داستان برند پاناسونیک؛ یک قرن تولید تجهیزات الکتریکی

پاناسونیک (Panasonic Corporation) شرکتی بین‌المللی با سابقه و ریشه‌ی ژاپنی است که سال‌ها در صنعت الکترونیک جهان فعالیت می‌کند. این شرکت تا سال ۲۰۰۸ با عنوان Matsushita Electric Industrial فعالیت داشت و محصولات خود را تحت برند پاناسونیک و تعدادی برند دیگر به بازار عرضه می‌کرد. در دهم ژانویه‌ی سال ۲۰۰۸، شرکت اعلام کرد که نام رسمی خود را نیز به Panasonic Corporation تغییر خواهد داد. در نهایت در یکم اکتبر همان سال نام شرکت به‌طور رسمی به پاناسونیک تغییر یافت.

مقر اصلی پاناسونیک در اوزاکا، ژاپن

شرکت پاناسونیک در طول تاریخ صدساله‌ی خود، برندهای متنوعی را پوشش داده و در نهایت تمامی محصولات را تحت برند پاناسونیک متحد کرده است. محصولات این شرکت مانند هم‌وطنان رقیبش یعنی سونی، هیتاچی و دیگر برندهای الکترونیکی، بسیار گسترده است. آن‌ها از تجهیزات کوچک الکترونیکی مانند نیمه‌هادی‌ها تا لوازم منزل و تجهیزات سرگرمی هواپیمایی تولید می‌کنند.

شرکت پاناسونیک در حال حاضر تحت مدیریت کازوشیرو تسوگا فعالیت می‌کند و از خانواده‌ی ماتسوشیتا، ماسایوکی ماتسوشیتا به‌عنوان معاون اول در این شرکت مشغول به کار است. در آخرین گزارش‌ منتشرشده، درآمد این شرکت در سال ۲۰۱۷ حدود ۷۰ میلیارد دلار اعلام شده است.

یکی از اولین تصاویر شامل کونوسوکه و دیگر کارمندان شرکت ماتسوشیتا

کونوسوکه ماتسوشیتا به خاطر اوضاع نامناسب اقتصادی ژاپن در ابتدای قرن بیستم و همچنین فقر خانواده، از سن ۹ سالگی وارد بازار کار شد. او در کنار فعالیت کاری در فروشگاه دوچرخه، به تحصیل و مطالعه نیز ادامه می‌داد. رئیس او از همان دوران کودکی متوجه علاقه‌ی شدید کونوسوکه به تجارت و کسب و کار شد. پس از مدتی که خودروها و موتورسیکلت‌ها وارد خیابان‌های ژاپن شدند، کونوسوکه تصمیم گرفت شغل خود را عوض کند.

کونوسوکه در ۱۵ سالگی به شرکت تجهیزات الکتریکی و روشنایی اوزاکا رفت و در آنجا مشغول به کار شد. او علاقه‌ی زیادی به کار داشت و با رشد مناسب، در سن ۲۲ سالگی به سمت بازرسی شرکت منصوب شد. ایده‌های این جوان ژاپنی هیچ گاه ذهنش را رها نمی‌کردند. او یک سرپیچ لامپ طراحی کرد و ادعا می‌کرد که عملکردی بهینه‌تر دارد. البته رئیسش پیشنهاد توسعه‌ی این محصول را قبول نکرد و کونوسوکه نیز به ناچار شرکت را ترک کرد تا رؤیایش را تعقیب کند.

خانواده‌ی ماتسوشیتا، اولین کارمندان شرکت پاناسونیک

او در سال ۱۹۱۷ به همراه همسر و برادر همسرش، کارگاه تولیدی و فروشگاه خود را در اوزاکا تأسیس کرد. پس از مدتی نمونه‌های کامل سرپیچ‌ها تولید شدند اما بازار آن‌ها را نپذیرفت. شرایط دشوار روزهای ابتدایی شرکت باعث شد آن‌ها برای تأمین مایحتاج زندگی برخی از دارایی‌های خود را بفروشند. پس از مدتی، کونوسوکه که اعتبار مناسبی بین فعالان صنایع الکتریکی داشت، از یک کارخانه‌ی بزرگ ژاپنی، سفارش تولید صفحات عایق دریافت کرد. او به همراه همکارانش با جدیت کار کردند تا این سفارش را به بهترین نحو تحویل بدهند و سرمایه‌ی لازم برای تولید انبوه ایده‌های خود را جذب کنند.

