچه

مؤسس بلو اوریجین یعنی جف بزوس، از همان سال‌های کودکی و نوجوانی علاقه‌ی خود به فضا و زندگی در سیاره‌های دیگر را نشان داده بود. او در سنین نوجوانی در مصاحبه‌ای اعلام کرد که دوست دارد هتل‌ها و مراکزی تفریحی در فضا بسازد و در عین حال، کره‌ی زمین را نیز از خطرات کنونی حفظ کند.

شرکت بلو اوریجین در سال ۲۰۰۰ و در شهر Kent تأسیس شد. این شرکت از همان روزهای ابتدایی فعالیت‌های خود را به‌صورت مخفی و سری انجام می‌داد. خبرهای رسمی در مورد این شرکت از سال ۲۰۰۳ به بیرون درز کرد. زمانی که جف بزوس تصمیم گرفت زمین‌هایی برای توسعه‌ی فعالیت‌های شرکت در تگزاس خریداری کند، خبرهایی در مورد شرکت فضایی او به گوش رسید.

تا سال ۲۰۱۳، تعداد کارمندان بلو اوریجین به حدود ۲۵۰ نفر رسیده بود. این شرکت تا می سال ۲۰۱۵ تعداد نیروهای خود را به ۴۰۰ نفر افزایش داد. ۳۵۰ نفر از این کارمندان در بخش‌های مهندسی، ساخت و تولید و فعالیت‌های تجاری و اداری مرکز کنت فعالیت می‌کردند و ۵۰ نفر دیگر در مرکز پروازی و آزمایشگاهی تگزاس مشغول به کار بودند. طبق آخرین آمار تا آوریل سال ۲۰۱۷، تعداد کارمندان بلو اوریجین به بیش از ۱۰۰۰ نفر رسیده است.

فضاپیمای New Shepard

شرکت بلو اوریجین از سال ۲۰۰۶ برنامه‌های خود برای تجاری‌سازی فضاپیمای نیو شپرد اعلام کرد. آن‌ها قصد داشتند این فضاپیما را تا سال ۲۰۱۰ آماده کنند و سفرهای توریستی فضایی را تا یک سفر در هفته راه‌اندازی کنند. در سال ۲۰۰۸، مشخص شد که این شرکت قصد دارد اولین سفر بدون فضانورد را در سال ۲۰۱۱ و سفر اصلی را در سال ۲۰۱۲ انجام دهد. سرانجام اولین پرواز آزمایشی نیو شپرد در ۲۹ آوریل سال ۲۰۱۵ اتفاق افتاد. این فضاپیما در پرواز آزمایشی به هدف خود یعنی پرواز بیش از ۳۰۷ هزار فوت (۹۳۵۰۰ متر) و سرعت ۳ ماخ رسید. پس از آن، آزمایش‌های متعدد دیگری توسط بلو اوریجین انجام شد و هنوز هم پروازهای آزمایشی این شرکت ادامه دارد.

در نوامبر سال ۲۰۱۵، بلو اوریجین موفق شد فضاپیمای نیوشپرد را به‌طور کامل به فضا (۱۰۰.۵ کیلومتر از سطح دریا) بفرستد و سپس تقویت‌کننده‌ی موشک آن را تنها با ۱.۵ متر خطا در محل تعیین‌شده فرود بیاورد. این پرواز، اولین رخداد موفقیت‌آمیز در تاریخ بود که طی آن، یک بوستر موشک فضایی به سلامت به زمین بازگشت.

در تاریخ ۲۲ ژانویه‌ی سال ۲۰۱۶، بلو اوریجین همان بوستری را که در نوامبر سال قبل پرواز کرده بود برای پروازی دیگر آماده کرد. هدف از این آزمایش، اثبات قابل بازیافت بودن بوسترها و موشک‌های فضایی بود. در این پرواز، فضاپیمای نیو شپرد به ارتفاع ۱۰۱.۷ کیلومتری رسید و بار دیگر، کپسول و بوستر آن به سلامت به زمین بازگشتند. آزمایش سوم این فضاپیما و بوستر بازیافتی آن نیز در ۲ آوریل سال ۲۰۱۶ با موفقیت انجام شد.

