علائمی که نشان می‌دهند شما انسان کمال‌گرایی هستید

مردم اغلب تلاش برای دستیابی به اهداف بزرگ را با کمال‌گرایی اشتباه می‌گیرند. بااین‌حال افراد موفقی که طبع بلندی دارند، می‌خواهند با پشتکار و اراده و سخت‌کوشی آنچه برایشان مهم است محقق کنند. دستاوردهای این افراد تحت تأثیر تفکر و حرف دیگران یا ترس از شکست قرار نمی‌گیرد،؛ بلکه مستقیماً به رضایت خاطر شخصی آن‌ها مربوط می‌شود.

از سوی دیگر، افرادی که خود را کمال‌گرا می‌دانند، بیش از آنکه در پی کسب کمال باشند، از شکست خوردن می‌ترسند. مشکل افراد کمال‌گرا این است که می‌خواهند از خود واقعی‌شان اجتناب کنند. این اجتناب به استرس، اضطراب، افسردگی، اختلالات تغذیه‌ای و حتی خودکشی منجر می‌شود.

دکتر پائول هیوت و روانشناس مشهور، گوردون فلت، مشهورترین محققان در زمینه‌ی رفتارهای کمال‌گرا، معتقدند افرادی که حس می‌کنند زیر فشار اجتماعی «بهتر بودن» قرار دارند، مدام سعی می‌کنند انتظارات بیشتری را برآورده کنند و تصویر بهتری از خود به دیگران نشان بدهند. بنابراین جستجوی کمال مطلق هرگز به پایان نمی‌رسد.

دکتر هیوت، یکی از بیماران خود را که دانشجوی جوانی بود، مثال می‌زند. این دانشجو کاملاً باور داشت که حتماً باید دوره‌ی درسی خاصی را با نمره‌ی +A به پایان ببرد. به همین دلیل به‌سختی تلاش کرد و درس خواند. بااین‌حال وقتی پایان‌ ترم فرارسید، او بیش‌ازپیش افسرده و متمایل به خودکشی بود. هیوت می‌گوید: «او نمره‌ی +A خود را نمادی از شکست می‌دانست و استدلال می‌کرد که اگر دانشجوی خوبی بود، مجبور نبود برای کسب +A این‌قدر تلاش کند.»

شما حس می‌کنید اوضاع هرگز آن‌قدر که باید، خوب نیست. به همین دلیل به جزئیات کشیده می‌شوید و حتی زمانی که به هدفتان دست پیدا کردید، فکر می‌کنید باید آن را کامل‌تر و بهتر انجام می‌دادید.

افراد کمال‌گرا اذعان نمی‌کنند که موفق شده‌اند. پیروزی باعث احساس مسرت و رضایت آن‌ها نمی‌شود. در عوض ایراداتی در نحوه اجرای پروژه (یا دیگران) پیدا می‌کنند و همیشه حس می‌کنند چیزی اشتباه است؛ حتی اگر به همان نتایجی برسند که پیش‌ازاین می‌خواستند.

درحالی‌که ذهنیت سالم یک فرد می‌پذیرد که ممکن است گاهی اشتباهاتی را مرتکب شود، کمال‌گرایان افراطی اشتباهات خود را نمی‌بخشند. آن‌ها به‌جای اینکه به این اشتباهات به‌عنوان فرصتی برای یادگیری و پیشرفت نگاه کنند، خودشان را تحت‌ فشار زیادی قرار می‌دهند و برای اینکه نتوانسته‌اند انتظارات ذهنی‌شان را برآورده کنند یا حتی نتوانسته‌اند نتایج فعلی را به‌درستی پیش‌بینی کنند، خود را به باد انتقادات سخت می‌گیرند. اگر شما فردی کمال‌گرا باشید، همیشه حس می‌کنید به آن اندازه که باید، خوب نیستید. این احساسات همه‌ی ذهن شما را تحت تأثیر قرار می‌دهد و اغلب اوقات باعث می‌شود بهره‌وری‌تان را از دست بدهید.