شرکت ماتسوشیتا در ابتدای فعالیت با تولید محصولاتی باکیفیت‌تر و ارزان‌تر توانست جایگاه خود را در میان تولیدکنندگان تجهیزات الکتریکی پیدا کند. پس از مدتی رقبا نیز به فکر کاهش قیمت افتادند و کونوسوکه را در شرایط دشواری قرار دادند. البته او با ارتباط مناسبی که با فروشندگان برقرار کرد، توانست از اولین چالش‌های ایجادشده در مدیریت شرکت سربلند بیرون بیاید.

سرپیچ‌های لامپ، اولین محصولات شرکت ماتسوشیتا

صنعت ژاپن پس از جنگ جهانی اول دوران خوبی را سپری می‌کرد. کارخانه‌ها با قدرت نیرو جذب می‌کردند و پیدا کردن نیروی کاری مناسب بسیار دشوار بود. ماتسوشیتا نیز به‌سختی کارگران و کارمندان خود را حفظ می‌کرد و هر روز نگران این بود که برخی کارمندان، شرکت را ترک کنند. او برخلاف روال موجود در صنعت ژاپن، به رازداری بیش از اندازه در قبال کارمندان معتقد نبود و فن تولید محصولات را به هر کارگری با حداقل دانش آموزش می‌داد. پس از گذشت مدت کوتاهی و با شروع رکود اقتصادی در ژاپن، شرکت‌های مختلفی در این کشور ورشکست شدند. اما ماتسوشیتا که تحت رهبری فردی باانگیزه بود، با قدرت به کار خود ادامه داد. آن‌ها در ابتدای قرن بیستم انجمنی کارگری با نام Hoichi Kai داشتند که با هدف دوستی بیشتر میان کارکنان تأسیس شده بود. این انجمن، پایه‌های فرهنگ سازمانی صحیح را در شرکت ماتسوشیتا بنا کرد.

باوجود رکود اقتصادی در ژاپن، شرکت ماتسوشیتا با قدرت به کار خود ادامه می‌داد. کونوسوکه در سال ۱۹۲۰ یک لوگو برای شرکت طراحی کرد و به‌آرامی به سمت تبدیل شدن به برند حرکت کرد. آن‌ها پس از مدتی دفتری را در توکیو اجاره کردند تا کسب و کار خود را در شهرهای دیگر ژاپن نیز گسترش دهند. افزایش تقاضا برای محصولات ماتسوشیتا به‌قدری سریع بود که کونوسوکه منزل کناری کارگاه و پس از آن یک زمین ۲۳۰ متر مربعی را برای توسعه‌ی واحد ساخت و تولید اجاره کرد.

افزایش تولید باعث جذب کارگران بیشتری شد و شرکت تا سال ۱۹۲۲ دارای ۵۰ کارمند و کارگر بود. در نهایت تنها ۴ سال بعد از تأسیس، ماتسوشیتا به شرکتی مستقل با کارخانه‌‌ی اختصاصی تبدیل شد. محصول انقلابی شرکت در آن سال‌ها که توسط صاحب خوش‌ذوق و متفکرش طراحی شده بود، لامپ مجهز به باتری Excel برای دوچرخه بود که پس از مدتی توانست فروش بالایی نصیب شرکت کند.

لامپ دوچرخه‌ی Excel، محصولی پرفروش از کارخانه‌ی تازه‌تأسیس ماتسوشیتا

یکی از اولین برندهایی که توسط ماتسوشیتا به شرکت اضافه شد، ناسیونال (National) بود. او در حال انتخاب نام مناسب برای لامپ دوچرخه‌ای جدیدش به این نام رسید. لغت ناسیونال به معنای «ملی» می‌توانست شعاری ارزشمند را برای محصولات شرکت به ارمغان بیاورد. اتوی برقی و گرمکن پای برقی از محصولاتی بودند که در آن سال‌ها، حضور ماتسوشیتا را در بازار پررنگ‌تر کردند.

اتوی برقی، از اولین لوازم خانگی تولید ماتسوشیتا

رادیوی ماتسوشیتا

یکی از پرفروش‌ترین محصولات ماتسوشیتو در دهه‌ی ۱۹۴۰، رادیوی این شرکت بود. آن‌ها پس از گسترش شبکه‌ی رادیویی ژاپن در سال‌های ۱۹۲۵ تا ۱۰۳۹ تصمیم گرفتند محصولی باکیفیت با قیمت مناسب تولید کنند. تتسوجیرو ناکائو، مغز متفکر ماتسوشیتو در آن سال‌ها بود که تا مدت‌ها وظیفه‌ی مدیریت تیم تحقیق و توسعه را بر عهده داشت. او یک رادیوی حرفه‌ای و ارزان‌قیمت طراحی کرد که به کمک خرید پتنت قطعات حساس رادیو توسط کونوسوکه توانست جایگاه مناسبی در بازار پیدا کند. کونوسوکه با خرید این پتنت و آزاد اعلام کردن آن، نقش مهمی در پیشرفت صنعت رادیو در ژاپن ایفا کرد.