در پایان سال ۲۰۱۶، شرکت اعلام کرد که در صورت موفقیت آمیز بودن تمام آزمایشات، آن‌ها می‌توانند تا سال ۲۰۱۸، اولین گروه از مسافران را سوار بر نیو شپرد به فضا بفرستند.

همکاری با شرکت‌های مختلف

در سپتامبر سال ۲۰۱۴، بلو اوریجین یک توافقنامه‌ی همکاری با سازمان ULA امضا کرد که طبق آن، بلو اوریجین وظیفه‌ی ساخت موتور موشک برای یکی از فضاپیماهای این شرکت را بر عهده گرفت. شرکت ULA - United Launch Alliance یک شرکت فضایی مشارکتی است که توسط شرکت‌های لاکهید مارتین و بخش فضایی بوئینگ تأسیس شده است.

همکاری بلو اوریجین و یو‌ال‌ای به منظور تولید موتور BE-4 برای موشک Vulcan بوده است. توافقنامه‌ی منتشر‌شده توسط این ۲ شرکت عنوان کرده بود که بلو اوریجین از ۳ سال قبل از اعلام عمومی، روی این پروژه کار می‌کند. اولین پرواز آزمایشی این پروژه در سال ۲۰۱۹ انجام خواهد شد. 

در جولای سال ۲۰۱۵، خبر همکاری بلو اوریجین با شرکت نانورکس (NanoRacks) منتشر شد. این شرکت در زمینه‌ی طراحی، تولید، آنالیز و تأیید ایمنی محفظه‌های بارگیری فضایی کار می‌کند. نانورکس در این توافقنامه مسئولیت محفظه‌های باری فضاپیمای نیوشپرد را بر عهده گرفت.

ناسا، یکی دیگر از شرکای بزرگ تجاری بلو اوریجین است. این شرکت در سال ۲۰۰۹ توانست جایزه‌ی ۳.۷ میلیون دلاری ناسا را برای طراحی طرح مفهومی عملیات ارسال فضانورد به فضا دریافت کند. ناسا در انواع پروژه‌های بازیافت موشک‌های فضایی و پروژه‌های ریسکی دیگر بلو اوریجین نیز سرمایه‌گذاری می‌کند.

از دیگر شرکای تجاری بلو اوریجین می‌توان بوئینگ را عنوان کرد. این شرکت در مراحل طراحی و ساخت فاز یک پروژه‌ی DARPA XS-1 با بوئینگ همکاری می‌کند.

گردشگری فضایی

جف بزوس در مارس سال ۲۰۱۶ اعلام کرد که قصد دارد گردشگری فضایی را به‌عنوان صنعتی جدید مطرح کند. او با اشاره به تفریح و لذت سفرهای هوایی بدلکاری، سفرهای فضایی را به اندازه‌ی آن‌ها جذاب دانست و به این نکته اشاره کرد که می‌توان فضا و پرتاب موشک را به کمک توریسم و گردشگری، به بلوغ رساند. از سوی دیگر، هیچ نشانه‌ای از قصد بلو اوریجین برای رقابت با نیروهای نظامی ایالات متحده‌ی آمریکا در بخش هوافضا وجود ندارد. به بیان دیگر، بزوس هنوز ارزش افزوده‌ای در ورود به آن بازارها پیدا نکرده و تمرکز خود را روی پروژه‌های گردشگری و حمل بار به فضا گذاشته است.

شرکت بلو اوریجین اولین فضاپیمای بیرون از جو خود را به احترام اولین فضانورد آمریکایی که در مداری به دور زمین پرواز کرد، نیو گلن (New Glenn) نام‌گذاری کرده است. در زمان اعلام این نام، بزوس اشاره‌ای مبهم به پروژه‌ی بعدی داشت و نام آن را نیو آرمسترانگ عنوان کرد. او تاکنون هیچ توضیحی در مورد پروژه‌ی بعدی نداده است.