کمال‌گرایان از قضاوت دیگران به‌شدت می‌ترسند. آن‌ها می‌خواهند دنیای بیرون نه‌تنها آن‌ها را کامل ببیند، بلکه حس کند به‌راحتی به‌ حد اعلای هر کار دست پیدا می‌کنند. حتی وقتی اوضاع بسیار نامطلوب و فاجعه‌بار است، پیش روی دیگران وانمود می‌کنند که همه‌چیز عالی و بی‌نقص است.

افراد کمال‌گرا روی ویژگی‌های خاص خود تعصب زیادی دارند. مثلاً اگر دیگران شما را در یک زمینه‌ی خاص موفق می‌دانند، سعی می‌کنید مهارت‌های خود را در آن زمینه بیشتر و بیشتر افزایش دهید؛ حتی اگر به‌ سختی و زحمت بیفتید و استانداردهای زندگی‌تان را از دست بدهید. به‌علاوه همیشه می‌ترسید که به‌اندازه‌ی کافی باهوش نباشید و نتوانید نقاط اوج مورد انتظارتان را برآورده کنید؛ یا می‌ترسید که دیگران را از خودتان ناامید کنید.

افراد کمال‌گرا فکر نمی‌کنند که ویژگی‌های مثبت آن‌ها مثل صداقت، مهربانی یا روحیه‌ی شوخ‌طبعی باعث می‌شود دیگران آن‌ها را دوست داشته باشند. برای شما کافی نیست که انسان فوق‌العاده‌ای باشید، بلکه حس می‌کنید باید کاملاً بی‌نظیر و شگفت‌انگیز باشید. شما اجازه نمی‌دهید دیگران نقاط ضعفتان را ببینند. همیشه در مورد دستاوردها و موفقیت‌های خود صحبت می‌کنید؛ ولی به شکست‌هایتان اشاره نمی‌کنید.

انسان‌های کمال‌گرا فقط محیطی را تاب می‌آورند که استرس پایینی داشته باشد. بنابراین تا زمانی که چیزی شما را به چالش نکشیده است، احساس خوبی دارید. آخرین باری که مشتاقانه چالشی را پذیرفتید چه زمانی بود؟ هنگامی‌که مشکلی در محیط کار یا خانه پیش می‌آید و همه‌چیز آرام نیست، مضطرب می‌شوید و کنترلتان را از دست می‌دهید. وقتی استرس و اضطراب افزایش پیدا کند، این توهم به وجود می‌آید که هیچ‌چیز خوب پیش نمی‌رود؛ بنابراین رضایت از زندگی کاهش پیدا می‌کند.

ازآنجاکه کمال یک توهم است، هیچ‌وقت قابل‌ دستیابی نیست. شما ممکن است کاری را به‌خوبی انجام دهید، ولی مدام در تصمیم‌گیری برای انتخاب بهترین روش اجرایی به مشکل برمی‌خورید. می‌ترسید نتوانید در سررسید مشخص کاری را تکمیل کنید. انتظارات بیش‌ازحدی که از خودتان دارید و همچنین پیش‌داوری‌هایتان، شما را از پای درمی‌آورد. 

روانشناسان باور دارند که انسان‌ها اگر واقعاً متمایل باشند، می‌توانند هر عادتی را کنار بگذارند. اگر نشانه‌های کمال‌گرایی را در خودتان مشاهده می‌کنید، بخصوص اگر این روال باعث استرس و اضطراب شما می‌شود، باید این موضوع را جدی بگیرید. صرفاً همین‌که از این مشکل آگاه هستید به شما کمک می‌کند در جهت رفع آن قدم بردارید. فکر کنید که این مشکل از کجا و چه زمانی آغاز شده است؟ به دیگران نگاه کنید و ببینید چگونه خود را با وجود همه‌ی عیوبشان، می‌پذیرند. زندگی افرادی را که توانسته‌اند به‌جای پنهان کردن و کتمان شکست، آن را به موفقیت‌های بعدی‌شان تبدیل کنند، مطالعه کنید.

هیوت و فلت معتقدند افراد کمال‌گرا ریسک بالایی برای ابتلا به سایر اختلالات روانی دارند. اگر فردی به همین علت به افسردگی یا اضطراب دچار شده است، باید از درمان و مشاوره  کمک بگیرد. بله، شما می‌توانید ذهنیت سالم خود را دوباره به دست آورید، زندگی را ساده بگیرید و به خودتان بیشتر پاداش دهید.