با گسترش شرکت و تأسیس کارخانه‌های جدید در شهرهای مختلف ژاپن، کونوسوکه تصمیم گرفت ساختار مدیریتی شرکتش را منظم و قوانین اساسی آن را تدوین کند. او با برگزاری جلسات متعدد با دیگر مدیران و همچنین تألیف قوانین اولیه، ساختاری منسجم به شرکت روبه‌رشدش داد. یکی از اصول مورد تأکید او، مسئولیت‌پذیری و تعهد شخصی مدیران به جایگاه شغلی بود. او به آموزش کارمندان نیز توجه زیادی داشت و اولین مؤسسه‌ی آموزشی شرکت را در سال ۱۹۳۴ تأسیس کرد.

اولین موتور تولیدی شرکت ماتسوشیتا

در سال ۱۹۳۳، تحقیقات جدی شرکت روی موتورهای الکتریکی شروع شد. در آن زمان تنها لوازم خانگی که به موتور نیاز داشت، پنکه بود و تنها تعداد کمی از کارخانه‌ها، موتورهای این لوازم را تولید می‌کردند. کونوسوکه پیش‌بینی می‌کرد که به‌زودی استفاده از موتور در لوازم خانگی بسیار افزایش پیدا خواهد کرد. او به همین دلیل زیرمجموعه‌ی طراحی و تولید موتور شرکتش را تأسیس و اولین محصول را در سال ۱۹۳۴ به بازار عرضه کرد. توسعه‌ی بعدی شرکت ماتسوشیتا، شرکت‌های زیرمجموعه‌ی تولید باتری خشک و لامپ تحت برند ناسیونال بود.

در دهه‌ی ۱۹۴۰، تب تولید تلویزیون و بهینه‌سازی فناوری آن بسیار بالا بود. کنجیرو تاکایاناگی یکی از مهندسان بنام ژاپن بود که در سال ۱۹۳۵ توانست‌ نمونه‌های اولیه‌ای برای تبدیل شدن به تلویزیون تولید کند. ماتسوشیتا با شنیدن خبر پیشرفت‌های او، تیمی مخصوص از مهندسان تحقیق و توسعه‌ی خود را به آموختن فناوری جدید منصوب کرد. آن‌ها توانستند در سال ۱۹۳۹ اولین نمونه‌ی اولیه‌ی گیرنده‌ی تلویزیونی خود را تولید کنند. این تولید حرکتی انقلابی در مسیر پیشرفت شرکت بود. البته تولید نهایی تلویزیون و گسترش آن به خانه‌های مردم، به خاطر وقوع جنگ به سال‌ها بعد موکول شد.

گسترش جنگ جهانی در منطقه‌ی اقیانوس آرام از سال ۱۹۴۱ شروع شد و نه‌تنها شرکت ماتسوشیتا، بلکه کل صنعت ژاپن را با مشکلات جدی روبرو کرد. آن‌ها تعداد زیادی از نیروی انسانی خود را از دست دادند و از لحاظ تأمین منابع اولیه نیز با مشکلات جدی روبرو شدند. اما کونوسوکه در این زمان نیز مدیریت شرکت را به بهترین نحو پیش برد و با اتخاذ و انجام سیاست‌های حمایتی توانست بحران‌ را تا حدودی کنترل کند؛ به‌طوری‌که حتی خودش هم در تولید نقش داشت. البته بحران‌ تا پس از اتمام جنگ ادامه داشت. شرکت ماتسوشیتا بسیاری از دارایی‌ها و کارمندان خود را در خلال جنگ و پس از آن از دست داد و برای کسب مجدد سرمایه و دارایی، حتی محبور به تولید محصولات غیر مرتبط مانند چرخ و خانه‌های چوبی پیش‌ساخته شد.

کونوسوکه چند سال پس از جنگ و با کسب ثبات شرکت‌ها، تصمیم گرفت سیاست‌های شرکت را بازنگری کند و بازارهای بزرگ‌تر جهانی را نیز در چشم‌انداز خود لحاظ کند. او در سال ۱۹۵۱ سفری سه‌ماهه به ایالات متحده‌ی آمریکا داشت و با بررسی صنعت و بازار آنجا، متوجه شد که راهی طولانی برای رقابت با بزرگ‌ترین اقتصاد غرب دارد. او یک بار دیگر در آن سال به آمریکا رفت و سپس از اروپا بازدید کرد و ژاپن بازگشت. پس از بازگشت، تنها ایده‌ای که در ذهن او بود، شروع همکاری با یک شرکت بین‌المللی بود.