در ماه مارس سال جاری اعلام شد که بلو اوریجین اولین مشتری پروازی خود را پیدا کرده است. شرکت Eutelsat اعلام کرده که قصد دارد تعدادی از ماهواره‌های خود را در سال ۲۰۲۲ با استفاده از موشک‌های نیو گلن به فضا بفرستد.

امکانات و تجهیزات

بلو اوریجین در نقاط مختلف ایالات متحده‌ی آمریکا، مراکز تحقیق و توسعه و پایگاه‌های پرواز فضایی تأسیس کرده است. این شرکت یک پایگاه تحقیق و توسعه در نزدیکی سیاتل دارد. پایگاه عملیاتی پرواز فضایی بلو اوریجین نیز در غرب تگزاس واقع شده است. این شرکت در حال حاضر در تلاش برای توسعه‌ی یک پایگاه پرتابی سفرهای مداری فضایی در ایستگاه کیپ کاناورال است.

بلو اوریجین در سال ۲۰۱۵، مرکز فضایی Launch Complex 36 را در کیپ کاناورال اجاره کرد تا ایستگاه پرتاب موشک مداری خود را در آن بسازد. در سال ۲۰۱۶ اعلام شد که اولین پرتاب از این ایستگاه در سال ۲۰۲۰ انجام خواهد شد.

مرکز ساخت، تولید و آزمایش موشک های زیرمدراری بلو اوریجین در تگزاس واقع است. این مرکز در نزدیکی شهر ون هورن ساخته شده است. تا سال ۲۰۱۵، تعداد کارمندان این مرکز ۵۰ نفر گزارش شده است. علاوه بر ایستگاه‌های پرتاب و فرود موشک‌های زیرمداری، مرکز تگزاس مجهز به استندهای آزمایش موتور موشک نیز هست.

یکی دیگر از مراکز تحقیق و توسعه‌ی بلو اوریجین، در آلاباما ساخته خواهد شد. آن‌ها در ژوئن سال ۲۰۱۶ اعلام کردند که این مرکز در هانتس‌ویل آلاباما و به منظور ساخت موتور موشک BE-4 ساخته خواهد شد.

تجهیزات حمل و نقل فضایی

شرکت بلو اوریجین تمرکز اصلی خود را روی ساخت موشک و فضاپیمای مدرن گذاشته است تا با پیشرفت آن‌ها، قیمت سفرهای فضایی را کاهش دهد. راهکار اصلی این کاهش قیمت، بازگشت موشک‌ها به زمین و قابلیت پرتاب مجدد آن‌ها خواهد بود.

Charon

اولین موشک آزمایشی بلو اوریجین، از روی قمر پلوتو با نام کارون نام‌گذاری شده بود. این موشک مجهز به ۴ موتور جت Viper Mk رولز رویس بود. این موشک به منظور آزمایش کنترل خودکار موشک، برای پروازهای ارتفاع پایین طراحی شد. موشک کارون تنها یک بار به‌صورت آزمایشی و در سال ۲۰۰۵ پرتاب شد. ارتفاع این پرتاب آزمایشی ۹۶ متر بود و کارون بعد از آن با کنترل کامل به زمین بازگشت. کارون در حال حاضر در موزه‌ی هوافضای شهر سیاتل نگهداری می‌شود.

Goddard

موشک آزمایشی بعدی گودارد یا PM11 نام داشت. این موشک در نوامبر سال ۲۰۰۶ به صورت موفقیت‌آمیز پرتاب شد. گودارد به منظور تحقیقات بیشتر برای پروژه‌ی نیو شپرد توسعه داده شد. نام این موشک به احترام رابرت گودارد، از پیشگامان صنایع موشکی انتخاب شده بود.