اولین ماشین لباسشویی ناسیونال

امضای قرارداد همکاری پاناسونیک و فیلیپس

همان‌طور که گفته شد، ورود جدی تلویزیون به زندگی مردم عادی به سال‌های پس از جنگ جهانی دوم موکول شد. این اتفاق بزرگ در سال ۱۹۵۳ در گستره‌ی وسیعی اتفاق افتاد و پاناسونیک نیز از آن بی‌نصیب نبود. تلویزون 17K-531، با برند ناسیونال در این شرکت تولید شد و به‌سرعت توانست توجه کاربران را به خود جلب کند. سیستم بازاریابی آن‌ها برای این محصول نیز جالب بود. اتوبوس‌های اختصاصی شرکت در خیابان‌های شهر حرکت می‌کردند و تلویزیون‌های ناسیونال را برای مردم به نمایش می‌گذاشتند.

سال ۱۹۵۳ با معرفی محصول دیگری توسط پاناسونیک نیز همراه بود. این شرکت یخچال مدل NR-351 را بار دیگر با برند ناسیونال به بازار عرضه کرد. روند طراحی و تولید این محصول در آن زمان کاملا پیچیده و حرفه‌ای بود که مرکز تحقیق و توسعه‌ی ماتسوشیتا وظیفه‌ی آن را بر عهده داشت. محصولات بعدی که در سال‌های پس از تأسیس مرکز تحقیقاتی ماتسوشیتا به بازار عرضه شدند، ضبط صوت RQ-201، پلوپز اتوماتیک و تهویه هوای خانگی بود که همگی با برند ناسیونال به بازار عرضه شدند. این روند نشان‌دهنده‌ی هدف بزرگ مدیران شرکت برای تصاحب بازار لوازم خانگی بود.

اولین یخچال پاناسونیک با برند ناسیونال

شروع دهه‌ی ۱۹۷۰ مصادف بود با تلاش جدی ماتسوشیتا برای ورود به بازارهای جهانی. شرکت او ابتدا زیرمجموعه‌ای را در آمریکا تأسیس کرد وبرند پاناسونیک نیز به‌منظور تولید تلویزیون در ایالات متحده و و اروپا متولد شد. پس از آن، ماتسوشیتا به‌سرعت در صدد تأسیس کارخانه در کشورهای دیگر جهان برآمد. پاکستان، ویتنام و اروگوئه از اولین مقاصد پاناسونیک بودند. البته اولین کارخانه‌ی خارجی مهم آن‌ها در تایلند و با هدف تولید باتری تحت برند ناسیونال تأسیس شد. تا سال ۱۹۶۷، کارخانه‌های خارجی پاناسونیک بسیار گسترش پیدا کرده بودند و در کشورهای مکزیک، پورتوریکو، کاستاریکا، پرو، تانزانیا، فیلیپین و استرالیا، حضور داشتند. کونوسوکه ماتسوشیتا در سال ۱۹۶۱ و پس از جشن تولد ۶۵ سالگی از سمت مدیریت شرکت استعفا داد و دامادش، ماساهارو ماتسوشیتا را به این سمت منصوب کرد.

اولین سفر کونوسکه به آمریکا

شروع دهه‌ی ۱۹۸۰ با گسترش تجهیزات الکترونیکی مدرن به زندگی مردم همراه بود. پاناسونیک نیز از ورود به این بازارهای جدید هیجان‌زده بود و محصولات متنوعی از دستگاه ضبط و پخش نوارهای ویدیویی تا رادیوهای پیشرفته‌ی شخصی را در این سال‌ها تولید کرد. آن‌ها در سال ۱۹۸۲ اولین دستگاه پخش سی‌دی خود را با نام SL-P10 در نمایشگاه‌های برلین و توکیو به نمایش گذاشتند و تحسین همگان را برانگیختند. این محصول با قابلیت های ویژه توانست دوران جدیدی از صنعت ضبط و پخش محتوای چندرسانه‌ای را شروع کند.

اولین دستگاه پخش سی‌دی پاناسونیک

محصول انقلابی بعدی، دوربین فیلمبرداری VHs بود که باز هم با برند ناسیونال و با نام NV-M1 در سال ۱۹۸۵ تولید شد. این دستگاه نسبت به محصولات رقبا پیشرفته‌تر و سبک‌تر بود و به‌راحتی فیلم و صدا را در نوارهای VHS ضبط می‌کرد.

اولین دوربین فیلمبرداری با برند ناسیونال

همکاری‌های بین‌المللی پاناسونیک در دهه‌ی ۱۹۹۰ وارد فاز جدید شد. آن‌ها در سال ۱۹۸۷ قراردادی بسیار مهم با دولت چین به امضا رساندند و اولین شرکت و کارخانه‌ی خود را در دوران پس از جنگ در این کشور تأسیس کردند. این کارخانه به‌منظور تولید تجهیزات CRT تلویزیون تأسیس شد و گامی بسیار بزرگ در جهانی‌تر شدن پاناسونیک و برندهای زیرمجموعه‌اش بود. ورود به بازارهای خاور میانه نیز در همان سال‌ها جدی‌تر شد و نمایندگی‌ها و مراکز تولیدی پاناسونیک در کشورهای این حوزه تأسیس شدند.

کونوسوکه ماتسوشیتا در جمع مردم

کونوسوکه ماتسوشیتا، مؤسس افسانه‌ای پاناسونیک، در ۲۷ آوریل ۱۹۸۹ از دنیا رفت. او که سال‌های قبل سمت‌های مدیریتی شرکت را به دیگران واگذار کرده بود، در سال‌های آخر تنها به‌عنوان مشاور در پاناسونیک فعالیت می‌کرد. مرگ او اتفاقی بزرگ در تاریخ بود که اشخاص بزرگی از رؤسای جمهور کشورهای مختلف تا شخصیت‌های شناخته‌شده‌ی دنیای فناوری از آن ابراز تأسف کردند. Tanii، مدیر آن زمان پاناسونیک، با روحیه دادن به کارمندان به آن‌ها اعلام کرد که باید با قدرت هرچه بیشتر مسیر کونوسوکه را ادامه داد. همسر کونوسوکه نیز که در طول تمام سال های توسعه‌ی شرکت به‌عنوان حامی اصلی او شناخته می‌شد در سال ۱۹۹۳ از دنیا رفت.

اولین نوت بوک پاناسونیک

با شروع قرن ۲۱ تعداد شرکت‌های فعال در بازارهای مشترک با پاناسونیک روز به روز بیشتر می‌شد و این شرکت در تمامی صنایع و بازارهایش، رقبایی جدی داشت. آن‌ها به‌مرور برندها و شرکت های زیرمجموعه را تحت نامی واحد گردآوری کردند و در سال ۲۰۰۸، نام شرکت را به‌صورت رسمی به پاناسونیک تغییر دادند.

پاناسونیک به‌صورت رسمی به‌عنوان نام شرکت انتخاب شد

سال‌های بعدی با مشکلات کوچک و بزرگی برای این شرکت همراه بود و شکست‌ها و پیروزی‌های متعدد در رقابت‌های بازار، برخی اوقات منجر به کاهش نیرو در این شرکت باسابقه شد. به‌عنوان مثال آن‌ها در سال ۲۰۱۲ حدود ۴۰ هزار کارمند خود یعنی ۱۰ درصد از کل نیروی کار را اخراج کردند. البته در همان سال ورود به بازارهای جدید مانند سیستم‌های هشدار، سرگرمی‌های حین پرواز و سیستم‌های صوتی و تصویری مدرن نیز در برنامه‌ی پاناسونیک قرار داشت که با همکاری دیگر شرکت‌های بزرگ جهان انجام می‌شد.

از آخرین قراردادهای همکاری پاناسونیک در دوران مدرن فناوری نیز می‌توان به همکاری با شهر دنور در سال ۲۰۱۶ اشاره کرد. آن‌ها قصد دارند با پیاده‌سازی فناوری‌های پیشرفته، دنور را به هوشمندترین شهر آمریکا تبدیل کنند.

در حال حاضر برند پاناسونیک حدود ۲۶۰ هزار کارمند در سرتاسر جهان دارد. در آخرین آمارهای ارائه‌شده، درآمد این شرکت را ۷.۳۴۳ تریلیون (حدود ۷۰ میلیارد دلار)  اعلام شده است. زیرمجموعه‌های اصلی پاناسونیک در حال حاضر، لوازم خانگی، سیستم‌های هوشمندسازی خودرو، تجهیزات وسایل تفریحی حین پرواز، فناوری‌های ارتباطی، تجهیزات الکترونیکی، سیستم‌های تهویه‌ی هوا و همچنین شرکت بزرگ سانیو را شامل می‌شوند.