پروژه زیرمداری نیوشپرد

این پروژه که پیش از این به‌طور مفصل در مورد آن خواندیم، از یک کپسول حمل فضانورد و یک بوستر پرتابی تشکیل شده است. این ۲ بخش پس از پرتاب و رسیدن به مقصد نهایی به زمین باز خواهند گشت. بوستر به‌صورت عمودی روی زمین فرود خواهد آمد و بخش مسافری آن نیز به کمک چترهای نجات به زمین بازخواهد گشت. هر ۲ قسمت نیوشپرد برای استفاده‌ی مجدد و چندباره طراحی شده‌اند. این پروژه علاوه بر اهداف اصلی، به‌منظور انجام تحقیقات پیشرفته‌تر فضایی در ناحیه‌ی زیرمداری زمین طراحی شده است.

پروژه نیوگلن

بلو اوریجین در سال ۲۰۱۵ اعلام کرد که اولین وسیله‌ی حمل و نقل فضایی خود را برای سفر به فضای بیرون از جو زمین آماده خواهد کرد. آن‌ها تحقیقات خود در این زمینه را پیش از سال ۲۰۱۲ شروع کرده بودند. بلو اوریجین ابعاد این فضاپیمای خود را بسیار بزرگ‌تر از نیوشپرد اعلام کرد. این شرکت اعلام کرده است که اولین پرواز مداری موشک خود را در سال ۲۰۲۰ و از ایستگاه فضایی فلوریدا انجام خواهد داد.

موتور موشک

شرکت بلو اوریجین برای ساخت فضاپیماها و موشک‌های خود، توسعه‌ی موتور آن‌ها را در مراکز تحقیقاتی و ساخت و تولیدی خودش انجام می‌دهد. اولین موتوری که خبر توسعه‌ی آن به‌صورت رسمی منتشر شد، Blue engine 3 یا BE-3 نام داشت. اگر چه توسعه‌ی این موتور از ابتدای دهه‌ی ۲۰۱۰ شروع شده بود؛ اما خبر رسمی آن در ژانویه‌ی سال ۲۰۱۳ منتشر شد. BE-3 یک موتور برودتی با سوخت هیدروژن و اکسیژن مایع است که توانایی تولید ۴۹۰ کیلونیوتن نیرو را در حداکثر توان خود دارد. این موتور در حالت فرود نیز می‌تواند نیروی شتابدهی خود را تا ۱۱۰ کیلونیوتن کاهش دهد. آزمایش‌های تأیید عملکرد این موتور پس از ۴۵۰ تست روشن کردن موتور و فعالیت ادامه‌دار بیش از ۵۰۰ دقیقه، در آوریل سال ۲۰۱۵ به پایان رسیدند. موتور BE-3 برای به پرواز درآوردن موشک‌های پروژه‌ی نیوشپرد و به منظور انجام پروازهای زیرمداری طراحی شده است.

این شرکت با توسعه‌ی بیشتر BE-3، نمونه‌ای پیشرفته‌تر از آن را برای پروازهای تا ارتفاع بالاتر طراحی کرده و نام آن را BE-3U گذاشته است. این موتور دارای نازل های سوخت بهبودیافته برای فعالیت بهتر در فضای خلأ است. فرآیند ساخت این موتور نیز تفاوت‌هایی با نسل قبل دارد؛ چرا که BE-3U موتوری غیر قابل بازیافت است ولی نسل قبلی برای قابل بازیافت بودن ساخته شده است.

موتور دیگری که توسط بلو اوریجین توسعه یافته، بسیار بزرگ‌تر از خانواده‌ی BE-3 است. این موتور که Ble Engine 4 یا  BE-4 نام دارد، از سوخت اکسیژن مایع و متان مایع استفاده می‌کند. طراحی BE-4 به‌گونه‌ای است که توانایی تولید ۲۴۰۰ کیلونیوتن نیرو داشته باشد. اگرچه طراحی و ساخت این موتور از سال ۲۰۱۱ شروع شد؛ اما بلو اوریجین اطلاعات اولیه در مورد آن را در سال ۲۰۱۴ منتشر کرد. در پایان سال ۲۰۱۴، بلو اوریجین توافقنامه‌ای با ULA امضا کرد تا با همکاری این سازمان، توسعه‌ی موتور پیشرفته‌ی خود را ادامه دهد و آن را برای استفاده روی فضاپیمای Atlas V این شرکت آماده کند.